Məhsəti Gəncəvi irsi Fransanın Miluz şəhərində müzakirə olunub

Azərbaycanın zəngin mədəni dəyərlərini dünyanın müxtəlif ölkələrində, o cümlədən Fransada tanıtmaq istiqamətində layihələr həyata keçirən Heydər Əliyev Fondunun təşkilatçılığı və Azərbaycanın Fransadakı səfirliyinin dəstəyi ilə Miluz şəhərindəki Yuxarı Alzas Universitetinin ədəbiyyat, dillər və humanitar elmlər fakültəsində dahi Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyinə həsr olunan "Xll və XXl əsrləri birləşdirən universal körpü: Şərq İntibahının azərbaycanlı filosofu və yazıçısı, şairəsi Məhsəti Gəncəvi (Xll əsr)" mövzusunda konfrans təşkil edilib. Fransadakı səfirliyimizdən verilən məlumata görə, konfransı açan fakültənin dekanı xanım Qreta Komur-Tilloy Məhsəti Gəncəvinin Şərq aləmində yalnız şair deyil, həm də filosof, şahmatçı və musiqiçi kimi tanındığını xatırladıb, onun əsərlərində saf məhəbbətin, azad sevginin, qadın azadlığının tərənnüm edildiyini diqqətə çatdırıb.

Qreta Komur-Tilloy konfransın keçirildiyi zala Məhsəti Gəncəvinin adının verilməsinin iki ölkə arasında hərtərəfli əməkdaşlığa növbəti töhfə olduğunu və Heydər Əliyev Fondunun gördüyü işlər sayəsində bu əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirildiyini xüsusi vurğulayıb.

Universitetin rektoru xanım Kristin Gangloff-Ziegler çıxışında Məhsəti Gəncəvi zalının məşvərət zalına çevriləcəyini xatırladıb və qeyd edib ki, Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığı Azərbaycanın hansı yüksək dəyərlərə, qədim və zəngin ədəbiyyata malik olmasının əyani sübutudur. Şairin adını daşıyacaq zalı rəhbərlik etdiyi ali təhsil ocağı ilə Gəncə Dövlət Universiteti arasında əməkdaşlığın yeni bəhrəsi kimi dəyərləndirən rektor Məhsəti Gəncəvinin həyat və yaradıcılığı ilə bağlı məruzələr sayəsində Azərbaycan ədəbiyyatı ilə yaxından tanış olmaq imkanı əldə edəcəklərini, iki universitet arasında əməkdaşlıq istiqamətində mühüm sənədlərin imzalanacağını, Fransa və Azərbaycan arasında əlaqələrin nəticəsi kimi rəhbərlik etdiyi ali məktəbdə Azərbaycan ədəbiyyatı və mədəniyyəti ilə bağlı kafedranın yaradılmasında maraqlı olduğunu, hətta özünün Azərbaycan dilini öyrənməyə başladığını diqqətə çatdırıb.

Azərbaycana dəfələrlə səfər etdiyini xatırladan rektor 2013-cü ildə Bakı və Gəncə Dövlət universitetlərində olduğunu xatırladıb, əlaqələrin artıq peşəkar əməkdaşlıq səviyyəsinə yüksəldiyini bildirib, Məhsəti Gəncəvi zalının yenidən qurulmasına yaxından yardım göstərən Heydər Əliyev Fonduna təşəkkür edib.

Konfransın ölkəmiz üçün mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini çıxışında xüsusi vurğulayan Azərbaycanın Fransadakı səfiri Elçin Əmirbəyov Məhsəti Gəncəvini Şərq aləminin parlaq ulduzu kimi dəyərləndirib, şairə ilə bağlı UNESCO-da möhtəşəm tədbirin və digər ölkələrdə də konfranslar keçirildiyini xatırladıb.

Fransanın Azərbaycanın strateji tərəfdaşı olduğunu diqqətə çatdıran səfir Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə xalqımızın mədəni dəyərlərini dünya mədəniyyətinin beşiyi hesab edilən Fransada tanıdılması istiqamətində ölkənin müxtəlif region və şəhərlərində mühüm layihələrin həyata keçirildiyini vurğulayıb.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gəncə bölməsinin sədri Məmməd Alim "Məhsəti Gəncəvi - dünyanın solmayan sənət çiçəyi" mövzusunda məruzəsində Məhsəti və Nizami kimi dühaların doğulduqları torpağın adını özlərinə təxəllüs seçdiklərini, hər iki şairin yaşayıb yaratdıqları dövrdə Gəncənin Yaxın və Orta Şərqdə geniş şöhrət qazandığını, ölkənin siyasi və mədəni həyatında mühüm rol oynadığını xatırladıb.

Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında digər şairlərimizlə müqayisədə Məhsəti Gəncəvinin məşhur rübailər ustası kimi tanındığını vurğulayan Məmməd Alim onun yaradıcılığının əsas məziyyətlərindən bəhs edib, müsəlman Şərqinin böyük məhəbbət nəğməkarı kimi tanınan şairənin rübailərinin İranın, Türkiyənin, Britaniyanın, Rusiyanın və digər ölkələrin muzey və kitabxanalarında qorunub saxlandığını bildirib, rübai janrı haqqında müfəssəl məlumat verib.

Məhsəti Gəncəvinin 900 illiyinin doğma vətəni Azərbaycan ilə yanaşı dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlədən Fransanın paytaxtı Parisdə, Reyms və Miluz şəhərlərində yüksək səviyyədə qeyd edildiyini vurğulayan məruzəçi bu gün növbəti dəfə şairənin həyat və yaradıcılığına həsr olunan konfransın Fransada keçirilən yubiley tədbirlərinin davamı olduğunu qeyd edib.

Fransanın Beynəlxalq Diplomatiya Akademiyasının əməkdaşı, şərqşünas alim Şirin Melikova "Orta əsr lirik poeziyasının ulduzları - Məhsəti Gəncəvi və Mari de Frans" mövzusundakı çıxışında Məhsəti yaradıcılığı ilə ondan bir əsr sonra yaşayıb-yaratmış fransalı şairə Mari de Fransın əsərləri arasında oxşarlıq olduğunu, hər iki şairənin yaradıcılığının əsas qayəsinin məhəbbət, sevgi, qadın bərabərliyi kimi mövzulara həsr edildiyini bildirib.

Tədbirdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun direktoru, Akademiyanın müxbir üzvü Teymur Kərimlinin "Məhsəti Gəncəvi - Azərbaycan poeziya məktəbinin nümayəndəsi kimi" mövzusundakı məruzəsi böyük marağa səbəb olub. Məhsəti ilk növbədə öz ədəbi-mədəni mühitinin yetirməsidir. O, bu mühiti XII yüzilliyin qədim və zəngin tarixinin tacı hesab edilən Gəncədə yaşayıb.

Fransa Dövlət Şərq Dilləri və Mədəniyyətləri İnstitutunun (İNALCO) Azərbaycan dili müəllimi, tanınmış alim Aygün Eyyubova "XI-XII əsr Azərbaycan şairəsi Məhsəti Gəncəvi bəşəri ideyaların və qadın hüquqlarının təşviqatçısı kimi" mövzusunda çıxışında şairənin azad fikirli olmasından, parlaq zəkasından, onun yaradıcılığı və şəxsiyyəti ilə yüksək insani keyfiyyətləri, qadın hüquqlarını təşviq etməsindən söhbət açıb, Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığını tədqiq etmiş avropalı alimlər barədə məlumat verib.

Konfrans çərçivəsində Yuxarı Alzas Universiteti ilə Gəncə Dövlət Universiteti arasında əməkdaşlığa dair niyyət protokolu imzalanıb. Protokolu universitetin rektorları - xanım Kristin Gangloff-Ziegler və Yusif Yusifov imzalayıb.

Sonra Yuxarı Alzas Universitetinin ədəbiyyat, dillər və humanitar fənlər fakültəsində Məhsəti Gəncəvinin adını daşıyan zalın təntənəli açılışı olub. Açılışda fakültənin dekanı Qreta-Komur-Tilloy, şəhərin meri Jan Rotner, universitetin rektoru Kristin Gangloff-Ziegler, senator Jan-Mari Bokel və Azərbaycanın Fransadakı səfiri Elçin Əmirbəyov çıxış edib. Çıxışlarda zalın Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə bərpa edilməsi xüsusi vurğulanıb və Fondun iki ölkə arasında əməkdaşlığa mühüm töhfələr verdiyi qeyd edilib.

Daha sonra iştirakçılar Məhsəti Gəncəvi zalı ilə yaxından tanış olublar. Burada Məhsəti Gəncəvinin həyat və yaradıcılığı ilə bağlı Heydər Əliyev Fondu tərəfindən çap olunmuş kitablar qoyulmuş, divardan şairənin dörd beytinin yazıldığı tablo və Bakıdakı möhtəşəm Heydər Əliyev Mərkəzinin fotosu asılıb.

Tədbirin sonunda incəsənət ustalarının ifasında Azərbaycan və Avropa bəstəkarlarının klassik musiqiləri səsləndirilib.

S.ABDULLAYEVA

525-ci qəzet.- 2014.- 24 iyun.- S.7.