...Kitabı da öpdüm, Sərxanı da

RAMİZ ORSƏRİN "BU VƏTƏNDƏ" ŞEİRLƏR KİTABI HAQQINDA

Tanınmış şair Ramiz Orsər tələbə yoldaşımdır. Əjdər Ol, Kəramət, Sərvaz Hüseynoğlu, Ramiz Orsər və mən 1980-ci illərin əvvəllərində Gəncə Dövlət Pedaqoji Universitetinin Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fakültəsini bitirmişik. Bizi şeir, universitetin nəzdindəki - Kəramətin rəhbərlik etdiyi "Pöhrə" ədəbiyyat dərnəyi yaxın dost elədi. Həm də sevimli müəllimlərimiz nizamişünas Xəlil Yusifov, füzulişünas Sabir Əliyev, müasir ədəbi prosesdən dərs deyən Mürşüd Məmmədovun tələbə- müəllim münasibəti bizi daha doğmalaşdırırdı.

Kəramət, Əjdər Ol bizdən qabaq universiteti bitirib getdilər. Çünki onlar bizdən iki kurs yuxarı oxuyurdular. Qaldıq Ramiz, Sərvaz və mən. Sərvazla mən kəndçiyik. Bir sinifdə oxumuşuq. Ramiz Şəkidəndi. Bizdən bir-iki yaş böyükdü. Əsgərliyə gedib gəlmişdi. Sevgi məsələlərində baş məsləhətçimizdi.

Bir sözlə, universitetin döyünən ürəyi və görən gözü hesab olunurduq. O zaman Ramiz "Orsər" təxəllüsü ilə yazmırdı , sadəcə "Yusifov" idi. Sərvaz da "Əsgərov" və mən də təbii ki, "Nəcəfov" idim.

O vaxt Gəncə şairlərinin əsas həsrəti birinci Təbriz idisə, ikincisi də Bakı idi. Bakıda oxumaq, ədəbi mühitlə qaynayıb -qarışmaq istəyirdik. Hansı səbəbdənsə, arzularımız baş tutmamışdı. Şeirlərimizi çap üçün Bakıya gətirirdik. Bakını Ramiz yaxşı tanıyırdı. Metrosunu, avtobusunu əzbər bilirdi. Bizi də, yəni Sərvazla məni Bakıya Ramiz aparıb- gətirirdi. Redaksiyalarla bizi tanış edirdi. Adamın başının üstündə Allah var, indi bu gün Ramiz durub desə ki, Qəşəmlə Sərvazı ədəbiyyata mən getirmişəm, demək, yüz faiz haqlıdır.

1978-ci ilin noyabrında , yəni "Ulduz" jurnalının 11- ci sayında Vaqif Bayatlı Odər Ramizi, Sərvazı və məni çap elədi və o vaxt universitetdə, hətta Gəncə şəhərinin özündə bizi barmaqla göstərdilər: odur "3-lük", "Antanta" gedir.

Ramiz o vaxt bizdən çox tanınırdı. Görkəmli alim rəhmətlik Yaşar Qarayevlə çox yaxın idi. Universitetin ictimai işlərində fəal iştirak edirdi. Rus dilini gözəl bildiyindən tərcümələri diqqətdən yayınmırdı. Demək olar ki, universitet heç bir ictimai tədbirini Ramizsiz keçirmirdi.

Şübhəsiz, bizim tələbə həyatımız Ramizlə daha gözəl idi. Ramizlə mənim dami bir yeməkxanamız vardı.

Adını "Qara yer" qoymuşduq. Bu da ondan irəli gəlirdi ki, qara dərdlərimizi orda bir-birimizə danışardıq.

Yeməyimiz həmişə eyni olardı, "cızbız" və bir də bir araq. Mənə 50 qram bəs idi. İçən kimi saçlarım pırtlaşır, gözlərim hind artislərinin gözləri kimi kədər yuvasına dönürdü. Hətta o vaxt tələbə yoldaşım bir qız "50 qram"dan sönra kədərlənən gözlərimə, yalan olmasın, bir dəftər şeir yazmışdı. Biz də yataqxanada o qızın şeirlərini lağ-lağıya qoyub gülüşərdik. İndi fikirləşirəm ki, mən heç o vaxt yaxşı adam deyiləmmiş...

Amma Ramizə araq az təsir edirdi. Bu mənada tələbə yoldaşlarım məni xoşbəxt sayırdılar. Çünki "hallanmağım" o qədər xərc və əziyyət tələb etmirdi.

1981-ci ildə biz Universiteti bitirib Gəncəyə əlvida dedik. Onda tələbə yoldaşlarımızla şərt kəsmişdi ki, hər il may ayının 20-də Gəncədə Qatır Məmmədin heykəlinin yanında (İndi o heykəli söküblər) görüşəcəyik.

Təəssüflər olsun ki, bir dəfə də olsun görüşmədik. Həyat hərəmizi bir tərəfə saldı. Mən Ramizi də "itirdim".

Əgər mən Ramizi bir neçə il bundan qabaq AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda görməsəydim, şübhəsiz ki, Xoşqədəm xanıma müraciət edəcəkdim. Düzdür, dövri mətbuatdan daim Ramizi oxuyurdum, radio və televiziyalarda verilişlərini müntəzəm izləyirdim. Amma amansız həyat hər kəsi öz yerinə mıxlamışdı.

Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunda Ramizlə görüşdük. Artıq onun təxəllüsü "Orsər" idi. Birinci hecadakı "Or" böyük oğlu Orxanın, "Sər"hecası kiçik oğlu Sərxanın adından götürülmüş hissəciklər idi. Əlində kitabı vardır. Xeyli söhbət etdik. "Qara yeri" xatırladıq. Əlavə elədik ki, "Qara yer"həm də "Güclü yurd" deməkdir.

Əlbəttə, bu, təskinlik idi. Sonra ailəlikcə tanış olduq. Biz Şəkiyə getdik. Onlar Bakıya bizə gəldi. Sonra Ramiz oğlanları üçün Bakıdan ev aldı. Daha da doğmalaşdıq.

Ramiz Orsər indi Şəkidə yaşayır. Bu yaxınlarda oğlu Sərxanla mənə yenicə çapdan çıxmış "Bu vətəndə" şeirlər kitabını göndərib. Kitabı da öpdüm, Sərxanı da. Sərxan eynən Ramizin özüydü...

Kitabı o üzə bu üzə çevirib köhnə xatirələr yadıma saldım, elə yuxarıdakı qeydlərim də bu kitabdan doğdu. Kitabı oxuyub qurtarandan sonra belə bir qənaətə gəldim ki, Ramiz Orsər müasir dövrümüzün ən maraqlı şairlərindən biridir. İndiyə kimi şairin "Mən güney çiçəyiyəm", "Bir görüş nəğməsi", "Adına qurban", "Mamay- Məmməd", "Vətən nəğməsi", "Yaşıl səs-Çingiz və kamerası", "Yaxşılıq etməkdən doymayan adam", "Yaxşılıq", "İşıq məbədi", "İşıqlı ömür yolu" kitablarının müəllifidir. Adi bir fakta fikir verin:

Kitabların adlarında belə nə qədər "Vətən", "işıq" və "yaxşılıq" sözləri var. Bu onu göstərir ki, Ramizin şeirlərində insan xoşbəxtliyinə və azadlığına xidmət edən sözlər onun şair düşüncəsinin əsas elementləridir.

Öz yurdundan qaçqın düşən,

Anam, bacım, qardaşım, oy.

Talan olub yağmalanan,

Torpağım oy, daşım oy...

Ramiz tələbəlik illərində olduğu kimi, bu gün də şeirlərində aydın dilə, düşüncəyə, ədəbi dilin qaydalarına daim əməl edən və onun üzərində daim tir-tir əsən bir şairdir. Onun əsas qəhrəmanı Vətən və onun qəhrəman övladlarıdır. Tələbəlikdəki Ramiz heç vaxt özünü inkar etməyib, həmin şeirlərin üzərinə bilik və həyat təcrübəsini əlavə edərək daha da püxtələşib.

Kim əzbərdən bilmir ki,

Vətən gülü bitəndi?

Vətənin pisi olmur,

Vətən elə vətəndi.

Şair vətənə tərif demir, sadəcə bizi tanış olan anlayışın üzərinə "elə" işarə əvəzliyini əlavə edərək adi bir intonasiya ilə sözə yenə bir rəng, çalar verir.

Sonra şeirin sonunda şairin incə bir ağrısı yumşaq şəkildə üzə çıxır.

Ancaq məni tapan yox,

Bu vətənin içində.

Bax, elə şair ağrısının ümumi nəticəsi və görüntüsü bu misrada fərdiləşir. Elə şairlər var ki, fərdlikdən ümumiliyə can atır. Amma Ramiz ümumilikdən fərdliyə gəlir və bu fərdliyin özü yenidən bəşəri düşüncəyə çevrilir.

Ramiz təkcə tərənnüm şairi deyildir. O, hadisələrə seyrçi kimi baxmır. Bəzən misraların altında şairin gizlinləri var, onu aşkar eləmək, əlbəttə ki, təcrübəli oxucuların işidir.

Zurna çalın, qaval döyün,

Göz yaşımı qurutmur ey!

Həyatla üz-üz qalan, bəzən onunla barışan və ya barışmayan şair dünyanın get-gəlindən yaxşı halıdır. O, sadəlöhv, aldanan şair deyildir. Bütün şeirlərində sosial həyatın yaratdığı suallar çox tutarlı cavablar verir. Məni isə 50 qram araq hələ də hallandırır.

Şair qardaşıma yeni-yeni uğurlar arzu edirəm.

Qəşəm NƏCƏFZADƏ

525-ci qəzet.- 2014.- 29 oktyabr.- S.8.