Faiq Sücəddinovun müəllif
konserti ilə bağlı təəssüratlar
Bu il fevral
ayının 8-də Azərbaycan
Bəstəkarlar İttifaqının
təşkilatçılığı ilə Xalq artisti,
“Şöhrət” ordenli
bəstəkar və pianoçu Faiq Sücəddinovun yaradıcılığına
həsr olunmuş müəllif konserti keçirildi. Konsert Azərbaycan Bəstəkarlar
İttifaqının Üzeyir
Hacıbəyli adına Salonunda oldu.
Sevimli bəstəkarımız
Faiq Sücəddinovun
yaradıcılığının xüsusi dəsti-xətti,
üslub xüsusiyyətləri
mövcuddur. Konsertdə bəstəkarın yaradıcılıq konsepsiyası
aydın şəkildə
onu göstərdi.
Belə ki, səslənən bütün əsərlərin
özü tərəfindən
ifa olunması bilavasitə bu əsərlərin daxili obrazının, onun ruhunun, qayəsinin açılması ilə
səciyyələndi. Bu da onun mahir pianoçu olmasını bir daha sübuta yetirdi.
Məlumdur ki, Faiq Sücəddinov
həm görkəmli
bəstəkar, həm
də çox parlaq və virtuoz pianoçudur. Təsadüfi
deyil ki, o musiqiyə əvvəl pianoçu kimi gəlmiş, sonra isə bəstəkarlığa keçmişdir.
Bu iki sahə
daim olaraq onun yazdığı əsərlərə də
təsir göstərir.
Xalq arasında F.Sücəddinov
əsasən fortepiano üçün
əsərlərin (pyeslər,
ballada, vals, vals-fantaziya, rəqs nömrələri, bir sıra proqramlı əsərlər ) və bir
çox mahnıların
müəllifi kimi tanınır və sevilir. Lakin bəstəkar öz qələmini başqa janrlarda da sınamış,
bir sıra iri və kiçik
həcmli dəyərli
əsərlər yazmışdır.
Bu mənada onun
sənət dünyası
zəngin və rəngarəngdir. Bunların
içərisində piano və
simfonik orkestr üçün konserti,
piano və kamera orkestr üçün konserti, xor və
simfonik orkestr üçün “Atatürk”
odasını, “Mən
dəyərəm min cavana”
operettasını, kamera
orkestri üçün
“Tokkata”nı, filmlərə
(ümummilli liderimiz Heydər Əliyevə həsr olunmuş “Adı soyadı”), seriallara (“Həyatın bir anı” 11 seriya), tamaşalara musiqini, bir çox
romans və mahnılarını nümunə
göstərmək olar.
Sözügedən konsertin proqramına məhz bəstəkarın
piano üçün yazdığı
əsərləri və
bir neçə mahnısı daxil edilmişdi. Müəllifin öz ifasında səslənən piano üçün
əsərlərini şərti
olaraq iki hissəyə ayırmaq olar: proqramlı musiqi nömrələri və müəyyən musiqi janr və
formasına aid olan əsərlər.
Məlumdur ki, musiqi sənətində
proqramlı əsərlər
müəyyən ada malik olurlar və
bu ad əsərin əsas mövzusunu açıqlamalıdır. Bu konsertdə
bəstəkarın proqramlı
əsərlərindən “Vətən”
balladasını, “Portret”,
“Payız çağı”,
“Xəzərin ləpələri”,
“İthaf”, “Yeni Bakı”, “Dostuma məktub” və “Bal arısının uçuşu”
səsləndi. Digər
qrupa isə kamera musiqisi nümunələrindən pyes,
vals, rəqs-fantaziya,
etüd və rəqs daxil idi.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, bəstəkar öz fikrini çox aydın tərzdə miniatür janrlı əsərlərdə açıqladı. Bu əsərlərin çox
qısa, lakonik olmasına baxmayaraq, müəllif sadə və aydın musiqi dilini, milli koloriti üzvi surətdə bir-biri ilə uzlaşdırmışdı. İfa olunan əsərlərdə
milli musiqi elementləri ilə yanaşı, Avropa ruhunun, eləcədə jazın uzlaşdırılmasına
da rast gəlmək
olurdu.
Faiq Sücəddinovun
musiqisində həyat
eşqi, həyata nikbin baxışı, gənclik təravəti, işıqlı və zəngin emosiyalar, qəlboxşayan hisslər
hökm sürür. Bütün bu
xüsusiyyətlər musiqinin
obrazlı məzmununun
əsasını təşkil
edən lirika ilə izhar olunmuşdur. Bəli, səslənən
əsərlərin əksəriyyətində
lirika əsas rol oynayır.
Digər
tərəfdən bəstəkarın
mahnı janrına olan sevgisi onun
piano əsərlərinə də sirayət
etmişdir. Bu xüsusiyyət nəinki
piano üçün əsərlərinin
melodikliyində, mahnıvariliyində,
həmçinin, fortepiano alətində
insan səsinə yaxın olan emosional, ifadəli cəhətlərin göstərilməsində
öz əksini tapır. Belə ki, F.Sücəddinovun
fortepiano üçün yazdığı
əsərlərinin fakturasına
diqqət yetirsək, görərik ki, burada müstəqil melodik səs və müşayiət fonu özünü aydın büruzə verir. Yəni, melodiya əsasən
vokal ifa tərzinə malik olur. Belə ki , melodiya mahnının əsası sayılırsa,
bəstəkarın instrumental əsərlərində də
melodiya öz şəffaflığı, zərifliyi,
axıcılığı, oxunaqlığı ilə
seçilir. Konsertdə ifa olunan hər bir əsərdə
bu əlamət özünü bariz şəkildə nümayiş
etdirirdi.
Yeri gəlmişkən
onu da deyək
ki, məhz Faiq Sücəddinovun əsərlərinin populyar
olması da hər şeydən əvvəl onun melodiyasının gözəlliyindədir. Axı, hər
bir əsərin əsasında melodiya durur. Məhz F.Sücəddinov əsərlərinin əsasını
da füsunkar, öz gözəlliyi ilə seçilən melodiya təşkil edir. Bəli, gözəl melodiya
insanın ruhunu oxşayaraq onu yaşamağa, sevməyə
sövq edir. Burada böyük rus bəstəkarı D.Şostakoviçin sözləri
yada düşür:
“Melodiya fikir, hərəkət, musiqi əsərinin ürəyi
deməkdir”.
Bəstəkar üçün çox böyük şərəfdir
ki, əsərin ilk frazasından kimə mənsub olması tapılsın. F. Sücəddinovun
əsərləri də
bu siyahıdandır. Onun hər bir əsərində
öz dəsti-xətti
aydın sezilirdi.
Əvvəl qeyd etdiyimiz kimi, konsertdə bəstəkarın fortepiano əsərləri ilə yanaşı bir neçə mahnısı da ifa olundu. Məsələn, “Məhəbbət poeması” və “Azərbaycan” mahnıları tanınmış müğənni Samir Cəfərovun ifasında bəstəkarın müşayiəti ilə səsləndirildi. Bu iki sevgi mahnısı öz müxtəlifliyi ilə seçilir. Əgər “Məhəbbət poeması”nda insana qarşı olan sevgi hissləri əks olunursa, “Azərbaycan” mahnısında isə Vətənə olan sonsuz sevgi, məhəbbət melodiyanın dramaturji inkişafında çox gözəl ifadə olundu. Bu əsər də sürəkli alqışlarla qarşılandı. Mahnının melodiyası qəlbimizə hərarət gətirdi. Ümumiyyətlə, görkəmli bəstəkarın konsertində özəl xüsusiyyətlərindən biri də Vətənə olan sevginin çox böyük ustalıqla əsərlərdə əks olunmasıdır. Bunu konsertin ilk nömrəsi olan, doğma Vətəninə eşqini əks etdirən məşhur “Vətən” balladasında, Xəzər dənizinin füsunkarlığını əks etdirən “Xəzərin ləpələri” adlı əsərində, Bakının əsrarəngizliyinə XX əsr prizmasından yanaşılmasını “Yeni Bakı” əsərlərində də izləmək olurdu.
Müəllifin müşayiəti ilə konsertdə Ülviyyə Tağıyevanın ifasında “Salam ver” və “Nəğmələr” adlı məşhur mahnıları da ifa olundu. Qeyd edək ki, bəstəkarın mahnılarının hər birində musiqi ilə poetik mətnin vəhdəti yüksək səviyyədə idi. Əlbəttə ki, bu işdə mətn yazan şairlərin rolunu da xüsusi qeyd etməliyik. O, öz mahnılarının mətnləri üçün F.Qocanın, B.Vəziroğlunun, C.Novruzun, R.Hüseynovun, İ.Dadaşovun, V.Bayatlının və başqalarının sözlərindən daha çox istifadə etmişdir.
Konsertin sonunda dünya şöhrətli bəstəkar, Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri Firəngiz Əlizadə çıxış edərək F.Sücəddinovun bəstəkar kimi nailiyyətlərindən söz açmış, virtuoz pianoçu kimi ustalığını açıqlamış və ona yaradıcılığında yeni-yeni uğurlar arzulamışdır.
Leyla ZÖHRABOVA,
Musiqişünas, fəlsəfə doktoru
BMA-nın baş müəllimi
525-ci qəzet.-
2013.- 15 fevral.- S.7.