Bakı şəhərində İniversitetin yaradılması

Zaqafqaziya Universitetinin taleyini həll edən komissiyanın işlədiyi vaxt qəti məlum oldu ki, universitetin başqa şəhərə köçürülməsi variantında, Kursların (universitet qarşısında) şəhərlə bağladığı müqaviləyə əsasən, biz universitet əmlakının alınması və köçürülməsini ağlımıza belə gətirə bilmərik. Komissiya müəyyən qərara gələ bilmədisə də, irəli addım atdı, üç nəfər üzvü (Dubrovski, İşkov, Sitoviç) hökumət ilə danışıqlar, binaya baxmaq və s. üçün Bakıya göndərdi; komissiya ilə tələbələrdən də nümayəndə ora getdi. Bu danışıqlar müvafiq nəticələr verdi: Bakıda universitetin təşkili bizim hamımıza məlum oldu. Azərbaycan Hökumətinin (Usubbəyov başda olmaqla) ciddi istəyi olması, cəmiyyətin bütün siniflərinin, o cümlədən fəhlələrin də (onlarla da həmçinin danışıqlar aparılmışdi) əhval-ruhiyyəsi tezliklə Bakıda universitetin açılmasına köklənmişdi. Biz başa düşdük ki, Azərbaycan Hökumətinin öz universitetini yaratmaq qərarı o qədər ciddi idi ki, Rus Zaqafqaziya Universiteti bura (Bakıya) köçürülməsə də, Bakıda universitet olacaq: dəqiq vaxt göstərilmişdi – mayın 1-i.

Tələbələrin bu məsələyə münasibəti necə idi?

Universitetin vəziyyətini izah etdiyim ümumtələbə iclasında, həmçinin bir neçə cərəyanın olması mənə məlum oldu: 1) Erivan tərəfdarları; 2) Tiflis tərəfdarları; 3) Bakı tərəfdarları – Tiflisdə qalmağın mümkünsüzlüyünü qismən başa düşən böyük bir qrup: həkimlər. Əlbəttə, universitet köçürüləndə hamıdan çox tələbələrə başqa şəhərə köçmək və məskunlaşmaq çətin olurdu, xüsusilə də əhalisi çox olan müasir şəhərlərdə.

Yeri gəlmişkən, qeyd edim ki, mən müharibə olanda Kiyev Universitetinin müvəqqəti olaraq, Saratova köçürülməsi vaxtı tələbələrin ağır vəziyyətinin şahidi idim. Ona görə də biz Azərbaycan Hökuməti ilə danışıqlarda tələbələrin yataqxana ilə təmin olunmasını da vurğulamışdıq.

Erməni xadimləri həmin vaxt Erivana gedib, Ermənistan Hökuməti ilə danışıqlar aparırdılar. Yeri gəlmişkən, onlar mənə də Erivanda universitetin təşkili işini, rəsmi şəkildə deyil, şəxsi təşəbbüs kimi öz üzərimə götürməyimi təklif etdilər. Mənim üçün toplanılmış məlumata əsasən, müharibə və aclıqdan dağılmış Erivanda yaxın gələcəkdə universitetin yaranması üçün əlverişli şərait yox idi. Orada fakültə təşkil etmək, xüsusilə çətin idi, çünki bunun üçün yaxşı kliniki müəssisə tələb olunurdu. Mən bu mülahizələrimi, xüsusilə Ermənistanda universitetin açılması üçün çalışan erməni xadimlərindən birinə, başqaları ilə müqaisədə qismən ciddi olan D.X.Zavriyevə bildirdim; həmçinin ona Ermənistan haqqında rəylərini soruşduğum tibb fakültəsinin professorlarının da qəti şəkildə Erivana getməyəcəklərini bəyan etdiklərini söylədim. Eyni zamanda, Ermənistandan müvafiq cavab yox idi, hətta biz, Gürcüstanın verdiyi kiçik məbləğli yardım qədər də, Ermənistandan hec nə almamışıq.

Mən aprelin sonunda (1919-cu il) Azərbaycan Hökumətindən Bakıda universitetin yaradılmasını öz üzərimə götürməyim və təşkilat komissiyasını yaratmağım haqqında rəsmi təklif aldım. Ləngimədən cavab vermək lazım idi. Həmkarlarımla danışıqlardan sonra, Zaqafqaziya Universitetinin rektoru vəzifəsindən imtina edib, Bakıya teleqrafla öz razılığımı bildirdim. Dərhal komissiyanın təşkilinə başlanıldı. Komissiyanın üzvlüyünə filoloqlardan Dubrovskini (tarixi-filoloji fakültənin dekanı) və İşkovu; həkimlərdən Levini və Sitoviçi dəvət etdim. Mən təbiətçilərdən heç kimi dəvət etmədim. Belə ki, yuxarıda qeyd etdiyim kompakt qrup Bakı ilə danışıqların nəticəsini gözləmədən, Yekaterinodara (politexnikuma) getməyə qərar vermişdi. Bu qrupnın bəzi üzvləri, Bakıya yola düşməzdən əvvəl, mənə bildirdilər ki, Bakıda universitetin açılacağı təqdirdə, ola bilsin ki, onlar ora gələrlər. Bu mənə ümid verdi ki, yaxın gələcəkdə Bakıda tarixi-filoloji və tibb fakültələrindən başqa təbiət fakültəsini də açmaq mümkün olacaq.

Elmi personalın Bakıya və Yekaterinodara keçməsi məsələsi həll olunduqdan sonra, Gürcüstan Universitetinin taleyi üçün narahatçılıq Gürcüstan məkanında özünü biruzə verdi, çünki burada, öz gürcü müəllimləri az olan universitetdə, həmçinin rus alimləri də xidmət edirdilər.

Gürcüstan Xalq Maarifi Naziri (Ramişvili) bizi dəvət etdi və Tiflisdə qalmağımız üçün razı salmaq istədi, ancaq, bununla belə, o, bəyan etdi ki, biz ancaq müvəqqəti – gürcülər öz xadimlərini tapana kimi – lazımıq. Belə açıq etiraf bir daha məni inandırdı ki, mən Bakıda yeni universiteti təşkil etməklə düzgün hərəkət edirəm, çünki orada həm universitet, həm də professor heyəti qismən möhkəm vəziyyətə ümid edə bilərdi. Hər şeydən çox, məni tələbə gəncliyin taleyi narahat edirdi; tələbələr arasında həkimlər üstünlük təşkil edirdi; bu isə Bakıda bir yox, bir neçə kurslu tibb fakültəsini açmağı mənim vəzifəmə əlavə edirdi. Bakıya getməyimlə əlaqədar tələbələrin təşkil etdiyi vida mərasimi (adres, çiçəklər və s.) məni əmin etdi ki, mənim əməllərim tələbələrin maraqları ilə üst-üstə düşmüşdür. Yəqin ki, Bakıda yeni tibb fakültəsinin açılması Tiflisin həkimlik məkanında da rəğbət doğurmuşdu: Bakıya getməyimə bir neçə gün qalmış Qafqaz Tibb Cəmiyyətinin (Tiflisdə) sədrindən cəmiyyətin fəxri üzvü seçilməyim haqqında məktub aldım. Mən arxayınlıqla və sevindirici ümidlərlə N.A.Dubrovski ilə birlikdə Bakıya yola düşdüm. ProfessorA.M.Levin artıq Bakıda idi. Komissiya üzvlərindən L.A.İşkov və İ.S.Sıtoviç Tiflisdə qaldılar, onların vasitəçiliyi ilə Tiflisdə bəzi sifarişlər etməyə və kitablar almağa ümid edirdik: bu plan, Bakıya yola düşməmişdən əvvəl, mənim Tiflisdəki mənzilimdə - xüsusi iclasda tərtib olunmuşdu.

Bakıya çatan kimi, elə həmin gün üçlükdə (mən, Dubrovski, Levin) universitet üçün ayrılması nəzərdə tutulmuş binalara baxdiqdan sonra Nazirlər Sovetinin sədri Usubbəyovun yanına getdik və nazirliklərin, parlamentin, Bakı şəhəri nümayəndələrinin bizim komissiyaya hüquqlu üzvlər kimi cəlb olunmalarının vacibliyini bildirdik. Usubbəyov Neft sənayeçiləri Qurultayından 4-cü üzvü əlavə edib razılığını bildirdi.

Həmçinin Bakının müalicə müəssisələrinin 3 baş həkimi: Ter-Mikaelyants, Məlik-bəy Sultanov və Qiides məşvərətçi səslə dəvət olunmuşdular.

Komissiyaya belə mühüm məsuliyyətli iş üçün katib tapmaq vacib idi. Bu mənada, bizim komissiya çox xoşbəxt idi: Bakıda, Torpaqşünaslıq Nazirliyində savadlı hüquqşünas (nə vaxtsa Kazan Universitetində çalışmış) İ.A.Babuşkin işləyirdi. Bəzi tərəddüdlərdən sonra o, əvvəlki iş yerindən çıxıb katib vəzifəsini öz üzərinə götürdü, belə ki, qarşıdakı böyük işlərə görə, eyni zamanda bir neçə yerdə işləmək mümkün deyildi. Komissiyaya parlamentin binasında (Nikolayevsk küçəsində) 2 otaq ayrılmışdı və kiçik dəftərxana (2 kargüzarla birlikdə) verilmişdi, birinci iclas Xalq Maarifi Nazirliyini müvəqqəti idarə edən İsa bəy Hacinskinin sədrliyi ilə baş tutdu: komissiya bu işləri həyata keçirməli idi:

nazirlikdən parlamentə təqdim olunmaq üçün iniversitetin layihə, smeta və nizamnaməsini tez və tələsik işləyib hazırlamaq

universitet üçün ayrılmış binaları payıza qədər uyğunlaşdırmaq və avadanlıqla təchiz etmək

artıq payızda universiteti açmaq üçün bütün bunları: mebelləri, aparatları, laboratoriya ləvazimatlarını, kitabları və s. yayda sifariş etmək lazımdır.

Mən deyərdim ki, təcili, qeyri-adi gərginliklə işləməli olduq. İşin bütün ağırlığı, əsasən 4 nəfərin (mənim, Dubrovskinin, Levinin və Babuşkinin) üzərinə düşürdü. Etiraf etmək lazımdır ki, komissiyanın digər üzvləri də az işləmirdilər: hər gün komissiyanın iclaslarına gəlirlər, sifarişlərin verilməsində iştirak edirlər və s. Xüsusilə baş həkimlər və Şəhər Upravasının üzvü Cəfərov bizim çalışqan həmkarlarımız idilər. Komissiyaya, həmçinin kimyaçı L.Q.Qurviç, zooloq K.N.Derjavin və əczaçılıq magistri İ.K.Qolberq cəlb olunmuşdular.

Adi gündəlik məsələlər:

komissiyanın iclası

sifarişlərə baxışlar

yeni sifarişləri qəbul etmiş podratçılarla danişıqlar və onlara lazımi müəyyən tapşırıqların verilməsi (əlavə tikililərə, laboratoriya, auditoriya mebellərinin eskizlərinə, aparatlara və s. aid)

Hazırlıq işi, əlbəttə ki, mənzillərdə aparılırdı. Xüsusilə, əqli gərginlik tələb edən işlərə görə (məsələn, nizamnamənin layihəsinin, məruzə qeydlərinin tərtibi və s.) isti düşməmiş, erkən saatlarda durub, səhər saat 6-dan 10-a kimi işləmək, sonra isə komissiyanın iclasına yollanmaq lazım gəlirdi. Biz axşama yaxın (gün ərzində.-A.S.) o qədər yorulurduq ki, axşam işgörmə qabiliyyətimiz azalırdı, çünki gün ərzində tez-tez böyük məsafələri piyada getməli olurduq (nazirliyə, şəhərdə universitet üçün ayrılmış binalara, bəzi laboratoriyalara, yataqxanalara, sifarişlərə və s. baxmaq üçün); daşıma (nəqliyyat.-A.S.) vasitələrimiz yox idi, daha doğrusu, məhdud mənbələrimiz vardi, nadir hallarda bahacıl faytonçulara müraciət edirdik.

Təfsilata keçirəm. Hər şeydən əvvəl, Nazirlər Sovetinin təcili təsdiq etdiyi komissiyanın öz işi üçün əsas nizamnamə (təlimat) tərtib edildi; bununla belə, xərclər üçün (sifarişlər, alınmış əşyalar, avadanlıq, yenidənqurulma və s.) komissiyanın ixtiyarına yalnız xəzinənin depozitində qorunan 1 milyon buraxilmışdı. Smetalar, mövcud taariflərə əsaslanaraq, 2 fakültə üçün – tarixi-filoloji (1 kurs) və tibb (3 kurs) – işlənilirdi.

Laboratoriya və kliniki kafedraların smetaları böyük iş ifadə edirdi: hər bir kafedra üçün siyahı tərtib etmək lazım idi (xüsusi və təsərrüfat avadanlığı); xarici şirkətlərin kataloqlarına əsasən, qiymətlərin və kursun sürətlə artdığı və qeyri-stabilliyi şəraitində obyektlərin qiymətləndirilməsi yalnız təxmini ola bilərdi. Yerindəcə laboratoriya və tibb ləvazimatlarının yalnız bəzilərini almaq mümkün idi, amma hər halda nə isə alınmışdı (alətlər, bir neçə mikroskop və s.) və sifariş edilmişdi (qaz lampaları, bəzi cihazlar və s.); bəzi şeylər Tiflisdə əldə olunmuşdu. Auditoriya və laboratoriya mebelinin hazırlanması və müəyyən olunmuş vaxtda çatdırılması haqqında müqavilələr həmin saat podratçılarla bağlanırdı: obyektlər, tapşırıqlar, təsvir edilmiş nümunələr əsasında hazırlanırdı. Bəzi hazır obyektləri, məsələn, Bakıdakı laboratoriyalardan heç olmasa, az da olsa, bəzi laboratoriya əşyalarını (məsələn, anbarda qalan və fəaliyyət göstərməyən texnika, laboratoriya) almaq təşəbbüsü müvəffəqiyyətlə nəticələnmədi. Hətta hökumətə məxsus bir laboratoriyadan bəzi obyektləri çətinliklə ala bildik: tabeçilikdə olan orqanlar müqavimət göstərirdilər. Tiflisdə olan komissiyanın üzvü professor Sitoviçin sifarişi ilə oradan (fiziologiya üçün) bəzi şeylər aldıq. Tiflisdə (Qurviçin baxdığı) bir laboratoriyanı əldə etmək cəhdimiz uğursuz oldu: Gürcüstan Hökuməti laboratoriya obyektlərini Bakıya aparmağa icazə vermədi.

Digər təcili iş binaların uyğunlaşdırılması idi. Hökumət iki yaxşı bina vermişdi: Kommersiya Məktəbi və gimnaziya; bizə birinci il üçün ikinci binanın yalnız bir hissəsi lazım idi. Kommersiya Məktəbində tarixi-filoloji fakültəni və tibb fakültəsinin 2 kursunun kafedralarının böyük hissəsini (kabinetləri, laboratoriyaları); gimnaziyada 3-cü kursun laboratoriyaları və klinikalarını (uyğunlaşdırıldıqdan sonra) yerləşdirmək nəzərdə tutulurdu. Binalar nəinki uyğunlaşdırılmamışdı, hətta hələ də (keçmiş sakinlərlə) tutulmuşdu: Kommersiya Məktəbi ingilislərlə və anbarlarla, gimnaziya isə pedaqoji kurslar və gimnaziyanın idarələri ilə. Nazirlərlə təkrar danışıqlar, idarələrə şəxsi müraciətlər az kömək edirdi; böyük ciddi-cəhdimizlə, hökumət tərəfindən edilən təzyiqdən sonra, yalnız avqust ayında bu binaları boşaltmaq mümkün oldu. Ancaq demək lazımdır ki, əsasən Bakı həyatının şəraiti ilə əlaqədar, binaların boşaldilması çətin idi: buradan çıxarılan idarələr üçün münasib binalar axtarmaq asan deyildi. İngilislərə gəlincə, onlar, ilk imkan daxilində, universitetə qarşı getdilər və hətta köçərkən bəzi obyektləri bizə verdilər. Beləliklə, əsas binaların uyğunlaşdırılmasına və lazımi qaydada təchiz olunmasına yalnız yayın sonlarında başlanıla bilərdi. Ancaq yayın əvvəllərində həyətdə tezliklə uyğunlaşdırılma başlandı. Kommersiya Məktəbinin tikintisi yarımçıq qalmış camaşırxanasının – uzun, birmərtəbəli binanın tikintisi başa çatdı: damı örtüldü, pəncərələr şüşələndi, arakəsmələr, sobalar qoyuldu, su, işıq çəkildi və s.: bina anatomik məşğələlər üçün uyğunlaşdırıldı (prozektor və preparat otaqları); yarıdağılmış anbardan ölüxana tikildi. Bu, payızda artıq anatomik məşğələlərə başlamağı təmin edirdi. (İyul ayından işə dəvət olunmuş) prozektor Corbəy-Urusov yerləşdirilməyə və təchizolunmaya az kömək etmədi. Kimya laboratoriyası ilə əlaqəli iş çətin oldu; əsas binanın (necə ki, demişdim, hələ təmizlənməmiş) tezliklə təchiz olunmasına arxayın olmaq mümkün deyildi; ona görə Kommersiya Məktəbinin qonşuluğundakı, neftin tədqiqi ilə məşğul olan laboratoriyanın bir neçə otağı ilk vaxtlar üçün uyğunlaşdırıldı və bir təhər, təchiz olundu; hətta bu hökumət idarəsini almaq da asan başa ğəlmədi. Yenidənqurma və təchizolunmanın bir hissəsi təsərrüfat üsulu ilə, digər hissəsi isə podratçılar vasitəsilə yerinə yetirilirdi; burada nazirliyin arxitektoru Vasilyevin iştirakı ilə ayrıca smetalar tərtib olunurdu, onları nazirlikdən və yoxlamadan keçirirdik və s.

Kiçik dəftərxanamızın da işi asan deyildi: bizim sərəncamımızda olan belə kiçik dəftərxana böyük iş görürdü: hər günki iclasların protokollarının tərtibi və üzünün köçürülməsi (protokollar baxılmaq və təsdiq olunmaq üçün Xalq Maarifi Nazirinə göndərilirdi), smeta reestrlərinin, layihələrin, müqavilələrin müxtəlif idarələrə münasibətlərin – sənədlərin üzünün köçürülməsi. Yalnız Babuşkinin işgüzarlığı və əməksevərliliyinin nəticəsində iş dayanmadan gedirdi; o bizə, həmçinin müqavilə və kontraktların tərtibində hüquq məsləhətçisi kimi də faydalı idi.

Mən qazla təchizat və kitabxana haqqında ayrıca deməliyəm.

Bakıda əsas yerindən (qaz zavoduna müraciət etmədən) qaz almaq olar: texniklərin bizə təqdim etdikləri layihə yalnız bir neçə aydan sonra yerinə yetirilə bilər; hərbi zamanın dağıntılarına görə iş ləngiyə bilərdi, qaz isə artıq payızda bizə vacib lazım idi. Ona görə də, sonra xeyli gec olsa da, qazolin aparatının qoyulması qərara alındı və bu iş həyata keçirildi.

Kitab işinə keçirəm. Dubrovski (Bakıda) və İşkov (Tiflisdə) tarixi-filoloji fakültə üçün çalışırdılar; onların səyi nəticəsində kitabların olduqca böyük kolleksiyası yarandı, bəzi şəxsi kitabxanalar alındı. Az da olsa, ancaq, əldə olundu. Tibb ilə iş pis vəziyyətdə idi. Düzdür, Balaxanada (şəhər kənarında) Neft sənayeçiləri Qurultayının tabeçiliyindəki xəstəxanada həkimlərin az bir hissəsinə (xüsusilə də onların bəziləri Balaxanada deyil, Bakıda yaşayırlar) xidmət edən çox yaxşı bir kitabxana yerləşirdi; bütün səylərimizə baxmayaraq, hətta müvəqqəti istifadə üçün də bu kitabxananı ala bilmədik; biz (mən və Levin) bir neçə dəfə neftsənayesi başçılarının və həqiqi sahibkarlarının yanına getdik: qurultayın sədrinə, rəisinə kənardan təsir etməyə çalışdıq (d-r. B.K.Finkelşteyn bu işdə bizə kömək edirdi); ancaq bizim bütün səylərimiz, qayğılarımız uğurla nəticələnmədi. Bakıda universitetə xidmət edə biləcək başqa tibb kitabxanaları yox idi; professor Levinin özünün yaxşı kitabxanası var idi, mənim isə heç nəyim yox idi, çünki bir neçə il bundan əvvəl öz kitabxanamı Saratov Universitetinə bağışlamışdım.

Ümumiyyətlə, yay ərzində kitablar kimi, müxtəlif laboratoriya və tibb ləvazimatları da az əldə olunmuşdu, məsələn, ancaq cəmisi 8 mikroskop. Artıq lap əvvəldən hökumət qarşısında kiminsə (professor Sitoviç nəzərdə tutulmuşdu) vacib şeyləri əldə etmək üçün ezamiyyətə göndərilməsi məsələsini qoymuşduq: aparatlar, kitablar, alətlər, materiallar və s. Ancaq hökumət bunun vacibliyini tam başa düşsə də, universitet və onun smetası parlamentdən keçməyincə, özünü xaricdə alınmalı şeylər üçün lazımi məbləği buraxmaq hüququnda saymırdı; bu səbəbdən də hökumət universitet üçün ayrılmış binalara münasibətdə də qərarlı, qəti çıxış edə bilmirdi, bu isə bizim fəaliyyətimizi ləngidirdi.

Məhz buna görə də, bizim bütün zəhmətimiz əsasən, imkan daxilində, çox tezliklə parlamentə təqdim etmək üçün universitetin smetaları, layihələri və nizamnaməsinin tərtibinə istiqamətlənmişdi, və bu böyük işi, gərgin işləməklə, bir aydan da tez bitirə bildik, hətta universitetin nizamnaməsi tam işlənildi.

Axırıncı (nizamnamə) haqqında bir neçə söz deməliyəm. Artıq Tiflis Zaqafqaziya Universitetində bir neçə nəfərdən ibarət komissiya (mənim sədrliyimlə) var idi (Maksimov, Zavriyev, Arutyunov, Yüzbaşov). Şura bu komissiyanın Zaqafqaziya Universiteti üçün tərtib etdiyi nizamnaməni qəbul etmişdi. Bakı Universiteti üçün də buna oxşar nizamnamə yazılmışdı. Mən universitet nizamnaməsinin tərtib edilməsinə görə müxtəlif komissiyalarda işlədiyimə (Kazan, Saratov, Petroqrad) və zəngin akademik təcrübəm olduğuna görə (professor, dekan və rektor kimi), bu qənaətə gəldim ki, rus universitetləri üçün çox və ya az, tam muxtariyyətli universitet nizamnaməsi qismən uyğun gəlir. Hökumətin universitetlə bağlı nəzarəti, əsasən də maliyyə hissəsinə (məbləğin bölünməsi mənasında yox, onun düzgün xərclənməsinə görə) rektor (nazirin təsdiq etdiyi) tərəfindən həyata keçirilir. Alman nümunəsinə əsasən tədrisetmə tam azad olmalıdır (Sehr-und Lerntreiheit). Bu əsaslarla tərtib etdiyim nizamnamənin eskiz-laiyihəsini əvvəlcə biz üçlükdə (mən, Dubrovski, Levin) A.M.Levinin mənzilində müzakirə etdik, sonra isə bizim komissiyadan keçirdik. Bu nizamnamənin bəzi əhəmiyyətli xüsusiyyətlərini misal göstərmək istəyirəm. İnzibati orqanlar: Rektor, şura, idarəetmə (təsərrüfat orqanı), fakültələr. Baş, aparıcı fəaliyyət – bütün seçılmiş şəxslərin təsdiqi (dekanlar daxil olmaqla), inzibati orqanların (Rektorun da) seçilməsi, tədrisin və işlərin ümumi axarına nəzarət, professorların müsabiqə yolu ilə seçilməsi – Şuraya məxsusdur.

Diskresion hakimiyyət rektora məxsusdur, ancaq o, yaxın vaxtlarda keçiriləcək iclaslarda İdarəetməyə və Şuraya bütün təcili sərəncamlar haqqında məlumat verir. Tələbələr İdarəetmədə, Şurada və fakültələrdə məşvərətçi səslə iştirak edirlər; burada tələbələrin iştirakının təfsilatı işlənilməmişdi, ancaq tələbələrin bəzi məsələlərin həllində həlledici səs hüququ ilə iştirak etməsi ehtimal olunurdu, məsələn, inzibati şəxslərin seçilməsində və onların səlahiyyəti daxilində digər məsələlərdə. Nizamnamədə bütün seçkilərin əsasına səlahiyyət prinsipi daxil edilmişdir: belə ki, məsələn, professorları yalnız professorlar və bəzi kiçik müəllimlər (artıq elmi stajı olan) seçirlər. Yalnız bir elmi dərəcə saxlanılmışdır – doktor. Dövlət imtahanlarının hüququ universitetə məxsusdur (hökumətlə razılaşdırılmış proqramlar), daha sonra hounris causa dərəcəsinə yüksəltmə, xarici alimlərin kafedraya dəvət olunması və s.: bir ilə yaxın qüvvədə olan bu nizamnamənin əhəmiyyətli cizgiləri belə idi və Bakı Universiteti öz elmi-tədris həyatına məhz bu nizamnamə ilə başladı.

525-ci qəzet.- 2014.- 30 oktyabr.- S.4.