Zəriflik və kübarlıq
poeziyası
Çağdaş Türk şeirinin ən kübar
xanım yaradıcılarından biri Afaq
Şıxlıdır.
Çağdaş Türk Aydınlığının ən
nurlu xanım simalarından biri Afaq Şıxlıdır.
Çağdaş Türk mədəniyyətinin ən
dəyərli xanım təmsilçilərindən və təbliğçilərindən
biri Afaq Şıxlıdır.
Çağdaş
Dünya insanlığının universal xanım istedad
daşıyıcılarından biri Afaq
Şıxlıdır. Həkim, şair, tərcüməçi,
bəstəkar, ziyalı, vətəndaş, ana - Afaq
Şıxlı!
...Mən
onun özündən çox-çox öncə şeirlərini
tanımışam. Bu sətirləri yazarkən,
Afaq xanımın ilk şeirini nə zaman, harda və hansı
əhval-ruhiyyədə oxuduğumu xatırlaya bilmirəm.
Amma onu çox yaxşı xatırlayıram ki, ilk şeirini
oxuduqdan sonra içimdə heç zaman unutmayacağım iki
duyğu baş qaldırdı: birincisi,
daşıdığı şərəfli
"Şıxlı" soyadına olan
şükranlarımın və rəğbətimin çox
dəyərli bir xanım şairə timsalında yenilənməsi,
ikincisi müəllifin bədii ruhunun və təfəkkürünün
ilahi məsumluğundan onu bir bacı obrazında görməyim.
Sonralar, Afaq xanımın çoxsaylı
yazılarını respublikamızın nüfuzlu qəzet və
jurnallarından, qardaş məhəbbəti ilə,
böyük maraqla izləməyə başladım.
Tale elə
gətirdi ki, 2009-cu ildə qardaş Türkiyənin Beynəlxalq
Aktivist Sənətçilər Birliyinin nümayəndəsi
olaraq, Moskva şəhərində fəaliyyət göstərən
keçmiş SSRİ Yazıçılar
İttifaqının varisi olan Yazıçılar Birliklərinin
Beynəlxalq İttifaqının qurultayında həmin təşkilatın
İcraiyyə Komitəsinə üzv seçildim (yeri gəlmişkən
qurultayın keçirildiyi üç gün ərzində
İttifaqın o zamankı sədri, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı,
SSRİ və Rusiya Federasiyasının Dövlət Himnlərinin
müəllifi, əfsanəvi insan Sergey Mixalkovla
tanışlığı və onunla səmimi ünsiyyəti
ömrümün unudulmaz anlarından hesab edirəm). Sonralar, bu təşkilatın işində fəal
iştirakım zamanı Moskvada yaşayan şair və
yazıçı soydaşlarımızdan Afaq xanım
haqqında hər zaman ürəkaçan söhbətlərin
şahidi oldum. Onun həm istedadlı bir qələm
adamı, həm də Rusiyadakı diasporumuzun fəal
üzvü olması haqqında tez-tez xoş sözlər
eşitdim. Ailəlikcə, Moskvada düzənlənən
bütün milli-mədəni tədbirlərimizdə can
yandırdıqlarını öyrəndim. Beləliklə,
Afaq xanıma olan qardaş marağım daha da
böyümüş oldu.
Ömrümün sevimli şairlərindən biri olan Məmməd
İsmayılın Afaq xanımın
yaradıcılığı haqqında yazdığı
"Şeir onun üçün qara sevdadır" adlı əhatəli
yazısı bu qardaş marağının kuliminasiya nöqtəsi
oldu. Ustad Məmməd
İsmayılın bu yazısından kiçik bir sitat:
"...Ədəbiyyat dil hadisəsidir. Hər
şeydən əvvəl Afaqın əsərlərində
mükəmməl coşqulu və axıcı bir dilin
varlığı razılıq doğurur.
...Şeirə, ədəbiyyata qara sevda ilə
vurulduğundandır ki, Afaq Şıxlının ədəbi
uğurları ildən-ilə, aydan-aya deyil, mən deyərdim
gündən-günə artır. Beynəlxalq
Yazıçılar və Qəzetəçilər
Assosiasiyasının, Avrasiya və Rusiya Yazarlar Birliyinin üzvü
olması bu elqızımızın artıq ölkə sərhədləri
dışında ədəbiyyatımızın layiqli təmsilçisinə
çevrildiyinin bir sübutudur. Əsərləri
dünyanın müxtəlif dillərinə tərcümə
edilən və Rusiyada, Türkiyədə, Almaniyada tez-tez
çap olunan Afaq xanımın internetdə də pərəstişkarlar
ordusunun olduğunu söyləmək heç də
mübaliğə olmazdı.
Şairənin şeirlərinə bir çox qələm
sahibləri nəzirələr yazırlar. Onlardan biri də
elə mənəm. Onun şeirlərinin
arasında tez-tez elələrinə rast gəlirəm ki, sadəcə
oxuyub ötə bilmirəm".
Elə zənn edirəm ki, böyük şairimizin
sözünün qüdrətini və ciddiyyətini
tanıyan hər bir insan, düşüncəsində Afaq
Şıxlı şəxsiyyətinin coğrafi xəritəsini
cıza bilər.
Şairənin şəxsiyyətinə və
yaradıcılığına böyük marağım
sonrakı mərhələdə sosial şəbəkə
müstəvisində daha da genişlənməyə
başladı.
Son üç ildə demək olar ki, hər
gün mütləq Afaq xanımın bir şeirini oxuyuram.
Ən nəhayət,
uzun illərin şifahi
"bacı-qardaşlığından" sonra, bu ilin 5
iyununda əziz qardaşım Xəyal Rzanın təşəbbüsü
ilə düzənlənən Şairlər gününə
həsr olunmuş təntənəli tədbirdə Afaq
xanımla şəxsən tanış olmaq şərəfinə
nail oldum. Həmin mərasimdə hər ikimiz
Mikayıl Müşfiq mükafatına layiq
görüldük. Xanımımla birgə,
ona yaxınlaşıb təbrik etdik. Və
özümü üçümüzün də təbəssümlə
qarşıladığı belə bir cümlə ilə təqdim
etdim - mən sizin on illik qardaşınız olan Elçin
İsgəndərzadəyəm. O andan etibarən Afaq
xanım da özünü mənə onillərin doğma
bacısı olaraq göstərdi.
Şairənin
həyat yoldaşı Franis bəylə
tanışlığımızın elə ilk anlarındaca
əqidə və məsləyimizin,
dünyagörüşümüzün, dostluq çevrəmizin
hədsiz dərəcədə yaxınlığı Afaq
xanımla
"bacı-qardaş"lığımızın daimiliyini
bir daha təsdiq etdi.
İndi mən Afaq xanımın "Sənə demədiklərim"
kitabına ön söz yazarkən içimdən, bəlkə
də Sizləri yoracaq bu tarixçəni paylaşmaq
düşüncəsi keçdi və paylaşdım. Yoruldunuzsa, üzürlü
sayın!
Açığını deyim ki, bu kitabı
başdan-sona oxuyub bitirdikdən sonra Afaq xanım kimi bir
bacım olmasından böyük qürur duydum.
Siz də oxuyub görəcəksiniz ki, Afaq
Şıxlının bu kitabın sətirləri arasında
çırpınan mənəvi dünyası, intellekti,
insansevərliyi, milli-mənəvi dəyərlərimizə
bağlılığı, vətən-yurd sevgisi həqiqətən
fəxr ediləsi, şərəf və qürur
duyulasıdır.
Kitabın
oxucusu olaraq elə ilk səhifədə, Afaq xanımın
"Müəllifdən" başlıqlı yazısında,
onun öz oxucularına və şeirə verdiyi ali dəyərin və məsuliyyətin
şahidi oluruq:
"İnsan öz ürək sözlərini yalnız
ona ən əziz olan insanlara deyər, dərdini, sirrini
yalnız ən yaxın adamlarına açar. Mən də
bütün duyğularımı və hisslərimi sizinlə
bölüşürəm. Bu xüsusdan, mənim
üçün çox dəyərli olduğunuzu
unutmayın! "
Bu isə
şairənin şeirə olan ehtiramı:
"Çox qəribədir, hər bir içdən gələn,
candan yazılan qəmli şeir, nə qədər qəmli
olur-olsun, ürəyin yanğısını soyudur, yaralı
qəlbə məlhəm olur. ...Və şeirin bu möcüzəsinin
sirri hələ açılmamışdır. Şeir - ümumiyyətlə tayı-bərabəri
olmayan möcüzələrin başında durur!"
Afaq Şıxlının əvvəlki kitablarında
olduğu kimi, bu kitabında da toplanan bütün şeirlərin
ən başlıca spesifik xüsusiyyətlərdən biri -
onların poetik dilinin bulaq suyu kimi saf və dumduru
olmasındadır. Şeirlərdə o qədər həzinlik var ki,
oxuduqca sanki musiqi dinləyirmiş kimi rahatlıq tapırsan:
Hər
an,
Hər
gün
Sadiq
qalıb öz sevgimə,
Sarıb
səni ürəyimə
Nə
düşündüm,
Bir bilsəydin!
Bilmədin
ki...
Əl
uzadıb vüsalına qovuşmaqçün
sevdim səni,
Unutmaqçün
sevmədim ki...
və
ya
...İstəyirəm
Hərdən
səndən danışalar,
Adın dəyə qulağıma.
Bəlkə
sözlər sığal çəkə
Əllərinə
həsrət, islaq yanağıma...
Vətən sevgisi uzun illər qürbət və qəribçilik
ömrü yaşayan şairənin poeziyasının ruhuna
hopub. Bu
mövzu çoxçalarlı amplualarda onun
yaradıcılığının ana xətlərindən
birini təşkil edir:
Yorsa da
qürbətin qarı, çovğunu,
Vətəndə açılar qəlbinin donu.
Gün gələr,
bir daha görərsən onu -
Tovuzun
yolları Qazaxdan keçir...
və
ya
Ürəyimiz
oyuq-oyuq...
Sən də mənim kədər dostum.
Vətən
isti, qürbət soyuq...
Bu nə tale, qədər, dostum?
Dilinin
saflığı qədər, Afaq Şıxlı
poeziyasının forma və məzmunu, strukturu və məna
yükü də məsumluq, səmimiyyət, sadəlik,
folklorumuza və adət-ənənələrimizə
bağlılıq duyğuları aşılayır:
Başa gələn
boş deyil ki...
Sevilməmək
xoş deyil ki!
Ürəkdi
bu, daş deyil ki,
İstəyirsən
ağla bir az.
və
ya
Yenə də
düzülüb günlər sıraya...
Keçilməz sədd çəkib həsrət araya.
Məhəbbət
çiçəyim düşüb səhraya,
Bəxtimin üzüyü dəryada qalmış.
Malik
olduğu intellekt, çox yönlü istedad qabiliyyəti, zəngin
həyat təcrübəsi, erudisiyalı fəlsəfi təfəkkürü
Afaq xanımın bir bəndlik şeirlərində də
geniş miqyasda əks olunaraq, onların bədii dəyərini
artırmaqla yanaşı, tərbiyəvi aspektdə də
oxucular üçün çox əhəmiyyətlidir.
Müəllif, öz şəxsiyyətinə hopmuş və
bütün varlığına hakim kəsilmiş qüruru,
vüqarı və əyilməzliyi poetik məharətlə
dəyərli oxucularına tövsiyə edir:
Enən
çoxdu yüzdən birə,
İstər - dondan-dona girə.
Həyat,
məni vurma yerə,
Sürünməyi
bacarmıram!
Kitabda toplanan şeirlərin əsas leytmotivini ülvi
sevgi hissləri təşkil edir. Bu şeirlərdə oxucuya öncədən
bəlli və tanış olan sədaqət,
vəfalılıq, bağlılıq kimi hisslərə əlavə
olaraq, sanki Afaq xanımın özünün
yaratdığı və yalnız özünə məxsus
sevgi kaloriti də əlavə olunur. Onun sevgi
dünyasının öz qanunları, öz orbiti, öz
şərtləri var:
Yenə həsrət
dolu axşam düşəcək...
Çəkə
bilirsənsə bu həsrəti çək!
Qopur
varlığımdan hecası tək-tək:
"Qayıt həyatıma, sənsiz olmayır!"
Bir daha
xüsusi olaraq qeyd etmək istəyirəm ki, Afaq
xanımın şeirlərində millətimizin ən ali mənəvi dəyərləri olan tərbiyə,
əxlaq və mənəviyyat məsələləri həmişə
ön plandadır. Çox önəmlidir ki,
onun hər bir şeirini oxuyub bitirərkən oxucu öz
ömrü və mənəvi dünyası üçün
mütləq əhəmiyyətli bir şey əxz edir.
Qızına xitabən yazdığı "Sevmək yaman
çətindir" şeirində olduğu kimi:
Qəlbi-gözü
tərtəmiz,
saf bir mələksən
indi,
Qədrini
bil hər anın!
Böyüməyə
tələsmə,
İşi
yaman çətindi sevgi adlı dünyanın!..
Afaq Şıxlının şeirlərini oxuduqca onun
eyni zamanda poetik tapıntılar şairi olması qənaətinə
gəlirsən. Onun fəlsəfi düşüncəsinə
görə ölən sevgilər günahsız insanlar kimi cənnət-məkandılar.
Çox maraqlıdır deyilmi?! Əslində insanın ölməsi öz əlində
deyil. Sevginin ki, yaşaması bizdən
asılıdır!..
Nişanən
yandırıb-yaxdı əlimi -
Könülsüz verilən minnətə düşər.
Yəqin
ki, günahsız insanlar kimi,
Ölən sevgilər də cənnətə
düşər.
Afaq xanımın bütün poetik dünyasına
müqəddəs bir ana obrazı hakimdir. Bəlkə də
bu obrazı - avtoportret obraz da adlandırmaq olar. O
özünü iki formada biruzə verir: narahat,
nigarançılıqla dolu dünyamızın üstündə
əsən ana ürəyi şəklində və ana müqəddəsliyinə
sevgi, sitayiş, qayğı və məhəbbət sərgiləməklə:
Sevib
sevilməsi - talenin işi,
Bəxtinin xoş çağı qəlbi dağ olur.
Qadınlıq
- Tanrının bir bəxşeyişi!
Ən
xoşbəxt bəndələr qadın doğulur!
Yuxarıda
qeyd etdiyimiz intellekt, zəriflik, kübarlıq duyğu və
düşüncələri şairənin çox lakonik
şəkildə qələmə aldığı
dördlüklərinə də hakimdir:
Hələ
də yoldayam, tale yazalı,
Hələ də həsrətə üsyan edirəm.
Ayrılıq
dəmidir, əlim uzalı...
Mən yenə Bakımı qoyub gedirəm.
Ən nəhayət,
böyük məmnunluq hissi ilə müəllifin bu gözəl
kitabını ömür-gün yoldaşına ithaf etməsi
faktını da, maraqlı bir örnək olması
baxımından, oxucularımızla paylaşmaq istəyirəm:
"Bu kitabı, ömür və sənət yolunda mənə
dayaq olan, fikirlərimi, düşüncələrimi
bölüşən həyat yoldaşıma - ədəbiyyatsevər
insan, riyaziyyatçı alim Franis Abdullaya ithaf edirəm!"
Fürsətdən istifadə edərək mən də,
xoş bir qibtə ilə, Franis bəyi salamlayır, təbrik
edir və bacıma bu ithafı yazdıra biləcək qədər
ona dayaq olduğu üçün təşəkkürlərimi
və şükranlarımı bildirirəm.
Mən Afaq xanımın yeni kitabını qardaş
gözü ilə oxuyub "Qardaş sözü"
yazdım. Amma etiraf edirəm ki, Afaq xanımı heç
tanımasaydım belə, yenə də eyni sözləri
yazardım. Oxuduqca siz də dediklərimə şahid
olacaqsınız...
Bəxtiyar
Vahabzadənin ədəbiyyata və ədəbi-tarixi prosesə
baxışı
Sara
OSMANLI
Filologiya
üzrə elmlər doktoru
(Əvvəli
ötən sayımızda)
Bəxtiyar
Vahabzadə, haqqında yazdığı məşhur ədiblərin
yaradıcılığında tədqiqatçılar tərəfindən
sezilməyən özünəməxsusluğu görməyə
çalışırdı. Hətta məsələn,
Mir Cəlal haqqında yubiley yazısında (60 illiyi ilə əlaqədar)
ədibin özü ilə bir məsələdə
razılaşmır. Yazıçının üslubunu
səciyyələndirərkən, B.Vahabzadə onun üslubi
manerasının fərdiliyini vurğulayır: "Mir Cəlal
Cəlil Məmmədquluzadəni özünə ustad
seçmişdir. Lakin fikrimizcə, Mir Cəlal
üslubundakı rəngarənglik daha çox Əbdürrəhim
bəy Haqverdiyevə yaxındır". Və hər
iki yazıçının yaradıcılığından gətirdiyi
nümunələrə istinadən göstərir ki,
Haqverdiyev bir sıra hekayələrində sırf realist,
satirik, digərlərində romantik idisə, Mir Cəlal da, məsələn,
"İclas qurusu"nda, "Anket Anketov"da realist yumorlu təhkiyənin
müəllifi kimi çıxış edirdisə, onun
"İmtahan", "Söyüd kölgəsi" lirik-fəlsəfi
hekayələr idi.
Süleyman Rəhimov haqqında məqaləsinə
B.Vahabzadə "Xalq yazıçısı"
adını təsadüfən verməmişdir. Digər xalq
yazıçılarının içində S.Rəhimov
yaratdığı epik əsərlərində xalq həyatının
daha dərin qatlarına enən sənətkar idi. Onun bu cəhətini xüsusi vurğulayan tədqiqatçı
təbii xalq koloritini obrazlar sistemində, süjet modellərində,
folklorla bağlılıqda, dildə, hətta təhkiyədə
sezir. Bu kontekstdə məsələn,
"Şamo" epopeyasının qəhrəmanlarının
müsbət ya mənfi deyə iki yerə
ayrılmamasını, real həyatda olduğu kimi təsvir
olunmasını göstərir.
B.Vahabzadənin müxtəlif nəsillərin nümayəndələrinə
aid yazılarında onların hərəsinin
yaradıcılıq fərdiyyəti özünəməxsus
tərzdə, canlı, təbii müşahidələri əsasında
təqdim olunur. Və bütün bu müxtəlif yazılarda iki əsas
xətt sezilməkdədir: milli təəssübkeşlik və
qədirbilənlik. Bu yazıların içində
həcmcə ən kiçiyi (yarım səhifə) "Səməd
Vurğun məsəli" dir ki, böyük Səmədə
ürəkdə oxunan himn kimi səslənir. Yazı bir jurnalistin B. Vahabzadəyə verdiyi suala
axtardığı cavab üstə qurulub. "S.Vurğun yaradıcılığı Sizə
nə verib?" sualı qarşısında şair onu
şeirimizin yollarını işıqlandıran məşələ
bənzədir. Və qeyd edir ki, "bunun
cavabını tapmaq çox çətindir. Daha doğrusu, bu, tədqiqat işidir".
Əslində bu suala həmin cavabı şair özü
1968-ci ildə işıq üzü görmüş "Səməd
Vurğun" monoqrafik tədqiqatında verməyə
çalışmışdır ki, bu kitabda klassik monoqrafik
janrda S.Vurğunun həyatı, poeziyası, dramaturgiyası,
bitməmiş pyesləri tədqiq edilmişdir, yəni
bütövlükdə böyük şairin həyatı və
yaradıcılığı əhatə olunmuşdur.
Şairin mənsub olduğu nəslin nümayəndələrinin
yaradıcılığının dəyərləndirilməsində
də qeyd etdiyimiz milli təəssübkeşlik, Vətən
yanğısı ilə bağlı yanaşmaları
görürük (M.Araz, M.Aslan, İ.Tapdıq, X.Rza, N.Həsənzadə
və b.) Məsələn, Məmməd Arazın bir
kitabına həsr olunmuş resenziyada əslində şairin
"öz sifəti, öz yazı manerası"
açıqlanır. M.Araz nədən yazırsa
yazsın - istər təbiət, istər insan gözəlliyindən,
istər xalqımızın qazandığı uğurlardan və
istərsə də xarici ölkəyə səyahətindən,
onun gəldiyi nəticə budur: Vətənə xidmət
eşqi ilə yaşamayandan vətən üçün vətəndaş
ola bilməz" deyən tədqiqatçının
konkret mövzulardan asılı olmayaraq - şairin bir çox
əsərlərində bədii həqiqət səviyyəsində
açıqlandığını misallarla göstərir,
onun şeirlərində Mirzə Cəlil kəsəri, Sabir
istehzasının göründüyünü təsdiqləyir.
Altmışıncı illərdə ədəbiyyatımıza
gələn yeni nəslin yaradıcılığının
dəyərləndirilməsində əsas diqqət
onların özünəməxsus bədii görümləri,
gətirdiyi dəst-xəttə yetirilir. Bunların
içərisində Anarın ayrıca dəsti-xətti ədibin
kiçik bir yubiley məqaləsində əsasən bir hekayənin
("Dantenin yubileyi") lakonik təhlili əsasında
açıqlanır. Nədir bu dəsti-xətt?
Psixologizm, obrazların hərəkətlərinin
inandırıcılığı, həzin lirika ilə
yumorun çarpazlaşması. Eyni zamanda
yazıçının Sovet dönəmində
yazdığı "Yaxşı padşahın nağlı",
"Anlamaq dərdi", "Adamın adamı" əsərləri
siyasi quruluşa etirazın böyük ustalıqla ifadəsi
kimi qiymətləndirilir.
"Ədəbiyyatımızın sabahı"
adlı yazısını ədibin, bir növ, ədəbiyyata
yenicə qədəm qoyan bir sıra cavan yazarlarla
bağlı təqdimat proqramı kimi qəbul etmək olar. "Ədəbiyyatımızın
gələcəyi yaşlı nəslin özlərindən
sonra gələnlərə münasibətindən
asılıdır. O zaman biz gənclərə
S.Vurğun, S.Rüstəm, R.Rza, M.Hüseyn, S.Rəhimov,
Ə.Vəliyev, M.İbrahimov kimi yaşlı nəslin
nümayəndələri... əlimizdən tutub bizi büdrəyib
yıxılmağa qoymamışlar. Məhz
onların köməyi sayəsində ilk kitablarımız
işıq üzü görmüşdür. Bu ənənə indi də davam edir. Və mən bu ənənənin daha da qüvvətlənməsini
istərdim". Təcrübə göstərir
ki, B.Vahabzadə xüsusən ədəbiyyata həvəs
göstərən rayon və kəndlərdən gənclərin
yazılarına diqqət yetirir, onlarla məktublaşır,
bir çoxunun əsərlərinin çapına kömək
edir, hətta kitablarına öz söz yazırdı. Onların içində M.Yaqub, B.Vəziroğlu, Z.Fəxri,
V.Bəhmənli, E.Nəsibli, V.Əlifoğlu və
başqalarının adlarını çəkmək olar.
Şairin yazılarında başqa xalqların ədəbiyyatına
da peşəkar maraq özünü göstərməkdədir. Xalq
şairinin digər xalqların yazarları ilə şəxsi,
yaradıcı münasibətləri, o cümlədən,
yaradıcılığına bələdliyi məlumdur.
Bir çoxunun əsərləri ilə rus tərcüməsində
tanış olub və özünün
mahir tərcümələrinə istinadən bu şairləri
oxucusuna təqdim edirdi. Onların içində məşhur
qırğız yazıçısı Ç.Aytmatov, tatar
şairi M.Cəlil, özbək şairi Camal Kamal, ruslardan
Y.Qoretski, A.Dementyev, yuqoslav şairi Tone Pavçek,
İraq-türkman ədəbiyyatının görkəmli
nümayəndəsi Ə.Bəndəroğlu və
başqalarının adını çəkmək olar.
Şairin Ə.Bəndəroğlu, ümumiyyətlə İraq-türkman ədəbiyyatı ilə bağlı 2 yazısı (biri Bəndəroğlunun "Qərənfil" adlı kitabına resenziya, ikincisi bizə doğma olan bu ədəbiyyatı və Bəndəroğlunu tanıdan professor Qəzənfər Paşayeva açıq məktub) həm təqdimat, həm tədqiqat üslubundadır. Yurdsevər şair adlandırılan Ə.Bəndəroğlunun yaratdıqlarında əsas xüsusiyyət kimi "xalqının dərdləri ilə dərdlənən, sevinci ilə sevinən, öz milli varlığını təsdiq etmək, xalqının səsini səslər sırasında eşitmək istəyən bir şairin sabaha ümid dolu baxışları, arzuları" vurğulanır. B.Vahabzadə bu zəmində şairin əsərlərini təqdim edir. Q.Paşayevə ünvanlanan açıq məktubunda Kərkük folkloruna dair qiymətsiz kitabların müəllifinə olan, İraqda yaşayan, sən demə, Azərbaycan xalqına doğma olan bu xalqın bizə tanıtmasında böyük xidmətlərini, onun əsərlərində dilçi-alimin müşahidə etdiyi Kərkük və Azərbaycan dillərinin, folkorunun yaxınlığı, eyni olduğunun təsdiq edilməsi ilə bağlı gətirilən nümunələr və müşahidələrindən təsirlənən şair özü özünəməxsus müqayisəli linqvistik tədqiqat təqdim edir: xoyratlarda ifadə olunan bir çox sözlər, deyimlər. Azərbaycan dilində olan leksik analoqlarla qarşılamalardan başqa, Şəki ləhcəsindəki onlarca eyni sözlərə, idiomatik ifadələrə istinad edilir. Hətta eyni adlı xalq mahnılarını, toponimləri misal gətirir.
Mən Qəzənfər Paşayevlə açıq məktubla yaxınlarda tanış oldum və Qəzənfər müəllimə öz təəssüratımı bildirdim. Qəzənfər müəllim mənə hələ o vaxt, 1989-cu ildə Bəxtiyar Vahabzadənin bu məktubundan təsirləndiyi haqda danışdı.
Ümumiyyətlə, Bəxtiyar
Vahabzadənin külliyyatının IX cildinə daxil edilən
ədəbiyyata dair yazıları ilə tanış olduqda
onun nəinki yeni dövr ədəbiyyatımızın əsas
yaradıcılarından biri, həm də bu ədəbiyyata
aid olan nə varsa, onun yanğısıyla yaşayan, ona təkan
verən istedadlı şəxsiyyətlərdən
olduğu görünür.
Elçin İSGƏNDƏRZADƏ
525-ci qəzet.- 2015.- 11 iyun.- S.8.