Bir "Cəngi" möhtəşəmliyi

Mircavad Cəfərov: "Xaricdəki prodüserlərlə, impressiariolarla işləmək, geniş bir hesabat konserti vermƏk fikrimiz var"

Bu yaxınlarda Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərbaycanın Fransadakı səfirliyinin dəstəyi ilə əməkdar artist Mircavad Cəfərovun rəhbərlik etdiyi "Cəngi" caz qrupu Fransada qastrol səfərində olub. Qrup Reyms şəhərində, Parisdəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində, "Oratoire du Louvre" kilsəsində konsertlər verib. Mircavad Cəfərovun (ud) Arzu Həsənli (vokal), Mircavid Cəfərov (tar), Tural Qasımlı (piano), Vasif Hüseynzadə (piano), Coşqun Sadıqov (tütək, balaban), Kamran Kərimov (nağara), Ruslan Hüseynov (bas gitara), İsgəndər Ələsgərovun (zərb alətləri) birgə hazırladığı etno-caz layihəsinə 13 kompozisiya daxil edilib. "Cəngi" caz qrupu Fransa tamaşaçıları qarşısında "Cahargah Rapsodiyasi" (H.Rzayev), "2 nömrəli prelüd" (Q.Qarayev), "8 nömrəli sonata" (Motsart), "Ömrümün istəyi" (S.Kərimi) və "Güllü qafiyə" kimi kompozisiyaları ilə çıxış edib.

Bugünlərdə Mircavad Cəfərovla görüşüb söhbətləşdik, qrupun rəhbəri müsahibəsində sənətə gəlişindən, "Cəngi"nin yaranmasından, onun rəhbərliyi altında fəaliyyətindən, eləcə də son səfəri - Paris təəssüratlarından danışıb.

Salyanda dünyaya gəlmişəm. Nizami adına 2 nömrəli orta məktəbi bitirmişəm. Atam Mirqəfər danışır ki, hələ uşaq olarkən uzun taxtaları götürüb başına mıx vurub, sim bağlayıb çalmağa cəhd edirəmmiş. Musiqiyə olan bu həvəsimi görüb ailəmizdə qərar veriblər ki, məni tar sinfinə versinlər. Sonra atam mənə tar aldı. Mənə rayonda tar ifaçılığının incəliklərini müəllimlərim Aləddin, Məzahir, Alim öyrədib. Onlar hamısı indi də uğurlarımı sevinclə izləyirlər. Məni bu sənətə atamın musiqiyə olan sonsuz həvəsi gətirib. Mənə qədər ailəmizdə heç kəs musiqiylə məşğul olmayıb. Atam ən çətin vaxtlarda qəpik-qəpik pul yığıb özünə qarmon alsa da, çalmağı öyrənmək ona qismət olmayıb. Amma onun ruhu musiqi ilə yoğrulub. Azərbaycanda ud məktəbi yoxdur. Ud ifaçılığını sevməyimdə, bu sənətə gəlməyimdə atamı və Əhsən Dadaşovu özümə müəllim bilirəm. Rayonda yaşayanda atam televizorda ud çalındığını görəndə həmişə mənə deyirdi ki, o aləti sənin üçün alacağam. Sonra birlikdə Bakıya gəldik, atam mənə ud aldı. Maqnitofona Əhsən Dadaşovun lent yazılarını yazdırmışdı, özü otururdu yanımda, lenti irəli-geri çevirirdi, məni öyrənməyə məcbur edirdi. Uşaq idim, mənə o qədər də maraqlı deyildi bunlar, daha çox əylənmək, oynamaq istəyirdim. Amma bu gün atama o qədər minnətdaram ki, düşünürəm, nə yaxşı, vaxtında onun sözündən çıxmamışam. Və atamın qoyduğu o təməl, Əhsən Dadaşovun "Şur"una, "Qara xal yar"ına olan məhəbbət məni ud sənətinə gətirdi. Özümü bu sənətdə çox xoşbəxt hiss edirəm. Muğam da, caz da intellektual musiqi janrıdır və bu sənətə sevgi ilə yanaşı dərin duyum tələb edir. Alim Qasımov həmişə deyir ki, muğamı 30 yaşından sonra hiss eləmək olar, cavanları qınamaq olmaz, gərək bir az təcrübə qazansınlar. Doğrudan da bəzi gənclər muğamı ürəkdən oxumurlar, hiss eləmirlər. Bir cavan ifaçı duymadan, ürəkdən oxumursa, biz musiqiçilər o dəqiqə bunu anlayırıq. Hiss edirik ki, o, kimin təsirindədir, kimə qulaq asır və ya kimi parodiya edir. Təəssüf ki, indi təkcə gənclər arasından deyil, özünü professional sayanlarda da parodistlik var. Ancaq təbii ki, istedadlı, duyumlu gənc ifaçılarımız da kifayət qədərdir. Oğlum Mircavid Cəfərov Konservatoriyanın birinci kurs tələbəsidir, prezident təqaüdçüsüdür. 9 yaşı olanda ona "Mahur" öyrətmişdim. O uşaq olmasına baxmayaraq onu elə duyumla, hissiyyatla ifa edirdi ki, təəccüb edirdim ki, bu, hardan qaynaqlanır? Kim ona qulaq assa, mat qalırdı. İki oğlum var, onlar hələ körpəlikdən evdə muğam, xalq mahnıları dinləyərək böyüyüblər. Mənə elə gəlir ki, hansısa sənətə nə qədər tez başlasan, bir o qədər yaxşıdır. Fikrimcə, vunderkind hesab olunan uşaqların da istedadı birdən-birə ortaya çıxmır. Peşəkar kimi yetişmək üçün lap körpəlikdən istedadla yanaşı mühit, sonra da təhsilin rolu danılmazdır.

Haqqım çatır deyim ki, 1986-cı ildən professional sənətdəyəm　

Hərbi xidmətimi Arxangelsk vilayətinin Voloqda şəhərində keçmişəm. Hərbi xidmətdə ikən ukraynalı, abxaz, latış musiqiçilərdən ibarət kollektiv yaratmışdım. Həmin qrupla hərbi hissələrin yaradıcı kollektivləri arasında keçirilən festivalda da iştirak etdik. Həmin festivala çox həvəslə hazırlaşdıq. Hərbçilərdən birinə qlobus aldırdım, sonra onun üzərinə zibilliklərdən qırıq güzgülər tapıb yapışdırdım, diskoteka effekti yaratdım. Bir dəfə də hərbi hissədə 1 May Bayramı ilə bağlı konsert verdik. Axşam da rəqs gecəsi təşkil etmək istədik, hərbi hissə rəhbərliyi bizə icazə vermirdi ki, əsgərlə mülki vətəndaş bir yerdə olmaz. Polkumuzun komandiri məzuniyyətdə idi, ona zəng elədilər, o dedi ki, əgər Mircavad ordadırsa, problem yoxdu, təşkil eləsinlər. O konsertlə, rəqs gecəsi ilə hərbi hissəyə elə xeyir verdim ki, bəlkə indiyə qədər heç kim hərbi hissəyə o qədər xeyir verməmişdi (gülür). O rəqs gecəsinə görə hərbi hissəmizə qonorar kimi 3 min rubl, 3 ton kartof, 3 ton da kələm verdilər. Hərbi xidmətimi başa vurduqdan sonra məni buraxmaq istəmirdilər, müxtəlif şirnikləndirici təkliflər etdilər ki, orda qalım. Razı olmadım. Hərbi xidmətdən qayıtdıqdan sonra yarımçıq qoyub getdiyim ixtisasımı- kütləvi tamaşalar rejissorluğu fakültəsini bitirdim. Sonra görkəmli sənətkarlar Alim Qasımovla, Vaqif Gərayzadə ilə yaradıcılıq əlaqələrim başladı. Vaqif Gərayzadə ilə caz-folklor istiqamətində indiki "Aypara" qrupunda çıxış elədim. Sonralar Xalq artistləri Ağaxan Abdullayev, Mələkxanım Əyyubova, Səkinə İsmayılova ilə yaradıcılıq əlaqələrim, işbirliklərim oldu. Haqqım çatır deyim ki, 1986-cı ildən professional sənətdəyəm. 1993-cü ildən, ulu öndərimiz hakimiyyətə gələndən ölkədaxili və ölkəxarici qastrollarda, dövlət konsert proqramlarında kifayət qədər çıxış eləmişəm.

"Cəngi" qrupunu genişləndirmək niyyətindəyik　

Hazırda rəhbərlik etdiyim "Cəngi" qrupunu 1992-ci ildə mərhum sənətçilərimiz Rafiq Babayev və Qəhrəman Nəsirov yaradıb. Qrup Bakı şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin nəzdində yaranıb və indiyə qədər də orada fəaliyyət göstərir. Sonra Rafiq müəllim bədnam ermənilərin törətdiyi terror hadisəsində dünyasını dəyişdi. Ondan sonra qrupa hörmətli professor Siyavuş Kərimi rəhbərlik edib. Onun dövründə də qrup xeyli inkişaf edib. 2002-ci ildə Bakı şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin rəisi Həsənağa Qurbanov məni qrupa rəhbər kimi dəvət etdi. Əvvəlcə tərəddüd, bir neçə dəfə də imtina elədim. Onda qrupun sadəcə rəqs bölümü qalmışdı. Amma indi düşünürəm ki, nə yaxşı, Həsənağa müəllimin sözünə qulaq asdım və gəldim. Rəhbərliyə başlayan kimi rəqsi öyrənməyi də qərara aldım. Həmişə və hamıdan nəsə öyrənməyi xoşlayan insanam. Hazırda "Cəngi"nin rəqs kollektivində 20 nəfər var. Musiqiçilərimiz isə 16 nəfərlik heyətdir. "Cəngi" qrupunu genişləndirmək niyyətindəyik. Kollektivi tez-tez dəyişməyi xoşlamıram. Qrupda mənəvi tərbiyəyə çox önəm verirəm. İndiki tərkibi xeyli seçimdən sonra təxminən bir il əvvəl yığmışam. Daha çox gənclərlə işləməyə üstünlük verirəm, gəncliyə diqqət, qayğı göstərmək, onlara yol açmaq, istedadı olanı irəli çəkmək lazımdır. Vaxtında mənə də peşəkarlar yön veriblər, indi də mən gənclərə istiqamət verməyi mənəvi borcum hesab edirəm. İndi musiqi sənətinə gələn gənclərə bu fikri aşılamaq lazımdır ki, musiqi də dildi. Biz Azərbaycan dilində danışdığımız kimi musiqimiz də milli dildə danışmalıdır. Üzeyir Hacıbəyovun, Qara Qarayevin, Fikrət Əmirovun, Tofiq Quliyevin yaradıcılıqlarını millilik üzərində bərqərar olduğu üçün sevirik. Gənclərə təlqin etmək lazımdır ki, milli musiqi sənətimizə, bizə ötürülən bu mənəvi mirasa məsuliyyətlə yanaşsınlar. Məni efirə çıxışa dəvət edəndə bu gün də böyük məsuliyyət hiss edirəm. Efirdən bir gün əvvəl avadanlıqları, aparaturanı öz əlimlə daşıyıram, hər şeyi qüsursuz şəkildə qurmağa çalışıram ki, tamaşaçı efirə baxanda musiqinin, sənətin qüsursuz təqdimatını görsün. Fikrimcə, uğur qazanmaq üçün hər kəs öz işinə məsuliyyətlə yanaşmalıdır.

Parisdəki konsertlərimiz çox uğurlu alındı, bizi səhnədən buraxmırdılar　

1986-cı ildən qastrollardayam. Müstəqillik dövrümüzdə bu, ümumiyyətlə, mütəmadi xarakter alıb. Son səfərimiz mayın ortalarında Parisə olub. İndiyədək 25 dəfə Parisdə müxtəlif konsertlərdə çıxış eləmişəm. Ancaq budəfəki konsert üçün daha böyük məsuliyyət hiss edirdim, çünki öz yaratdığım kollektivlə çıxış edəcəkdik. Bu səfərdə məqsəd Parisin birinci meriyasının təşkil etdiyi "Mədəniyyətlər müxtəlifliyi" adlı festivalda iştirak etmək idi. Biz həmişə ümumi kompozisiyalar hazırlayırdıq, amma bu dəfə fərqli proqramda təqdimat elədik; tarın, tütək-balabanın, nağaranın, udun-hər bir alətin imkanlarını ayrı-ayrılıqda göstərmək üçün proqramlar vardı. Musiqiçilərlə yanaşı, vokalçımız Arzu xanımın ifası da tamaşaçıların çox xoşuna gəlmişdi. Konsertdən sonra 2-3 nəfər bizə yaxınlaşdı, onlardan biri orada yaşayan azərbaycanlı, digərləri isə ingilis və fransız idilər. Onlar dedilər ki, kollektivdə çox yaxşı aura yaratmısınız: " Biz görürdük ki, səhnədə heç kim heç kimə mane olmur və çox böyük həvəslə bir-birilərinə dəstək olurlar". Parisdəki konsertlərimiz çox uğurlu alındı, bizi səhnədən buraxmırdılar. Paris təəssüratından söz düşmüşkən, qeyd edim ki, Azərbaycanın Fransadakı səfiri Elçin Əmirbəyovla çox qürur duyuram. Kaş, hamı o enerji ilə işləyəydi və millətinə bu cür xidmət eləyəydi. Konsertdən dərhal sonra səfirimiz yaxınlaşıb dedi ki, fransızlar bizim kollektivin gələn il də festivalda iştirak etməsini arzulayırlar. Noyabrın 6-dan 9-na qədər Fransada başqa bir caz festivalına da dəvət almışıq. Fürsətdən istifadə edib qrupumuz adından Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə də qastrolun yüksək səviyyədə təşkili, yaratdıqları şəraitə görə minnətdarlığımızı bildirirəm. Arzularım çoxdur. Xaricdəki prodüserlərlə, impressiariolarla işləmək istəyirəm. Bunun üçün yorulmaz şəkildə çalışırıq; disk yazdırırıq, sayt hazırlanması prosesi gedir, materiallar hazır olandan sonra həmin adamlarla danışıqlar aparmaq niyyətindəyəm. Arzudan arzu doğur. Heydər Əliyev Sarayında xalqımız qarşısında hesabat xarakterli konsert vermək fikrimiz var. Artıq bununla bağlı hazırlıq işləri aparırıq. Konsert boyu tamaşaçılar üçün çoxlu eksperimentlər və sürprizlər nəzərdə tutmuşuq.

Sevinc MÜRVƏTQIZI

525-ci qəzet.- 2014.- 28 may.- S.7.