Hollandiyanın Milli Qəhrəmanı - bizim “Medo”

Müharibə! Bu bir kəlmə söz yerlə-yeksan olan şəhər və kəndlərin naləsi, gül əvəzinə güllə bitirən, su əvəzinə qanla suvarılan torpağın həsrəti, kəsik qol kimi ümidsiz, əlacsız görünən dəmiryol xətlərinin, meyvəsi dərilməmiş quruyan bağ-baxçanın özü boyda kədəri, ağrısı idi. Bir də ki, anaların, ataların, gəlinlərin, qızların, qocaların, uşaqların donmuş təbəssümü, gülüşü, sevinci...

1941-ci ilin iyun günlərindən birinin qismətinə dünyanı sarsıdan bu bir kəlmə sözün kədəri düşdü. Sonra 1418 gün neçə-neçə ünvana ölüm xəbəri apardı, neçə-neçə qapı əbədi bağlandı. Müharibə ünvanlı 4 ilin bütün fəsilləri payız kimi qaşqabaqlı, tutqun göründü. Beləcə 4 il dünyanın müsiqi notları müharibə harayına kökləndi. Bu haray simfoniyasına bir ümid, bir inam işığı düşmüşdü. Müharibənin qələbəmizlə bitəcəyinə inam səngər-səngər addımlayır, ev-ev, küçə-küçə dolaşır, bu qələbə sevinci yastığı tüfəng qundağı, döşəyi nəm torpaq olanların kirpiyindən süzülür, ürəyinə təpər, qollarına qüvvət verirdi.

1941-1945-ci illərin Böyük Vətən Müharibəsi illərində Azərbaycanın qəhrəman oğul və qızları xalqımızın qəhrəmanlıq tarixinə yeni səhifələr yazdılar. Böyük Vətən Müharibəsində qələbəmizi təmin edən elə bir əhəmiyyətli vuruş səhnəsini təsəvvür etmək olmaz ki, oradan Azərbaycan oğullarının müzəffər səsi eşidilməsin. Tarixi qələbədə Azərbaycan xalqının böyük payı var.

Müharibə illərində döyüşkən orduya respublikamız 600 mindən çox qəhrəman oğul və qızını göndərib. Onların yarıdan çoxu geri dönməyib.

Müharibə zamanı arxa və ön cəbhələrdə xidmət edən azərbaycanlıların 250 mindən çoxu orden və medallarla təltif olunub. Azərbaycanın 130-a yaxın sakini Sovet İttifaqı Qəhrəmanı kimi yüksək ada layiq görülüb. Həzi Aslanov, Adil Quliyev, Mehdi Hüseynzadə, İsrafil Məmmədov, Gəray Əsədov kimi onlarca qəhrəman oğullarımızı bütün dünya tanıyır. Belə qəhrəman oğullarımızdan biri də Hollandiyanın Milli Qəhrəmanı, Hollandıyanın ən yüksək Oranj-Nassan Kralının cəngavəri ordeninin sahibi, “Sədaqətli xidmət” medalı ilə təltif olunan, Hollandiya Müqavimət Hərəkatının görkəmli nümayəndəsi, “Medo”ləqəbli məşhur partizan, qəhrəman həmyerlimiz, Zaqatalanın Muğanlı kənd sakini Məmməd Məmmədovdur.

Məmməd Məmmədov 1923-cü ilin 3 mayında rayonumuzun Muğanlı kəndində anadan olub, 2003-cü ilin 3 yanvarında Hollandiyanın Osterveyk şəhərində vəfat edib. İgid həmyerlimiz 1942-ci ildə Ukraynanın Don şəhəri ətrafında gedən döyüşlərdə əsir düşür. O, 1943-cü ildə 20-dən çox azərbaycanlı döyüşçü ilə birlikdə işçi qüvvəsi kimi alman işğalında olan Hollandiyaya göndərilir və Osterveyk qəsəbəsində hərbi qurğuların tikintisinə cəlb edilir. Bir müddət sonra o, ilk dəfə əsirlikdən qaçır və Hollandiya partizanlarına qoşulur. Qarşıda onu “Medo” ləqəbi ilə Hollandiya Müqavimət Hərəkatında böyük döyüşlər, savaşlar gözləyirdi. O, Avropanın faşizmdən azad edilməsində, Hollandiyanın azad edilməsində böyük hünərlər göstərir. Əfsanəvi partizanın dəstəsi alman faşist hərbi birləşmələrinə, qərargahlarına, rabitə mərkəzlərinə qəfil hücumlar edir, faşistləri daim qorxuda saxlayırdı.

Müharibədən sonra M.Məmmədov faşizmdən azad edilməsində böyük hünərlər göstərdiyi Hollandiyada qalmağı qərara aldı. Bilirdi ki, Vətənə qayıdacağı təqdirdə ya güllələnəcək, ya da sürgün olunacaq.

Hollandiyanın Osterveyk şəhərində məskunlaşan Məmməd hələ əsirlikdə olduğu zaman sevdiyi holland qızı Mariya ilə ailə həyatı qurur. Bu nigahdan onların bir qızı olur. O, bircə övladına anası-Nənəxanımın adını verir. O, ailəsində yalnız Hollandiyaya deyil, Azərbaycana da sevgi hisslərini tərbiyə edə bilmişdi. Ölənəcən stolunun üstündə müqəddəs kitabımız “Quran” olmuşdu.

İgid həmyerlimiz müharibədən sonra Hollandiyada aparılan quruculuq işlərində iştirak etmiş, dinc həyatda nümunəvi və çalışqan bir vətəndaş olub. O, bir müddət Nevelo şəhərində uşaq futbol klubunun məşqçisi işləyib. Kim bilir, ustalıqlarına heyran qaldığımız Hollandiya futbolçularından hansı birisə yaşıl meydanda ilk addımlarını məhz M.Məmmədovun məşqçiliyi ilə atıb.

Əfsanəvi partizan Məmməd Məmmədovun - “Medo”nun qəbri Hollandiyanın Osterveyk şəhərindədir. O, həm də bu şəhərin ilk fəxri vətəndaşıdır. Onun arzularını, ömür yolunu indi qızı Nənəxanım (Nensi) və nəvəsi Sabrina davam etdirirlər.

Ruhun şad olsun, igid partizan, əziz həmyerlimiz!

Qeyd 1: Yazı ssenari müəllifləri Elxan Ələsgərov və Tahir Əliyev olan “Səlnamə” sənədli filmlər studiyasının istehsal etdiyi “Medo Hollandiyadadır” filminin materialları əsasında hazırlanıb.

Qeyd 2: 2012-ci il iyun ayının 27-də Zaqatala rayon icra hakimiyyətinin başçısı Mübariz Əhmədzadənin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Hollandiyanın Osterveyk şəhərində Məmməd Məmmədovun abidəsinin təntənəli açılış mərasimində iştirak edib.

525-ci qəzet.- 2015.- 9 may.- S.30