Şərq məsələsi və uydurma
erməni genosidi
HƏQİQƏT YALANLA ÜZ-ÜZƏ
(Əvvəli
ötən sayımızda)
Gerçəkdə "erməni məsələsi"
Türkiyəyə zorla calanmış, həm də
yabançı güclərin çəkişməsinin
süni məhsulu olaraq meydana gətirilmişdir. Əsrin əvvələrində
yaşamış məşhur ingilis alimi Edqar Qranvil
yazırdı:
"Gerçəkdə erməni-türk ilişkilərinə
bir nəzər salınarsa, bu iki xalqın illər boyunca ən
kiçik bir anlaşılmazlığa düşmədən,
dostcasına yaşadığını görməmək
mümkün deyil". Sonradan bu dostluğun düşmənçiliyə
çevrilməsinə şəksiz, ermənilərin
türklərə qarşı soyqırım siyasətini həyata
keçirmələri səbəb olmuşdur.
İtalyan
alimi, şərqşünas, professor Leon
Ceatan bu qənaətə gəlmişdir: "Ermənilər
din və mədəniyyətlərinin inkişafında
türklərə borcludurlar".
1914-1915-ci
illərdə Türkiyədə konsul vəzifəsində
çalışan çar generalı Mayevski öz hökumətinə
göndərdiyi rəsmi təqdimatında
yazmışdır: "Ermənilər tərəfindən
Türkiyədə həyata keçirilən faciənin məsuliyyəti,
əvvəla, erməni komitələri (Rusiyada, Qafqazda və
Türkiyədə fəaliyyət göstərən
bölücü, millətçi-şovinist erməni təşkilatları
nəzərdə tutulur) ilə müştərək hərəkət
edənlərin, saniyən onları bu işə təşviq
edən əcnəbi dövlətlərin üzərinə
düşür".
Bu rəy və sitatların, gerçəkliyi əks
etdirən fikirlərin sayını istənilən qədər
artırmaq olar. Bunu ermənilər də bilməmiş
deyillər. Məsələ ondadır ki, erməni siyasətbazları
və millətçiləri "erməni genosidi" məsələsini
XIX əsrin II yarısından sonra Türkiyədə ermənilərin
"dəhşətli vəziyyətdə"
yaşamaları ilə izah edir (Eyni ssenari 1988-ci ildə
Dağlıq Qarabağda oynanıldı) və sübut etməyə
çalışırlar ki, guya türklər ermənilərin
"tarixi ərazilər"ini işğal etdiklərindən
həmin ərazilərin əsl sahiblərinin hüquqları
"dəhşətli dərəcədə
tapdanmış", ermənilərin bir xalq kimi
mövcudluğunu sual altına almış və
"barbarlar" (türklər nəzərdə tutulur)
"dinc erməni xalqı"nı kütləvi surətdə
qırmışlar. Bəs, əsl həqqətdə
nə baş vermişdir?
ERMƏNİLƏR
HAKİMİYYƏT BAŞINDA
Həmin dövrdə Türkiyədə yaşayan ermənilərin
nə qədər irəli getdiklərini bir yazıda oxuculara
təqdim etmək imkan xaricindədir. O səbəbdən də bəzi məqamlara
diqqət çəkməklə kifayətlənəcəyəm.
XIX əsrin sonunda ermənilər Türkiyə
senatında 5 nəfərlə təmsil olunmuşlar.
1876-cı il Birinci Məşrutiyyət Məclisində
erməni millət vəkillərinin sayı 10 nəfər
olmuşdur. 1908-ci il İkinci Məşrutiyyət
Məclisində erməni deputatların sayı daha 2 nəfər
artaraq 12 nəfərə çatmışdır. 1914-cü ildə də Məclisdə ermənilərin
sayı azalmamışdır. Birinci
Dünya müharibəsi ərəfəsində Türkiyənin
xarici işlər naziri (Qabriel Noradunkyan) erməni olmuşdur.
XİN-in mərkəzi aparatında
çalışan 11 nəfər müstəşardan 5-i
milliyyətcə erməni imiş. Xarici
diplomatiya idarəsində məmurların 35 nəfəri də
"əzilən milləti" təmsil edirmiş. Erməni xarici işlər nazirinin dövründə
15 ölkədə Türkiyəni ermənilər təmsil
etmişlər. O vaxt ermənilərin
hüquqlarının "tapdandığı" dövrdə
Türkiyənin maliyyə naziri də (Akop Kazazyan) erməni
olmuşdur. Həmin nazirlikdə 20 nəfər
erməni ən məsul vəzifələrdə
çalışmışlar. Osmanlı
imperatorluğunda daha 8 nazir vəzifəsini icra etmək ermənilərə
həvalə olunmuşdur. İmperiyanın süqutuna qədər
- son 140 il ərzində silah istehsalına
ermənilər rəhbərlik etmişlər. Hətta baş
komandan Ömər Paşanın (1854-cü il)
şəxsi katibi də erməni Anton Tincir olmuşdur.
Araşdırmalar
onu sübut edir ki, ermənilər tərəfindən
başlanan və milyondan çox türkün qətliamı
ilə nəticələnən uydurma "erməni
genosidi"nin əsas məqsədi
Türkiyədə bütövlükdə hakimiyyəti ələ
keçirmək, bu mümkün olmadıqda isə bu ölkə
ərazisinin böyük bir hissəsində erməni dövləti
yaratmaq olmuşdur.
"Nyu-York
herald" qəzetinin müxbiri Sidney Vhitman 1920-ci ildə
yazırdı: "Əgər bu hərəkətlərin
(ermənilərin Türkiyədə törətdikləri qətliamların)
birisi Rusiyada olsaydı, bir tək erməni sağ
buraxılmazdı. Çaxnaşmaya qədər
Türkiyədə ermənilər sərvət toplayar, əsgər
verməz, sərbəst yaşayardılar. Əgər bu məmləkətə (Türkiyəyə)
heç bir erməni komitəçisi gəlməmiş
olsaydı və erməniləri üsyana təşviq və
təhrik etməsəydilər, bu qırğınlar da
olmazdı".
Çar
generalı Mayevski də bir raportunda təsdiqləyirdi:
"Türkiyədə komitələr (millətçi-şovinist
erməni təşkilatları nəzərdə tutulur)
girişmədyi yerlərdə ermənilər rahatdırlar. Bu komitələr bu gün də fəaliyyət
göstərir. Deməli, ermənilər
yenidən səfil vəziyyətinə düşəcəklər.
Tarixdə bir erməni faciəsi olmuşdursa,
bunun ən böyük günahkarı erməni komitələri
və komitəçiləridir".
DÖVLƏTƏ
QARŞI ÇIXAN ERMƏNİLƏR
Osmanlı imperatorluğu dövründə onlarla xalq,
millət hakimiyyətə tabe olsa da, dövlətə
qarşı çıxan ilk təşkilatlar erməni komitələri
olmuşdur. Bu məqsədlə ilk təşəbbüs 1860-cı
ildə Kilikiyada qurulan erməni "Xeyirsevər cəmiyyət"i
tərəfindən göstərilmişdir. Daha sonra
1870-1880-ci illərdə fəaliyyət göstərən
"Araratlı" (Van bölgəsi), "Məktəbsevənlər",
"Şərqli" (Kilikiya) cəmiyyətləri də erməniləri
üsyana səsləmiş, bu məqsədlə şovinist əqidəsi
ilə zəhərlənmiş "Silahlılar cəmiyyəti",
"Milliyyətpərvər qadınlar cəmiyyəti",
"Ermənistana doğru cəmiyyəti", "Gənc
Ermənistan cəmiyyəti" və başqa təşkilatlar
yaradılmışdır. Bu cəmiyyətlərdən
biri də "Hnçak" komitəsi olmuşdur. Onun əsası Rusiya vətəndaşı olan
Avetis Nazarberq və arvadı Maro tərəfindən
qoyulmuşdu. Əsas üzvləri Rusiya
erməniləri olmuşdur. Fəaliyyət
dairəsi güney Türkiyəni əhatə etmişdir.
Komitənin əsas qayəsi "Türkiyə Ermənistanı"nı qurtarmaq, daha sonra "Rusiya və İran
Ermənistanları"nı birləşdirərək
müstəqil Ermənistan dövlət yaratmaq olmuşdur. Mübarizə üsulu isə terror
seçilmişdir. Van üsyanından sonra (1902-ci il) komitə parçalanmış və onun əsasında
Daşnaksütyun təşkilatı
yaradılmışdır ki, o, artıq 100 ildən
çoxdur fəaliyyət göstərir. Türklərə qənim
kəsilən bu təşkilatın yerli özəklərə
verdiyi əmr belə olmuşdur: "Türkü,
kürdü hər yerdə, hər şəraitdə vur. Mürtəceləri (türkləri), əhdindən
dönənləri, xainləri (daşnaklara qoşulmayan erməniləri)
öldür, intiqam al". Məhz həmin
təşkilatın törətdiyi qətliamların nəticəsidir
ki, indi də Van, Qars, Ərzurum və başqa bölgələrdə
minlərlə türkün toplum halında torpaq altında
qalan cəsədləri aşkar edilir. Daşnaksütyun
həm də Qərbi Azərbaycanda - İrəvanda,
Gümrüdə, Zəngəzurda, Vedibasarda, Zəngibasarda,
Ağbabada, Qarakilsədə ağlasığmaz dəhşətlər
törətmiş, qadına, uşağa, qocaya baxmadan
günahsız adamları od vurub yandırmış,
süngülərdən keçirmişdir. Budur, "erməni
genosidi"nin iç üzü!
Bir daha qeyd etmək lazımdır
ki, ermənilər öz siyasətlərini həyata
keçirmək, Türkiyə ərazisində (tarixi Azərbaycan
torpaqlarının böyük bir hissəsi də daxil edilməklə)
Böyük Ermənistan ideyasını reallaşdırmaq
üçün Birinci Dünya savaşından bəhrələnməyə,
Osmanlı ordusuna qarşı vuruşan müttəfiq
qoşunlarına lazımınca yardım etməyə, bununla
da Türkiyəni daxildən və xaricdən
çökdürmək üçün tam güclərini sərf
etmişlər. Bunu "biz müttəfiq
davasına xidmət üçün qan tökdük" -
deyə etiraf edən ermənilərin özləri də təsdiqləmişlər.
Osmanlı ordusu cəbhədə savaşarkən
ermənilər Daşnaksütyun partiyasının rəhbərliyi
ilə yurd içində - Türkiyənin daxilində
dövlətlər hüququna görə xəyanət hesab
edilən, insanlığa yaraşmayan cinayətkarlıqla məşğul
olmuşlar. Məsələn, o dövrdə
rus ordusunun tərkibində türklərə qarşı 180
min erməni əsgəri vuruşmuşdur. Fransızların Şərq legionlarının tərkibində
də minlərlə erməni olmuşdur. Dünyanın
bir çox uzaq ölkələrində yaşayan ermənilər
belə türklərə qarşı həyata keçirilən
soyqırım siyasətində fəal iştirak etmək
üçün Türkiyəyə getmişlər. Deyilənləri savaş zamanı ələ
keçən yüzlərlə sənəd, məktub və
başqa materiallar təsdiq edir. Daşnaksütyun
üzvü olan bir nəfər erməninin məktubundən sətirlər:
"Sevimli atam, bu, son məktubumdur. Zira, mən də
artıq vətəni vəzifəmi yerinə yetirmək və
türkün başını əzmək üçün erməni
könüllülərinə köməyə gedirəm.
Rusiya, İngiltərə və Fransa, Türkiyə
və Almaniyadan tam bir intiqam almağa qərar vermişlər.
Əmin olun ki, xilas çox yaxındır.
20 oktyabr
1914-cü il. Petros Harotonyan".
PREZİDENT
VİLSON HƏQİQƏTİN YANINDA
Birinci Dünya müharibəsində Türkiyənin məğlubiyyəti
ermənilərə öz mənfur niyyətlərini
reallaşdırmaq üçün geniş imkanlar
vermişdi. Türkiyəni parçalamaq üçün real
şərait yaranmışdı. İngiltərə,
Fransa və çar Rusiyası digər müsəlman
xalqlarına örnək ola biləcək
bir dövlət görmək istəmirdilər. Türkiyə ərazisi hesabına qondarma bir erməni
dövləti yaratmaq cəhdi də həmin məqsəddən
irəli gəlirdi. Müharibədən
sonra ermənilərin müstəqil Ermənistan dövləti
yaratmaq müraciətlərinə cavab olaraq ingilis, fransız,
rus və yunan təmsilçiləri bir araya gələrək
yeni Ermənistan dövlətinin hüdudlarını müəyyənləşdirməyə
çalışmış, hətta onun gələcək ərazisinin
konturlarını da cızmışlar. Bundan sonra məqsədə
nail olmaq üçün ABŞ prezidenti Vilsonun qərarına
ehtiyac duyulmuşdur. Bu məqsədlə də
prezident Vilson general Harbord başda olmaqla xüsusi nümayəndə
heyətini Türkiyəyə göndərmişdir.
General Harbord 1919-cu ilin iyun-iyul aylarında həyata
keçirdiyi dəqiq incələmələrdən sonra 16
oktyabr 1919-cu il tarixində ABŞ
senatına bu məzmunda rəsmi sənəd təqdim
etmişdir: "Ermənilərin iddia etdikləri
soyqırımdan kiçik bir iz belə yoxdur. Bunun
əksinə olaraq ermənilər İrəvan və Qars
bölgələrində, güney Anadoluda türklərə
qarı soyqırım və köçürmə siyasətini
həyata keçirmişlər. Qara dənizdən
İrana qədər uzanan türk sərhədlərini gəzdik,
fəqət erməni raportlarını təsdiqləyəcək
heç bir şey bulmadıq".
Beləliklə,
hər şey aydın olur: soyqırımın türklər
deyil, ermənilər törətmişlər.
Birinci
Dünya müharibəsindən sonra Rusiyada baş vermiş
1917-ci il fevral və oktyabr
çevrilişlərindən məharətlə bəhrələnən
ermənilər Azərbaycanda da öz iddialarını və
qatı düşmənçilik siyasətlərini
bolşevik bayrağı altında reallaşdırmağa nail
olmuş, xalqımıza qarşı dəhşətli
soyqırım siyasətini həyata keçirmişlər.
1918-ci il mart ayından etibarən
"Əksinqilabçı ünsürlərə mübarizə"
şüarı altında Şaumyanın rəhbərliyi ilə
Bakı Kommunası (əsasən ermənilərdən təşkil
olunmuş) tərəfdən ümumən Bakı
quberniyasını azərbaycanlılardan təmizləmək
üçün mənfur planın həyata keçirilməsinə
başlanmışdır. Bu siyasət həm də
Şamaxı, Quba qəzalarında, Qarabağ, Zəngəzur,
Naxçıvan, Lənkəran və başqa bölgələrdə
də xüsusi qəddarlıqla həyata
keçirilmişdir.
Ermənilərin azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi soyqırım siyasətinə məşhur bolşeviklər də haqq qazandırmış, onların "sudan quru çıxmaları" üçün əllərindən gələni əsirgəməmişlər. Məsələn, Orconokidze Leninə vurduğu teleqramda yazırdı: "Polojenie Armenii traqiçeskoe, na nebalşom kloçke dvux uezdov Erivanskoy qubernii skopilos 600 tısyaç bejentsev, kotorie qibnut massami ot qoloda i xolerı. V zavoevannıx uezdax turki povrezali polovinu nasileni. Şuşuniskiy i Zanqezurskiy uezdı - oba zavoevanı turkami. Armyanskoe naselenie jdet pomoş ot Sovetskoy Rossii".
Bax, budur tarixi saxtalaşdırmaq! Budur Azərbaycan xalqına gələcəkdə də ermənilər tərəfindən divan tutmaq üçün qol-qanad vermək.
Törədilən bütün cinayətlərə, soyqırıma qiymət vermək üçün Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tarixi həqiqəti bərpa etmək yolunda xeyli iş görmüşdür. Bu məqsədlə 1918-ci ilin mart hadisələrinə xüsusi diqqət yetirilmişdir. Nazirlər Şurası 1918-ci il iyunun 15-də faciənin tədqiqi məqsədilə Fövqalədə İstintaq Komissiyasının yaradılması haqqında qərar qəbul etmişdir. Komissiya mart soyqırımını, ilkin mərhələdə Şamaxıda, İrəvan quberniyasında ermənilər tərəfindən törədilən vəhşilikləri araşdırmışdır. Həqiqətləri dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün XİN nəzdində xüsusi qurum yaratmışdır. 1919 və 1920-ci il mart ayının 31-i ilk dəfə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən ümummilli matəm günü kimi qeyd edilmişdir. Əslində bu, Azərbaycana və Azərbaycan xalqına qarşı törədilən soyqırımına tarixdə ilk dəfə siyasi qiymət vermək cəhdi idi. Lakin Cümhuriyyətin süquta yetirilməsi bu işin başa çatdırılmasına imkan vermədi.
Yalnız 80 ildən sonra müstəqil Azərbaycan Respublikasının prezidenti ümummilli lider Heydər Əliyev 1998-ci il martın 26-da "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərman imzaladı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisi kimi Azərbaycan Respublikası bu gün onun axıra qədər həyata keçirə bilmədiyi qərarları və nəzərdə tutulduğu tədbirləri yeni dövrün tələblərinə uyğun reallaşdırmalıdır. Əks halda, "soyqırıma məruz qalmış", "əzabkeş millət" içdiyi türk qanından doymayacaq, məhz Azərbaycan ərazisində daha dəhşətli faciələr törətməkdən çəkinməyəcəkdir. Ölkəmizin ərazisinin 20 faizdən çoxunun işğal olunması, bir milyondan çox qaçqın və köçkün, minlərlə itkin, girov və heç bir günahı olmadan öldürülən saysız-hesabsız insanlar. Budur ermənilərin iç üzü! Nəhayət, əminliklə demək olar ki, qondarma "genosid"in iç üzü yırtılacaqdır. Bunu Azərbaycan və Türkiyə birlikdə həyata keçirəcəklər.
Nə qədər ki, azğın düşmənin ağzının qanı tökülməyib, bu salaxanta itin burnu "dişi qana batmaq" istəyi ilə məmləkətimizə soxulmaqdan vaz keçməyəcək.
Prezident İlham Əliyev çıxışlarından birində dedi: "Vaxt gələcək Göyçədə də, Zəngəzurda da bu torpaqların əsl sahibləri- azərbaycanlılar məskunlaşacaqlar". O günü Vətənimizə və xalqımıza Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə Azərbaycan ordusu bəxş edəcək!
Səyyad AĞBABALI
525-ci qəzet.- 2015.- 22 aprel.- S.4.