“Bələdçi”ylə 240 səhifə...

Gecə hava çönən təki sol ayağım sızıldayır.

Ovxalayıram – dincəlmir.

Bürüyürəm – səbbi alınmır.

Dilə tuturam, axırı.

Bax, deyirəm, qaqaşın yatıb, sən də yuxula.

Sağ tayına baxıb xumarlanır...

Axırıncı kərə qatarda üç gün, üç gecə yol gedəndən sonra qaqaşların heç biri beş-altı gün çimir eləmədi. Fikirləşdim, gör bələdçilər nə çəkir...

Onlardan birinin taleyini Eyvaz Zeynalov yazdı. Bu, bələdçi haqqında ilk romandı. Provadniki yəqin hamı görüb. Qatarda mələfə paylayan, biletsizlərə daha çox yarınan, sərnişin cibindən dəsmal çıxaranda “vallah, nahaq əziyyət çəkirsiz, passajirə qulluq borcumuzdu” deyib şirinlik uman, tanrısız, talesiz adamlarla mən də rastlaşmışam.

Eyvazın qatar bələdçisi onlardan deyil. Rüstəm hüquqşünas olmaq istəyir, əsgərliyə də ona görə gedib ki, “yurfak”a rahat girsin. Savadlı uşaqdı. Yəni azdan-çoxdan orta məktəb məlumatı var. Ədalətə inanır. Hüquqşünas olub cəmiyyətdəki naqisliklərə, rüşvətə cihad eləmək niyyətindədi. Kəsilib qayıdır kəndə. Bir küncə qısılır. Evləri meşokla doludu. “Yurfak” a isə cəmi bircə meşok pul lazımdı. Meşoku götürüb rayondan çıxır. Pulla doldurub qayıdasıdı. Yük vaqonu bələdçisi işləyən qohumu Nuruş ona daydayılıq eləyir. Rusiyaya konyak, çaxır daşıyırlar. Kənddə eşşək növbəsinə buraxılmayan Rüstəm Sovet İttifaqının adlı-sanlı şəhərlərində qucaqdan-qucağa atılır. Cibi qalınlayır. Alkaşları, işlədiyi dəmiryol idarəsini, öz ailəsini, milisi, hamını, hamını aldadır. Əli harama dəyəndən sonra qanun tanımır. Gələcəyin hüquqşünası dönüb olur qanun pozucusu, cinayətkar...

“Bələdçi” son aylar ən çox satılan kitablardandı. Mən oxuyanda reytinq qırıb eləmirdi, açığı. Eləcə müəllif isti-isti birini bağışladı, mən də yayın cırhacırında birnəfəsə oxudum. Eyvazın yaxşı hekayələri var. Məsələn, “Əli metroda işləyir”, yaxud “Qarabağ hekayələri”. Romana təzə girişib. İkisinə birdən. “Bələdçi” və “Qisas”. Eyvazın dili rəvandı. Romanda da bunu qoruya bilib. Amma yaradıcılığında bəzi yeniliklər eləyib ki, düzü, ürəyimdən olmadı. Kənd uşaqlarının “ilk məhəbbətindən” belə uzun-uzadı danışmağa lüzum yoxdu. Bu, Eyvaz Zeynalov estetikası deyil. Rus qızlarıyla eşq macəraları daha maraqlı idi. Eləcə də Sovet ölkəsindəki rüşvətin təsviri... “Pripiska”, yalan, zorakılıq, qanunazidd hərəkətlər... Qatar irəlilədikcə sadaladıqlarımız da artır. Rus insanının deqradasiyası... bir şüşə çaxır üçün nələrə hazır deyilmişlər?!

Onların xəbərləri yoxdu ki, gizlətdikləri çaxırın tərkibində azərbaycanlı bələdçilərin... təbii ehtiyacı da var...

Azərbaycanlı bələdçilərinsə ağlına gəlmir ki, Rusiyadakı soydaşlarımız “çaxırşünaslıqda” yerlilərdən geri qalmırlar...

Kitabı oxuyandan – avqustdan bəri ürəyimin başını yağır eləmiş cümləni yazmasam, deyəsən, dincəlməyəcəm:

O İLLƏR YÜK VAQONU BƏLƏDÇİLƏRİ İÇİNİ BATIRDIQLARI (OXUCULARA HÖRMƏTİM VAR) “AĞDAM”I RUSLARA SATIB ÖYÜNÜRDÜLƏR;

20 İLDİ RUSLAR İÇİNİ BATIRDIQLARI (OXUCULARA HÖRMƏTİM TÜKƏNMƏZDİ) AĞDAMI BİZƏ SATMAĞA DA RAZILAŞMIRLAR...

O ki qaldı Rüstəmə:

– qatardan düşüb xalq hərəkatına qoşulur,

– kənddə ev tikdirir,

– qazandığı pulu azadlıq aşiqlərinin qərargahına təhvil verir...

Və 240 səhifəlik səfər başa çatır. “Qisas”ı özünüz oxuyub alın. Mən 240 səhifəlik yük qatarından düşmüşəm, ayaqlarım keyiyib. Gecə solu dilə tutacam:

– Qaqaşın yatıb, sən də yuxula...

P.S. Eyvaz Zeynalovun romanı bir az uzun gəldi mənə. Təxminən 20 faiz. Müəllif əslən qarabağlıdı. O, itirdiyi 20 faiz torpağı romanda bu yolla kompensasiya eləyib...

Qulu Ağsəs

525-ci qəzet.- 2014.- 11 yanvar.- S.22.