Ekstremal jurnalistika üçün ilk layihə
Məndən, səndən ötən zərbənin Vətənə
dəydiyini hamımız
bilirik. Vətənə atılan daşları
sinəsiylə əsgərlər
zərərsizləşdirir, söz daşını jurnalistlər.
Bu anlamda sözə
yük olmayan, sözün yükünü
çəkən jurnalistlər
də əsgərdi. Həm də
müharibə başa
çatmadığı bir
vaxtda (müharibə torpaqlarımız işğaldan
azad ediləndə başa çatacaq!).
Onda sözün də "müsəlləh
əsgər"(S.Vurğun)
olduğunu xatırlatmağa
ehtiyac yoxdu...
Vəzifə borcu vətəndaşlıq
borcundan qaynaqlanır. Peşə hazırlığı
vəzifə borcunun, vəzifə borcu vətəndaşlıq borcunun
yerinə yetirilməsi
üçün şərtdir.
Jurnalist
olaraq hərbi mövzuda yazmağın şərəfini məsuliyyəti
ilə tən yaşayan jurnalistlərə
də, bu sıradan "Ekstremal situasiyalarda işləyən
jurnalistlərin psixoloji
və təcrübi öyrədilməsi" layihəsinin
təşkilatçısı jurnalist Əlisəfa Mehdiyevə də, bir ay davam edən
tədbirdə iştirak
edən jurnalistlərə
də SÖZün cəfakeşi deməyi özümə mənəvi
borc bilirəm...
Jurnalistika cəmiyyətə ancaq
informasiya çatdırmaqla
kifayətlənərsə, vəzifə
borcunu mükəmməl
yerinə yetirə bilməyəcək. Ekstremal şərait
məfhumu diqtə edir ki, jurnalistika
publisistikanın imkanlarından
istifadə etməklə
fəaliyyətini başlıca
olaraq istər Silahlı Qüvvələrin
şəxsi heyətinin
mənəvi hazırlığının,
istərsə də müharibə şəraitində
əhalinin milli-xəlqi
ruhunun yüksəldilməsinə
yönəltməlidir. Ekstremal şərait amilinə istinadən düşünürəm
ki, tədbir həm də bu məqsədə hesablanıb; müharibə
başa çatmayıbsa,
estremal şərait davam edəcək. Nə vaxtsa bu tədbirdə
iştirak edən jurnalistlərdən müharibə
gedən ölkələrə
(Suriya, Əfqanıstan
və b.) ezam edilən də olacaq. Belə məqamları da
əhatələyən layihə,
təbii ki, jurnalistikamızın dünyəvi
təcrübələrlə uzlaşdırılması baxımından
dəyərli hesab edilməlidir.
Tədbirin mahiyyəti hərbi
mövzuda yazan jurnalistlərin peşə
hazırlığına can yandırmaqdı, şübhəsiz.
Şübhəsiz ki, bu canyandırma SÖZ müstəvisində
vətəndaşlıq mövqeyidi.
Vəzifə borcu mənəvi
borcu üstələyə
bilməz; bu tədbir vətəndaşlıq
(mənəvi) borcu formatında vəzifə
(jurnalistlik) borcunun dövlətçilik baxımından
daha optimal yerinə yetirilməsini təmin etmək istəyidi. "Ekstremal situasiyalarda
işləyən jurnalistlərin
psixoloji və təcrübi öyrədilməsi"
layihəsi dövlətçiliyin
möhkəmləndirilməsinə sayğı kimi dəyərləndirilməlidir. Cəmiyyət həm
də ordu ilə ilgili müfəssəl məlumatları
(informasiyaları) mediadan
alır. Media cəmiyyətə
dürüst, əhatəli
informasiyalar verməklə
(bu informasiyaların ordunun nüfuzuna, orduya inama zərəri
yoxdursa), ordu ilə cəmiyyət (vətəndaşla dövlətçilik)
münasibətlərinin qürur
əlaqələndiricisi olursa,
hərbi mövzuda yazan jurnalistlərin hazırlığının yüksəldilməsində
vəsilə (vasitə)
olan "Ekstremal situasiyalarda işləyən
jurnalistlərin psixoloji
və təcrübi öyrədilməsi" layihəsini
qeyri-rəsmi məktəb
hesab etmək suç deyil.
"Ekstremal situasiyalarda
işləyən jurnalistlərin
psixoloji və təcrübi öyrədilməsi"
ilk layihə olmaq etibarilə istər ordu-cəmiyyət münasibətləri
üçün dəyərliyini,
istərsə də dövlətçilik baxımından
vacibliyini yüksək
dəyərləndirirəm.
1988-1994-cü illərdə olduğu kimi sonralar da (indi
də) dərc edilən informasiyalar, məqalələr jurnalistin
mövzuya yaxından bələd olmaması səbəbindən bəzən
arzuolunmaz vəziyyətlərə
səbəb olub. Bəzən bu
və ya digər informasiya "deyirlər" mövqeyindən
ictimailəşdirilir ki,
bunun da dövlətçiliyimizə, Silahlı
Qüvvələrimizin nüfuzuna
pozitiv təsirini xatırlatmağa ehtiyac yoxdur. Belə informasiyalar əhali
arasında müəyyən
çaşqınlıqlar da yarada bilir.
Tədbiri bu baxımdan
"qadağanedici işarə"
kimi də dəyərləndirmək mümkündür.
Ötən ilin avqust hadisələrində
bəzi KİV-lərin
informasiyaları təbii
ki, narahatlıq yaradacaqdı. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
İlham Əliyevin 24
sentyabr 2014-cü il tarixli "Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan
Respublikası Silahlı
Qüvvələri ilə
təmas xəttində
bəzi təhlükəsizlik
tədbirləri haqqında"
Sərəncamı jurnalistlərin
fakt və hadisələrə həssas
münasibətinin istiqamətlərini
müəyyənləşdirdi. Bu tədbiri müəyyən
mənada, həmin Sərəncamın tələblərinin
tərkib hissələrindən
biri hesab etmək olar; "Dinc Dünya" Araşdırma Mərkəzinin
İdarə Heyətinin
sədri Əlisəfa
Mehdiyev jurnalistikanın
vətəndaşlıq mövqeyi
ilə tənzimlənməsinin
zəruriliyini də nəzərə alıb. Tədbirə dəvət olunan
peşəkarların dialoq,
dialoq-müzakirə formatında
söhbətləri "jurnalistlərin
psixoloji və təcrübi öyrədilməsi"
tezisinə söykəndiyindən,
təbii ki, zamanında (məqamında)
səmərəli olacaq.
Tədbirin tşkilatçısı Əlisəfa
Mehdiyev 1994-1995-ci illərdə
söhbətlərimizdə onun ekstremal şəraitdə jurnalistlərin
fəaliyyəti istiqamətində
araşdırmalar apardığını,
dünya təcrübəsini
çağdaş jurnalistikamıza
gətirmək istədiyini
demişdi. Bu günkü
tədbirin başlanğıcı
həmin illərlə
səsləşir. Yəni Əlisəfa
Mehdiyev mövzunu kifayət qədər əhatəli araşdırıb.
Məhz bunun nəticəsidir ki, "müdavimlər"
hərbi mövzuda informasiya hazırlayanda, bu mövzuda məqalə (reportaj) yazanda nələri bilməyin, nələri nəzərə almağın
zəruriliyini öyrənə
bildi. Yaxın vaxtlarda informasiyalarda
KİV-lərdə ictimailəşdiriləcək
(məqalələrdə, reportajlarda)
bunun nəticəsini görəcəyimizə şübhə
etmirəm.
Bakı
Dövlət Universitetinin
jurnalistika fakültəsinin
professorları Şirməmməd
Hüseynovun, Cahangir Məmmədlinin, Qulu Məhərrəmlinin, Mətbuat
Şurasının sədri
Əflatun Amaşovun tədbirdə iştirak etməsi, mövzunun nəzəri əsasları
ilə bağlı tövsiyələrini bildirməsi,
Müdafiə Nazirliyinin
yüksək rütbəli
zabitlərinin çıxışları
ekstremal şəraitdə
işləyən jurnalistlərin
fəaliyyətlərində peşəkarlığın təmin
edilməsi baxımından
tezislər kimi qəbul edilməlidir.
Müdafiə Nazirliyi hərbi mövzuda yazan jurnalistlərin (tədbiri
mahiyyəti etibarilə
kurs hesab etmək olar və öyrədilmə ifadəsi onlara qeyri-rəsmi müdavim deməyə əsas verir) hərbi terminologiyanı optimal səviyyədə
mənimsəməsini də,
bu və ya digər döyüş
texnikası ilə əyani təmasını
da, atıcı silahlardan istifadə qaydalarına bələdliyini
də bilavasitə poliqonda təşkil etdi. Bu, ekstremal situasiyalarda
işləyən jurnalistlərin
psixoloji və təcrübi öyrədilməsinə
böyük dəstək
oldu...
lll
Məndən, səndən ötən zərbənin Vətənə dəydiyini hamımız bilirik. Vətənə atılan daşları bundan sonra da sinəsiylə əsgərlərimiz zərərsizləşdirəcək, söz daşını jurnalistlərimiz. Sözə yük olmayan, sözün yükünü çəkən, vəzifə borcunun vətəndaşlıq borcundan qaynaqlandığını unutmayan jurnalistlərimiz də əsgərdi. SÖZün əsgəri...
Rəşid
Faxralı
525-ci qəzet.- 2015.-3 dekabr.- S.5.