"Ulduz"un noyabr sayı çapdan çıxıb

Bugünlərdə "Ulduz" jurnalının noyabr sayı işıq üzü görüb. Dərgi tanınmış tənqidçi Cavanşir Yusiflinin irad və tövsiyələrlə zəngin "Orijinal axtarışında" yazısı ilə açılır: "...Kəsə deyim: bu istiqamətdə, yəni toplunun kollektiv əməyin və cilalanmış zövqün (yaxud cilalanıb hesablanmış-!) məhsulu kimi görünməsinə cəhdlər edilir, bunu danmaq olmaz. Ancaq cəhd və onun baş tutması ayrı-ayrı şeylərdir. Bu baxımdan təqdim edilən sayı iki meyar üzrə dəyərləndirəcəyik: 1. Bir sistem olaraq bu say (bu toplu) nə ifadə edir? 2. Konkret yazıların bədii məziyyətləri, onların müasir ədəbi proses kontekstində mövqeyi və nəhayət, həmin yazıların bir sistem daxilində əlaqəsi.

Fikrimizcə, "Ulduz" jurnalı ilə "Ədəbiyyat qəzeti"nin birgə layihəsi ən maraqlı ("Variasiya") rubrikalardan biridir. Ancaq bu ən maraqlı rubrikanı gözdən salan nədir? Haruki Murakami, şübhəsiz ki, rusca yaza bilmir. Onun essesinin müxtəlif tərcüməçilərin ifasında səsləndirilməsi niyyət kimi yaxşı olsa da, mətnin orijinala əsaslanmaması təəssüf doğurur...

Bir iradımı da bildirim: "Ulduz"dakı rubrikaların, demək olar ki, hamısı köhnədir, mən bu rubrikalar içində yeni ideyaların təcəssümünü görmək istərdim.

Gəlirik ikinci meyara. Bir sistem olaraq bu say ( bu toplu) nə ifadə edir? Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, müəyyən rubrikalar yaransa, paralel köşə sistemini tətbiq etməklə yeni ideyaları təqdim etmək olar".

Ekspert yazısını Xakasiyadan Mariya Okunevanın, Uyğur Elindən Muhameddancan Raşidin, Bolqarıstandan Əhməd Emin Atasoyun şeirləri, Qırğızıstandan Damira İbraqimin Berdibek Sokpakbayevin "Mənim adım Xocadır" hekayəsi haqqında rəyi izləyir.

Oktay Hacımusalı "Anadoluda Xarıbülbül sevdalı bir şair" yazısında Osman Başın "Xarıbülbül" kitabı haqqında düşüncələrini qələmə alıb. Onun xakasiyalı şair, jurnalist, alim Natalya Axpaşevadan götürdüyü müsahibə də jurnalın bu sayında təqdim edilib.

Jurnalın noyabr sayında türk xalqları ədəbiyyatından nümunələrə geniş yer verilib. Şimali Kiprdən Altay Burağan, Arif Ali Akbayrak, Türkmən Elindən Nəsrin Erbil, Kosovadan Esad Bayram, Agim Rıfat Yeşeren, Türkiyədən Baki Ayhan, Onur Bəhramoğlu, Şərəf Bilsəl, Tozan Alkan, Özbəkistandan Sanjar Yanışev, Tuvadan Kuular Çertlikool, Altay Diyarından Tatyana Baymunduzova, Makedoniyadan Zeynəb Hüseynin şeirləri poeziyasevərlərə təqdim olunub.

Nəsrlə maraqlananlar jurnalın bu nömrəsində Namiq Hacıheydərlinin "Xaqan oğlu Bars bəy", Türkiyədən Demet Çizməlinin "Qırmızı göyərçin", Özbəkistandan Məmmədəli Mahmudovun "Sevgi", Dost Elindən Qoça Qvasalianın "Şeyxin şahini", Şimali Kiprdən Ərdoğan Saracoğlunun "Polis idarəsinin qapısında bir adam vardı", Qırğızıstandan Ayderbek Sarmanbetovun "İnqilab" hekayələrini oxuya bilərlər.

Jurnalda İlham Rəhimlinin "Qavramaya qeyri-səlis məntiq işığı" məqaləsi yer alıb. Tanınmış teatrşünasın yazısında incəsənət nümunələrinə səlis və qeyri-səlis məntiq nöqteyi-nəzərdən yanaşması öz əksini tapıb: "...Səlis məntiqdə qüdrətli sənətkar başqalarının bacarmadıqları işi görə bilir. Qeyri-səlis məntiqdə sənətkar özgələrinin ağlına gəlməyən həqiqətlərə sənət aynası tutur. Bu dahilikdir. Səttar Bəhlulzadənin tabloları "Segah" və "Şiraz Bayatısı"nın ruhundan şirələnib. Toğrul Nərimanbəyovun tabloları sehrli nağıl söyləyir, tamaşaçı onun cazibəsinə düşür. İlya Repinin rəsmlərində tarixdən moizə oxuyan möbidin qəltanlı, gur səsi mövcuddur. Pablo Pikassonun tabloları turşaşirindir, həmişə qəribə məzə verir. Van Qoqun əsərlərində ləzzətli kəmşirinlik daha çoxdur...". Yazıda həmçinin Müslüm Maqomayev, Luçano Pavarotti, Maykl Cekson, Fyodor Şalyapin, Frenk Sinatr, Xan Şuşinski, Rübabə Muradova, Qədir Rüstəmov, Nəzakət Teymurova kimi görkəmli ifaçıların oxu tərzi, üslubu haqqında maraq doğuran düşüncələr qələmə alınıb.

Dərgidə Türkmən Elindən Mehmet Ömər Kazançının "Şeirin vəzifəsi", Şimali Kiprdən Şövkət Öznurun "Kipr türk ədəbiyyatında hekayə", Türkiyədən Mətin Turanın "Yazının inkişafı və cəmiyyətin dəyişimi" mövzusunda məqalələr də işıq üzü görüb.

"Ulduz"un ənənəvi "Dərgidə kitab" layihəsinin budəfəki qonağı şair Qəşəm Nəcəfzadədir. Layihədə Q.Nəcəfzadə "məktub yetişdi", "Mənim qəhrəmanım", "Əmimin əsgərlik məsələsi, qırmızı gərdək və mən...", "Telli xala öldü", "Arvad məsələsi və "Bobbi" filmi" hekayələri ilə çıxış edib.

Sevinc MÜRVƏTQIZI

525-ci qəzet.- 2014.- 11 dekabr.- S.7.