"Mən sevməyi sevirəm"
Mən bu kəlamı yazımın qəhrəmanının
çoxsaylı müsahibələrinin birindən
götürmüşəm. O demişdi: "Ya lyublyu lyubit".
Doğrudan da, bu adamın həyatı, fəaliyyəti,
arzuları, niyyətləri, yaşayış tərzi sevgi
üzərində qurulub.
Möhtərəm oxucularımı
nigarançılıqda çox saxlamayacağam. Söhbət
dostum, həmkarım, yaradıcılığına, şəxsiyyətinə
pərəstiş etdiyim, qazandığı nailiyyətlərə
sevindiyim, iti zəka, tükənməz enerji sahibi, sadə bir
insandan - Xəzər Universitetinin yaradıcısı, təsisçisi
professor Hamlet İsaxanlıdan gedir.
Söhbət sevgidən gedəcək, böyük,
kiçik, hər növ sevgidən, insandan, Hamlet
İsaxanlıdan.
Mənə
elə gəlir ki, sevginin ölçüsü var, vahidi
olmasa da, "çox", "daha çox", "az",
"kifayət qədər" və s.
"ölçülərdə", yəni, nisbi.
Hamlet
müəllimin ən ali sevgisi valideynləri,
həyat yoldaşı, övladları, nəvələrilə,
bir sözlə, ailəsi ilə bağlıdır. Ailə onun üçün müqəddəsdir.
Qalan həyatı da ailəyə sevgi üzərində
qurulub. Buna görə qalan həyatı da
qələbəlidir. Onun ailə ilə
bağlı sevgisi şeiriyyət səviyyəsinə
qalxmışdır. Onun Ana, Həyat yoldaşı,
Övladları haqqında yazdığı şeirlər,
poeziya nümunələri kimi qalmışdır.
Ailə kimi böyük bir sədaqətli arxası olan
Hamlet müəllim, müxtəlif cəbhələrdə
müvəffəqiyyətlə zəfər çalmağa
başladı.
Allahın bəxş etdiyi istedad, ağıl, dərrakə,
özünün zəhmətsevərliyi, tükənməz
enerjisi, bütün fəaliyyətinin, arzularının, niyyətlərinin
sevgi, optimizm üzərində qurulması bu zəfərlərin
rəhni idi.
Hamlet müəllimin bir işi qələbə ilə
başa vuracağına olan inam, optimizm o dərəcədə
güclü olur ki, həmkarlarını da inandıra bilir, bu
inam, optimizm onlara da sirayət edir. Çünki o, hər
şeyi sevgi ilə görür. Bəs o,
bu sevgini haradan alır? Mənə elə
gəlir ki, Hamlet müəllim bu sevgini insanlardan, təbiətdən,
həyatdan alır. Zəkasının təmiz,
saf, naqislikdən, pislikdən azad olduğunu, fiziki, fizioloji təmizliyini,
paklığını qəbul etdikdə, hamını, hər
şeyi, hər işi Sevgi ilə işıqlandıran Hamlet
İsaxanlı alınır.
Mənə elə gəlir ki, Hamlet İsaxanlı həyatın
ən adi anından belə həzz ala, ona sevinə bilir. Bu, insan
üçün ən böyük xoşbəxtlikdir.
Şübhəsiz, əgər Hamlet müəllim, otlar
içərisində özlərinə saldıqları
cığırla hərəkət edən qarışqa ailəsini
görsəydi, ona biganə qalmazdı. Cığırın
başlanğıcı, sonu ilə maraqlanardı, bu məxluqların
zəhmətkeşliyi, həmrəyliyi onda yeni şeirlər
üçün fikirlər yaradardı. Başqa
biri isə, bu cığırın üstü ilə
addımlaya bilərdi.
Hamlet İsaxanlının məxsusi bir İstanbul Sevgisi
var. O, bu şəhərin vurğunudur. Bəs bu
Böyük Sevgini yaradan nədir?
İstanbul əsrlər boyu nəhəng ölkələrə
gözdağı olub, onların İstanbula sahib
çıxmaq arzusunu nəticə etibarilə gözlərində
qoyub, sivilizasiyalar Mərkəzinə çevrilib. Son dövrlərdə,
müstəqil türk dövlətləri yarandıqdan sonra
qeyri-rəsmi olsa da, bu dövlətlərin paytaxtı rolunu
oynayır. Hər bir Türk Cümhuriyyətlərinin
öz doğma paytaxtı olduğu kimi, türk
dünyasının qürur duyduğu, ecazkar bir məhəbbətlə,
sədaqətlə sevdiyi İstanbul var. İstanbul tək
Türkiyə Cümhuriyyətinin deyil, o, bütün Türk
dünyasına məxsusdur.
Əlbəttə, Hamlet İsaxanlı,
tanınmış türk oğlu, bu böyük İstanbul
qürurunu, sevgisini göstərməyə bilməzdi. Onun üçün
İstanbulun möhtəşəm abidləri, tarixin hər
bir nişanəsi, qalaları, muzeyləri, parkları,
bazarları, sivilizasiyalar nişanələri nə qədər
əzizdirsə, Boğaz İçi, ecazkar körfəz mənzərəsi,
körfəzi bəzəyən saysız-hesabsız gəmilər,
hay-küylü qağayılar, vaxtını sahil boyu
balıq tutub elə oradaca bişirməklə məşğul
olan insanlar da onun üçün əzizdir. Çünki
ora da İstanbuldur.
Bir tanışım vardı. Müstəqilliyimizin
ilk illərində çoxları kimi xırda alverçiliyə
başladı, ancaq bəzilərindən fərqli olaraq
üzünü İrana tutmadı, birbaşa İstanbulu
seçdi. O adam indi xırda
alverçidən böyük biznesmenə çevrilib,
milyoner olub, puluna uyğun da həyat qurub. Onun
evi də, geyimi də, danışıq tərzi də dəyişib,
dəyişməyən onun dünyagörüşü,
biliyi, mədəniyyəti olub. Bu 20 il
ərzində mən ondan İstanbul haqqında bir məlumat
ala bilmirəm. Anlamadığı barokko
üslubunda bir imarət tikdirib. Deyirəm: "Ə,
insafın olsun, axı, bu İstanbul səni milyoner edib,
heç olmasa, bir abidəsinin adını öyrən,
heç olmasa, bir dəfə körfəzə tərəf
boylan, gör düşüncələrə qapıla bilirsənmi?". Cavab verib ki, baxmışam, amma
ağlıma gələn fikir: "bəlkə
mallarımı gəmi ilə Batuma aparım, oradan da
Bakıya" olub.
Hamlet müəllim Fransada, Parisdə işgüzar səfərlərdə
mütəmadi olur. Lakin mən təsəvvür etmirəm ki, o, hər səfərində
Luvr muzeyinə getməyə can atmasın (ora düşmək
heç də asan deyil), gəzinti gəmiləri ilə Sena
çayından möhtəşəm körpüləri, ətraf mənzərələri seyr etməsin.
Avstriya səfərləri zamanı Vena meşələrini,
Zalsburq - dahi Motsartın vətənini, Motsart musiqisini dinləməyi,
dahi Üzeyir Hacıbəylini ziyarət etməyi yaddan
çıxarsın. Polşa deyərkən
mənim üçün dahi Şopen musiqisi yada
düşür. Onun musiqisi Polşa torpağına
hopub, hər yerdən bu musiqi səslənir. Hamlet müəllim bu musiqini sevməyə bilməz.
İtaliya, Milan, Verdi, Puççini, Rossini, La-Skala -
Hamlet müəllim bu adlara biganə qala bilərmi.
Möhtərəm oxuculara elə gələ bilər ki,
mən Hamlet müəllimin əvəzindən
danışıram. Əslində, mən əmin olduğum
üçün bunları yazıram.
Hamlet İsaxanlının həyatını,
yaradıcılığını, gördüyü işləri,
qazandığı nailiyyətləri araşdırdıqda
görürsən ki, o, ilk növbədə işə
bağlıdır. O, reformatordur.
Deyirlər,
Nyutonun dövründə qəlp monet
buraxanlar İngiltərədə o dərəcədə fəaliyyətlərini
genişləndiriblər ki, dövlət çökmək həddinə
çatıbmış. Çox fikirləşdikdən sonra
belə qərara gəlirlər ki, ağıllı adam elə hər yerdə
ağıllıdır, Nyuton bu işə bir əncam çəkə
bilər, dövləti çökməkdən xilas edə
bilər. Odur ki, monet
buraxılışının texniki tərəfini ona
tapşırırlar.
Nyuton doğrudan da vəzifəsinin öhdəsindən
məharətlə gəlir və dövləti müflis
olmaqdan xilas edir.
Hamlet İsaxanlının hərtərəfli biliyinə, analitik düşüncə tərzinə, düzgün qərar vermək qabiliyyətinə, novatorluğuna bələd olduğumdan, əminliklə deyə bilərəm ki, ona tapşırılan istənilən sahədə nailiyyətlər əldə etməyi bacaran insandır. Bu, onun fitri təşkilatçılıq istedadından, qazanacağı qələbəyə inamından, hər bir işi sevgi ilə qurmağından irəli gəlir. O, eyni müvəffəqiyyətlə təsərrüfat rəhbəri, siyasi rəhbər ola bilər. Lakin o, müstəqilliyimizin bu dövründə elm və təhsil sahələrini seçdi və qazandıqları da göz qabağındadır. O, "Xəzər" kimi nümunəvi bir elm və təhsil müəssisəsi yaratdı.
İndi hər tələbə, hər işçi "Xəzər"də oxumağı, işləməyi özünə şərəf işi bilir. Azərbaycan mühitində ilk Avropa tipli təhsil müəssisəsi yaradılıb. "Xəzər" professor Hamlet İsaxanlının zəkasının məhsuludur. O, bu təhsil müəssisəsinin yaradarkən özünü həm istedadlı təşkilatçı, təhsil işçisi, iqtisadçı, psixoloq kimi göstərdi. İnsanlarla yaratdığı mehriban ünsiyyət onun əsas köməkçilərindəndir. Artıq "Xəzər"in özünüidarəetmə mexanizmi işə düşüb. Odur ki, onu idarə etmək asanlaşıb. Lakin Hamlet müəllim qazandıqları ilə kifayətlənən insan deyil. O, daima axtarışdadır, təkmilləşmə onun idarəetmə üsuludur. "Xəzər"in triumfu hələ qabaqdadır.
Mentalitetimizə uyğun olaraq təəssüf ki, "Xəzər"in, Hamlet müəllimin nailiyyətləri heç də hamını sevindirmir. Gözü götürməyənlər, paxıllıq çəkənlər hələ çoxdur. Lakin "Xəzər" uğurlu addımlarını daha möhkəm, daha inamlı atır.
Bir alim tanışım var. Alimliyinə sözüm
yoxdur. Öz zəhmət ilə elmlər doktoru, professor
olub. Lakin daxili aləmi təmiz deyil, ona
görə də bizim münasibətimiz uzun illərdir
tanışlıq səviyyəsində qalır. Hamlet müəllimi gözü götürməyənlərdən
biridir. Bəlkə də heç pisliyini
istəmir. Amma uğurlarına da sevinmir.
Hər
görüşəndə Xəzər universiteti, Hamlet müəllim
haqqında yazılarımdan söz açır:
- Ə, nə istəyirsən bu Hamlet müəllimdən? İnsanlar
başqalarını maddi maraq, karyera naminə tərifləyirlər,
umacaqları olur. Dəqiq bilirəm ki, sən
belə şeylərdən uzaqsan. Elə
isə haradandır sənin yazılarında Hamlet müəllimə
bu dərəcədə istilik? Neçə
illərdir tanışıq, niyə bir dəfə də
olsun mənə diqqət yetirməmisən? Axı, mənim nəyim çatışmır?
-
Düzü, yaxşı alimsən, yaxşı da nəticələrin
var. Amma yazılıq deyilsən. Öncə gərək
daxilini təmizləyəsən - sən səmimi sual verdin, mən
də səmimi cavab verdim.
Hamlet
müəllimə isti münasibət məndə öncə
ondan yaranıb ki, o xəbislikdən, paxıllıqdan, kiməsə
qarşı kindən daxilən azaddır, ona görə də
rahat nəfəs alır (halbuki, onun da haldan
çıxdığı vəziyyətlər olur, amma
başqa səbəbdən), onun kimi insani keyfiyyətləri,
geniş təfəkkürü, hərtərəfli biliyi,
lovğalıqdan uzaq, şair qəlbli bir insanla
rastlaşmamışam. Onu, gördüyü
işləri, uğurlarını hərtərəfli öyrəndikdən
sonra onun haqqında yazmağa başlamışam. İndi düzünü de, sən özündə
bu keyfiyyətləri görürsənmi? Mən,
hələlik, görmürəm.
Mənim məqsədim yazılarımla Xəzər Universitetini təbliğ etmək, onun yaradıcısını tanıtmaqdır. Məsləhət bilərdim ki, sən "Xəzər"in, Hamlet İsaxanlının uğurlarına sevinə biləsən.
Yadda saxla, harada gözəllik, səmimiyyət, inam, təbəssüm, işgüzarlıq, məsuliyyət hissi, qayğı, xoşniyyətlik varsa, kin-küdurət, paxıllıq, pisniyyətlik yoxdursa, orada sevgi - Hamlet İsaxanlı var.
Xəlil Məcidoğlu
525-ci qəzet.-
2014.- 8 yanvar.- S.8.