"Aclıq" dərsi

(hekayə)

Qəşəm İsabəyli

Çılpaq divarlar idi, taxta döşəmə idi, cındır palaz idi, astarı yamaqlı yorğan-döşək idi, bir də pişik balası kimi büzüşüb yatmış oğlan uşağı. Bu uşağın da özündən-sözündən çox-çox böyük adı vardı - Elat.

-Ana-a!.. - Elat yuxudan ayılan kimi başını çevirib gördü ki, otaqda tək qalıb. Yavaşca yerindən qalxdı; paltarını geyib, dəhlizə keçdi. Anası əli qoynunda pəncərənin qabağında dayanmışdı.

-Sabahın xeyir, ana-a-a...

-Allah sabahını xeyir eləsin, qurban olum! -Ana Elatı bağrına basıb, üzündən öpdü. -Necəsən, ay bala?!

-Ölürəm...

-Səni istəməyənlər ölsün, dədəm qurban, nə olub?!

-Sancıdan qarnım doğranır.

-Özünü darıxdırma, indi nanə-cövhərlə ovxalayacam, keçib gedəcək!

-Çayımız var?!

-Dünəndən qalmadı.

-Olsun da?!

-Buz kimidi!

-Qızdır da...

-Qaz balonumuz boşalıb, işığımız da yanmır. Atan bu gün qonşudan pul alıb, borcumuzu verəcək. Məktəbdən gələndə isti çay içərsən, Allah qoysa!

-Qəndimiz bəs?!

-Döşəkağına büküb bir balon su saxlamışam ki, isinsin. Bir stəkana tök, birdən içmə ha, soyuqdu, boğazın gələr, ağzında saxla, qurtum-qurtum ud.

-Ay ana, bura niyə gəldik ey! Kəndimiz hayıf deyildi?! Heç olmasa yaşamağa isti evimiz vardı, doyunca yeməyə çörəyimiz vardı, mal-qaramız vardı, işığımız... qazımız... suyumuz... Burda nə var, hamısı pulnandı. Bizim də pulumuz yox!

-Ay bala, orda qala bilərdik?! Özümüzü öldürüb, iraq səndən, iraq səndən, meyitimizi də qurda-quşa yem eləyərdilər. Allaha şükür ki, sağ-salamat bura gəlib çıxa bilmişik!

-Burda belə yaşamaqdansa, orda elə ölmək yaxşıydı, ay ana!

-Elə danışma, qurban olum, Allaha acıq gedər! Niyə yadına salmırsan bəs, orda bir həyətdə gör neçə nəfər idik?! Baban hanı, əmilərin hanı, dayıların hanı, nənən hanı?! Heç bilmirik qəbirləri də hardadı! Bəs böyük qardaşın Səxavət?!.. - Ana donunun ətəyini gözlərinə apardı. - Ciyərimə dağ basdın, ay şəhid balam! - Hönkürdü...

lll

Elat bu gün də məktəbə ac gəlmişdi. Arada qarnı curuldayanda bərkdən öskürürdü ki, eşidən olmasın. Ancaq öz səsiylə öz qulağını batırırdı. Uşaqlar yer-yerdən pıqqıldaşanda qıpqırmızı qızarırdı. Hələ söz atan da vardı:

-Qurbağa - qur-qur!

Müəllimə sinfə girən kimi dərsə başladı:

-Bugünkü mövzumuzun adı "Aclıq"dı.

Şagirdlər əvvəlcə bir-birinə, sonra da müəlliməyə baxdılar:

-Aclıq?!

-Bəli.

Uşaqlar az qala xorla:

-Mmm... - elədilər.

-Kim aclıq haqqında danışa bilər?

Şagirdlər yenidən bir-birinə sarı çevrilib, çiyinlərini çəkdilər. Arxa cərgədən sünbül kimi nazik bir əl qalxdı.

-Olar mən danışım, müəllimə?!

-Ela-a-a-t?! Buyur.

-Əgər ana qab götürüb qonşudan un almağa gedirsə, buna deyirlər aclıq. Aclıq özü də bir neçə yerə bölünür; zəif aclıq, əsl aclıq, ölüm aclığı. Hiss eləyəndə ki, ürəyin yemək istəyir, bu olur zəif aclıq. Elə ki, evi axtarırsan, ağzına qoymağa bir tikə çörək tapmırsan, başlayır qarnın curuldamağa. Bu, əsl aclıq sayılır. Bir də var, ən böyük aclıq - ölüm aclığı.

-Ölüm aclığı?!-müəllimə qaşlarını çatdı.

-Bəli.

-O necə olur?! - Şagirdlər idi.

-Fasiləsiz mədə sancısı, qarın curultusu, başağrısı, gözlərin qabağına duman çökməsi, ağızdan qara su açılması, başgicəllənməsi və ögümək ölüm aclığının əlamətləri sayılır...

Uşaqların gözləri bərələ qalmışdı:

-Biz bunları bilmirdik, müəllimə!

-Mən də çox şeyi bilmirəmmiş, demə!

Xocalı qırğınından canlarını qurtarıb, Bakının gecəqondularından birinə sığınan Qarabağ qaçqının 10 yaşlı oğlu Elat axır ki, müəllimədən ilk "əla"sını aldı.

İsabəyli Qəşəm

525-ci qəzet.- 2014.- 26 fevral.- S.5.