“Bakıda olanda qonaqpərvərliyinizə, yüksək mədəniyyətinizə heyrət eləmişdim”

QIRĞIZISTANIN MƏDƏNİYYƏT, İNFORMASİYA VƏ TURİZM NAZİRİNİN BİRİNCİ MÜAVİNİ AKİMBEK TEKEŞOV: “ÜMİD EDİRƏM Kİ, XALQLARIMIZ ARASINDA DOSTLUQ ƏBƏDİ DAVAM EDƏCƏK”

Bu il martın 4-də Azərbaycanın Qırğızıstandakı Səfirliyi və bu ölkənin Mədəniyyət, İnformasiya və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Bişkekin A.Maldıbayev adına Milli Opera və Balet Teatrında Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar ilə görüş keçirilib. Görüşdən sonra Qırğızıstan Mədəniyyət, informasiya və turizm nazirinin birinci müavini Akimbek Tekeşov qəzetimizin əməkdaşı Pərvinin suallarını cavablandırıb.

Pərvin: Hörmətli Akimbek Anarbekoviç, ötən il Azərbaycanda Qırğız ədəbiyyatının böyük yazıçısı Çingiz Aytmatovun yubileyi qeyd olundu. Bu gün Bişkekdə Azərbaycanın Xalq yazıçısı Anarla görüş keçirildi. Bu cür tədbirləri necə dəyərləndirirsiniz?

Akimbek Tekeşov: Biz iki qardaş xalqı həmişə eyni dünyaduyumu, eyni ədəbiyyat, incəsənət, mədəniyyət və baxışlar birləşdirib. Sizlərin Çingiz Aytmatova necə hörmətlə, sayğıyla yanaşdığınızı bilirik. Bizim üçün isə Anar kimi şəxsiyyətlə, böyük yazıçı ilə oxucuları, mədəniyyət xadimlərini görüşdürmək, ümumiyyətlə, bu tədbiri keçirmək qürurlu idi.

Pərvin: Bu gün tədbirdə də səsləndi ki, görüşün rejissorluğu, ssenarisi ilə şəxsən özünüz məşğul olmusunuz...

Akimbek Tekeşov: Bəli, bu mənim vəfa borcum idi. Bilirsiz, mən ötən il nümayəndə heyəti ilə Bakıda olanda, Çingiz Törəquloviç Aytmatovun yubileyində iştirak edəndə sizlərin qonaqpərvərliyinizə, yüksək mədəniyyətinizə sadəcə, heyrət eləmişdim. Hələ onda Anar müəllimlə şəxsən söhbət edəndə ondakı dərin zəkaya, incə yumora heyran oldum. Onun Çingiz Törəquloviç haqda danışdığı xatirələri də həmişə yaddaşımdadı. Və məhz bu minnətdarlıq hissi Anar müəllimlə görüşün təşkilatını, rejissor işlərini başqasına həvalə etməyə imkan vermədi. Özüm məşğul oldum bununla.

Pərvin: Bəs, nəticədən necə, razı qaldınızmı?

Akimbek Tekeşov: Əlbəttə, çox çalışmışdıq, işləmişdik və nəticə də arzuladığımız kimi oldu. Anar müəllimi Çingiz Aytmatovu kiçik qardaşı hesab edirdi. Bizim Xalq yazıçımız Mar Bayciyevlə Anar Moskvada ssenari kurslarında bərabər oxuyublar. Ona görə elə tədbirin də aparıcılığın Mar Bayciyevə həvalə etdik. Demək istəyirəm ki, biz bu tədbiri başqa bir xalqın yazıçısının görüşü kimi təşkil etməmişdik. Bizə doğma, yaxın olan insanla görüşə hazırlaşmışdıq. Əslində, ölkələr arasında əlaqələr də məhz belə möhkəmlənir, insanlar, ayrı-ayrı sənət adamları arasında dostluq, mehribanlıq duyğuları ilə. Bütün bunlar mədəniyyətlərimizi də yaxınlaşdırır.

Pərvin: Bu gün sizin sənətçilər Üzeyir Hacıbəylinin romanslarını, “Arşın mal alan”dan ariyaları ifa edəndə o mədəniyyətlər arasındakı yaxınlıq daha çox duyulurdu. Çünki yadlıq hissi qətiyyən yox idi...

Akimbek Tekeşov: Çox doğru müşahidədir. Biz hələ məşqlərə başlamamış mən artistlərimizlə söhbət etdim, onlara vəziyyəti anlatdım. İzah elədim ki, bu, elə-belə sıradan bir görüş deyil, bizim qardaşlarımız qonaq gəlirlər və biz hər şeyi duyaraq, anlayaraq, sevə-sevə nümayiş etdirməliyik. “Arşın mal alan” bizim opera teatrının repertuarında çoxdan var və həmişə maraqla izlənir. Amma hər halda Üzeyir Hacıbəyli musiqisinə çox məsuliyyətlə, ciddi yanaşdıq və dediyiniz kimi uğurlu alındı.

Pərvin: Çıxışınızda söylədiniz ki, hərbi xidmətiniz Azərbaycanda olub. Ötən il Bakıya səfəriniz oldu. Hansı hissləri keçirdiniz? Yəqin hansısa nostalji hisslər də oldu, nələrsə yadınıza düşdü...

Akimbek Tekeşov: Elədir, o zaman Kirovabad adlanan şəhərdə keçib hərbi xidmətim. Amma tez-tez Bakıya da gedirdik. Ondan sonra uzun illər idi Bakıya getmirdim. Bu dəfə səfərdə sadəcə, heyrət elədim. Şəhər tamamilə dəyişib, Avropa şəhərlərindən geri qalmır. Bulvar, şəhərin mərkəzi əsrarəngizdir. Baxdıqca doymursan. Ancaq çox maraqlıdır ki, insanları heç dəyişilməyib şəhərin. O gənclik illərində üzlərində hansı səmimiyyəti, qonaqpərvərliyi görürdümsə, indi də eyni münasibəti gördüm. Hətta bir xatirəmi də danışdım orada: Mənim xidmət etdiyim hərbi hissəyə yaxın bir meyvə-tərəvəz mağazası vardı. Satıcı da yaşlı bir kişi idi. Bir dəfə nəsə alanda soruşdu, mən də qırğız olduğumu dedim. Bundan sonra o adam hər dəfə məni görəndə çağırıb qonaq edir, hələ dostlarım üçün də pay göndərirdi. Mən də gənc idim, utandığımdan yolumu dəyişirəm ki, satıcı məni görməsin. Bir dəfə çağırdı və lap öz atam, babam kimi danladı məni. Biz qardaşıq, bir də yolunu dəyişmə, gəl meyvə apar burdan, dedi. Heç vaxt unutmuram o adamı. Bax bu, bizi birləşdirən məqamdı.

Pərvin: 30-cu illərdə represiyya olunmuş azərbaycanlılara da qırğızlar xeyli qayğı, köməklik göstəriblər. Yəqin bu xarakter eyni kökdən gəlir...

Akimbek Tekeşov: Bəli, o zaman millət çox kasıb yaşayırdı. Amma burda olan bir çox azərilər danışırlar ki, qırğızlar süfrə açıb bizi qonaq çağırırdılar, axırıncı tikələrini də bölüşürdülər. Bu faktlarla yalnız qürur duymalıyıq. Axı bizi faktiki olaraq heç nə ayırmır. Məişətdən tutmuş mədəniyyətə, ədəbiyyata, sənətə kimi hər şey bənzərdir.

Pərvin: Amma hər halda bütün bu ortaq dəyərlərimizə baxmayaraq, ədəbi, mədəni əlaqələrimizin çoxşaxəli olduğunu deyə bilmərik... Sizcə, hansı işlərin görülməsinə ehtiyac var?

Akimbek Tekeşov: Bugünkü kimi görüşlər tez-tez keçirilməlidir. Əvvəllər, Sovet dövründə bizim çox sıx əlaqələrimiz, əməkdaşlığımız olub. Amma sonralar nədənsə zəifləyib. İndi Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfiri cənab Hidayət Orucovun sayəsində bərpa olunur. Hazırda Qırğızıstanın və Azərbaycanın Mədəniyyət nazirlikləri arasında bir razılaşma var artıq. Aprel ayında görüşüb tədbirlər planını müəyyənləşdirəcəyik. Bişkekdə Azərbaycan Mədəniyyət günləri, Bakıda isə Qırğızıstan Mədəniyyət günləri keçirməyi nəzərdə tutmuşuq. Adətən, belə günlər sadəcə konsertlərlə məhdudlaşdırılır. Amma biz bu dəfə daha geniş formatda keçirməyi nəzərdə tuturuq. Yəni kino, teatr, ədəbiyyat, musiqi hamısının təqdimatı olmalıdır.

Pərvin: Qırğızıstanda gənclərə qayğı, onlara dəstək hansı səviyyədədir? Gənclərin inkişaf etməsi, istedadlarını realizə etməsi üçün hansısa layihələr varmı?

Akimbek Tekeşov: Mən Bakıda olarkən Azərbaycanda gənclərə yaradılmış şəraitdən, təqaüdlərdən, pul mükafatlarından danışdılar mənə. Doğrusu xeyli sevindim. Bizdə təəssüf ki, maddi yardım, pul mükafatları çox azdır. Amma yaradıcılıq təşkilatları hər biri öz sahəsində olan gənclərə köməklik göstərirlər. Ən vacib şərt onlara azadlıq verməkdir. Məsələn, biz şərait yaradırıq, imkan veririk hansısa istedadlı gənc “Manas” dastanını öz bildiyi, anladığı kimi təqdim eləsin. İndi qoy o milli musiqini cazla, replə sintez edib anlasın, zamanı çatanda klassika olaraq, yəni dəyişmədən də sevəcək. Əsas odur öyrənsin, tənbəllik etməsin. Mənim pedaqoji fəaliyyətim də var və tələbələrimlə də əsas prinsipim budur.

Pərvin: Ümumiyyətlə, gənclərlə dialoq necə alınır? Sizin nəsillə çağdaş gənclərin həyat ritmi xeyli fərqlidir...

Akimbek Tekeşov: Pedaqoji fəaliyyətim məni də ritmlə yaşamağa, işləməyə sövq edir. Bəzən gəncləri heyrət içində müşahidə edirəm. Onların baxışları, hadisələrə yanaşmaları tamam fərqlidir. Birdən elə keçidlər, elə dönüşlər hiss edirsən ki, düşünürsən bunlardan geri qalmaq olmaz. Çünki belə olsa maraqsızlaşarsan, yaradıcılığın primitiv görünər. Amma eyni zamanda gəncləri də öz ritmimizə, dünyamıza çəkməyə ehtiyac var. Məsələn, mən bəzən övladlarımı valideynlərimgilə göndərirəm, bir neçə gün onlarla qalırlar. Onlar evə qayıdanda effekti dərhal hiss edirəm. Sanki, onlar bir az da böyüyür, təmkinli, müdrik olurlar.

Pərvin: Həm pedaqoji fəaliyyətiniz, həm nazir müavini kimi işləriniz zamanın çox hissəsini alır yəqin ki... Bəs, bədii yaradıcılığa, rejissor fəaliyyətinə necə zaman ayırırsız?

Akimbek Tekeşov: Çox çətin sualdır. Bəzən heç vaxt ayıra bilmirəm. Məsələn, rejissor kimi sonuncu quruluşum iki il öncə olub. İki ildi zamanım olmur buna. Hərdən bu, məni çox kədərləndirir. Amma yalnız onunla təsəlli tapıram ki, heç olmasa ssenarilər yazıram. Biz bəzən nazirimiz Sultan Akimoviçlə söhbət edirik, işlərimizi müzakirə edirik və birdən bir-birimizə sual veririk ki, bəs yaradıcılıqla nə zaman məşğul olacağıq? Amma bilirsiz, istedad, narahatlıq elə bir hissdir ki, hər an sənin içində? Elə bil hər an kimsə sual verir, niyə susursan, niyə yazmırsan, niyə danışmırsan deyə. Balaca bir vaxt tapan kimi o yanğını, o ehtiyacı susdurmağa çalışırsan. Bu yaxınlarda Sultan Akimoviçin yeni romanı işıq üzü gördü. Düzü çox təəccüblənmişdim, sonra öyrəndim ki, gecələr yazırmış. Yəni, yaratmaq eşqi varsa, başqa işlərə məhəl qoymayacaqsan.

Pərvin: Maraqlı söhbətə görə təşəkkür edirəm, Akimbek Anarbekoviç. Gələcək işlərinizdə uğurlar diləyirəm.

Akimbek Tekeşov: Mən də sizə təşəkkür edirəm. Ümid edirəm ki, xalqlarımız arasında dostluq əbədi davam edəcək və ədəbi, mədəni əlaqələrimiz daha da möhkəmlənəcək.

525-ci qəzet.- 2014.- 15 mart.- S.14.