"Cəmiyyətin inkişafında 3-cü sektorun mühüm rolu var"

ŞƏLALƏ HƏSƏNOVA: "AZƏRBAYCANDA DÖVLƏTİN QHT-ləri DƏSTƏKLƏMƏSİ DEMOKRATİK DƏYƏRLƏRİN DƏSTƏKLƏNMƏSİNİN TƏZAHÜRÜDÜR"

Azərbaycan dövləti vətəndaş cəmiyyəti institutlarının başlıca qüvvələrindən olan qeyri-hökumət təşkilatlarının inkişafına xüsusi önəm verir. Üçüncü sektorun inkişafında Azərbaycan dövləti əməli addımlar ataraq, mühüm işlər həyata keçirib. QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının yaradılması bu sektorun daha da inkişaf etməsində müstəsna rol oynayır. Bunun nəticəsidir ki, QHT-lər bütün sahələrdə özünəməxsus yer tutur. "İctimaiyyətlə əlaqələrin inkişafına kömək" İctimai Birliyinin sədri Şəlalə Həsənova ilə söhbətimizi də bu istiqamətdə qurduq.

Ş.Həsənovanın sözlərinə görə, cəmiyyətin bu qədər inkişaf etməsində üçüncü sektorun mühüm rolu var. O bildirib ki, qloballaşan dünyada yenilikləri mənimsəmə məsələsi çox vacibdir. Yeniliklərdən birinin də qloballaşan dünyada QHT-lərin oynadığı müstəsna rolla bağlı olduğunu qeyd edən Ş.Həsənova hazırda qeyri-hökumət təşkilatları mövzusunun hər bir şəxs üçün maraqlı olduğunu deyib: "Hər bir ölkədə aparıcı faktorlardan biri olan azad vətəndaş cəmiyyətinin formalaşması və inkişafı vacib məqamlardandır. Azərbaycan dövləti də bu sahənin inkişafına xüsusi önəm verir. Elə bu diqqətin və qayğının nəticəsidir ki, ölkəmizdə vətəndaş cəmiyyəti yüksək səviyyədə inkişaf edib və etməkdə davam edir. Hesab edirəm ki, məhz Avropa məkanına addımlamaq, Qərbə inteqrasiya etmək budur".

Onun sözlərinə görə, QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası bu sektorun daha da inkişafında böyük iş aparır: "Azərbaycanda qeyri-hökumət təşkilatlarının dövlət tərəfindən dəstəklənməsi demokratik dəyərlərin dəstəklənməsinin təzahürüdür. Başqa sözlə, dövlətin QHT-lərə maliyyə dəstəyi o deməkdir ki, buyurun, inkişaf edin, cəmiyyətin müxtəlif qatlarında olan problemləri önə çəkin, həll edin. Prezident yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasından maliyyə dəstəyi almış layihələrə nəzər saldıqda görürük ki, onların hamısı Azərbaycan vətəndaşının maraqlarına xidmət edir. Qarabağ bloqunun yaranması, İrəvan xanlığı barədə arxiv materiallarının tədqiqi və filmin çəkilməsi, cəzaçəkmə müəssisələrində ixtisaslaşmış tibbi müayinə, konkret yerlərdə ekoloji problemlərin aşkarlanması və həlli, əyalətlərin fəallaşması, əlillərə kompüter öyrədilməsi, xəstə və aztəminatlı uşaqlara yardım, gənclərin vətənpərvərlik ruhunun möhkəmləndirilməsi, Qərbi Azərbaycan həqiqətlərinin internetdə işıqlandırılması, dünya ictimaiyyətini maraqlandıra bilən kitabların tərcüməsi və nəşri, ölkəmizin mənafeyinə xidmət edən internet saytlarının yaranması məhz bu qəbildən olan addımlardandır. Dövlət tərəfindən maliyyələşən QHT-nin əhalinin aztəminatlı hissəsinin bir sıra sosial qayğılarının həllinə dəstək verməsi də cəmiyyət tərəfindən normal qarşılanır. Bu, həm də insanlar və ayrı-ayrı zümrələr arasında yalnız vətəndaş cəmiyyətinə xas olan sosial-mənəvi həmrəyliyin artırılmasına xidmət edir. Yüzlərlə belə layihənin məramı ehtiyacı olanlara yardım göstərməkdən, sosial problemlərin həllinə yardım etməkdən, ölkəmizin dünyada imicinin yüksəlməsinə, ermənilərin azərbaycanlılara qarşı genosid faktlarının geniş yayılmasına, həyata keçirilməkdə olan ümummilli maraqlar əsasında nail olmaqdan ibarətdir. Bir sözlə, dövlət imkan yaradır ki, sadə vətəndaş onu düşündürən, qayğılandıran, cəmiyyətin içindən gələn məsələləri qabartmağa və ən əsası isə həll etməyə qadir olsun! QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası yaranandan sonra respublikada sözün əsl mənasında QHT hərəkatı geniş vüsət aldı. Nəhayət, yalnız rəsmi kağızda yaranmış və maddi sıxıntı üzündən fəaliyyətdən qalmış təşkilatlar canlandı, hərəkətə gəldi, yaradıcı potensiallarını göstərə bildilər, həmrəy komandaları ətraflarında cəmləşdirdilər. Bununla birlikdə, hər layihənin maliyyələşməsi bir qrup insanın iş yeri ilə təmin olunmasına, onların müəyyən sahələrdə əməli biliklərə yiyələnməsinə şərait yaratdı. Bütün bunlar dünya QHT-lərinin ümdə vəzifələrinə uyğun gəlir. Çünki əsas məqsəd cəmiyyətdəki müsbət enerjinin xoş məramlı işlərə yönəldilməsinə nail olmaqdır. Vətəndaş cəmiyyəti hər kəsin fəallığıdır".

Birlik sədrinin fikrincə, Dövlət Dəstəyi Şurasının yardımına arxalanan Azərbaycan QHT-ləri fəaliyyətin beynəlxalq standartları səviyyəsinə qalxa bildilər, onlar sözün əsl mənasında cəmiyyətin müsbət enerjisini müsbət işlərə yönəltdilər: "Bunu şüarçılıq xatirinə demirəm. Sözümün canı odur ki, yaxın keçmişdə "QHT" dedikdə, xarici donorun çaldığı ilə oynayan, bəzi hallarda ölkəmiz barədə mənfi rəy yaradan bir sıra yarı siyasi təşkilatlar nəzərdə tutulurdu. Məlumdur ki, xarici donor millətin sosial problemlərinin həlli marağında deyil. Onların öz proqramları, məqsəd və məramları var. Onları daha çox cəmiyyətin alt qatındakı proseslər, müəyyən tendensiyalar maraqlandırır. Buna görə də dövlət maraqlarını üstün tutan QHT-lər əksər layihələrin maliyyələşdirilməsində Qərb donorlarının yardımından məhrum idilər. Bu gün isə vəziyyət tam başqadır. Hakimiyyət dairələri ilə açıq vətəndaş cəmiyyəti arasında körpü salan, müxtəlif sosioloji qruplara yardım niyyətində olan təşkilatlar artıq geniş fəaliyyət imkanları əldə edib. Son 5 ildə dövlət tərəfindən müxtəlif istiqamətlər üzrə qəbul olunmuş 10 illik dövlət proqramları əksəriyyətində QHT-lərin fəaliyyəti üçün yer ayrılıb. Bu özü dövlətin azad vətəndaş cəmiyyətinin inkişafına dair təşəbbüsünü səciyyələndirir. Bunları yazarkən oxucumun belə bir sualını gözləyirəm ki, "bəs biz, sadə vətəndaşlar niyə bu layihələr barədə ya az məlumatlıyıq, ya da heç məlumatlı deyilik?" Bu sual olarsa, deməli, işimizə maraq da var. Və bu, əsas məsələnin - QHT-lərin fəaliyyətinin işıqlandırılması probleminin uğurlu həllinə təkan verir".

Ş.Həsənovanın dediyinə görə, bu günə kimi KİV-lərdə QHT-lərə qarşı birmənalı münasibət formalaşmayıb: "Jurnalistlərin bir qismi köhnəlmiş təsəvvürlərə əsaslanaraq düşünürlər ki, QHT-lər özləri üçün işləyir və faydalanırlar. Əvvəl qeyd etdiyim kimi, bu cür rəy qərb donorlardan mənfəətlənən cüzi sayda təşkilatların fəaliyyətindən sonra formalaşıb. Məsələ burasındadır ki, hörmətli jurnalistlərimiz yenicə fəallaşan təşkilatları da həmin sıraya düzdürür və tələb edirlər ki, QHT-lər layihələri barədə məlumatın yayılması üçün reklam pulu ödəsinlər. Bax, burada da QHT rəhbərini "ağlamaq tutur". Bir tərəfdən, layihənin büdcəsində reklam xərcləri nəzərdə tutulmur, o biri tərəfdən isə qəzet bu kimi məlumata könülsüz yanaşır. Nəticədə ictimaiyyət məlumatsız qalır, halbuki, bir çox layihələr barədə məlumatlar ictimaiyyətin nəinki məlumatlandırılmasını, həm də təşkilatlandırılmasını, bu və ya digər məsələnin həlli istiqamətində fəallaşmasını nəzərdə tutur. Düşünürəm ki, QHT alyanslarının media rəhbərləri ilə davamlı dialoqu məsələni normal əməkdaşlıq münasibətləri çərçivəsində həll edəcək. Problem dördüncü hakimiyyətin vətəndaş cəmiyyətinin vacib vəsiləsi olan QHT sektorunun kommersiya qurumları ilə bərabərləşdirməsindədir! Kommersiya təşkilatları istehsal etdikləri məhsulu, yaxud xidməti ona görə pullu reklam vasitəsilə cəmiyyətə təqdim edirlər ki, daha çox maddi mənfəətə nail olsunlar. QHT isə özülündən qeyri-kommersiya prinsipləri üzərində qurulur. Bu halda hansı reklamdan və donor tərəfindən verilən reklam xərclərindən bəhs olunur? Təəccüblüdür ki, demokratik dəyərləri əsas tutan bəzi KİV-lər vətəndaş cəmiyyətinin inkişafına xidmət edən QHT-lərdən reklam pulu umur. QHT-lərin piarı onların yerinə yetirdiyi ictimai missiyada yetərincə əks olunur: media sadəcə buna dəstək verərsə, bütün cəmiyyətin xeyrinə çalışdığını bir daha sübut edər. QHT-lər isə məhz KİV-dən dəstək umur, çünki jurnalistlər QHT-lərlə cəmiyyət və hakimiyyət arasında etibarlı əlaqələndirici rolunu oynaya bilər. Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətinin formalaşdığı mərhələdə KİV-lər üçün bu, vacib və şərəfli missiyadır. Əhali özünə qarşı diqqət və qayğı tələb etdiyi bir dövrdə QHT və KİV-lərin cəmiyyətlə həmrəylik mexanizminin yaranması barədə ciddi düşünməsi hamımıza fayda verər. Bu işdə əhalinin də maraq səviyyəsi vacibdir. Bilin ki, QHT-lərin layihələri sizin maraqlarınızdan irəli gəlir, bu məsələdə hər birinizin rəyi, təklifi, iştirakı zəruridir. Həmrəylik mexanizminin işə düşməsi oxuculardan da asılıdır. Ona görə də QHT-lər barədə məlumat qarşısına çıxanda, onunla cəmiyyətin ümdə maraqları naminə mütləq maraqlanmaq lazımdır".

AQİL

525-ci qəzet.- 2014.- 22 aprel.- S.6.