"TÜRKSOY-la UNESCO-nun əməkdaşlığı
mədəni irsin dünyada
təbliğinə töhfə verir"
Müsahibimiz TÜRKSOY-un baş katibi Düsen Kaseinovdur.
- Bu günlərdə Bakıda
türkdilli ölkələrin
UNESCO ilə əməkdaşlığı müzakirə olundu, bir sıra
təşəbbüslər səsləndi. UNESCO ilə
əməkdaşlıq prosesi
barədə nə deyə bilərsiniz?
- İki təşkilat arasındakı mövcud əməkdaşlıq sazişinin
uğurlu nəticələrini
görürük. Məsələn,
UNESCO-nun Parisdəki mənzil-qərargahında
TÜRKSOY tərəfindən Novruz bayramına həsr edilmiş konsert, dünya şöhrətli Azərbaycan
bəstəkarı Üzeyir
Hacıbəylinin "Arşın
mal alan" operettasının
100 illiyi ilə bağlı mərasim, eləcə də
2014-cü ilin dekabrında
Bakıda TÜRKSOY-a üzv
ölkələrin UNESCO üzrə
milli komissiya və komitələrinin beşinci iclası. Bu tədbirlərin hər birinə UNESCO öz dəstəyini verdi. UNESCO-nun
baş direktoru İrina Bokovanın Ankaraya səfəri zamanı iki təşkilatın birgə layihələri və əməkdaşlıq
perspektivlərindən danışdıq.
Məsələn, 2015-ci ilin
martında UNESCO-nun 70 illiyinə
həsr olunacaq Novruz konserti, apreldə isə təşkilatın mənzil-qərargahında
"Kitabi-Dədə Qorqud"
simpoziumunun keçirilməsi
planlaşdırılır. Sevindirici haldır ki, İrina Bokova da iki
təşkilat arasında
münasibətlərin əhəmiyyətini,
türk xalqlarına
aid mədəni irs nümunələrinin UNESCO-nun qeyri-maddi
mədəni irs siyahısına daxil edilməsi istiqamətində
görülən işləri
yüksək dəyərləndirir.
Görəcəyimiz işlərdən
biri də 2016-cı ildə UNESCO ilə
TÜRKSOY arasında əməkdaşlığın
20 illiyi ilə bağlı beynəlxalq tədbirin təşkilidir.
Bundan başqa,
TÜRKSOY-a üzv ölkələrin
UNESCO-dakı daimi nümayəndəlikləri arasında
işlərin koordinasiyalı
şəkildə qurulması
da müzakirə etdiyimiz məsələlər
arasındadır. Ümumiyyətlə,
mən əminəm ki, əməkdaşlığın
genişlənməsi gələcəkdə
daha faydalı nəticələr verəcək.
TÜRKSOY-UNESCO əməkdaşlığı,
iki təşkilatın
dəstək verdiyi layihələr nəticə
etibarilə ümumtürk
mədəni irsinin dünyada təbliğinə
töhfə verir.
Ötən ilin təkcə
son ayında Bakıya
iki dəfə gəlmişəm və bu müddətdə üç tədbir keçirmişik. Dekabrın
8-də Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi və Avrasiya Yazarlar Birliyi ilə III beynəlxalq Mahmud Kaşğarlı
hekayə müsabiqəsi
qaliblərinin mükafatlandırılması
mərasimi, dekabrın
9-da Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyi ilə birlikdə Azərbaycan Milli Kitabxanasında görkəmli
qırğız şairi,
ozanı və bəstəkarı Toktoqul
Satılqanovun 150 illiyinə
həsr edilmiş beynəlxalq elmi konfrans keçirdik. Ayın 18-də isə
TÜRKSOY-a üzv ölkələrin
UNESCO üzrə milli
komissiya və komitələrinin iclası
oldu. Azərbaycan paytaxtında keçirilən
bu tədbir bir daha göstərdi
ki, biz bir araya gələndə, birlikdə necə böyük layihələrə
imza ata bilərik.
-Rəhbərlik etdiyiniz təşkilatın çox
geniş tədbirlər
proqramı var eyni zamanda TÜRKSOY-a rəhbərliyiniz dövründə
qurumun fəaliyyəti
daha dinamik olub...
- Əslində məşğul
olduğum iş mənə gümrahlıq,
sağlamlıq verir. Çünki bu iş mənim sevincimdir. Öz işimdən hər zaman məmnunam. Bu yaşıma qədər bütün ömrüm boyu işləmişəm
və gördüyüm
hər bir iş mənə zövq verib. Son illər çox maraqlı bir işlə - türk dünyasının ümumi
mədəniyyəti ilə
məşğul oluram.
Türk dünyasına
töhfələrimizi verməyə
çalışırıq. Bilirəm ki, biz öz ünsiyyətimizdə,
əlaqələrimizdə böyük vaxt itirmişik. Yəni arada müəyyən dövr əlaqələrimiz
kəsilib. Amma qısa müddətdə
keçirdiyimiz bütün
bu tədbirlər böyük əks-səda
doğurdu. Hətta
UNESCO-nun bizə təklif
etdiyi işbirliyi də TÜRKSOY-un necə
böyüdüyünü, fəaliyyətinin zənginləşdiyini
göstərir. Türk
dünyasının birləşmiş
səsləri artıq
daha böyük müvəffəqiyyətlərin əldə olunacağına
zəmin yaradır.
- Bakıda keçirdiyiniz tədbirlərdən danışdınız.
Ümumiyyətlə, bütün
türkdilli respublikalarda
fəaliyyətiniz genişlənməkdədir.
Yəqin burada həm də formalaşmış komanda
amili də az rol oynamır?
- Uğurlarımızın kökündə
ilk növbədə komanda
dayanır. Biz tarixdə
şəxsiyyətlərin rolunu çox müzakirə etmişik. Amma bizim əldə
etdiklərimiz kollektiv
işbirliyinin nəticəsidir.
Biz böyük siyasi liderlərdən, xüsusilə
də müstəqillik
əldə edən respublikaların rəhbərlərindən
çox danışırıq.
Baxın, Sovet İttifaqı dağıldıqdan
sonra respublikalar müstəqil oldu. Hər biri elə
bil ki, sıfırdan
başladı. Bu gün
nəzər salaq - Heydər Əliyevin xidmətləri sayəsində
Azərbaycan böyük
uğurlara nail oldu və bunu nəticələrdən
də görürük.
Onun uğurlu siyasi kursunu İlham Əliyev davam etdirir və
respublika sürətlə
inkişaf edir. Bu gün Azərbaycan müxtəlif sahələrdə
ən böyük tədbirlər, forumlar keçirmək imkanlarına
malikdir. Mən bu tədbirlərin çoxunun iştirakçısı
olmuşam. Sevindirici haldır ki, yenə bu ilin
mayında Bakıda keçiriləcək Dünya
Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumuna ən vacib təşkilatçılardan
biri kimi dəvət aldıq. Bu bizim üçün xoşdur, həm də məsuliyyətdir. Mühüm olan budur ki, biz hər
zaman tərəfdaşlarla
işləyirik. Tərəfdaşlar
isə bizim üzvlərimiz olan türkdilli ölkələrin
nazirləridir. Bizim Azərbaycanın mədəniyyət
və turizm naziri Əbülfəs Qarayevlə yaxın münasibətlərimiz var. Ümumi
işimizə aid olan hər hansı bir məsələdə hətta telefon zəngi ilə biz bir-birimizə dərhal kömək edirik. Bunu faktlarla da göstərmək olar. Bu günə qədər TÜRKSOY Azərbaycanda
bir çox kütləvi tədbirlər
keçirməklə yanaşı,
ölkənizin tanınmış
şəxsiyyətlərinin yubileylərini də Türkiyədə və digər türkdilli ölkələrdə, hətta
Avropada qeyd edib. Bu sıraya Hüseyn Cavid, Əhməd Cavad, Mirzə Fətəli Axundzadə, Niyazi, İlyas Əfəndiyev, Əli bəy Hüseynzadə və başqalarının adlarını
aid etmək olar. Üzeyir Hacıbəylinin
"Arşın mal alan"
operettasının 100 illiyini
Parisdə və Strasburqda keçirdik. Əlbəttə, bütün
bunlar Azərbaycanın
Mədəniyyət və
Turizm Nazirliyi ilə əməkdaşlıq
əsasında gerçəkləşir.
Artıq Qazaxıstanda
əyalətlərdə də
tədbirlər təşkil
edirik. Ümumiyyətlə,
mədəniyyət nazirləri
ilə birlikdə belə qərara gəlmişik ki, əvvəllər olduğu
kimi tədbirləri təkcə paytaxtda deyil, regionlarda da keçirək. Biz bu prosesə əvvəlcə Türkiyədən
başladıq, indi isə digər türkdilli ölkələrdə
də bu çevrəni genişləndiririk.
Məsələn, ötən
il TÜRKSOY-un "Rəssamlar
görüşü"nü, türk dünyası moda dəfiləsi və konsertini Şəkidə keçirdik.
Eyni zamanda Qəbələdə də
tədbirimiz olub. Bununla da biz artıq paytaxt sərhədlərini keçir,
regionlara yaxınlaşırıq.
Məsələn, bu günə qədər Qazaxıstanın 5-6 şəhərində
tədbir keçirmişik.
Axı, bu şəhərlər tez-tez
beynəlxalq tədbirlər
keçirə bilmirlər.
Öz növbəsində
əyalətlər də
belə tədbirlərə
maraqlıdır, var qüvvələri ilə
hazırlıq işləri
görüb, özləri
bizi dəvət edir ki, bu
da bizim fəaliyyətimizin mühüm
mərhələsidir.
- Qarşıdakı yeni işlər, layihələr
barədə nə deyə bilərsiniz?
- Türkmənistanın Mərv
şəhərini 2015-ci il
üzrə "Türk
dünyasının mədəniyyət
paytaxtı" elan etmişik və ilboyu orada tədbirlər
keçirəcəyik. Bildiyiniz
kimi, ötən il paytaxt missiyasını
Kazan böyük müvəffəqiyyətlə
yerinə yetirdi. Bu həm də Rusiyanın regionu olduğu üçün
bir tərəfdən
sevindirici, digər tərəfdən də məsuliyyətli idi. Şəhərdə ilboyu
tədbirlər yüksək
səviyyədə gerçəkləşdi,
o cümlədən, "Türkvizyon"
mahnı müsabiqəsinin
finalı da möhtəşəm keçdi.
Əminəm ki,
festival Türkmənistanda da
uğurla reallaşacaq.
"Türkvizyon" müsabiqəsi
artıq dünya ictimaiyyətinin diqqətini
cəlb edir.
Bundan əlavə, ötən ilin noyabrında Moskvada Rusiyanın Mədəniyyət Nazirliyi
ilə "Qarşılıqlı
anlaşma haqqında
memorandum" imzaladıq. Bu bizim üçün çox mühüm faktdır. Bu sənəd Rusiya Federasiyasının subyektləri və
TÜRKSOY arasında humanitar
əməkdaşlığın, mədəniyyət və
incəsənət sahəsində
əlaqələrin möhkəmlənməsinə
kömək edəcək.
Qeyd edim ki, ilk birgə layihələrdən biri Novruz bayramına həsr olunmuş tədbir ola bilər. Rusiyanın türkdilli regionlarında
da müştərək
tədbirlər keçirəcəyik.
Bu il Rusiyada "Ədəbiyyat ili" elan olunub. Rusiya
çoxmillətli ölkə
olduğu üçün
bu, ədəbiyyatın
təbliğatına dəstək
verəcək. Bu il çərçivəsində həm də türkdilli xalqların ədəbiyyatına diqqət
yetiriləcək.
- Düsen bəy, özünüz də qeyd etdiyiniz kimi, Bakıya tez-tez gəlirsiniz. Maraqlıdır, son vaxtlar
paytaxtımız sizdə
necə təəssürat
yaradır?
- Mən bu şəhəri
Sovet dövründə
də görmüşdüm.
Onda çətin vaxtlar idi. Müstəqillik dövründə
Bakı çox inkişaf edib, xüsusilə son 10 ildə
müasir siyasi, mədəni mərkəzə çevrilib və
dünya miqyasında ən böyük tədbiri keçirməyə
hazırdır. Şəhər 2015-ci il Avropa Oyunlarına ev
sahibliyi edəcək. Artıq Bakıya gəlib burada tədbir
keçirmək insana zövq verir. Şəhər öz
simasını, milli cazibədarlığını qoruyub
saxlayıb. Bakıya gələndə hər dəfə
tanınmış insanlara həsr edilən tədbirlərdə
iştirak edirik. Məsələn, dekabrda tanınmış sənətkar
Barat Şəkinskayanın 100 illik yubiley gecəsinə
qatıldıq. Bir sözlə, Bakı nağıllar aləminə
bənzəyir və biz hər birimiz belə bir şəhərlə
fəxr etməliyik. Onu da qeyd edim ki, mən artıq
bakılılar adından dünyanın müxtəlif yerlərindən
tanışlarımı, görüşdüyüm
insanları bu gözəl şəhərə dəvət
edirəm.
PƏRVANƏ
525-ci qəzet.-
2015.- 29 yanvar.- S.5.