Qardaş

Qələm dostum (həm də dostum) Novruz Nəcəfoğluna...

...İlk tanışlığımızı xatırlayıram. Səhərdir. Xudmani bağda oturmuşuq, böyrümüzdən soyuq bulaq axır, bir az aralıda cökə, palıd, akasiya, qovaq ağaclarıdı, lap o üzdə böyürtkən kolluqlarıdı, dağın başında isə möhtəşəm və qədim-qayım Çıraqqala dayanıb...

Cırcıramalar cırıldaşır. Yağışdan sonra günəş yandırıcı olacaq. Bal arıları uçuşur, yaxınlıqda arı qutuları var. Onlara qulluq etməyi sevir, arada arıların xasiyyətlərindən, əməllərindən də danışır. “Arılar hərbi nizamı olan canlılardı. Gözətçiləri də var...” Sözünü yarımçıq kəsib: “A bala, -deyə ətrafa səslənir, - o sudan gətir içək”.

Bir az aralıda samovar tüstülənir. “Çörəyi də qızdır, -yenə də ətrafa səslənir”. Sonra söhbətinə davam edir. Bu dəfə söhbəti ayrı səmtə döndərir: “Mən bura təzə gələndə gördüm ki, yaylağa gedən elat yolunu bağlayıblar, kimlərsə orda obyekt tikmək istəyir. Həmin sahibkarları çağırdım, başa saldım ki, el yolunu bağlamazlar, əvəzində başqa yerdən torpaq sahəsi ayırdıq...”

Özümüzün elat yolumuz yadıma düşür. Hər dəfə el yaylağa gedəndə çıxıb qoyun, mal sürülərinə baxırdıq, dəvələri görəndə heyrətlənirdik. Çoban itlərindən qorxduğumuza görə dəvəyə yaxın düşə bilmirdik, halbuki hər birimiz dəvənin hürgüclərini sığallamaq istəyirdik.

Keçmişləri ona danışıram. O isə məni indiyə çəkir: “Axıska türkləri yaşayan əraziyə yeddi dəvə alıb buraxmışdım, indi sayları on birə çatıb, istəyirsənsə göstərim. İstirahət günüdür, tələsən yerimiz yoxdu ki...Qardaşcanı”.

“Qardaşcanı” sözünü elə şirin deyir

ki, adam onun səmimiliyinə və qardaşlığına zərrə qədər də şübhə eləmir, heç belə bir şeyi ağlına da gətirmir. “Gedib baxarıq” deyirəm. Və o gündən sonra xaricdən gələn qonaqları da “Axıska çölləri”nə dəvələrə baxmağa aparıram. Əcnəbi dostlarımıza dəvələrə baxmağı təklif edirəm. “Dəvə” sözünü eşidəndə təəccüblənirlər: “Burda nə dəvə, Ərəbistan-zaddır ki?..

Dəvələri göstərirəm. Təəccübləri heyrətlə əvəzlənir. “Gözlərinə bax e, kin-küdurət tökülür. Adam axıra kimi baxa bilmir...”

“Hə, dəvələr kinli olur, - deyir, - əsəbiləşdirsən, adamı tapdalayar...”

Həmin görüşün üstündən bir az keçəndən sonra yenə də görüşürük, dəvələri xəbər alıram. Xüsusən də kinli nəri.

“O dəvəni kəsdik, qardaşcanı, başqalarını yaman çox incidirdi, fikirləşdim ki, arvad-uşağa xətər yetirə bilər, onsuz da üç cavan nərimiz var... 500 kilodan çox əti çıxdı. Yaxşı ki, bayramqabağına düşdü, imkansız ailələrin hamısına çatdı. Uşaqlar siyahı tutdular, qapı-qapı düşüb payladılar”.

O, dostları unutmur. Bunu istedadlı yazıçımız Aydın Tağıyevin timsalında əyani görmək və duymaq olar. Darıxanda daim onun yanındadı. Rayona qələm adamı gələndə Aydına ya zəng edər, ya da çağırtdırar: “Aydın, bu gün şuluqluq eləmə (yəni yeyib-içməyə tələsmə - E.H.) qonağımız olacaq...”

Onların birgə xatirələri çoxdu, çünki çoxdanın dostudurlar, hardasa 40 il. Xırdaca sirrləri də var, bəzilərini mən də bilirəm, özü də həmin sirrlər yumor üstündə köklənib. Hərdən yadımıza salıb doyunca gülürük...O boyda kişi, vəzifə sahibi Aydına böyük bir yazı, az qala, monoqrafiya həsr edib...

...Bir gün mənə zəng eləyir: “Qardaş, darıxmışam, -deyir, - bu istidə şəhərdə nə oturmusan, bəlkə biz tərəflərə gələsən, dərdləşək...”

Gedirəm. Yayın istisi baş çatladır. “Darıxma, indi dağlara qalxacağıq” -deyə mənə təsəlli verir. Mən də bu təsəlliylə ovunuram. Əlacım nədi. O da mən gündədi, gecə-gündüz iş başındadı. Amma məndən fərqli olaraq iki növbə işləyir, bəzən də üç. İşdən sonra ruhunu dincəldən yazı-pozuya güc verir...

... “Qaz-69”da dağlara qalxırıq. El arasında bu maşına “Vilis” deyirlər. Əvvəllər dəbdəydi, “Niva” çıxandan sonra yaddan çıxdı. İndi çox az adamda bu maşından görmək olar.

Rahat yollarla xeyli gedirik. Sonra kələ-kötürə düşürük. Dolanbac yolları arxada qoyub meşəyə giririk. Ətraf qarağac və yemişan kollarıyla doludu. Qışdan sonra yollar həmişə belə olur. Hiss olunur ki, burdan çoxdandı maşın keçmir. Yolun bir yerində keçmək mümkün olmur. Sürücü düşüb bellə yolun çökəyini doldurur. Görünür, öyrəncəlidi, maşının yük yerində əsgər “lopatkası” gəzdirir...

Bir az gedirik ki, ağacdan ağaca tullanan sarı dimdikləri (dolaşaları), zağcaları görürük, arı quşunun səsini eşidirik. “İstəyirsiniz, birinə ataq, - sürücü deyir, - tüfəngim də var”. Hər ikimiz bir ağızdan “yox” deyirik. O isə əlavə eləyir: “Adamları bura zornan qaytarırıq, deyirsən quşlar da qaçsınlar?” Sanki öz-özünə hesabat və ürək-dirək verir.

“Heyfdi, - bu dəfə mən deyirəm, -buraların yaraşığı quşlardı...”

Üç saata yaxın yol gedirik. Lap hündürə qalxırıq. “Vilis” bizi atıb-tutur, oturacaqları o qədər sərtdi ki... Aydınla bir-birimizə baxırıq: “Məllim buraları çox sevir, maşını da görürsən də, bunsuz buralara çıxmaq mümkün deyil”. Aydın bu sözləri qulağıma pıçıldayır, başımla təsdiq edirəm. Sonra əlavə edir: “Sən Nohurları görmüsən də, yəqin?” Başımı bulayıram. “Nə əcəb. Gözəl yerlərdi. Müəllimlə hər yay bir neçə dəfə bura gəlirik. Qışda da səfərimiz olur, amma yay yaxşıdı. Düzdü, yolu narahatdı, amma burda təsərrüfatlar var axı, məllim gərək onlara baş çəksin. Həm ziyarət, həm ticarət”, - deyir.

Gülümsünürəm. “Qardaş, yerin narahat deyil ki? -deyə geri qanrılıb soruşur. - Biz öyrəncəliyik e, sən şəhər adamısan, yorularsan. Amma yazıçı belə yerləri hökmən görməlidi”. “Əlbəttə, -deyirəm, - onsuz olmaz ki...”

Bura Böyük Qafqazın hündür yerlərindən biridi. Ətrafdakı yurdlar bapbalaca görünür. Quraqlıq buranı da pis günə qoyub. Gül-çiçək, ot-ələf vağanıyıb. Kəklikotu, boymadərən, sarıçiçək, çobanyastığı yanıb külə dönüb. Əyilib onları ovuclayır, əlində ovxalayır, iyləyir. “Son nəfəsləridi, ancaq ətirlərini saxlayıblar, - deyir. - Qardaşcanı, mən özümdən çox, bu adamları düşünürəm, -deyə hardasa lap uzaqlarda sürü haylayan çobanı göstərir. -Quraqlıq onları tamam əldən salıb”. “Bu il hər yer belədi, -deyirəm, -ötən həftə İç Anadoludan gəldim, orda da nohurlar və arxlar quruyub, bulaqlar yoldaca buxarlanır”.

Mən də onun kimi edirəm, gün yandırmış çiçəkləri ovuclayıram. Qoxuyanda yadıma düşür ki, çiçəklərin ətri qurtaranda onlar ölürlər. Bunlar isə diridilər, çünki qoxularını itirməyiblər.

Bu sözləri ona da deyirəm. Sözlərim xoşuna gəlir, əlini çiynimə vurur: “Əsl yazıçı sözü dedin...”

Uqah kəndinə çatırıq. Qarşımıza bir çoban çıxır. Maşını saxlatdırıb düşür, hal-əhval tutur. Çoban deyəndə ki, beş-altı qoyun otarır. Nə barədəsə danışırlar. Biz Aydınla özümüzü vermişik dağdağan ağacının kölgəsinə. Çoban evə dəvət eləyir. “O ev mənimdi, -deyir, - kəndin kənarındakı. Onsuz da bir-iki ailə qalıb, hamı dağılıb. Camaat rahatlıq istəyir, ona görə də şəhərə qaçır, xüsusən də cavanlar...” Təəssüflə başını bulayır və vaxtın azlığını nəzərə alıb, təklifi qəbul eləmirik...Hələ çox yol gedəcəyik...

“Sultan Baba pirinin yanına çatanda saxlayarsan” - sürücüyə deyir.

Pirin yanında dayanırıq. Çox qədimdi. Hiss olunur ki, dağılmaması üçün son vaxtlar əl gəzdirilib. O böyüklükdə kişi belini əyib içəri keçir. Mən getmirəm. Ona görə yox ki, ilan-çayandan qorxuram, sadəcə əyilməyə ərinirəm. Pirin böyründəki alçadan qoparıb yeyirəm. Turş dadı bağımızdakı alçanı xatırladır. Susuzluğum öləziyir.

Üstünü çırpa-çırpa çölə çıxır. “Müqəddəs ocaqlardan biridi, -deyir, - on ikinci əsrdə tikilib. Şeyx Əbu Bəkirin şərəfinə. Sufiliyi təbliğ edirmiş. El arasında Sultan Baba kimi tanınır”. Bu sözləri deyəndən sonra pirin qabağında durub bir xeyli ona baxır və əlavə edir: “Rayon ərazisindəki tarixi yerlərin siyahısını tutmuşuq, imkan olan kimi təmir elətdirəcəyik” -deyir. Dönüb Çıraqqala tərəfə baxır: “Əsası da Çıraqqaladı. Söz veriblər, biznes plan da hazırdı, inşaallah, yəqin təmir edərlər...”

“Taclı nənə türbə”sinin taleyini xəbər alıram. Çünki “Taxta Körpü” su ambarı tikiləndə həmin yerlər su altında qalacaqdı. Taclı nənə isə bu yerlərdə ağır seyid, övliyya kimi tanınır. “Əlacımız yoxuydu, -deyir,- ağsaqqalları çağırdıq, vəziyyəti başa saldıq, dedik ki, bu göl paytaxtımızın qırx faizini içməli suyla təmin edəcək. Ümumi razılığa gəldik və türbəni təpənin başına qaldırdıq, məzarı da köçürtdük, din xadimləri də mərasimdə iştirak elədi...Qədim türbəydi...”

Maşına oturandan sonra əlavə edir: “Rəvayətə görə, Taclı nənə Şah İsmayılın Sultan Səlimə əsir düşmüş hərəmidi. Sonralar onu çoxlu sərvət hesabına alıblar. O da bura köçüb. Həmin vaxt Şabran da qızılbaşların idi axı. Taclı xanım da sufi görüşlü, xeyirxah insan olub, adamlar ona müqəddəs ocaq kimi baxıblar və öləndən sonra xatirəsini əbədiləşdiriblər...”

...Bir kəndə yaxınlaşanda dayanırıq. Bulaqdan su içirik. Qoz ağacının altında otururuq.

Uşaqlıqda eşitmişdim ki, qoz ağacının altında yatmaq olmaz, çünki adamı zəhərləyir, oksigen udub karbon buraxdığına işarə edirmişlər. Amma bura sərindi. Meh əsir. Bir az aşağıdakı dərədə qoyun-quzu kolluqların arasında mürgüləyir...

Kənd bələdiyyə sədri hardansa peyda olur. Hal-əhval tutduqdan sonra təpəlikdəki məktəb binasını göstərib xəbər alır: “Çölün ağartmısız, görürəm, içərisi necə, ora da təmir olunub?”

Məktəbə qalxırıq, içəri giririk. Hər şey qaydasındadır. Bələdiyyə sədrinə bir neçə göstəriş verəndən sonra ondan ayrılırıq.

Növbəti kənddə qabağımıza cavanlığını xeyli əvvəl geridə qoymuş bir adam çıxır. Hansısa şirkətin köhnə formasını geyinib. Onu görəndə gileylənir. Deyir ki, burda üç ailə qalıb, hamı aşağıya köçüb. Kənddə əvvəllər, yəni Sovet vaxtı üç yüz altmış təsərrüfat olub. Kəndin məktəbi, məscidi, poçtu varmış, indi heç nə yoxdu: “Maşın səsi gələndə sevinirik” deyir. O da evə çağırır, getmirik. “Qayıdanbaş sizə təzə pendir, kənd payı qoyarıq” deyir. Əlini həmin adamın çiyninə vurur. “Darıxma, -deyir, - hər şey yaxşı olacaq...”

Mən yarğanın başında dayanıb, kimsəsiz kəndə baxır, işğalda olan yurdumu düşünürəm, kövrəlirəm. Kənd yetim uşağa bənzəyir: ayaqyalın, paltarı cırıq-sökük. Barış Mançonun məşhur mahnısı olsaydı, dinləyərdik. Kimsəsiz kəndlər, yəqin, qışda bərk üşüyürlər. Qızdırılmayan ocaqlar o qədərdi ki...Qulağıma xaraba qalmış məktəb həyətindən uşaqların səsi gəlir. Məsciddən isə əzan səsini eşitmirəm. Burda əzan da vermirlər. Görünür, xatirələr də insanı nə zamansa tərk edir, insanlar yurdlarını qoyub gedən kimi... “Nə qədər belə kəndimiz var” - deyə düşünürəm: hamısı da yolsuzluqdan, susuzluqdan. Dövlət nə qədər çalışsa da, problemlər bitmir. Çünki problemlər həddən artıq çoxdu...

Aydın fotoaparatla şəkil çəkir. Mən qədim bir ağacın dibində dayanıb ona baxıram. Budaqlarının yarısı göy, yarısı qurudu. Tut ağacıdır. “Bu ağac gör nə qədər adam görüb, nə qədər səs-söz eşidib. Dili olsaydı, bizə çox şey danışardı” deyirəm...

O isə bayaqkı adamla şirin-şirin söhbət edir:

-Bu ev kimindi belə, yarımçıq qalıb?

-Bələdiyyə sənəd istədi, yer pulu soruşdu, o da acıq eləyib getdi.

-Buralıydı?

-Hə.

-Mənim adımnan hamıya de ki, vergisiz-rüsumsiz gəlib burda ev tiksinlər. Qalan şeylər sonranın işidir. Yol da çəkəcəyik, su da, işıq da ki, var.

Cavan oğlan dirçəlir, qaməti düzəlir...Onun əlini sidq-ürəkdən sıxır. Uzun ömür arzulayır və hamının ona inandığını deyir.

-Ümidimiz sizədir, müəllim!

Yolumuza davam edirik...

O isə elə hey başını bulayır və bələdiyyənin qarasınca deyinir...

...O, danışanda heç zaman “mən” sözü işlətmir. Bir kimsə haqda pis danışmaz. O, yaxşıları görür və qiymətləndirir. Ötənlərdə tanıdığı el ağsaqqallarını ehtiramla yad edir. Onlar barədə məqalələr yazır. Onun fikrincə, dünya yaradıcı və qurucu insanların çiyinlərində dayanır...

Köhnə kişiləri tez-tez xatırlayır, onlara sevgisini gizlətmir. Çünki özü də köhnə kişilərdəndi.

“Keçən cavan çağım ola” povestində bizlərə anlatdığı Kəlbi əmiyə oxşayır: yerişi, duruşu, ötkəmliyi, qonaqpərvərliyi...

O, heç vaxt qonaqdan qabağa keçməz: İşi nə qədər çox olsa da, qonağı tək qoymaz...

...Bağçada əncir yeyirik. Evə tərəf dönüb: “A bala!” -deyə səslənir. Uşaqlar da işlərini bilirlər, əllərində su bardağı, qollarının üstündə dəsmal müntəzir dayanırlar. “Birinci sən, qardaşcanı, olmaz ki... sən qonaqsan”. Növbə ona çatanda əllərini su şırnağının altına tutur. Əllərini yuya-yuya mənə tərəf dönür, baxışlarımı göydə tutur, gülümsünür: “Məni Kəlbi əmiyə oxşatdın, elə?! Bu sualdan çox özünütəsdiqdi. Atasının dostu Kəlbi əmi onun idealıdı.

-Elə, -deyirəm və gülürəm...

-Şəhəri bir dolanaq, - deyir.

Əvvəlcə “Heydər Əliyev” parkına gəlirik. Ölkədə ən gözəl parklardan biridir. Rahat və təmiz. Qızılgüllə əhatəli, fəvvarəli, işıqlı.

-Demişdim, axı, işıq stolbalarının sayını artırın!

-Gətirmişik, müəllim, bir azdan quraşdıracaqlar...

-O fəvvarənin suyunu da təmiz saxlayın.

-Baş üstə, müəllim!

Yola çıxırıq. Kəlbi əmi kimi qabaqda gedir, işçiləri arxada gəlir. İdarə müdirləri də burdadı. Onun hər səhəri belə başlayır. Bir nöqsan görən kimi ötkəm səsi qulaqlarımda cingildəyir. “Dedim axı, o zir-zibili yığışdırın. Qonaqdan ayıbdı. Ə, bəs siz hara baxırsız!..”

İşçilərindən biri onun haqqında belə danışır: “Biz ailə üzvlərimizdən çox onu görürük, çünki işdə daha çox oluruq. Bir kəlməsindən nə demək istədiyini bilirik. O, doğrudan da yaxşı rəhbər və ağsaqqaldı. Hamımız müəllimi çox istəyirik...”

-Bura, -deyir -Ailə İstirahət Mərkəzidi, o tərəfdə gənclər üçün bina tikdiririk...

Küçəyə çıxandan sonra soldakı ikimərtəbəli binanı göstərib deyir:

-Bax, bura sizinçündü, qələm adamları üçün, kitab evidi. İmza günlərinizi və təqdimatlarınızı burda keçirərsiniz...

Özü qələm adamı olsa da, bunu boynuna almaq istəmir: “Yox, qardaşcanı, mən dövlət adamıyam. Hərdən yazıram özümçün...”

Bu adamın dili yaxşı sözlər deməyə, qulağı yaxşı sözlər eşitməyə, gözləri yaxşı nəsnələri görməyə öyrəşib. Çünki estetdir.

At onunçün təkcə murad yox, həm də güc rəmzidir. “Bir atım vardı, “Tufan” adında, yaxşı qaçırdı. Yarışlarda da çox zaman birinci olurdu. Qəfil öldü. İndi Qarabağ atı saxlayıram. At hər şeyi adamdan da yaxşı hiss edir. Mən onu tumarlayanda enerji alıram, dincəlirəm...”

İlk dəfə atı ona Kəlbi əmi bağışlayıb. “Bu at oldu sənin...”

“Əminin atı oğurlanıb, bilməmişik. Atın izini tutub gedib, yolda yağışa düşüb, soyuqlayıb. Yatağa düşdü, bir daha qalxmadı. Yanına getdim. Əlimi tutdu. Uşaqları sənə tapşırıram dedi. Mən böyük bir arxamı itirdim” deyir. Gözləri yol çəkir...

...Şabrana səfərlərin birində mənə kitab bağışlayır. Onun haqqında yazılmış məqalələr toplusudur. 60 illik yubileyinə həsr olunub. Kitabın tərtibçisi və ön sözün müəllifi tələbəlik dostum İlqar Rüstəmovdur. Kitabı vərəqləyirəm. İlk səhifədə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təbriki verilib...

Onun şəxsiyyəti və yaradıcılığı haqqında qələm adamları genişürəkli və özünə layiq məqalələr yazıblar. Onların arasında kimlər yoxdu: Yazıçı Seyran Səxavət, Sadıq Elcanlı, tənqidçi Vaqif Yusifli, Mətbuat Şurasının sədri Əflatun Amaşov, türkiyəli yazar-tərcüməçi İmdat Avşar, şair Əli Rza Xələfli, Nəcibə İlkin, Maarif Soltan, Əbülfət Mədətoğlu, Əli Nəcəfxanlı, filoloq alim Sadıq Murtuzayev, Elman Quliyev və təbii ki, dostu Aydın Tağıyev və bəndəniz, eləcə də onlarla qələm adamı...

Bu yazıları oxuyuram. Oxuduqca qeydlər edirəm və birdən ağlıma gəlir ki, onun xasiyyətilə yaradıcılığı arasında ciddi paralellər var, şəxsiyyyəti yaradıcılığını tamamlayır, yaxud da əksinə...Ona görə də yığcam bir test aparıram. Birinci şəxsi keyfiyyətlərindən başlayıram.

Yazılanları bir yerə toplayanda belə bir əmsal alınır: xeyirxahdır, işgüzardır, insansevərdir, vətən vurğunudur, ədalətlidir.

Yaradıcılığı ilə bağlı ümumi məqamları toplayıram: gözəl və kaloritli dili, axıcı təhkiyəsi var, vətəni sevdiyi kimi insanları da sevir, yurdumuzun gözəlliklərini peşəkar qələmlə tərənnüm edir.

Ümumi əmsal belə alınır: hər cümləsində vətən var, onun gözəlliyi var, insana qarşı sevgisi var, daim ədalət axtarışındadır.

Deməli, bayaqkı qənaətim doğrudur: onun yaradıcılığı ilə şəxsiyyəti üst-üstə düşür. Bir daha baxaq: ədalətlidir, vətən və insansevərdir, qayğıkeşdir, dosta və dövlətinə sədaqətlidir.

Və xüsusi bir məqam. Onun, az qala, hər bir əsəri ədəbi tənqidin və yazarların araşdırmasına məruz qalıb. Amma qələm dostlarımız onun iki əsərini daha çox təhlilə çəkib: “Keçən cavan çağım ola” və “Çarəsiz yolçu...” Yazarlar da onu daha çox Kəlbi əmiyə oxşadırlar. Bir dəfə yazmışdım ki, o, öz əsəriylə Kəlbi kişiyə böyük bir abidə ucaldıb...

O, xarakter və yaradıcılıq etibarı ilə impressionistdir. Keçmişə nostalji onun həyat tərzidir.

Bir müddət öncə tanınmış rus yazarı, 60-cıların nəsrinin ən parlaq nümayəndələrindən biri Vasili Belovun povest və hekayələrini Azərbaycan türkcəsinə böyük məmnuniyyətlə çevirdim. Belov kəndi idealizə edən, onunla yaşayan və sevdiyi kənd dünyasının dağılacağından qorxan yazıçıdır. Voloqdalı yazarın kənd və elat əhlinə sevgisi ölçüyə gəlməzdir...

Mən həmin fəlsəfəni onun yazılarında da gördüm və duydum. “Keçən cavan çağım ola” povesti buna əyani sübutdur. Onda bir şeyi çılı-çılpaq anladım: məni bir-birimizə bağlayan ruhlarımızdı, biz ruhubirlərik. Hər birimiz kəndin öləcəyindən qorxuruq və onu öz ürəyimizdə, yazılarımızda yaşatmağa çalışırıq. Biz öz kəndçi mahiyyətimizdən heç zaman qurtula bilmərik, çünki kənd ilkinlikdi...

Yazıçı Seyran Səxavət hesab edir ki, “o, kənd sevgisini yüz il də xərcləsə qurtaran deyil”. Əflatun Amaşov onu “hələ də şəhərləşə bilməyən yazıçı sayır...” İmdat Avşar yazır ki, “o, doğulduğu torpağın hər qarışını, hər gül-çiçəyini sevir...”

Bu misalların sayını artırmaq da olar, amma yuxarıda test eksperimentilə bağlı bunları qısa da olsa demişəm deyə, dayanıram...

O, hökumət adamı, vəzifə sahibidir, öz işinin bilicisi, sözünün ağasıdır...

...O, dövlətinə, prezidentinə, xalqına, el-obasına bağlı və sadiq adamdır. “Xaqani poeziya” evindəki toplantılardan birində ünvanına deyilən təriflərə bu cür reaksiya verdi: “Xahiş edirəm ki, mənə yox, prezidentimizə təşəkkür edin. Biz onun tapşırıqlarını yerinə yetiririk. Bu şəraiti o sizə yaradıb... Prezident, hörmətli İlham Əliyev hər şeyi, hər sahəni hamıdan yaxşı bilir, təcrübəli və savadlıdır!” -deyir və bundan qürurlanır da...”

Hamı kimi onun da strateji arzusu Qarabağı azad görmək, yaxın istəyi isə Xaqani poeziya günlərini ölkə səviyyəsində keçirməkdir.

Poeziya evinin qarşısında bir zaman

lar Şabran qalasında həbs olunmuş ustad Xaqaninin orijinal abidəsi ucalır...

“Fikirləşdik ki, qoy bu abidəylə şabranlılar öz günahlarını yusunlar, halbuki onu şabranlılar yox, Şamaxı hökmdarı Axistan həbs elətdirmişdi...” deyir.

Aydın qulağıma pıçıldayır ki, “müəllim Xaqanidən roman da yazmaq istəyir, amma iş-güc əlindən başı açılmır...”

O, nəvələrilə fəxr edir, onlarla nəfəs alır: Nəcəflə, Turalla, Nicatla, Bəhruzla. “Nəcəflə üz-üzə” kitabı da bu sevgiyə işarədir.

Özünün davamçısı da var. Bir neçə ay bundan əvvəl Xəzər Universitetinin təsis etdiyi Bakı Dünya Məktəbində yuxarı sinif şagirdlərilə görüşüm vardı. “On üçüncü həvari, 141-ci Don Juan” romanımı müzakirə edirdik.

Toplantıya əsasən 10-11-ci sinif şagirdləri dəvət olunmuşdu. Maraqlı görüşüydü.

Tədbirin təşkilatçısı Könül xanım mənə yaxınlaşdı, bir məktəblini göstərib dedi ki, Tural doqquzda oxuyur, amma romanı bir il bundan qabaq oxuyub.

-Hardan almışdın? -deyə soruşuram.

-Babamdan.

-Baban kimdi?

Adını deyir.

-Hə, sən mənim qardaşım oğlusan ki, deyirəm. Deməli, babanın davamçısısan...

Gülür. Yəqin, sözlərim xoşuna gəlir...Başını tumarlayıram...

...Nohurlardan qayıdırıq...

-Aydın, sənin yaxşı səsin var e, bəlkə oxuyasan! -zarafatla deyir və gülür.

-Mənim səsim? -Aydın qəşş edir, siqaret saraltmış dişləri görünür. Özünə gələndən sonra: - Hardan? - deyə təəccüblənir.

Deyəsən, Aydın yaxşı səsi olmasına özü-özünü inandırmaq istəyir...

Bu dəfə üzünü sürücüyə tutur:

-A bala, radionu aç.

Radioda Şabran mahnısı səslənir.

Hamımız təəccüblənirik.

-Demədim e, mənim mahnımı qoyasan!

Sürücü:

-Müəllim, vallah, maqnitafon deyil, radiodu, -deyə and içir.

Təsadüfə bax, Xalq artisti Gülyaz Məmmədova bəstəkar Tahir Əkbərin onun sözlərinə yazılmış bir mahnısını oxuyur, özü də radioda.

...Sabaha açılan səhərdi Şabran...

...Pirdi, məbədgahdı, ocaqdı Şabran...

...Şabran...Şabran...

...O, qardaşdır. O, Novruz Nəcəfoğludur: vətəninə, elinə, dövlətinə, rəhbərinə sədaqətli Novruz Nəcəfoğlu...

11-27 sentyabr, 2015

Bakı-Şabran-Bakı

Elçin Hüseynbəyli

525-ci qəzet.- 2015.- 3 oktyabr.- S.24-25