"Elektron məhkəmə" ədalət
mühakiməsinə vətəndaş etimadının
artmasına xidmət edir"
ƏDLİYYƏ
NAZİRİ, MƏHKƏMƏ-HÜQUQ ŞURASININ
SƏDRİ FİKRƏT MƏMMƏDOV: "AVROPA
MƏHKƏMƏSİNƏ AZƏRBAYCANDAN DAXİL OLAN
ŞİKAYƏTLƏRİN SAYI ÜMUMİ AVROPA
GÖSTƏRİCİSİNDƏN 2 DƏFƏDƏN
ÇOX AŞAĞIDIR"
Ötən
ay mətbuatda Məhkəmə-Hüquq Şurasının
geniş iclasının keçirilməsi, ölkə
prezidenti cənab İlham Əliyevin "Elektron məhkəmə"
informasiya sisteminin yaradılması haqqında 13 fevral
2014-cü il tarixli sərəncamından irəli gələn
məsələlərin müzakirə edilməsi barədə
məlumat yayılmışdı. Bununla əlaqədar ədliyyə
naziri, Məhkəmə-Hüquq Şurasının sədri
Fikrət Məmmədov məhkəmə fəaliyyətinin
müasirləşdirilməsi üzrə ölkəmiz
üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən
məsələlərə münasibət bildirib. Müsahibəni
oxuculara təqdim edirik.
- Fikrət müəllim, dövlət
başçısının "Elektron məhkəmə"
informasiya sisteminin yaradılması haqqında sərəncamını
şərtləndirən amillər və onun məhkəmə
fəaliyyətində hansı dəyişikliklərə səbəb
olacağı barədə fikirlərinizi bölüşmək
istərdik.
- Bu
gün dövlət başçısı cənab İlham
Əliyevin bilavasitə tapşırıqları ilə əhaliyə
səmərəli xidmət göstərilməsi, bu zaman
korrupsiyaya şərait yaradan halların aradan
qaldırılması və vətəndaş məmnunluğunun
artırılması üzrə məqsədyönlü
strategiya həyata keçirilir. Müasir informasiya
texnologiyalarının inkişafı üzrə Dövlət
Proqramlarının qəbulu (Elektron Azərbaycan), ölkə
Prezidentinin 23 may 2011-ci il tarixli Fərmanı ilə əhaliyə
elektron xidmətlərin göstərilməsinə
başlanılması və onun günbəgün genişləndirilməsi,
korrupsiya ilə mübarizədə ölkə prezidentinin təşəbbüsü
ilə yaradılaraq Azərbaycanın milli brendinə
çevrilmiş və əhalinin böyük etimadını
və rəğbətini qazanmış "ASAN" xidmətin
təsis edilməsi vətəndaş-məmur münasibətlərinin
keyfiyyətcə yeni müstəviyə keçməsinə
təkan verib. Bu baxımdan məhkəmə sisteminin
müasirləşdirilməsi üzrə həyata
keçirilən köklü islahatlar çərçivəsində
məhkəmə fəaliyyətinin
elektronlaşdırılması və müxtəlif texnoloji
yeniliklərin tətbiqi obyektiv zərurətə
çevrilib. "Elektron məhkəmə" informasiya
sisteminin yaradılması haqqında 13 fevral 2014-cü il
tarixli Sərəncam isə bu sahədə strateji prioritetləri
müəyyən etməklə inqilabi təkamülün əsasını
qoyub.
"Elektron
məhkəmə" informasiya sisteminin yaradılması məhkəməyə
müraciət imkanlarının daha da genişlənməsinə,
ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsində
süründürməçilik və sui-istifadə
hallarının qarşısının alınmasına,
şəffaflıq və operativliyin təmin edilməsinə,
məhkəmə qərarlarının icrasına nəzarətin
effektivliyinin artırılmasına, elektron
kargüzarlığın və sənəd dövriyyəsinin
təmin olunmasına xidmət edəcək. Təsəvvür
edin, bu sistemin işləməsi ilə insanlar artıq məhkəməyə
gəlmədən, elektron formada müraciət edə biləcək,
proses barədə məlumatları elektron
daşıyıcıda, dərhal alacaq, məhkəmə
prosesləri audio-video və digər texniki vasitələrlə
qeydə alınacaq, habelə prosesi onlayn rejimdə
müşahidə etmək imkanı yaradılacaq, proses
iştirakçıları məhkəmənin gedişi, qərarlar
və onların icra vəziyyəti və s. məlumatları əks
etdirən elektron "şəxsi kabinetə" malik olacaq,
işlərin elektron dövriyəsi təşkil ediləcək.
Bu sahədə
beynəlxalq təcrübəyə müraciət etdikdə
maraqlı məqamlar görünür. Məsələn,
Sloveniyada kiçik məbləğli iddialar üzrə
elektron məhkəmə və icra sisteminin tətbiq
olunması ilə 44 məhkəmədə 350 hakim və məhkəmə
işçisi tərəfindən görülən iş
hazırda cəmi 1 məhkəmədə 4 hakim və 62 məhkəmə
işçisi tərəfindən həyata keçirilir.
Avstriya, Türkiyə, Sinqapur və digər dövlətlərdə
tətbiq edilən təcrübə, o cümlədən
iddiaların elektron formada təqdimi və qeydiyyatı, tərəflərin
SMS və digər elektron üsullarla məlumatlandırılması,
müxtəlif məlumat bazaları ilə inteqrasiyanın
aparılması diqqəti xüsusi cəlb edir. Lakin o da qeyd
olunmalıdır ki, bütün Avropa məkanında cəmi
4 dövlətin məhkəmə sistemində (Avstriya,
Estoniya, Malta və Portuqaliya) müasir İKT-lərin tam tətbiq
olunduğunu demək olar.
Eyni
zamanda onu da bildirmək istərdim ki, "Elektron məhkəmə"
informasiya sisteminin yaradılması əhəmiyyətli
olduğu qədər də mürəkkəb və çoxmərhələli
prosesdir. Bununla əlaqədar bu sahədə qarşıda
duran vəzifələr Ədliyyə Nazirliyinin geniş
kollegiyasında və Məhkəmə-Hüquq
Şurasının sonuncu iclasında müzakirə edilib, əhatəli
tədbirlər planının hazırlanması, zəruri
infrastrukturun formalaşdırılması, müasir İKT-lərin
daha geniş tətbiqi, müvafiq qanunvericilik layihələrinin
hazırlanması və s. məsələlər üzrə
konkret tapşırıqlar verilib.
-
Bildiyimizə görə məhkəmə infrastrukturunun
müasirləşdirilməsi və qabaqcıl İKT-lərin
tətbiqi üzrə genişmiqyaslı işlər
görülüb. Bunları "Elektron məhkəmə"
informasiya sisteminin yaradılması üçün
hazırlıq kimi qəbul etmək olarmı?
- Məhkəmə
sisteminin və infrastrukturun dinamik inkişafının təmini,
yeni informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqi
məsələləri ölkə prezidentinin hələ
2009-cu ildə təsdiq etdiyi Azərbaycan ədliyyəsinin
inkişafına dair Dövlət Proqramında əks edilib, məhkəmələrdə
İKT-lərin tətbiqinin sürətləndirilməsi,
müasir tələblərə cavab verən iş prosesinin təşkili,
vətəndaşların müraciət imkanlarının
genişləndirilməsi ön plana çəkilib. Həmçinin
açıq hökumətin təşviqinə və
korrupsiyaya qarşı mübarizəyə dair 2012-2015-ci illər
üçün Milli Fəaliyyət Planlarında da vətəndaşların
müraciət imkanlarının asanlaşdırılması,
insan haqlarının etibarlı təmin edilməsi mexanizmlərinin
təkmilləşdirilməsi nəzərdə tutulub.
Xüsusilə möhtərəm prezidentimiz tərəfindən
ötən ilin "İKT ili" elan olunması ilə əlaqədar
bu sahədə tədbirlərimiz daha da genişləndirilib.
Son 2 ildə 4 yeni, müasir İKT-lərlə tam təchiz
olunmuş məhkəmə binası inşa edilib istifadəyə
verilib. Hazırda 10 məhkəmə üçün belə
binaların tikintisi aparılır, habelə çoxsaylı
yeni məhkəmə binası layihələndirilmiş, digər
məhkəmə binalarının bu tələblərə
uyğunlaşdırılması üçün intensiv
işlərə başlanılıb. Yeni inşa olunan binalarda
beynəlxalq tələblərə uyğun iş prosesinin təşkilinə,
vətəndaşların müraciət imkanlarının
asanlaşmasına xüsusi diqqət yetirilir, proseslərin
audio-video yazısını aparan sistemlər,
video-konfransların, təqdimatların keçirilməsi,
elektron sənəd dövriyyəsi üçün zəruri
infrastruktur yaradılır, müasir tipli təhlükəsizlik
sistemləri quraşdırılır, vətəndaşlarla
qeyri-prosessual münasibətlərin qarşısı
alınır. Həmçinin, Dünya Bankü ilə birgə
həyata keçirilən "Ədliyyə sisteminin
müasirləşdirilməsi" layihəsi çərçivəsində
Məhkəmə-Hüquq Şurası, Ədliyyə
Nazirliyi, habelə bir sıra ədliyyə və məhkəmə
orqanlarında müasir İT infrastrukturunun qurulması işi
tamamlanıb, elektron sənəd dövriyəsi, məhkəmə
işlərinin elektron idarəetmə sistemləri, habelə
proseslərin elektron qeydiyyatı sistemi hazırlanıb.
Hazırda həmin sistemlər Bakı şəhəri Yasamal
rayon məhkəməsində sınaq rejimində tətbiq
olunur.
Təhlillər
göstərir ki, məhkəmələrdə ən
mühüm problemlərdən biri proses
iştirakçılarının məhkəmə
iclasının vaxtı və yeri barədə lazımi qaydada
məlumatlandırılmamasıdır. Məhkəmə
bildirişlərinin vaxtında çatmaması çəkişmə
prinsipinə əməl edilməməsi, işlərə
qanunla müəyyən edilmiş müddətdə
baxılmaması ilə nəticələnir və haqlı
şikayətlər doğurur. Bununla əlaqədar
"Elektron-bildiriş" informasiya proqramı
hazırlanıb və Bakı şəhərinin Xəzər
rayon məhkəməsində sınaq rejimində tətbiqinə
başlanılıb. Bu proqrama uyğun olaraq məhkəmə
iclası barədə bildirişlər iş təyin olunan
anda hakimin elektron imzası ilə təsdiq olunur və dərhal
tərəflərin e-mail ünvanlarına və ya mobil
telefonlarına SMS formasında göndərilir. Eyni zamanda vətəndaşlara
hüquqi xidmətin yaxşılaşdırılması məqsədilə
məhkəmə sisteminin vahid internet portalı
yaradılıb. Bu portal vasitəsilə vətəndaşlara
məhkəmələrə onlayn rejimində müraciət etmək
və cavab almaq, iddia ərizələri və digər məhkəmə
sənədlərinin nümunələrini əldə etmək,
qəbul günləri və s. barədə ətraflı məlumat
almaq imkanı yaradılıb. Məhkəmələrdə təyin
edilən işlərin siyahısı və yekun məhkəmə
aktları bazasının formalaşdırılaraq portalda yerləşdirilməsi,
məhkəmə rüsumlarının elektron qaydada ödənilməsi
nəzərdə tutulur. Bu sahədə ölkəmizin təcrübəsindən
bir sıra dövlətlər yararlanmaq arzusunu bildirmiş, o
cümlədən Xorvatyada aparılan bu işdə Azərbaycan
modelinə üstünlük verilib. Hesab edirik ki, bütün
bunlar "Elektron məhkəmə" informasiya sisteminin
yaradılmasında təcrübi baxımdan əhəmiyyətli
olacaq.
- Məlumata
görə, Şuranın sonuncu iclası da Yasamal rayon məhkəməsinin
qeyd edilən tələblərə uyğun inşa
olunmuş binasında keçirilib və həmin texnoloji
yeniliklər nümayiş etdirilib.
- Elədir.
Onu da qeyd edim ki, məsələnin əhəmiyyətini nəzərə
alıb biz həmin iclası yeni tətbiq olunan müasir
İKT-lərdən istifadə etməklə, video-konfrans
üsulu ilə keçirdik. Və bu üsulla
iclasımıza ölkənin bütün bölgələrindən
80-dək məhkəməni təmsil edən hakimlər
canlı olaraq qoşuldu. İctimaiyyət nümayəndələrinin
də iştirak etdiyi həmin iclasda Yasamal rayon məhkəməsində
sınaq rejimində tətbiq edilən texnoloji yeniliklər
nümayiş etdirildi, hakimlərimiz və vətəndaş
cəmiyyəti nümayəndələri maraqlı təkliflərlə
çıxış etdi.
- Həmin
iclasda məhkəmə sistemində aparılan islahatlar
çərçivəsində insanların məhkəməyə
əlçatanlığının
yaxşılaşdırılması üzrə görülən
işlər barədə məlumatlar diqqəti cəlb etdi.
- Əvvəla
onu deyim ki, ədalət mühakiməsinin səmərəliliyinin
artırılması üzrə cənab prezidentin bilavasitə
tapşırıqları ilə həyata keçirilən
bütün tədbirlərin əsasında vətəndaşların
hüquqlarının effektiv məhkəmə müdafiəsinin
təşkili dayanır. Bu isə ilk növbədə məhkəməyə
çatımlıq imkanının
yaxşılaşdırılmasını şərtləndirir.
Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, son illər məhkəməyə
müraciətlərin asanlaşdırılması məqsədilə
20-dək yeni regional məhkəmələr təsis edilib.
Bakı şəhərində yerləşən respublika
miqyaslı apellyasiya məhkəməsi ləğv edilərək,
regional xarakterli altı apellyasiya məhkəməsi,
Ağır cinayətlərə dair işlər üzrə məhkəmənin
əsasında ölkənin dörd bölgəsində
ağır cinayətlər məhkəmələri
yaradılıb, hərbi məhkəmə sistemi təkmilləşdirilib.
Həmçinin dövlət orqanları tərəfindən
insan hüquqlarına ciddi əməl olunmasının təmin
edilməsi məqsədilə ölkəmizin tarixində ilk dəfə
olaraq inzibati ədliyyə institutu təsbit edilib və yeddi
regional inzibati məhkəmə yaradılıb. Bütün
bunlar məhkəmələrə müraciət
imkanlarının asanlaşdırılması ilə yanaşı,
insanlara göstərilən hüquqi xidmətin
yaxşılaşdırılmasına və bölgələrdə
hüquq təsisatlarının inkişafının
stimullaşdırılmasına şərait yaradıb.
Eyni
zamanda iş yükünün ilbəil (2000-ci illə
müqayisədə 8 dəfə) artması məhkəmə
araşdırmalarının keyfiyyətinə mənfi təsir
göstərən əsas amillərdən biri olub. Bununla əlaqədar
əsaslı təhlillər aparılaraq beynəlxalq təcrübə,
o cümlədən ədalət mühakiməsinin səmərəliliyi
üzrə Avropa Komissiyasının müqayisəli
hesabatları nəzərə alınmaqla hakimlərin ştat
sayı 2 dəfə, məhkəmə aparatı
işçilərinin sayı isə 75 faiz
artırılıb, hər bir hakim üçün əlavə
köməkçi ştatları ayrılıb. Bu da öz
növbəsində məhkəmələrdə
süründürməçilik və digər pozuntuların
azalmasına, işlərə daha keyfiyyətlə
baxılmasına şərait yaradıb.
- Yəqin
ki, insanların haqlı narazılığını
doğuran hallara yol verən hakimlərin məhkəmə
sistemindən uzaqlaşdırılması, o cümlədən
sonuncu iclasda 10 hakim barədə intizam icraatının
başlanılması da məhkəmə fəaliyyətinin təkmilləşməsinə
təsirsiz ötmür.
- Ölkəmizdə
hakimlərin intizam məsuliyyətinə cəlb edilməsi
proseduru beynəlxalq təcrübədə mövcud olan ən
demokratik əsaslar nəzərə alınmaqla müəyyən
olunub. Hakimlər barədə intizam icraatı yalnız qanunda
nəzərdə tutulmuş zəruri əsaslar olduqda
başlanılır. İntizam icraatı üzrə
araşdırma isə Şuranın hakim üzvü tərəfindən
aparılır. Üç ayadək davam edən bu
araşdırma dövründə barəsində intizam
icraatı başlanılmış hakim bütün
materiallarla tanış edilir, onun izahatları dinlənilir və
Şuranın iclasına ətraflı məruzə
hazırlanır. Məhkəmə-Hüquq
Şurasının iclasında intizam məsuliyyəti məsələsinə
baxılan hakimə özünün seçdiyi vəkilin və
ya hakim yoldaşının köməyindən istifadə etməklə
müdafiə olunmaq, Şura üzvlərinə etiraz etmək
hüququnun verilməsi, səsvermədə yalnız
Şuranın hakim üzvlərinin iştirak etməsi, habelə
qəbul edilmiş qərardan Ali Məhkəmənin Plenumuna
şikayət hüququnun təsbit olunması intizam icraatı
prosedurunun obyektivliyinə əlavə şərait yaradır.
Şura fəaliyyət göstərdiyi dövr ərzində
insanların haqlı narazılığını doğuran,
o cümlədən korrupsiyaya şərait yaradan hallara,
süründürməçiliyə və s. pozuntulara yol verən
hakimlərə qarşı daim barışmaz mövqedə
olub. Təbii ki, öz fəaliyyəti ilə məhkəmə
hakimiyyətinin nüfuzuna və hakimin yüksək adına xələl
gətirən, haqlı narazılıq doğuran hakimlər məhkəmə
sistemində qala bilməzlər. Məsələn, ötən
il intizam qaydasında 2, qiymətləndirmə nəticəsində
4 hakimin səlahiyyətlərinə xitam verilmiş, 5 nəfər
tutduğu vəzifədən azad olunub, habelə 3 məhkəmə
sədri aşağı işə keçirilib. Ümumilikdə
isə Şuranın fəaliyyəti ərzində 161 hakim barədə
intizam icraatı üzrə qərar qəbul edilib, kobud
pozuntulara və digər neqativ hallara yol verən 70 hakim məhkəmə
sistemindən kənarlaşdırılıb. Təkcə
korrupsiyaya şərait yaradan hallara yol veridklərinə
görə 5 hakimin səlahiyyətlərinə vaxtından əvvəl
xitam verilib, 7 nəfər tutduğu vəzifədən azad
olunub, habelə digər intizam tədbirləri
görülüb. Hər bir hakim bilməlidir ki, insan
haqlarının təmin etmək, qərəzsiz və ədalətli
olmaq, məhkəmə hakimiyyətinin nüfuzuna xələl
gətirən hər cür hərəkətdən çəkinmək,
etik davranış qaydalarına dürüst əməl etməklə
vətəndaşlara qayğılı münasibət
göstərmək onun ən ümdə vəzifəsidir.
Əks təqdirdə o, yüksək hakim adına layiq ola bilməz.
- Son illərdə
hakim korpusunda gənc hakimlərin üstünlük təşkil
etməsinin şahidi oluruq...
-
Doğrudur. Məhkəmə sisteminin hakim adına layiq olmayan
şəxslərdən təmizlənməsi, onları əvəzləyəcək
yüksək biliyə və mənəvi keyfiyyətlərə
malik gənc hüquqşünasların seçimi prosesi ilə
paralel həyata keçirilir. Bu seçim Avropa Şurasında
ekspertizadan keçirilərək yüksək dəyərləndirilmiş
mütərəqqi Qaydalar əsasında aparılır. Həmin
qaydalarla 4 seçim prosesi təşkil olunub. 10-larla yerli və
beynəlxalq təşkilatların, diplomatik korpusların
nümayəndələri tərəfindən müşahidə
edilən həmin proseslərdə 2600 hüquqşünas
iştirak edib, şərəfli hakim adına isə yalnız
307 nəfər layiq görülüb. Kadr seçimi tariximizdə
ilk dəfə olaraq imtahanlar onlayn rejimdə internet vasitəsilə
canlı yayımlanıb. Bütün müşahidəçilər
imtahanların şəffaf və obyektivliyi ilə
bağlı müsbət rəylər verib, nüfuzlu beynəlxalq
təsisatlar, o cümlədən Avropa Şurası Ədalət
mühakiməsinin səmərəliliyi üzrə
Komissiyası (CEPEJ) və Avropa İttifaqı bu sahədə
Azərbaycan təcrübəsinin tətbiqini tövsiyə
ediblər.
Görülən
bütün bu tədbirlər nəticəsində biz məhkəmə
sisteminə ayrılmış və vakant qalmış
ştatların tam əksəriyyətinin komplektləşdirilməsinə
nail olduq. Təsəvvür edin 2007-ci ildə Bakı şəhərinin
rayon məhkəmələrində faktiki olaraq 45 hakim fəaliyyət
göstərirdisə, hazırda bu rəqəm 101 təşkil
edir. Həmçinin, Apellyasiya məhkəmələri hakimlərinin
sayı 3 dəfəyə, Ali Məhkəmə
hakimlərinin sayı isə 2 dəfəyədək
artırılıb.
Onu da qeyd
etmək istərdim ki, hazırda bütün hakim korpusunun 60
faizi, o cümlədən Bakı şəhəri üzrə
80 faizi, apellyasiya instansiyası məhkəmələri
üzrə isə yarıya qədəri yeni, şəffaf
prosedurlarla seçilmiş gənc nəsil hakimlərdir.
- Gənc
hakimlərin məhkəmə sistemində üstünlük
təşkil etməsi hansı keyfiyyət dəyişikliklərinə
səbəb olub?
-
Görülən ardıcıl tədbirlərin məhkəmələrə
inamın artmasına və ədalət mühakiməsinə
çatımlılığa müsbət təsirinin nəticəsidir
ki, 2013-cü ildə məhkəmələrə daxil olan
mülki xarakterli işlərin sayı ilbəil, o cümlədən
2012-ci ilə nisbətən 13 faiz artaraq 180 minə
çatıb. Əlbəttə, hakimlərin iş
yükünün artması bizi narahat edən faktordur. Lakin
insanların pozulmuş hüquqlarının müdafiəsi
üçün yuxarı icra, yaxud digər
hüquq-mühafizə orqanlarına deyil, məhz məhkəmələrə
müraciət etməyi üstün tutması və
mübahisələrin məhkəmə müstəvisində
həllini tapması bizi sevindirir.
Təsadüfi
deyil ki, 2013-cü ildə birinci instansiya məhkəmələrində
təmin olunan iddiaların sayı artaraq mülki işlər
üzrə 93, iqtisadi mübahisələr üzrə 95,
inzibati mübahisələr üzrə isə 80.5 faiz təşkil
edib. Bütün mülki işlər üzrə yekun qərarların
88,5, cinayət işləri üzrə hökmlərin isə
70 faizi ilə tərəflər razılaşıb, başqa
sözlə, həmin işlərdən apellyasiya şikayəti
və ya protesti verilməyib. Xüsusilə
vurğulamalıyam ki, birinci instansiya məhkəmələrinin
mülki işlər üzrə yekun qərarlarının
96,4, iqtisadi mübahisələr üzrə 98, inzibati
mübahisələr üzrə 90,3, cinayət işləri
üzrə isə 90,2 faizinin dəyişdirilməyərək
sabit qalması müsbət keyfiyyət dəyişikliyinin
göstəricisidir.
- Bəzi
hallarda mətbuatda Avropa Məhkəməsinə Azərbaycandan
olan şikayətlərin və məhkəmənin ölkəmizə
qarşı qərarlarının guya artması qeyd olunur və
bu məhkəmə sistemindən narazılıq fonunda
göstərilir.
- Heç bir dövlət ədalət mühakiməsinin tam təkmil olmasını deyə bilməz. Avropa Məhkəməsinin ötən il bütün Avropa dövlətləri üzrə çıxardığı qərarların üçdə birinin məhz ədalətli məhkəmə araşdırması hüququnun pozuntusu ilə bağlı olması bunu bir daha sübut edir. Avropa Məhkəməsinin həmin qərarları ilk növbədə hüquq sisteminin daha da təkmilləşdirilməsi və inkişafı, insan haqlarının etibarlı təminatı naminə əsaslı mənbə kimi qəbul olunur. Elə Məhkəmənin presedent hüququ da məhz buna xidmət edir. Lakin təəssüf ki, Avropa Məhkəməsinin ölkəmizlə bağlı qərarları bəzi hallarda ucuz sensasiya yaratmaq, məhkəmə-hüquq sisteminə qərəzli qiymət vermək, yaxud onun fəaliyyətinə kölgə salmaq naminə istifadə olunur. O ki qaldı Azərbaycana qarşı çıxarılan qərarların sayına, onlar nəinki artıb, əksinə, 2013-cü ildə azalaraq 8 qərar təşkil edib. Halbuki, konvensiyanın tələblərinin pozulması ilə bağlı əhalisinin sayı Azərbaycanla təxminən eyni olan Macarıstana qarşı 40, Yunanıstana qarşı isə 32 qərar çıxarılıb. Əhalisinin sayı ölkəmizə nisbətən daha az olan Bolqarıstana, Moldovaya, Slovakiyaya qarşı çıxarılan qərarların sayı Azərbaycanla müqayisədə 2-3 dəfə çoxdur. Ümumiyyətlə, Avropa Məhkəməsinə Azərbaycandan daxil olan şikayətlərin sayı ümumi Avropa göstəricisindən 2 dəfədən çox aşağıdır. Amma bu bizdə heç də arxayınlıq yaratmır, Avropa Konvensiyasının və məhkəmə presedentlərinin öyrənilməsi və tətbiqi, habelə hüquq sistemimizin inkişafı naminə istifadəsi işi əzmlə davam etdirilir.
Rasim HƏSƏNOV
525-ci qəzet.- 2014.- 9 aprel.- S.5.