Azərbaycanın dövlətçilik tarixi

və Ümummilli Lider fenomeni

Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin, milli adət-ənənələrinin, elm və mədəniyyətinin təbliği

Şanlı dövlət müstəqilliyinin bərpasının 24-cü ilini yaşayan Azərbaycanın bu dövrdə əldə etdiyi suverenliyinin möhkəmlənməsi, beynəlxalq nüfuzunun artması, respublika iqtisadiyyatının dayanıqlı inkişafının təmin olunması, xalqın rifah halının mütəmadi olaraq yüksəlməsi və digər tarixi nailiyyətlər silsiləsi Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xalqın çağırışı ilə Azərbaycana rəhbərliyə qayıdışından başlanır.

Məhz bu qayıdış sübut etdi ki, tarix şəxsiyyət yaratmır, şəxsiyyət tarixi yaradır. Ümummilli Liderin həyat kredosu varlığını bəxş elədiyi xalqına son nəfəsinə qədər xidmət idi: "İstər bir azərbaycanlı, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı, istərsə də onun rəhbəri, Prezidenti kimi mənim həyat amalım yalnız bütün varlığım qədər sevdiyim Azərbaycan xalqına, dövlətçiliyimizə, ölkəmizin iqtisadi, siyasi, mənəvi inkişafına xidmət olmuşdur". Bu kredo Ulu Öndərin hakimiyyətdə olduğu müddətdə öz əməli təsdiqini tapıb və tapmaqdadır.

"Milli dövlətçiliyimizin təməl əsasları

Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır"

Prezident Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyev Ulu Öndərlə bağlı fundamental araşdırmasında Heydər Əliyevi "Böyük missiyanı gerçəkləşdirən siyasi düha" adlandırıb. Bu ifadə Heydər Əliyev fenomeninin gerçək dəyərini anlamağa kifayətdir. Akademik öz yazısında vurğulayıb ki, XX əsr tarixində, dünya siyasətində etiraf edilən fenomen şəxsiyyət Heydər Əliyevin yaratdığı milli dövlətçilik tarixin bizə bəxş etdiyi milli sərvətdir və onun dəyərini dərk etməliyik: "İstər Azərbaycan tarixində, istərsə də xalqın yaddaşında Heydər Əliyev müstəqil və suveren dövlətin simvolu, xarizmatik siyasət dahisi, cəsur insan və ən böyük vətəndaş kimi qalıb və qalacaq. O, Azərbaycanın ən yeni tarixində bütöv bir epoxanı özündə təcəssüm etdirən, müstəqil dövlətin siyasi, iqtisadi, hüquqi, sosial-mədəni, elmi əsaslarını yaradan, onların ardıcıl inkişafını təmin edən siyasi kursun və milli inkişaf strategiyasının müəllifidir. Bu gün biz azərbaycanlıların ölkəmiz haqda danışanda fəxr edə biləcəyi, qürurla öyünəcəyi çox uğurları var. Onların istisna olmadan hamısı Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Müstəqil Azərbaycanda elə bir sahə yoxdur ki, onun inkişafında Heydər Əliyevin zəhməti olmasın". Akademik Ramiz Mehdiyev Heydər Əliyevin yaratdığı dövlətçilik fəlsəfəsinin hər gün bizimlə qoşa, bizdən öndə addımladığını, yaşadığını qeyd edərək, Heydər Əliyevin siyasi xidmətlərini dəyərləndirmək üçün ilk növbədə onun hakimiyyətə gəlişi zamanı mövcud olan dəyişiklik və inqilab dalğasının nə qədər güclü mənbələrdən yönəldildiyini, həmin vaxt xarici və daxili siyasi milli gündəlikdə duran məsələlərin mürəkkəbliyini, anti-Azərbaycançı qüvvələrin son dərəcə fəallaşmasını xatırladıb: "Məlumdur ki, 90-cı illərin əvvəlində Azərbaycanın daxilində və onun ətrafında yaranan siyasi vəziyyət o zaman hakimiyyətdə olan insanların şəxsi xüsusiyyətlərindən irəli gəlirdi. Daxili çəkişmələr, Ermənistanın təcavüzü, ölkəni idarə edənlərin təyin etdiyi siyasətin doğurduğu fəsadlar böyük çətinliklər yaratmış, dövlət müstəqilliyinin taleyini sual altına almışdı. Buradan aydın etmək olur ki, milli lider dövlətin özünütəsdiqində, beynəlxalq siyasətin formalaşmasında mühüm rol oynayan əsas amildir. 90-cı illərin çətin anlarında Ümummilli Lider Heydər Əliyev Azərbaycanı böyük bəlalardan, dağılmaqdan xilas etdi. XX əsrdə ikinci dəfə müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycanda demokratikləşmə milli inkişafın vacib faktoru kimi dövlət siyasətinin strateji prioritetinə çevrildi. 1995-ci ildə qəbul edilmiş müstəqil Azərbaycan Respublikasının ilk Konstitusiyası insan hüquqlarının, fikir plüralizminin, söz və məlumat azadlığının, vətəndaş cəmiyyəti institutlarının formalaşdırılması və inkişafına etibarlı zəmin yaratdı".

"Heydər Əliyevin fəaliyyəti

dövlət idarəçiliyi akademiyasıdır..."

Milli dövlətçiliyimizin təməl əsaslarının Heydər Əliyevin adı ilə bağlı olduğunu diqqətə çatdıran akademik Ramiz Mehdiyevin xatırlatdığı bu məqamlar hər bir azərbaycanlının bilməli, yadda saxlamalı olduğu faktlardır: "Müasir Azərbaycanın otuz ildən artıq müddətdə dövlət quruculuğu, iqtisadi dirçəliş, ictimai-siyasi və sosial həyatda tərəqqi dövrünü əhatə edən bütöv bir epoxası Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Təkcə Sovet hakimiyyəti illərində onun fəaliyyəti böyük bir təcrübə xəzinəsi, dövlət idarəçiliyi akademiyasıdır. Bu gün Azərbaycanın istifadə etdiyi iqtisadi, siyasi, elmi, hərbi, energetik, mədəni, ictimai və sosial potensial məhz həmin illərdə Heydər Əliyevin uzaqgörənliyi sayəsində yaradılıb. Məhz həmin illərdən xalqımızın şüurunda azərbaycançılıq ideyası həmişəlik hökm sürməyə başlayıb".

Heydər Əliyevin Sovet Azərbaycanına rəhbərliyi ölkənin gələcək müstəqillik perspektivinə hazırlığının ilkin mərhələsi kimi səciyyələndirən akademik haqlı olaraq yazır ki, bu istiqamətdə əsas işlər isə 1990-cı illərin əvvəlində, Heydər Əliyev müstəqil Azərbaycanın Prezidenti olduqdan sonra başlanıb: "Milli tariximizin bu dövrü milli dövlətçilik quruculuğuna o vaxt zəruri olan qətiyyətli etatist yanaşmanın əsası, ilk mənbəyi, onun bazis konsepti isə Azərbaycan cəmiyyətinin siyasi, iqtisadi və sosiomədəni baxımdan səfərbər edilməsinin prioritet komponenti sayılan Realpolitik olub. Heydər Əliyev mürəkkəb geosiyasi dövrdə ölkəni vətəndaş qarşıdurması və hərc-mərclik, dərin iqtisadi və sosial-siyasi böhran vəziyyətindən çıxarmağa, onu sabit inkişaf səviyyəsinə qaldırmağa nail oldu. 1993-cü ildən 2003-cü ilə qədər olan onillik ən müxtəlif təhdidləri və təhlükələri əhatə edirdi. Gənc respublikaya təzyiq həddən artıq çox idi. Heydər Əliyevin siyasi nüfuzu və onun vaxtında qəbul etdiyi qərarlar Azərbaycanın simasız dövlət vəziyyətinə düşməsi təhlükələrini heçə endirdi. Bu on il ərzində Azərbaycan dövlətçiliyinin bərqərar olması, demokratik tranzit və həmrəyliklə paralel surətdə genişmiqyaslı iqtisadi islahatlar, ölkənin siyasi sisteminin və sosial münasibətlərin humanistləşdirilməsi yolu keçib". Akademik Ramiz Mehdiyev obrazlı şəkildə vurğulayır ki, Heydər Əliyev iki dəfə öz ölkəsinin dövlət gəmisini dərin tarixi sarsıntılar zolağından keçirməyi bacarıb, onun milli dəyərlərini, insanların mənəvi sağlamlığını, özünə inamını qoruyub saxlayıb.

"Prezident İlham Əliyev Ulu Öndərin müstəqil

dövlətçilik irsini öz quruculuq fəaliyyəti

ilə daha da zənginləşdirir"

Millət vəkili Əli Hüseynli hesab edir ki, öz şərəfli və möhtəşəm fəaliyyəti ilə doğma vətəninin və xalqının adını əlçatmaz zirvələrə ucaltmış Ulu Öndər Heydər Əliyev bu gün hər bir azərbaycanlının qəlbində yaşayır: "Azərbaycanın bugünkü və gələcək nəsillərinin Heydər Əliyevin şərəfli adı və ölməz ruhu qarşısında müqəddəs borcu onun əsəri olan müstəqil Azərbaycan dövlətinin daha da çiçəklənməsi və qüdrətlənməsi, xalqımızın rifahı naminə fədakarlıqla çalışmaq, milli birliyimizə sədaqətlə xidmət göstərməkdir. Bu gün xalqımız Heydər Əliyevin siyasi varisi - yüksək intellektli, praqmatik düşüncəli, müasir dünya siyasətini və iqtisadiyyatını gözəl bilən, enerjili və təşəbbüskar şəxsiyyət kimi dünya siyasətində özünəməxsus yer tutan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin ətrafında sıx birləşib. Tam əminliklə deyə bilərik ki, Prezident İlham Əliyev dövlətimiz qarşısında taleyüklü məsələləri, xalqımızın dəstəyi ilə başa çatdıraraq, qüdrətli şəxsiyyət Heydər Əliyevin müstəqil dövlətçilik irsini öz quruculuq fəaliyyəti ilə daha da zənginləşdirir".

"Azərbaycanın siyasi inkişaf

mərhələsində Heydər Əliyev erası..."

Ömrünün 10 ildən artıq bir dövrünü fundamental elmi araşdırmaya-müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaranmasında və möhkəmləndirilməsində Heydər Əliyevin rolu, xalqımız qarşısında tarixi xidmətləri, zəngin dövlətçilik və siyasi fəaliyyətinin tədqiqinə həsr edən, Ulu Öndərin zəngin dövlətçilik və siyasi fəaliyyəti haqqında ilk doktorluq dissertasiyasının müəllifi, professor İradə Hüseynovanın fikrincə, ümummilli liderin respublikamızın müasir tarixinin ən ağır günlərində - 1993-cü ildə xalqın təkidi ilə ölkədə siyasi rəhbərliyə qayıtması ilə Azərbaycanın siyasi inkişaf mərhələsində yeni era - Heydər Əliyev erası başlayıb: "Məhz bu erada demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət qurmaq, Azərbaycan vətəndaşlarının Konstitusiyanın müəyyən etdiyi prinsiplər əsasında azad, sərbəst yaşamasını, bütün insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının qorunmasını təmin etmək üçün şərait yaradılıb, demokratik dövlət quruculuğu və yeni siyasi-iqtisadi sistemin formalaşdırılması üçün hüquqi-normativ bazanın yaradılması istiqamətində uğurlu işlər həyata keçirilib. Ümummilli liderimizin alternativi olmayan düşünülmüş daxili və xarici siyasəti bu gün onun siyasi varisi, Heydər Əliyev məktəbinin layiqli yetirməsi və davamçısı, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir".

***

XIX əsr ingilis siyasətçisi Con Mill yazırdı ki, dövlətin ləyaqət və məziyyəti son nəticədə onu təşkil edən şəxsiyyətlərin ləyaqət və məziyyətindən asılıdır. Bu mənada müasir Azərbaycan dövlətinin ləyaqət və keyfiyyət əmsalı onun arxitektoru olan dahi Heydər Əliyevin parlaq şəxsiyyətinin miqyası ilə düz mütənasib sayıla bilər. Bu tutarlı dəlilə əsaslanaraq dahi siyasətçi Heydər Əliyevin sayəsində həm yeni yüzilliyə, həm də yeni minilliyə adlamış müstəqil Azərbaycan dövlətinin və dövlətçiliyinin əbədi proses kimi davam edəcəyinə ürəkdən inanırıq.

Cavid ŞÜKÜROV

Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun keçirdiyi müsabiqəyə təqdim edilir

525-ci qəzet.- 2015.- 7 iyul.- S.5.