Düşündürən cazibədarlıq

Bu il Azərbaycan Radiosu və Televiziyasının müvafiq olaraq 88-ci və 58-ci ildönümü tamamlanır. Özündə elm, mədəniyyət, incəsənət, siyasət, jurnalistika və sair bu kimi fundamental sahələri birləşdirən radio və televiziya məkanında çalışmaq böyük istedad və zəhmətsevərlik tələb edir.

Yeri gəlmişkən, teleradio jurnalistikasını "ən cazibədar peşə" adlandırsaq, yanılmarıq.

İstənilən sənət sahibi Azərbaycan teleradiosuna qibtə edə bilər. Çünki bütün sənətlərə məxsus korifeylər məhz bu məbəddə birgə fəaliyyət göstəriblər. Azərbaycan radiosunun yaranmasında və inkişafında bu gün adlarını fəxarətlə və qürurla andığımız Üzeyir Hacıbəyli, Müslüm Maqomayev, Məmməd Səid Ordubadi, Cəfər Cabbarlı, Mustafa Mərdanov və başqaları böyük rol oynayıblar. Məhz bu məktəbin yetirmələrinin daha sonra Azərbaycan Televiziyasının (AzTV) təşəkkülündə yaxından iştirak etmələri böyük teleradio ailəsinin formalaşması ilə nəticələnib.

Lakin milli teleradio məkanının tarixində yeni, dönüş mərhələsinin başlanması yalnız dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonra mümkün oldu. Azərbaycan teleradiosu nəhayət ki, əyalət mediası statusundan qurtularaq, müstəqil və qürurlu bir dövlətin əsas elektron kütləvi informasiya vasitəsinə çevrildi.

Əgər milli lider Heydər Əliyevin dövründə dövlət televiziyası ilə yanaşı özəl telekanalların formalaşması prosesi başlandısa, prezident İlham Əliyevin dönəmində öncə İctimai Televiziya, daha sonra qısa müddət ərzində Azərbaycan Teleradio Verilişləri QSC-nin (AzTV) nəzdində "Mədəniyyət" və "İdman Azərbaycan" telekanalları yaradıldı, regional telekanallar bütün məmləkəti əhatə etdi, enerji resurslarından əldə olunan gəlirlər isə teleradionun maddi-texniki bazasının güclənməsinə gətirib çıxardı. Bu faktlar hakimiyyətin kütləvi informasiya vasitələrinə necə böyük önəm verməsinin göstəricisidir. Hazırda AzTV Qafqazın və daha geniş məkanın ən güclü telekanalları ilə rəqabət aparmaq iqtidarındadır.

Elə bu yaxınlarda AzTV-nin təşkilatçılığı ilə Bakıda keçirilmiş "TEFİ-Sodrujestvo" 4-cü Beynəlxalq Televiziya Festivalı da bunu sübut etdi. AzTV-nin təqdim etdiyi "Heydər Əliyev Fondu 10 il" sənədli filmi bu festivalın mükafatına layiq görüldü.

Təbii ki, bu günün televiziya və radio əməkdaşlarının iş şəraitini və fəaliyyət spektrini sələflərinki ilə müqayisə etmək qeyri-mümkündür. Zaman çox dəyişib. İndiki rejissor, operator və jurnalistlər əvvəlki nəslin xəyalına belə gətirə bilmədiyi qabaqcıl texnika ilə çalışır və ekran-efirdə istənilən vizual və audio effektlərə nail olurlar. Hazırda aparıcıdan təkcə gözəl səs, zahiri görünüş və statik duruş deyil, həm də pafosdan kənar səlis nitq qabiliyyəti, hazırcavablıq, müasirlik, çeviklik, peşə virtuozluğu tələb edilir.

Qarabağ müharibəsinin törətdiyi fəlakətlər təkcə ölkəmizin ictimai-siyasi həyatını yox, həm də cəmiyyətimizin aynası olan televiziya məkanını iflic vəziyyətinə salmışdı. Və bu, cəmiyyətdə, xüsusilə ziyalılar arasında ciddi və haqlı narazılıq doğurmuşdu. Amma hazırda həmin arzuolunmaz məqamlar aradan götürülməkdədir. Bu, əsasən, AzTV-nin, "Mədəniyyət"in və İctimai Televiziyanın fəaliyyətində aşkar görünür. Məhz həmin televiziyaların efiri cəmiyyətdə tanınmış şəxslərin tribunasına çevrilib. Onların proqram siyasətində bütün sahələri əhatə edən rəngarəng, düşündürücü verilişlərin sayının artması, keyfiyyətinin yüksəlməsi vətəndaş cəmiyyəti tərəfindən təqdirlə qarşılanır. Qısa yazıda bütün verilişlərin adlarını çəkmək qeyri-mümkün olsa da, son illər ərzində tamaşaçı rəğbətini qazanmış bəzi proqramları sadalamaq yerinə düşər. AzTV-nin "Əsas məsələ", "Günün nəbzi", "Poeziya", "Nə? Harada? Nə vaxt?", "Mədəniyyət" kanalının "Məclisi-üns", İctimai Televiziyanın "Yeni gün", "Yadigarlar", "Ortaq məxrəc" kimi maraqlı layihələri tamaşaçılar arasında populyarlığı ilə seçilir.

"Əsas məsələ" verilişində əməkdar jurnalist İbrahim Məmmədovun yeni ampluada çıxış etməsi, polemika mədəniyyətinin sərgilənməsi, ən əsası, problemlərin tamaşaçıya hay-küysüz çatdırılması, yeni studiyanın tərtibatı və sair diqqəti cəlb edir. Hazırda "Əsas məsələ" tok-şousu ölkə teleməkanının ən samballı proqramlarından biri hesab edilə bilər.

Tanınmış yazıçı-dramaturq İlqar Fəhminin apardığı "Məclisi-üns" verilişi xüsusi maraq doğurur. Klassik şairlərimizin həyat və yaradıcılığına yenidən və çağdaş dövrün prizmasından nəzər salınan bu verilişdə İlqar Fəhmi televiziyaçıdan tələb olunan bütün keyfiyyətlərə malikdir. Verilişə baxarkən dərhal aydınlaşır ki, aparıcı bu sahə üzrə mükəmməl bilik, zəngin dünyagörüşü sahibidir, müasirdir, nitqi səlisdir. Verilişin sabit baxımlığını təmin edən cəhətlərdən biri də onun daimi səriştəli qonaqlarının (tənqidçi Əsəd Cahangir, fəlsəfə doktoru Nail Yaqub, şair Vaqif Yusifli) olmasıdır. Belə veriliş düşünən və zövqlü tamaşaçı üçün əsl mənəvi qidadır.

Bu sözləri İTV-nin "Yeni Gün" proqramının aparıcıları Saleh Bağırov və Azər Məmmədov haqqında da demək olar. Onların ikisinin də danışığı, davranışı, hərəkətləri, mövzulara bələdliyi, qonaqlarla ünsiyyəti və söhbətləri çox səmimi təsir bağışlayır. Bakı Dövlət Universitetinin 90 illiyini bu təhsil ocağının geniş müəllim heyəti, "Bilik Günü"nü böyük müəllim-şagird kollektivi, "Əsrin müqaviləsi"nin 20 illiyini neftçilərin böyük qrupu ilə birlikdə təntənəli şəkildə keçirməsi son dövrdə "Yeni Gün"də yaradılmış gözəl ənənələrdən biridir.

"Yadigarlar" proqramı da efirə çıxdığı qısa müddət ərzində haqlı olaraq İTV-nin yüksək reytinqli verilişlərindən birinə çevrilib. Qeyd edək ki, verilişin formatı teleməkanda ilk dəfə həyata keçirilib. Əməkdar jurnalist Flora Xəlilzadə telejurnalistikadakı xələfi ilə birlikdə görkəmli elm, mədəniyyət, incəsənət adamlarının və ictimai xadimlərin yadigarlarından müsahibə götürür. İTV-nin yenicə ərsəyə gətirilmiş kitabxanasında çəkilən bu verilişin sayəsində tamaşaçıları, şübhəsiz, yaxşı tanıdıqları şəxsiyyətlərin həyatının bu vaxtadək görünməyən tərəfləri ilə tanış edirlər. Əslində, onları yada salmaqla, müəlliflər Azərbaycan xalqının necə böyük mənəvi sərvət sahibi olduğunu bir daha seyrçilərin nəzərinə çatdırırlar.

Bir sözlə, teleradio məkanındakı bütün mövcud müsbət və mənfi reallıqlara baxmayaraq, 1926-cı il noyabrın 6-da olduğu kimi, efir öz izləyicilərini hələ də cəzb edir, sevindirir və düşündürür. Buna görə bütün çətinliklərə və sınaqlara fədakarcasına sinə gərən böyük teleradio ailəsini peşə bayramı münasibətilə təbrik edir, onun hər bir üzvünə yaradıcılıq uğurları arzulayırıq!

Orxan Qasımbəyli

tələbə

525-ci qəzet.- 2014.- 6 noyabr.- S.7.