Fəhmin, zəkanın və iradənin qələbəsi

MÜASİR AZƏRBAYCANIN QURUCUSU, KEÇMİŞ VƏ GƏLƏCƏK UĞURLARIMIZIN MEMARI

Tarixin ən müxtəlif dönəmlərində öz xalqının və millətinin taleyində əlahiddə rol oynayan, Vətənini və millətini dövrün çətin sınaqlarından çıxaran, dövlətinin inkişaf modelini müəyyənləşdirən böyük şəxsiyyətlər olub. Və bir qayda olaraq o böyük şəxsiyyətlərin üzərinə xalqı, milləti birləşdirmək, dövləti bütövləşdirmək, cəmiyyəti inkişafa, rifaha, sabitliyə, əmin-amanlığa aparmaq kimi tarixi bir missiya düşüb.

Belə liderlər dövlətin, millətin gələcəyini tənəzzüldən qorumağın yolunu hərtərəfli tərəqqidə görüblər. Müxtəlif dövrlərin reallıqlarını nəzərə alaraq bunu həyata keçirmək nə qədər çətin olubsa, bir o qədər güc, qüvvə və iradə tələb edib. Bu mənada, müasir Azərbaycanın taleyində tarixi dönüş mərhələsi Ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.

İlk dəfə 1969-cu il iyul ayının 14-də respublikanın rəhbərliyinə gələn Heydər Əliyev Azərbaycanın Sovetlər İttifaqı kimi nəhəng bir imperiyanın tərkibində olmasına baxmayaraq, böyük uzaqgörənliklə gələcəyə hesablanmış bir sıra mühüm və zəruri addımlar atmağa nail ola bildi. Statistikaya ötəri nəzər salaq: Ulu öndərin respublika rəhbərliyinə gəlməsi ilə Azərbaycan qısa zaman kəsiyində iqtisadi baxımdan özünü təmin etməyə başladı, ölkədə adambaşına düşən ümumdaxili məhsul istehsalında 2,5, sənaye istehsalında 3, kənd təsərrüfatı məhsullarında isə 2 dəfə artım müşahidə olundu. Onun rəhbərlik etdiyi 1969-cu ildən 1982-ci ilə qədərki dövrdə respublikada 250 zavod, fabrik və sex tikildi, 2 milyondan artıq vətəndaşın mənzil problemi öz həllini tapdı. Tarixi təcrübə onu göstərir ki, elmə, təhsilə, mədəniyyətə yüksək qiymət verən dövlət rəhbərləri bununla nəinki öz ölkələrinin iqtisadi və mədəni yüksəlişini təmin edib, həm də dünya mədəniyyətinə böyük töhfə vermiş olublar. Təsadüfi deyil ki, 47 il bundan əvvəl başlanan mərhələ bugünkü Azərbaycan təhsilinin, elminin, mədəniyyətinin intibah dövrü kimi xarakterizə edilir.

Bir fakta diqqət yetirək: Heydər Əliyev Sovet Azərbaycanına rəhbərliyi dövründə 15 mindən artıq azərbaycanlı gəncin keçmiş SSRİ-nin müxtəlif şəhərlərində yerləşən 170-dən çox ali məktəbdə təhsil almasına, respublikamızın xalq təsərrüfatı, elm, təhsil və mədəniyyətinin 80-dən artıq sahəsini əhatə edən 250-dən çox ixtisas üzrə yüksək ixtisaslı mütəxəssislər kimi hazırlanmasına nail olmaqla təhsil sahəsində böyük bir çevrilişə imza atdı. Çünki Ulu öndər yaxşı bilirdi ki, xalqın, millətin, dövlətin gələcəyi təhsilin inkişafı ilə bağlıdır və elmi sahədə tərəqqi etməyən ölkə qüdrətli ölkə olmaq imkanına malik deyil. Çox keçmədi, həmin mütəxəssislər müstəqil Azərbaycanın kadr potensialının əsas bazasını təşkil etdilər. Bu faktı təhlil edən xarici analitiklər belə nəticəyə gəliblər ki, Heydər Əliyev hələ o illərdə böyük uzaqgörənliklə SSRİ-nin dağılacağına və Azərbaycanın müstəqillik qazanacağına qəlbən inanırdı.

Yaxud başqa bir məqam: Heydər Əliyev respublika rəhbərliyinə gələndən bir neçə il sonra o vaxt Sovetlər İttifaqı üçün gözlənilməz olan daha bir təşəbbüsə imza atdı. İmperiyanın müttəfiq respublikalara əslində vassal kimi baxdığı bir dönəmdə elə fəaliyyət sahələri vardı ki, qeyri-millətlərin həmin sahələrə axınının qarşısı müxtəlif yollarla alınırdı. Belə sahələrdən biri də hərbi sahə idi. Başqa millətlərdən olanların, xüsusilə müsəlmanların Sovet hərbi sistemində önəmli yer tutmasını əngəlləmək imperiyanın əsas siyasətinin tərkib hissəsi idi. Belə bir şəraitdə Heydər Əliyev böyük əzmkarlıqla 1972-ci ildə Bakıda Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Liseyin əsasının qoyulmasına və azərbaycanlı gənclərin həm bu məktəbdə, həm də SSRİ-nin digər hərbi təhsil müəssisələrində oxumasına nail oldu və böyük bir yolun başlanğıcını qoydu. Bu illər ərzində yetişən azərbaycanlı hərbi kadrlar 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının yenidən baş qaldırdığı bir vaxtda silaha sarılaraq Vətənin müdafiəsinə qalxdılar. Bu peşəkar hərbçilər müstəqil Azərbaycanın Silahlı Qüvvələrinin formalaşmasında və torpaqlarımızın müdafiəsində müstəsna rol oynadılar.

"Cənubi Qafqazın ən əsas şəxsiyyəti..."

Təxminən iki il yarım əvvəl - 2014-cü ilin ilk aylarında Ukraynada siyasi proseslər gərginləşəndə, ölkə və hakimiyyət siyasi böhranla üz-üzə qalanda ən müxtəlif ranqlı politoloq və analitiklər baş verənləri şərh edərkən postsovet ölkəsi kimi 1993-cü ilin iyun ayında Azərbaycanda baş verən hadisələrlə paralellər aparır və bu qənaətə gəlirdilər ki, Ukraynanı bu böhrandan çıxaracaq Heydər Əliyev kimi bir liderə ehtiyacı var, amma təəssüf ki, bu ölkənin belə bir lideri yoxdur. Çox keçmədi deyilənlər təsdiqləndi: Kiyevdə proseslər daha da gərginləşdi, ölkənin ərazi bütövlüyü təhlükə altına düşdü və nəticədə Ukrayna Krımı itirdi, bir sıra regionlarda isə idarəetmə hakimiyyətin nəzarətindən çıxdı, ölkə böyük problemlərlə üz-üzə qaldı.

1993-cü ilin iyununda Azərbaycan da hakimiyyət böhranı ilə üz-üzə qalmışdı. Azərbaycanın müstəqilliyini istəməyən xarici güclərin dəstək verdiyi silahlı birləşmələr və onların müdafiəsinə qalxan bəzi siyasi qurumlar hakimiyyətin zəifliyindən istifadə edib ölkəni xaosa sürükləyirdilər. Belə bir çətin şəraitdə xalqın təkidi ilə yenidən hakimiyyətə qayıdan Heydər Əliyev anti-Azərbaycan qüvvələrin planlarını alt-üst edərək ölkəni böyük bir uçurumdan qorudu, müstəqil Azərbaycanın idarəçilik sükanı arxasına keçərək sabitliyin, sosial-iqtisadi inkişafın və tərəqqinin qarantına çevrildi.

Ulu öndərin yaratdığı müstəqil Azərbaycan dövləti əslində 1969-cu ildən başlanan siyasətin məntiqi davamıdır. Bu yol bütün dünya azərbaycanlılarının vahid azərbaycançılıq ideologiyası ətrafında birləşdiyi yoldur. Ümummilli liderin hakimiyyətə gəlişi ilə Azərbaycan xalqı işıqlı, nurlu sabahlara qovuşdu. ABŞ-ın keçmiş prezidenti Corc Buş Ümummilli lider haqqında xatirələrində qeyd etdiyi kimi, "Heydər Əliyev Cənubi Qafqazda uzun müddət ərzində ən əsas şəxsiyyət olub". Məhz Ümummilli liderin apardığı ardıcıl və uzaqgörən siyasətin nəticəsidir ki, bu gün onun yaratdığı sənət əsəri - müasir və müstəqil Azərbaycan dünyanın ən qabaqcıl və inkişaf edən ölkələrindən biridir.

Əsrin sazişini reallaşdıran Böyük Azərbaycanlı

Azərbaycanın ağır günlərini yaşadığı bir vaxtda yenidən hakimiyyətə gələn və dövlət müstəqilliyimizin dayanıqlılığına nail olmaq üçün səylərini ilk növbədə ölkə daxilində siyasi sabitliyin bərqərar olmasına yönəldən Ulu öndər paralel olaraq strateji əhəmiyyət daşıyan bir sıra iqtisadi layihələrin gerçəkləşməsinə də öz töhfəsini verdi. Bu layihələrdən ən mötəbəri isə 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda imzalanan "Əsrin Müqaviləsi" oldu. Heydər Əliyevə qədər Xəzər dənizindəki neft yataqlarının transmilli neft şirkətləri ilə birgə istismarı barədə yüksək səviyyəli danışıqlar aparılsa da, müqavilənin imzalanmasının əleyhinə çıxan xarici qüvvələrin təzyiqi qarşısında davam gətirməyən əvvəlki ölkə rəhbərlərinın zəifliyi ucbatından Azərbaycan üçün təkcə iqtisadi yox, həm də siyasi baxımdan böyük əhəmiyyət kəsb edən bir layihənin reallaşdırılması mümkün olmamışdı. Lakin Ulu öndər Heydər Əliyevin dəmir iradəsi, siyasi nüfuzu sayəsində 1994-cü ildə nəhayət 20-ci əsrin ən böyük neft müqaviləsi imzalandı və Azərbaycanın müstəqilliyinin qarantına çevrilən bir layihə gerçəkləşdi, Azərbaycanın qarşısında uzun və maneəsiz inkişaf yolu açıldı. Bu inkişaf qısa zaman kəsiyində bütün istiqamətlərdə özünü göstərdi, Azərbaycanın dünya iqtisadi sisteminə inteqrasiyasının və ölkənin enerji təhlükəsizliyinin möhkəm təməli qoyuldu. Azərbaycan MDB məkanında Qərbin iri neft şirkətləri ilə böyük miqyasda saziş imzalayan ilk dövlət olmaqla, Xəzər dənizində beynəlxalq əməkdaşlığın əsasını da yaratdı. Beləliklə, Azərbaycan həm neft, həm də təbii qaz satışı bazarında özünə xüsusi yer tutdu, zaman keçdikcə dövlətimiz Avropanın enerji təhlükəsizliyində əsas rol oynamağa başladı.

Azərbaycanın uğurlu inkişaf modeli

Azərbaycanın inkişaf tarixinin son 47 ilinə diqqətlə nəzər salsaq, gələcəyə istiqamətlənmiş, dayanıqlı inkişafı təmin edən və cəmiyyətin hər bir üzvünün rifahına xidmət göstərən müdrik və uzaqgörən siyasətin nəticələrini görərik. Bütün bunlar Ulu öndər Heydər Əliyevin Vətən üçün sonsuz xidmətləri hesabına başa gəlib. O, öncə vətənpərvər, Vətənini sevən bir insan, sonra isə böyük dövlət xadimi idi. Xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, 2001-ci il Dünya Azərbaycanlılarının Birinci Qurultayında Heydər Əliyevin söylədiyi tarixi ifadə kiçikdən böyüyə qədər hər bir azərbaycanlının dilində əzbərə çevrilib: "Mən həmişə fəxr etmişəm və indi də fəxr edirəm ki, mən azərbaycanlıyam". İstər Vətəndə, istərsə də qürbətdə yaşayan bütün dünya azərbaycanlıları da qürur duyur, fəxr edir ki, onun Azərbaycan kimi Vətəni, Heydər Əliyev kimi soydaşı, Ümummilli lideri var. Biz hər birimiz onun əmanəti olan müstəqil, güclü, qüdrətli Azərbaycanın övladlarıyıq.

Azərbaycanın təməli dahi şəxsiyyət tərəfindən qoyulan iqtisadi, siyasi, sosial və mədəni inkişaf xətti bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Uğurlu inkişaf modelinə uyğun olaraq Azərbaycanın dünyanın qabaqcıl, aparıcı dövlətləri sırasında tutduğu mövqe hər il daha da möhkəmlənir. Bu gün beynəlxalq ictimaiyyət Azərbaycanı dinlərarası, mədəniyyətlərarası dialoq mərkəzi, iqtisadi forumların, siyasi konfransların, ən mötəbər idman oyunlarının keçirildiyi qabaqcıl ölkə kimi tanımaqdadır. Heç şübhəsiz, bundan sonra da dövlətimizin, xalqımızın tarixinə yeni-yeni qələbələr, zəfərlər yazılacaq.

...Azərbaycan xalqı yaxın tarixin zəfər günlərindən birini Qarabağda - Şuşada, Cıdır düzündə qeyd etmək istəyir.

Bu il aprel ayının əvvəllərində Ermənistan-Azərbaycan qoşunlarının təmas xəttində düşmənin törətdiyi təxribatların qarşısının qətiyyətlə alınması, ordumuzun işğalçı qüvvələrə sarsıdıcı zərbələr endirməsi nəticəsində 4 gün erməni hərbi birləşmələrinin qorxu, təşviş və gərginlik içində saxlanılması, öz mövqelərini tərk etməyə məcbur edilməsi və ən nəhayətdə 2 min hektar ərazinin düşməndən tam azad edilməsi bizi böyük qələbəyə bir addım da yaxınlaşdırdı.

"Aprel müharibəsi" adı ilə Azərbaycanın müasir hərb tarixinə qızıl hərflərlə yazılan döyüşlər zamanı təkcə Ermənistan deyil, eləcə də dünya birliyi, işğalçı ölkə havadarları əmin oldular ki, Azərbaycan dövləti öz mövqeyində qətidir, Dağlıq Qarabağ torpaqları uzun müddət işğal altında qala bilməz. Ya Ermənistan öz xoşu ilə, ya xarici dövlətlərin təkidi və təzyiqi ilə zəbt etdiyi torpaqları həqiqi sahibinə - Azərbaycana geri qaytaracaq, ya da Silahlı Qüvvələrimiz ərazi bütövlüyümüzün bərpası üçün silaha sarılaraq düşmənə öz yerinə göstərəcək. Bu reallığı dərk edən xarici dövlətlər, xüsusilə ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədr dövlətləri Ermənistanın danışıqları dayandıracağı ilə bağlı sərsəm xəbərdarlıqlarına məhəl qoymayaraq qısa zaman kəsiyində işğalçı ölkə rəhbəri Serj Sarkisyanı Vyanada danışıqlar masasına oturtdu. Aprel döyüşlərinin təsiri altında keçən və məhsuldarlığı ilə yadda qalan prezidentlərin Vyana görüşündən təxminən 1 ay sonra tərəflər Sankt-Peterburqda bir araya gəldilər. Danışıqlarda əldə olunan ən böyük irəliləyiş Azərbaycanın uzun illərdən bəri irəli sürdüyü mərhələli həll variantına üstünlük verilməsidir. Bundan sonra proses bu prinsiplər üzərində davam edərək öz həllini tapmalıdır. Artıq prezidentlərin növbəti görüşlərinin Fransa və ABŞ-da keçiriləcəyi ilə bağlı məlumatlar da yayılıb.

Bütün bunlar onu göstərir ki, Azərbaycan dövləti doğru yoldadır, xalq Heydər Əliyev siyasi kursunun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevə arxalanır, ona böyük inam bəsləyir. İnanırıq ki, ölkə başçısı, Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında yaxın gələcəkdə biz bu zəfərə də nail olacağıq.

Füzuli BƏDƏLOV

"Azəraqrartikinti" ASC-nin xarici iqtisadi əlaqələr şöbəsinin rəisi

525-ci qəzet.-2016.- 14 iyul.- S.3.