Sevgi və qadın haqqında teatral ballada

ƏLİ ƏMİRLİNİN “SEVƏN QADIN” ƏSƏRİ VƏ ONUN AKADEMİK MİLLİ DRAM TEATRINDAKI TAMAŞASI İLƏ BAĞLI TƏƏSSÜRATLAR

Süjetin inkişafından öncəkilər: Əvvəllər evli olan, oğlu və əri ilə sakit həyat sürən tanınmış aktrisa Elmina, otuz yaşını arxada qoyaraq “məzmunsuz və bekara insanlardan” sonra Qalib adlı bir biznesmenin həyatına daxil olur. Bu tanışlıqdan sonra gənc yaşda “xalq artisti” olan məşhur aktrisanın sponsora ehtiyacı qalmır, o gündən teatrda söz sahibi olur; istədiyi rolu ala bilir, hətta bəzi rejissorlar rol ücün ona dil də tökürlər...

Elminanın adına sevgilisi banklarda hesab açdırır, orda, burda, dəniz qırağında ona evlər alır, hətta əvvəlki ərindən olan oğlunu Londonun məşhur məktəblərinin birinə yerləşdirir. Onu əsir edən bir kişinin qarşısında davam gətirə biləcək qadın olmaq üçün öz ruhunu Faust kimi sevgilisinə satan bu gözəl aktrisanın xoşbəxtliyi tiryək payını almış narkoman xoşbəxtliyinə bənzəyir. Belə bir kişinin həyatına daxil olmasını “tanrının töhfəsi” kimi qəbul edən bu “allahın ərköyün bəndəsi”, yaman gözdən çox, hər şeyi ona bolluca verən yaradanından qorxur; sevgilisini itirməkdən ehtiyat edir. Bu üzdən daimi təşviş içindədir; əsəb gərginliyi keçirir. Daxili təlatümünü səngitmək üçün ona həyan ola biləcək doğmaları ilə ünsiyyət belə onu yorur, bezdirir. Hətta qəribçilikdə yaşayan oğlunun varlığı da ananı az maraqlandırır.

Hadisəni izah edən hissə (giriş): Elminanın həyatının birdən-birə dəyişməsinə səbəb nəydi? Oğulları Fəridin qızdırmalı olmasından dolayı ərinin onu ötürməyə gələ bilməyəcəyini öncədən gözə alan gənc aktrisa, tamaşadan sonra teatr binasından cıxaraq üzüaşağı düşərkən, yolu kecmək ücün yaşıl işığın yanmasını gözləyən bir maşının önündə dayandığını hiss edir. Sürücünün idarə etdiyi maşının qabaq şüşəsini yumşaqca aşağı sürüşdürərək mehriban səslə “əyləşin” təklifinə, eyni zamanda əmrə oxşayan xahişinə sözsüz əməl edərək özünü yumşaq oturacağa salan və həmin anda başqa, ona tanış olmayan bir mühitə düşdüyünü dərk edən Elmina, məhz o zaman anlayır ki, artıq ordan geriyə – Fəridin atasına yol yoxdur.

V.Hüqo bütün mühüm hadisələrin səhnədə cərəyan etməsinə önəm verməyi, E.Skrib isə tam tərsinə, iştirakçıların məlumatlarından bacarıqla yararlanmağı tövsiyə edir. “Sevən qadın” tamaşasında quruluşçu rejissor B.Osmanov, daha çox ikinci fikrə üstünlük verir: Əsərdə ilk tanışlıq səhnəsi ixtisara salınır; əsas diqqət Qaliblə tanışlıqdan sonra Elminanın ruhi halının təsvirinə yönəlir. Ruhunun diriliyini Qalibdə görən Elmina, mələkdən gözəl iblis kimi qəlbinə hakim kəsilən sevgilisinin hər gəlişini qorxuyla, həyəcanla gözləyir, həzz və iztirab arasında mənliyini, şəxsiyyətini itirərək, aşiq olduğu insanın əlavəsinə cevrilir.

Tamaşada ilk epizod. Elminanın incə zövqlə bəzədilən evi məhəbbət yuvasını xatırladır: Otağın bir küncündə kiçik masanın üstü iki nəfərlik şam yeməyi üçün bəzədilib. Lirik musiqinin sədaları altında Elmina (Sənubər İsgəndərli) ziyafət geyimində, əlində şərab səhnəyə daxil olur. İnsan kimi yaşamağı, həyatdan zövq almağı bacaran bu gözəl aktrisa, çalınan hər telefon zənginə bir başqa özəlliklə reaksiya verir: “Həmişə diksindirir məni telefon zəngi. Cavab verməyəcəm... O heç vaxt mənə zəng eləmirsə, başqa zənglər mənim nəyimə lazımdır?”

Əslində onun telefon zənginə münasibəti birmənalıdır; hər zəng xoş və bir az da həyəcanlı duyğular oyadır içində. Ondan “intervü” almaq istəyən müxbirin səsini sevgilisinin səsinə bənzədib bir az da həyəcanlanır: “Rəhmətlik nənəm deyərdi ki, kişinin səsi çox şey deyir qanan arvada”. Qaliblə hər görüşü bax beləcə, həyəcanla, intizarla gözləyir Elmina: “Birdən gəlmədi, birdən... Yox, mən dəliyəm, xoşbəxtlikdən dəli olmuşam”.

Cəsarəti sevər QADIN: Cəsarətli kişiləri ideallaşdırar; ona sitayiş edər. Onu məzmunla dolduran qadına maraq göstərər KİŞİ: Dəyər verər, yiyə çıxar; sahiblənər. Elminanı qadınlar arasında seçilmişlərdən sayır QALİB. Ruhunun diriliyini Qalibdə görür ELMINA. Tanışlığın ilk anındaca sevgi burulğanına düşən, sevgilisi ilə birgə olduğu günlərin, həftələrin, ayların sayını itirən, fikrində dünən-sabah bir-birinə qarışan Elminanın Qalibə olan duyğuları onu televiziya efirindən bezdirir, teatr səhnəsindən iyrəndirir, mətbuatdan uzaq salır.

İlk tanışlıqdan həmin sonra, on günlüyə sevgilisi ilə ayrılaraq bu dünyadan, düşünmədən həyatın mənası haqqında, ümumiyyətlə hansı dünyada olduqlarının fərqinə varmadan özgə, ona məlum olmayan başqa bir həyatın qanunları ilə yaşayır Elmina. Və gəldiyi son qənaət bu olur ki, doğrudan da insan xoşbəxt olanda həyatın mənası haqqında düşünmür, buna heç vaxtı olmur.

Gərgin situasiyalar: Qalib bir az da gec gəlsə huşunu itirəcək, dəli olacaq Elmina. Telefon da onun qəsdinə durub elə bil bu gün: “Aluu! Ah... tutaq ki tanıdım, sonra? Bura baxın... Mən sizinlə danışmaq istəmirəm. Heç bir ildən sonra da!” Dəstəyi aparata çırpır; ondan müsahibə almaq istəyən müxbirin üzünə qapını çırpırmış kimi: “Səfeh!”

Qapı zəngi. Bir başqa həyəcan: “Odur! Bu saat! Gəldim!” Sevincə açılan qapı... Sillə kimi üzünə çırpılan səs: “Səni mən doğmamışam də?!” Məyusluq ifadəsi, gözlərində öləziyən ümid qığılcımları, tükənən səbr: “Nə oldu buna? Harda qaldı? Bu nə zülümdü?”. Qızının durumuna üzülən ana: “O necə ərdir ki, o səninlə yataq istəyəndən istəyənə gəlir bura!.. Ərinin günü təyyarələrdə kecir, gələndə otelə düşür. O səni aşnası hesab eləyir, arvadı yox. Kəbin-zad da boş şeydi, elə-belə, xalaxətrin qalmasın deyə...Uşaq istəmir, evdə qalmır, hara gedib-gəlir, sənə demir, cəhd də eləmir. Gör bir iş nə yerdədir ki, sənin ona zəng eləməyə, telefon açmağa ixtiyarın yoxdur”.

Dörd dəfə ərdə olan, qızının hesabına gəzib-tozan və beş il eyni sözləri, eyni mətni tutuquşu kimi təkrar edən ekstravaqant görkəmli Mina xanım (Laləzar Mustafayeva) qızının nəzərində bircə rolu olan aktrisa kimidir; heç improvizəsi də yoxdu: “Kişiyə etibar yoxdu, qızım, atma özünü ayaqlar altına, başım çox çəkib”. Elmina üçün indi bu sözlərin heç bir dəyəri yoxdur: “Bu da mənim taleyimdi, amma mən xoşbəxtəm, onu sevirəm, yox, sevirəm yox, ölürəm. İndi isə get, ürəyini də buz kimi saxla, qızın xoşbəxtdi”.

Elmina yanan şama bənzəyir, lakin aralarında bircə fərq var; o sönmür, gecə-gündüz yandırır onu Qalibin məhəbbəti. Ruhunu itirmiş boş, mənasız bədən kimi dolaşan Elminaya hərdən elə gəlir ki, qapı arxasında dəhşətli, qorxulu bir nəsə dayanıb, gözlənilməz xəbər kimi onun qəsdinə durub. Fürsət düşən kimi içinə hakim kəsilmiş məhəbbət işığını ovcunun ortasıyla basıb söndürəcəkdir.

Elminanın nəzərində Qalib xoşbəxtdir, çünki heç nədən qorxmur, qadın qarşısında çaşmır. Bəlkə də onu sevməyinin ilkin səbəbi elə budur. Xoşbəxtlik üçün sevgi kifayət edirmi? Qalib görə “hə ilə yox arasında, məhəbbətlə nifrət arasında bir addım nədir, heç bir qarış da məsafə yoxdur”. Elminanın radikalizmi, daimi gərginlikdə olması, hədd-hüdud bilməyən məhəbbəti ayrılmaq üçün bəhanə olur Qalibə.

Qalib obrazı əsərin saylı epizodlarında yer alsa da, rejissor onu tamaşaçılarla cəmi bir dəfə görüşdürür. Məqsəd: Elminanı diqqətdə saxlamaqla, tamaşaçıları böyük intizar və səbirsizliklə Qalibin (Füzuli Hüseynov) gəlişinə hazırlamaq.

Yaxın bir həftə içində sevgilisinin sürətlə dəyişdiyinin fərqində olan Elmina, özünü uçurumun qarşısında hiss edir. Ona elə gəlir ki, bu saat yıxılacaq və onu bu uçuruma Qalibin özü itələyəcək. Göz yaşları olmadan, qara-qışqırıqsız gözəl ayrılmaq üçün Qalib hər şeyi öncədən düşünüb: Fəridin təhsil haqqını axıracan ödəyib, maddi cəhətdən Elminanın hesabına kifayət qədər pul yatırıb: “Hərtərəfli təmin olunmuş qadınsan, özün də hələ cavansan, gözəlsən, yaşa mənsiz”.

Eşidəndə, anlayanda və onu da başa düşəndə ki, indiyə qədər aralarındakı sevgi-məhəbbət yox, münasibət imiş, artıq ayrılıq təbilinin çalındığını hiss edir Elmina; sarsılır. Sevgilisinin “sevdik, evləndik, ayrıldıq” təklifinin bir başqa mümkün variantı haqqında düşünür: “Sevdik, evləndik, öldük ”. Bu Elminanın son vəsiyyəti olacaqdı; onun qəbir daşına bu sözlər yazılacaqdı. Ən əziz adamı üçün də yarayacaqdı o sözlər. Lakin məhəbbət xərçəng xəstəliyi kimi Elminanın bədənində elə şaxələnib ki, onu sözlə, amansız bir bəyanatla, hətta bıçaqla da kəsib götürmək mümkün deyil. Qalibin “mən səni sevmirəm” və “heç kəs heç kəsi itirə bilməz, çünki heç kəs heç kəsə məxsus deyil” etiraflarından sonra, bu ayrılığı faciəyə çevirməmək qərarına gəlir gözəl aktrisa: “Bircə qurşunla əzablarıma, dəhşətli ağrılardan parçalanan ürəyimin döyüntüsünə son qoya bilərdim, amma bu da mümkün deyil... (Tapança əlindən düşür) İlahi, mən necə gözəl ölə bilərdim...”

F.Hüseynovun təqdimatında Qalib laqeyd görünsə də, sözlü adama bənzəyir. Ürəyindəkiləri söyləmək üçün ilk fürsətdən yararlanmağa cəhd göstərir. Elmina Qalibin təxminən nə söyləyəcəyini bilir və ona görə də bunu görməzlikdən gələrək daxili təlatümünü səngitməyə çalışır; halından məmnun görünür. Qalibin isə gözləməyə hövsələsi çatmır. Bir anlığa son qərarını söyləyib Elminanı tərk etməyi düşünür. Nəhayət məqam yetişir, hökm oxunur – ayrılıq hökmü: “Sabah uzunmüddətli səfərə çıxıram. Görüşməyəcəyik. Mənimlə rastlaşmağa çalışma, telefonlarımı da dəyişəcəm. Unut məni, axtarma”. Əsəbdən tarıma çəkilən üz, düyünlənərək yuxarı dartılan yumruqlar... Və son dəfə sevgiyə açılan qollar... Elminanın qolları arasında çarəsizdi Qalib...

Sənubər İsgəndərlinin sənətkarlıq xüsusiyyətləri Elmina obrazının tələblərinə tam cavab verir. Lirik-psixoloji obrazlar ustası, Elminanın Qalibə sevgisini özünəməxsus zəriflik və həssaslıqla tamaşaçılara təqdim edir. Sənubərin gözəl, cazibədar və səmimi Elminası, beş il qul ağaya alışan kimi alışır Qalibə, sonra isə başlı-başına buraxılır. Qalibsiz azadlıq yoxdur Elminaya! Bu məhbəsdən qurtulacağına ümid edir gənc aktrisa. Hələ də gözləyir; sevgilisinin bir daha qayıtmayacağını bilə-bilə: “...Adam hər ağrıya alışır. Bir az vaxt lazımdır, bir az vaxt...”

“Sevən qadın”da Füzuli Hüseynov iki obraz ifa edir: Qalib və Müxbir. Müxbirlə müqayisədə Qalibi F.Hüseynovun ən uğurlu obrazlarından saymaq olar. Aktyorun ifasında Qalib canlı və inandırıcı boyalarla təsvir olunur. Adama elə gəlir ki, bu obrazı Füzulidən başqa heç kim bu şəkildə dolğun və mükəmməl təsvir edə bilməz.

Mühasib oğlu, gənc bankir Qalib həyatın mənasını ona anladacaq birinə ehtiyac duyur. Həyata bir başqa yöndən yanaşan ağıllı və ruhlu Elmina bu ehtiyacı ödəyəcəkdi, əgər onun sərhəd bilməyən sevgisi və bu sevgidən doğan itaətkarlığı olmasaydı. Bir yanda öz sevgisinə düşkün Elmina, o biri yanda daxili azadlığını hər şeydən üstün tutan Qalib. Tamaşanın əsas konflikti də məhz burdan qaynaqlanır.

Allahı Qalibin simasında sevmişdi: O getməsəydi, ölsəydi, bəlkə də bu qədər əzab çəkməzdi Elmina. Növbəti səhnədə fərqli biçimdə görünür gənc aktrisa. Sənubər xanımın bədbəxt doğulmuşlar üçün təsəlli yeri olmaq istəməyən Elminası saçı qarışıq, makiyajsız, səliqəsiz, əzik-üzük xalatlı, ayağındakı şəpidləri sürüyərək asta, biganə addımlarla səhnəyə daxil olur. Kimsəni görmək həvəsində olmayan, xəyanətdən sınmış, atılmış, ayaq altda tapdanmış, ürəyi ölmüş, ruhu azmış bu gözəl aktrisa, Qalibdən sonra özünü mənasız, məzmunsuz boş bir şey hesab edir; “...söndürülmüş şam kimiyəm, his basmış, ərimiş, əyilmiş kifir bir şam”...

“Dərd qadını nəcibləşdirir, ona yeni məzmun gətirir”. Bunu Qalibdən xeyli gənc görünən, boynunda fotoaparat, çiynində çanta asta, oğrun addımlarla səhnəyə daxil olaraq Elminadan icazəsiz onun rəsmini çəkən müxbir söyləyir gənc aktrisaya. Önündə diz çökərək ondan imdad diləyən bu sağlam, kifayət qədər yaraşıqlı kişinin qaranlıq perspektivindən doğan sabaha ümidsizlik duyğusu, bir az əvvəl özünü əlacı olmayan çıxılmaz vəziyyətdə hiss edən Elminanı dirçəldir: “Dərd qadını nəcibləşdirirsə, kişiyə heç yaraşmır, onu düşkün göstərir, yazıq, zavallı görkəm kişini alçaldır”. Elmina anlaya bilmir, adi məişət problemləri içərisində çabalayan müxbir ağıllıdır, özünü axmaq göstərmək istəyir, yoxsa əksinə, axmaqdı, ağıllı görünmək iddiasındadır. Hər nə olursa belə o, Qalibi heç vaxt bu “libas”da görməyi arzulamazdı.

Tamaşanın ikinci bölümündə yer alan müxbir, səs və görünüş etibarı ilə müəyyən mənada Qalibə bənzəsə də, onun tam fərqli şəklidir. Cilddən-cildə girən, hiyləgər və mahir təlxək obrazı, lirik obrazlar ifaçısı Füzuli Hüseynov üçün o qədər də xarakterik deyil. Yalnız geyimi və makiyajı ilə deyil, eyni zamanda zəngin xarakter özəlliyi ilə seçilən müxbir, Qalibin təsirindən qurtula bilməyən aktyorun ifasında quru, sönük və cansız alınır. Bəlkə də bu səbəbdəndir ki, tamaşaçı ilk anda “kobud, ədəbsiz, cığal və nəhayət xuliqan” müxbiri Qalibin qəsdən dəyişdirilmiş şəkli olaraq qəbul edir. Evinə soxulub kamfortu, rahatlığı canında hiss etdikdən sonra bu “arvada həsrət yetim” anlayır ki, şəhərin mərkəzində yeddi otaqlı mənzili, kifayət qədər pulu, hər qapını aça biləcək populyarlığı, şöhrəti olan Elmina kimi bir aktrisanın ürəyini ələ almaq o qədər də asan olmayacaq. Bunu insanların mənliyini, mənəviyyatını satıb, arını-namusunu yeyib niyə pul dalınca qaçdıqlarını öz məntiqinin gücüylə dərk etdiyi zaman anlayır. Müxbirə elə gəlir ki, Elmina Qalibi heç vaxt sevməyib və onun gözünü qapadan, ruhunu satın alan, şəxsiyyətini məhv edən Qalibin var-dövlətidir. “Başqasının pullarından havalanmış qudurğan qadın”ı bu təhlükəli və qorxulu yuxudan Qalibin gedişi xilas edib. Elmina buxovdan xilas olub, azadlığa çıxıb. Çaşqınlıq dövrü artıq arxada qalıb; o, özünə qayıdır.

“Mərhəmətdən məhəbbətə yol görünür”. Müxbir Elminanın mərhəmətinə sığınır və gec-tez ona məhəbbət bəsləyəcəyinə ümid edir. Elminaya görə Qalib belə məhəbbəti qəbul etməzdi. Erkəkliyini övladla, uşaqla sübut eləməyə ehtiyac duymayan, həyatına qalib kimi gələn, onu məğlub eləyib qalib kimi gedən Qalibi, müxbirlə müqayisədə əsl kişi kimi xarakterizə edir Elmina: “Zahirən sən ona çox oxşayırsan, ona görə səni qovmadım, yoxsa sən mənim hamamımda çimib, onun köynəyini geyə bilməzdin. Amma sən danışdın, ağladın, o bənzərlik də itdi. İndi onun köynəyini geysən də onu heç xatırlatmırsan.”

Tamaşanın son bölümündə əvvəlki yaraşığı, həyat eşqi özünə qayıtsa da, çox əsəbi görünür gənc aktrisa. Hövsələsiz halda əlindəki qəzeti tez-tez büküb-açır, müxbirin arxacına deyinir: “Alçaq, rəzil, həyasız... (Hər sözü dedikcə qəzeti harasa çırpır) Haram olsun sənə...” Elminanı haldan çıxaran səbəb, cibində gizlətdiyi diktofonla tanınmış aktrisanın şəxsi həyatını “Aktrisanın etirafı” adlı məqalə ilə qəzet səhifəsinə çıxaran müxbirin, “alçaq, rəzil priyom”la onu ram etmək cəhdi ilə bağlıdır. Məqalədə tanınmış aktrisanın narkoman kimi təqdim edilməsi, eyni zamanda müxbirə aşiq olması xəbərinin ayrıca yer alması da Elminanı haldan çıxaran əsas məqamlardandı: “Mən sənin qabağında ağlamışam, haram olsun sənə o şərab, anamın bişirdiyi Şamaxı qutabı! Mən səni hamama salıb çimizdirdim, demə səsinə vurulmuşam sənin, xoşum gəlib səndən? (Vurur) Sən bunu nədən bildin?” Əgər Elminanı bu mənfur yazı ilə əvvəlcədən məlumatlandırmış olsaydı, anasının səhhəti, bacısının təhsili üçün müəyyən güzəştlər əldə edə bilərdi müxbir; heç yalana, hiyləyə da ehtiyac qalmazdı. Elmina müxbiri heç cür anlaya bilmir; o doğrudan axmaqdı, yoxsa özünü axmaqlığa vurur. Sürprizlərlə dolu müxbir üçünsə bu adi bir jurnalist davranışıdır və burda qeyri-adi heç nə yoxdur: “Mən hiss eləyirəm, görürəm ki, batıram, çapalayıram, xilas olmaq istəyirəm, nədənsə yapışıb üzə çıxmağa çalışıram, təəssüf ki, əlimə yalan, kələk, hiylə gəlir”. Elmina anlayır ki, müxbir ağılllı olduğu qədər də sarsaqdır, lakin onun tərbiyəsini dəyişməkdə acizdir, çünki bu sahədə təcrübəsi yoxdur. Bir oğlu var, onu da ingilislər tərbiyə edir.

Müxbir az vaxt içində elə sürətlə dəyişir, cilddən-cildə girir ki, Elmina çaşıb qalır. Onu yenidən qeybət, istehza, kinayə yerinə çevirən, hər an və hər şeyə, hər cür rəzilliyə, miskinliyə bəraət qazandıran bu “əclaf, alçaq, yaltaq, acgöz, qarınqulu, şərəfsiz insan”ın onun həyatına gözlənilməz gəlişini cəza kimi deyil, allahın öz naşükür bəndəsinə istehzası kimi qəbul edir. Hər kəslə öz dilində danışmağı bacaran bu “rəzil” müxbir anlaya bilmir ki, “insanın dərdi, faciəsi, draması bütün aləmə faş olandan sonra bir azadlıq hissi gəlir. Hec nədən qorxmursan, çəkinmirsən, heç utanmırsan da, arsızlaşırsan”.

Müxbirin nəzərində yenidən yandırılmış şama bənzəyir Elmina. Amma müxbir unudur ki, o şamı yalnız odlu məhəbbətlə sevən qüdrətli kişi yandıra bilər. Elminanı anlamaq üçün qüdrətli kişi olmaq yetərli deyil. Elminanı bilmək üçün həm də onun kimi qadın olmaq lazımdır, sevən qadın! Rejissor, müəllif fikrindən yola çıxaraq tamaşada altını çizərək məhz bu fikri vurğulamaq istəmişdi!

“...Hər şey göründüyü kimi sadə olsaydı...” Unudub açıq qoyduğu mobil telefonuna gələn zəng Elminanın iztirablarına son qoya bilərdi, amma o sakitdi; buz kimi. Həyəcan, intizar, qorxu, sevinc, heç kədər də yoxdu; doymuş maye kimidi. Müxbir isə təlaş və təşviş içindədir; Qalibin dönüşü onun Elminaya olan ümidini bitirə bilər. Odur ki, Qaliblə “duel”ə belə “hazırdır”. Həyatından könüllü gedən və həyatına zorla soxulmaq istəyən iki insanın arasında boy göstərən Elmina bu halına istehza ilə yanaşır: “Gəlhagəlimdir, burda sən məhəbbətin şiddətindən hönkürtü çalırsan, o da orda məni heç cür unuda bilmir, guya mən demişdim unut məni”.

Odur ki, qapı zənginə diksinib həyəcanlanan müxbirin halına acıyır, ilk başda qapını aşmaqda israrlı görünsə də sonradan tərəddüd edir, geriyə dönür və narahatlıq keçirən müxbirə susmaq işarəsi verərək onunla üzbəüz oturur... Araya sükut çökür. Mobil telefonuna gələn zəngi bir daha duymamaq üçün onu söndürməyə məcbur olur. Bir tək aramsız çalınan qapı zəngi eşidilir. Eyni vaxtda səhnə işığı öləziyir və getdikcə güclənir, sonda isə tədricən azalır və sönür....

Və gəlinən son qənaət: “Qadın su kimidir, axıb-axıb hardasa itməlidir, lap elə çaylar dənizə qovuşub itən kimi...”

Məleykə Alıqızı-Məmmədova

Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

525-ci qəzet.- 2013.- 9 noyabr.- S.19.