Səsin, sözün sənətkarı

TANINMIŞ RADİO JURNALİSTİ, DƏYƏRLİ PUBLİSİST İNTİQAM MEHDİZADƏNİN FEVRALIN 14-DƏ 70 YAŞI TAMAM OLACAQ

İntiqam Mehdizadəni 1991-ci ildən universitetdə oxuduğum vaxtlardan tanıyıram. Tələbəlik illərində radionun "Gənclik" redaksiyasının verilişlərinə böyük həvəslə ara-sıra kiçik həcmli süjetlər hazırlayırdım. Radioya hər gəlişimdə yeni-yeni simaları tanıyırdım və hiss edirdim ki, o mühitdə öyrənəcəyim şeylər həyat yoluma işıq sala, taleyimin açarı ola bilər. Beləcə, radioya könül verdim və burada özümə sənətdə əsl müəllimlərimi qazandım. O müəllimlərdən biri də "Gənclik" redaksiyasının baş redaktoru, adı hörmətlə çəkilən jurnalist, "Qızıl Qələm", "Həsən bəy Zərdabi" adına media mükafatları laureatı İntiqam Mehdizadə idi.

Jurnalistika aləmində onun nəsihətlərini dinləmək, mövzunu necə seçdiyini, sözü müsahibinin boyuna necə biçdiyini öyrənmək həvəsindəydim.

İlk illər radioda ştatdankənar müxbir kimi çalışırdım. İntiqam müəllim təkcə "Gənclik" redaksiyasının rəhbəri deyil, həm də tanıdığı gənclərə böyük qardaş idi. Ona hər dəfə redaktə üçün veriliş verəndə ürəyim düşərdi ki, birdən süjetimi bəyənməz və mənə redaksiyaya gəlməyi qadağan edər. Halbuki sonrakı illərdə də şahidi oldum ki, İntiqam Mehdizadə radioda çalışdığı 34 il ərzində heç kəsin qəlbinə toxunmayıb, hətta qələmsiz gənclərə də, "gözün üstündə qaşın var" deməyib. Son məqama kimi çalışıb ki, qələmi özünə məslək seçənləri, radio sənətinin sirlərindən hali etsin.

Xırda süjetlərdən sonra günlərin birində nəhayət mənə də böyük veriliş hazırlamaq üçün efir vaxtı planlaşdırıldı. Çoxdan intizarında olduğum həmin gün hazır verilişi qorxa-qorxa baş redaktora təqdim elədim. Taleyimin həll olunacaq məqamı sandığım həmin dəqiqələrdə bütün nəzərlərim İntiqam müəllimə dikilmişdi. Jurnalistikada özümü təsdiqləməkdən ötrü ustad nəfəsinin xeyir-duasına ehtiyacım olduğu üçün bu anlarda mənə deyəcəyi hər kəlməsi önəmli idi. Süjetlərim kimi, iri həcmli ilk verilişimə də xeyli zaman ayırdı. Digər redaktorlardan fərqli olaraq təkcə o redaktə zamanı mətni ucadan oxuyar və cümlənin yerində olmadığını müəllifə əsaslandıraraq, düzəlişlər aparardı. Bu dəfə də diqqətlə oxuyub əyər-əskiyi düzəltdi və baxışları dənizə açılan pəncərədən Xəzərə dikildi. Mən isə səssiz dayanıb, son nöqtəsini gözləyirdim ki, qəfil otağa çökən sükutu pozaraq, atamın adını soruşdu. Soyadımın üstündən xətt çəkib imza yerinə Şəlalə Məhyəddinqızı yazdı. "Pis hazırlamamısan, yaxşıdır, bilirsən də səni kəndinizdə eşidəcəklər, hamı deyəcək ki, Məhyəddin kişinin qızı danışır. Qoy bu veriliş atanın ruhunu şad eləsin, çalış atana layiqli qız ol, adını həmişə uca tut. O zaman nakam atanın ruhu rahat olar, unutma ki, sən bu kişinin qızısan, imzanla özünü və sözünü sənətdə təsdiqlə...".

Gözlərimin önündə atamın sürəti canlandı. Mən ikinci sinfə gedəndə atam cavan yaşlarında qəfil infaktdan dünyasını dəyişmişdi. Ölümündən sonra ilk dəfə, verilişim efirə gedən günün gecəsi atam yuxuma girdi. Gözlərində sevinc, üzündə xoş təbəssüm boynumu qucaqladı, hamıdan birinci məni təbrik elədi... Qızı danışacaq deyə, radionu gecə-gündüz dinləyən anamı da qəfildən eşitdiyi bu kəlmə yaman heyrətləndirmişdi. Bir çoxları kimi "nə yaxşı bu ağlına gəldi, atana ikinci həyat bəxş elədin, ay bala?" demişdi. Mənim yox, İntiqam Mehdizadənin ağlına gələn bu imza üçün o gündən bu günə, düz 23 ildir ki, müəllimimə minnətdaram.

İntiqam müəllim yüksək ali keyfiyyətləri ilə seçilən ziyalıdır. O təmizliyi və nəcibliyi ilə radioda hamıya nümunə olub. Sözü qədər özü də halal, nəfsi tox insandır. "Bu gün dünəndən başlayır" silsilə yazılarından birində özü haqqında belə danışır: "...radio öz pərəstişkarlarının taleyinə ağlı-qaralı, əlvan naxışlar vura-vura bir zaman məni də öz ağuşuna almışdı və 1973-cü il martın 21-dən 2007-ci ilin martın 1-nəcən ona xidmətdə bulundum. Düz 33 il on bir ay, on gün. İstəsəydim, daha 20 gün də qalıb bu illərin sayını 34-ə çatdırardım, yəqin ki, xahişimi qəbul da edərdilər. Amma mən gördüm ki,... gənclik gəlir. Və mən onları ləngitmək, qapı dalında saxlamaq istəmədim... Radioda ötüşən jurnalist ömrüm boyu çox talelərə baş vurdum, saysız-hesabsız insanlarla görüşdüm, söz-könül mülklərindən hali oldum. Radioefir məkanına "Nağıllı-dastanlı axşamlar", "Sorğular, cavablar", "Şəbəkə", "Astana", "Qayğı", "Qız qardaşım", "Yeni üfüqlər", "Üçbucaq", "Sovqat", "Dan yeri", "Vaxt", "Yol", "Dayaq", "Axtarış", "Duyğu" kimi onlarla veriliş, sonralar iri həcmli proqramlara çevrilmiş yüzlərlə rubrikalar gətirdim. O verilişlərdə ölkəmizin sayılıb-seçilən yüzlərlə sənət, elm, siyasət, mədəniyyət xadiminin səsləri qalmaqdadır. Bu illər ərzində dəfələrlə müxtəlif mətbu orqanlarından, televiziyalardan işləmək üçün dəvətlər alsam da, ana radiomuza "xəyanət" eləmədim... Bu mənim taleyim idi, onu dəyişməyə lüzum yox idi..."

İntiqam müəllim Universitetin Jurnalistika fakültəsini bitirib... Radioya gələndə isə incəsənət şöbəsini seçib. Vaxtilə Azərbaycan Radiosunda məşhur olmuş "Səslər muzeyi" verilişinə 1973-cü ildən 1991-ci ilə qədər yeni nəfəs verib. Paralel olaraq 1974-cü ildən 1991-ci ilə kimi "Bulaq" verilişini yazanlardan biri olub. "Səslər muzeyi" verilişinin 14 sayında əksini tapan, Azərbaycan incəsənətində, mədəniyyətində rolu olmuş 100-ə yaxın sənətkarın səs yazısı, 26 "Bulaq"ı, ümumilikdə 300-ə yaxın verilişi bu gün nadir fond nümunələri sırasındadır. Radioya 30 adda veriliş gətirib. Onun yaradıcılığında təkrarçılıq yoxdur və hər bir verilişi ayrı-ayrılıqda orijinallığı ilə seçilir. Dili zəngin, qələmi tutarlı, hadisəyə öz xüsusi baxışı olan, mütərəqqi fikir sahibidir.

İntiqam Mehdizadənin ürəyini qoyub getdiyi radiodakı misilsiz zəhməti qələm dostlarını onun haqqında ürək dolusu danışmağa vadar edir.

Professor Abid Tahirli yazır: "...Mehdizadənin publisistikasını səciyyələndirən üstün cəhətlərdən birincisi onun səmimiyyətidir. O həm də kamil ədəbiyyatşünasdır. O sözün vasitəsi ilə sevib seçdiyi qəhrəmanına başqalarının qəlbində əbədi yuva qurur. İfaçılıq sənətindən, musiqidən, müğənnidən yazanda oxucuya nə qədər emosional, duyğulu təsir bağışlayırsa, ədəbiyyatdan bəhs edəndə ciddi ötkəmi və cəsarəti ilə əsl tənqidçidən daha yaxşı təhlil aparır".

Yaxın dostu Ramiz Rövşənin fikrincə: "İntiqam dostluğa sadiqdir və öz sifətini saxlayan adamdır... O müsahiblərinin mahiyyətindəki yaxşı, işıqlı məqamları açmağı bacarır. Həmsöhbətinin içindəki işığa üz tutur, qaranlığa yox...".

Filologiya elmləri doktoru, professor Kamil Vəli Nərimanoğlu deyir: "İstər xalq yaradıcılığını əhatə eləyən "Bulaq" verilişində, istərsə də mədəniyyətimizə həsr olunmuş müxtəlif səpgili verilişlər və bunların əsasında hazırlayıb üzə çıxartdığı kitablar İntiqam Mehdizadənin adını Azərbaycan jurnalistikasının və folklorşünaslığının qızıl səhifələrinə yazıb".

Publisist Rafiq Səməndərin qənaətinə görə, İntiqam Mehdizadə "... yazıçılığı jurnalistikaya qurban verdi. O jurnalistikaya yeni nəfəs verdiyi üçün burada idi. Etolon sayıla biləcək, qeyri-adi formada yazmaq bacarığı olan sənətkar idi..."

Həmkarı Aybəniz Məmmədəliyeva deyir: "İntiqam müəllim təkcə radiojurnalist deyildi, o həm də ideyalar müəllifi idi və hər birimiz, ən əsası auditoriya, onun düşüncələrindən bəhrələnirdik. Öz ideyalarını, mövzularını məmnuniyyətlə paylayır, onların həyata keçdiyini görəndə bir uşaq kimi sevinir. Radionun bir çox verilişləri onun yaradıcılıq təxəyyülünün məhsuludur. Təmənnasız adamdır. Radioda öz məktəbi olan jurnalistdir...".

Çağdaş Azərbaycan radiopublisistikasının inkişafında xüsusi xidmətləri olan İntiqam Mehdizadənin yaradıcılığı bu gün radiojurnalistika aləmində çalışan gənc nəsilə örnəkdir. Onun radiojurnalistikası canlı məktəbdir. İntiqam Mehdizadənin radio yaradıcılığı fundamental elmi araşdırma tələb edir.

Təəssüf ki, İntiqam Mehdizadə 60 yaşına 24 gün qalmış bu dünyada ən əziz varlıq saydığı Xanbacı ananı, 70 yaşına üç ay qalmış ömür-gün yoldaşı Züleyxa xanımı itirdi. Bu ağır itkiləri yaşayan bir ədibin ədəbiyyatımıza necə qiymətli əsərlər gətirə biləcəyinə, yəqin ki, kimsə şübhə etməz. Həyata bağlılıqda, insanlara münasibətdə, elinə-obasına sədaqətdə, dostluğa dəyanətdə, vətənə məhəbbətdə tayı-bərabəri olmayan sənətkarımız, inanıram ki, hələ bir neçə onillik boyu ədəbiyyatımıza, incəsənətimizə çox dəyərli əsərlər bəxş edəcək. Çünki güclü iradəsi, dərd qarşısında əyilməz qaməti, həssas qəlbi, incə duyumu, psixoloji ustalığı, təsirləndiyi hadisənin fonunda insani hisslərlə mövzuya adekvat münasibəti onun başlıca yaradıcılıq keyfiyyətləridir. Bir sözlə, sinəsi dolu olan İntiqam Mehdizadənin söz xəzinəsi suyu qurumaz "Bulaq"dır.

Şəlalə MƏHYƏDDİNQIZI,

Azərbaycan Radiosunun redaktoru

525-ci qəzet.- 2015.- 4 fevral.- S.8.