Zaqatalada “Bilik” və
“Multikulturalizm” dəyərləri ilə
bağlı tədbirlər keçirildi
“Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
20 fevral 2015-ci il tarixli Sərəncamının
icrası ilə bağlı millətlərarası,
multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət
Müşaviri, akademik
Kamal Abdullayevin təşəbbüsü ilə
iyun ayının
19-21-də Zaqatala rayonununda
silsilə tədbirlər
keçirilib.
Millətlərarası, multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət
müşavirliyi xidmətinin,
Bilik Fondunun, Multikulturalizm Mərkəzinin,
AMEA və Bakı Slavyan Universitetinin alim-professor heyətinin,
KİV təmsilçilərinin iştirakı ilə keçirilən tədbirlərə
Zaqatala, Qəbələ,
İsmayıllı, Qax,
Balakən və Bakı məktəbliləri
də qatılıblar.
Tədbirin ayrıntılarına keçməzdən
öncə qeyd etməliyəm ki, müasir dünyada ictimai həyatın bütün sahələrində
texniki-humanitar və intellektual biliklərin funksional rolu cəmiyyətin inkişafında
əsas amillərin birinciləri sırasında
yer alır. Ölkəmizdə
yüksək səviyyədə
bilikli cəmiyyətin
formalaşmasına yönəlik
keçən il yaradılan Bilik Fondu və Bakı
Beynəlxalq Multikulturalizm
Mərkəzi bölgələrimizdə
bilik və multikultural dəyərlərin
inteqrativ və differensial əlaqələrini
bu qəbildən tədbirlər vasitəsilə həyata
keçirir. Ölkədə
“insan kapitalı”nın inkişafı
məsələsinə beləcə
dəstək verilmiş
olur.
İyunun 20-də ilk olaraq Zaqatala rayonunun Əliabad qəsəbə məscidini
ziyarət, tarixçi
tərəfindən toplananlara
məscid haqqında informasiyaların verilməsi
və aparılan təmir-bərpa işləri
ilə tanışlıq
hər kəs tərəfindən rəğbətlə
qarşılandı. Daha sonra məscidin həyətində Azərbaycan
Respublikasının millətlərarası,
multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət
müşavirliyi xidmətinin
əməkdaşı Ceyhun
Məmmədovun moderatorluğu
ilə “Azərbaycanda
dövlət-din münasibətləri”
mövzusunda müzakirələr
keçirildi ki, burada səslənən fikirlər rayon və qəsəbə sakinlərində
böyük marağa
səbəb oldu.
Məscidin həyətində məktəblilərin
yeni ağaclar əkməsi, təzə şitillər və gül kollarını salması
müzakirə mövzusu
olan dövlət-din münasibətləri baxımından
da əhəmiyyət
kəsb edir. Şagirdlərin, alim-professor heyətinin
və yerli icra hakimiyyəti qurumları işçilərinin
məscid həyətində
bu tədbirlərin həyata keçirilməsində
dünyəvi dövlət
təmsilçiləri və
vətəndaşları qismində
birgə iştirak etmələri Azərbaycanda
dövlət-din münasibətlərinin
rasional və tarixi ənənəyə
istinadla inkişafından
da xəbər verir. Bu kontekstdə başqa bir əlamətdar məqamı
da qeyd etməliyəm:
Əliabad məscidinin
təmir-bərpa işlərinə
Bakının Şüvəlan
qəsəbəsində yerləşən
Mir Mövsüm Ağa
ziyarətgahının 30 min manat məbləğində yardım
göstərməsi ölkəmizdə
yaradılan sağlam dini mühitin nəticəsidir. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi və xeyriyyəçi insanlar da bu işə öz töhfələrini verirlər.
Günün ikinci yarısında tədbir iştirakçıları
Azərbaycanda bilikli cəmiyyətin qurulmasında
və multikultural atmosferin yaradılmasında
əvəzsiz xidmətləri
olmuş ümummilli lider Heydər Əliyevin Əliabad qəsəbəsinin mərkəzində,
mədəniyyət evinin
qarşısında ucaldılmış
abidəsi önünə
gül-çiçək düzüb,
xatirəsini ehtiramla yad etdilər. Sonra Əliabad
qəsəbəsi Mədəniyyət
Evində qonaqların
və qəsəbə
sakinlərinin iştirakı
ilə “Qafqaz Albaniyası və onun hazırkı varisləri” mövzusunda konfrans keçirildi.
Konfransı giriş sözü ilə Zaqatala rayonu icra hakimiyyətinin başçısı Mübariz
Əhmədzadə açaraq
rayonda inkişaf etməkdə olan bilikli cəmiyyətin səviyyəsindən və
bölgədə çoxmillətli
multikultural mühitdən
bəhs etdi. Yeri gəlmişkən, icra başçısı Mübariz
müəllimin dediklərinə
səfər iştirakçılarının
özləri də şahid oldu. Əlbəttə, sözügedən nailiyyətlər rayonda dövlət qurumları ilə ictimaiyyət arasında yaradılan yüksək səviyyədəki
münasibətlərin təzahürüdür.
Konfransda alimlərdən Mübariz
Xəlilov, Şirinbəy
Əliyev və Rəşad İlyasov məruzələrlə çıxış
etdilər. Məruzələrdə Qafqaz Albaniyasının
tarixi və müasir etnik varisləri haqqında səslənən zəngin
məlumatlar yerli ictimaiyyət və şagird-müəllim kollektivləri
tərəfindən maraqla
qarşılandı. Aydındır ki, tarixi bir
fenomen olan Qafqaz Albaniyasının keçmişi və bugünü qlobal dünya üçün multikultural dəyərlər
baxımından zəngin
məzmun daşıyır.
2500 ildən çoxdur
ki, müxtəlif etnik qruplar Qafqaz
Albaniyası tərkibində
tarixin mərhələlərindən
keçərək hazırda
Azərbaycan ərazisində
tolerant, Vil Kimlikanın
təbirincə “multikultural
vətəndaşlıq”, Yurgen
Habelmasın təbirincə
isə “konstitusional vətandaşlıq” şəraitində
yaşayırlar. Tədbir sonunda
multi-etnik folklor nümunələrinin səsləndirilməsi
rayondakı multikultural
estetizmin də yüksək səviyyədə
olduğunu təsdiq etdi.
Tarixi-dini
və multikulturalizm məsələləri ətrafında
çıxışlardan sonra
Əliabad qəsəbə
1 saylı tam orta məktəbində Bilik Fondunun “Qardaşlaşmış
məktəblər” layihəsi
çərçivəsində nəzərdə tutulan tədbirlərdən birində
də iştirak etdik. Bir ildən artıqdır
ki, həyata keçirilən bu layihə işlərindən
biri kimi tədbirə qatılan məktəblilər arasında
Qardaşlaşma Sazişi
imzalandı. Bilik
Fondunun icraçı
direktor Oqtay Səmədovun da haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi,
“məktəblilərin imzaladıqları
bu sazişlər onların şagird həyatlarında həm də məsuliyyətin, qardaşlaşmanın və
Zaqatala rayonunda şahidi olduqları multikultural dəyərlərin
böyük rol oynayacağını gələcəkdə
göstərəcək”.
Layihə çərçivəsində müxtəlif bölgələrdən
olan məktəblilər
arasında “bilik körpüsü”nün yaradılması,
bunun da xüsusilə müxtəlif
etnik qrupların daxil olduqları bu layihədə məktəblilər arasında
həyata keçirilməsi
şagirdlərin intellektual
səviyyəsinin yüksəlməsinə
səbəb olur. Və məşhur
multikulturalizm nəzəriyyəçisi
Çarlz Teylorun ifadəsi ilə desək, beləcə qarşılıqlı “tanışma”
hadisəsi baş verir. Tədbirin konsertlə yekunlaşan hissəsində
qardaşlaşmış məktəblərin
şagirdləri folklor
nümunələrindən ibarət parçalar səsləndirdilər ki,
bunu da bilik
və multikulturalizm dəyərlərinin inteqrativ
təcəssümü kimi
dəyərləndirməmək mümkün deyil.
Məlum olduğu kimi, hazırda Ramazan ayındayıq. Əliabad qəsəbəsində tədbirlər bitdikdən
sonra axşam iftarının vaxtı yaxınlaşırdı. Ardıcıl tədbirlərin çoxluğuna və iştirakçıların fiziki
yorğunluqlarına baxmayaraq
iştirakçıların üz-gözündə təbəssüm
parlayırdı. Oruclular
iftarlarını Zaqatala
rayonu Əliabad qəsəbəsində açdılar.
“Qardaşlaşmış məktəblər” layihəsinə
müvafiq olaraq müxtəlif region məktəblərindən
gəlmiş şagirdlər
Əliabad qəsəbəsindəki
şagirdlərin evlərində
gecələdilər. Tədbirlərin bu qaydada multikultural
həyatı təcrübədə
yaşayan şagirdlərin
dünyagörüşünə necə hansı müsbət təsiri göstərəcəyi də
bəllidir.
Proqramın ikinci günü Heydər Əliyev Mərkəzində “Kitabi-Dədə
Qorqud”un Zaqataladakı
izləri” adlı konfrans keçirildi. İcra
başçısının, rayon ictimaiyyətinin və Bakıdan gəlmiş alimlərin iştirakı
ilə keçirilən
konfransdakı çıxışlar
da çox maraqla qarşılandı.
İştirakçıların diqqətini çəkən
əsas məqamlardan biri bu oldu
ki, Zaqatala rayonu ərazisində hazırda Dədə Qorqud dastanında yer alan
yer adları qalmaqdadır. Bu toponimlər
bölgənin multikultural
mühitinə də müsbət təsir göstərir, Dədə
Qorqud dastanlarının
ruhundan gələn yaşantılı tarixi multikultural dəyərlər
sakinlərin qan yaddaşında keçmişlə
gələcəyin bütünləşməsinə
səbəb olur.
Konfransın moderatoru Azərbaycan
Respublikasının millətlərarası,
multikulturalizm və dini məsələlər
üzrə Dövlət
müşavirliyi xidmətinin
əməkdaşı Sərraf
Hüseynov bu silsilə tədbirlərin
böyük nəticələr
verəcəyini vurğuladı
və qeyd etdi ki, Azərbaycanda
bilikli cəmiyyətin
və multikultural mühitin yaradılmasına
xüsusilə Zaqatala
rayonu yeni töhfələr
verəcək. O, çıxışını Dədə
Qorqudun bu deyimi ilə tamamladı: “Haqq yandıran çırağımız
sönməz olsun”.
Bakıya qayıdarkən tədbir iştirakçıları yolustü
Qax rayonu ərazisində yerləşən
qədim Alban abidəsi
- Kürmük məbədini
ziyarət etdilər. Burada Şüvəlan
və İvanovkadan gəlmiş məktəblilərə
tarixi abidə haqqında məlumat verildi.
Beləliklə, Zaqatala səfərində
şagird, tələbə,
dövlət məmurları
və alim-professor heyətinin iştirakı
ilə keçirilən
tədbirlər silsiləsi
bir daha onu göstərdi ki, Azərbaycanda mövcud multikultural mühit, dövlətin multikulturalizm siyasəti cəmiyyətdə möhkəm,
perspektivli dayaqlara malikdir və bu sahədə inkişaf dinamikası günü-gündən artmaqdadır.
Rəşad
İLYASOV
Bakı Beynəlxalq
Multikulturalizm Mərkəzi Analitika şöbəsinin baş
məsləhətçisi, fəlsəfə doktoru
525-ci qəzet.- 2015.- 26 iyun.- S.6.