Kirman Abdin
Yaradıcılığının daha bir uğurlu səhifəsi
RƏSSAMIN “İSİNSİN AZACIQ BU DAŞ DUYĞULAR” SƏRGİSİ İLƏ BAĞLI QEYDLƏR
Aprelin
28-də Rəssanlar İttifaqının
Vəcihə Səmədova
adına Sərgi Salonunda rəssam Kirman Abdinin Məmməd Araz yaradıcılığına həsr
olunmuş “İsinsin azacıq bu daş duyğular” adlı fərdi yaradıcılıq sərgisi
sənət adamları
və geniş ictimaiyyət tərəfindən
dərin maraq və rəğbətlə
qarşılandı.
Qeyd etmək lazımdır ki, Məmməd Araz şəxsiyyətinə,
poeziyasına və fəlsəfəsinə Azərbaycan
təsviri sənət
aləmində çox
az rəssamlar
müraciət edib. Doğrudan da Məmməd Araz poeziyasının və yaradıcı təxəyyülünün bədii
görüntüsünü və bədii estetik obrazını yaratmaq ilk növbədə,
rəssamdan xüsusi məsuliyyət tələb
edir. “Vətən
daşı olmayandan olmaz ölkə vətəndaşı...” deyən
şairin yaradıcılığına
üz tutmuş rəssamın, təbii ki, Məmməd Araz qədər vətən sevgisini qəlbinə sığışdıra
bilməsi, bunu əks etdirmək məharətinə malik olması lazımdır.
Rəşadətli Azərbaycan
ordusunun qələbə
ruhlu əməliyyatlarla
vətəndaşlarımızın qəlblərini sevindirdikləri
məqamda rəssamın
tam zamanında Məmməd
Araz poeziyasının
Vətən haraylı
çağırışlarını özündə əks etdirən bədii sərgisinin təşkil olunması, bir daha, səngərlərdə
dayanmış mərd
əsgərlərimizə mənəvi
dəstəkdir və
bu təşəbbüs
digər yaradıcı
şəxslərə örnək
olası, təqdirəlayiq
haldır.
Kirman Manaf oğlu Abdin 1959-cu ildə Şahbuz rayonun Külüs kəndində anadan olub. 1982-ci ildə Ə.Əzimzadə
adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Texnikumunu,
1988-ci ildə isə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və
İncəsənət Universitetini
bitirib. 1984-cü ildən ölkəmizdə
və xaricdə təşkil olunan beynəlxalq sərgilərin
iştirakçısı və
mükafatçısı olub.
Karikatura
müsabiqələrində qalib gəlib və xüsusi mükafatlara layiq görülüb. Azərbaycan Rəssamlar
İttifaqının, Jurnalistlər
Birliyinin və eləcə də
2006-cı ildən Azərbaycan
Karikaturaçı Rəssamlar
Birliyinin üzvüdür.
FECO (Beynəlxalq Karikaturaçılar Təşkilatları
Federasiyası) Azərbaycan
qrupunda təmsil olunur.
Rəssamın bu fərdi sərgisinin
açılışına qədərki yaradıcılıq
dövrünü nəzərdən
keçirdikdə əmin
olursan ki, rəssam heç də vətənpərvərlik
ruhlu mövzunun işləməsinə elə-belə
qərar verməyib. Yəni K.Abdin
“31 mart, 1918. Azərbaycanlıların soyqırımı”, “Bakı, 20 Yanvar, 1990” adlı plakat əsərləri ilə artıq özünün bir növ yaradıcılıq
kredosunu göstərməyə
çalışıb və
geniş tamaşaçı
məhəbbəti qazana
bilib.
Rəssam
öz sərgisi barədə deyir: “Mənim üçün Məmməd Araz yaradıcılığı hər
zaman maraqlı olub. Məmməd Arazın yaradıcılığına
3 aspektdən yanaşmağa
çalışdım. Həyata gülən, həyatda qəm çəkən və həyatda düşünən Məmməd
Arazı göstərməyə
çalışdım. Qrafik üslubda Məmməd Araz poeziyasına müraciət etmək mənə elə gəlir ki, bir müəllif olaraq məndən məsuliyyət tələb
edirdi. Sevinirəm ki, 3 illik zəhmətimin nəticəsi
bu gün bəhrəsini göstərdi
və bu əsərlər sərgidə
nümayiş olunur”.
Qeyd etmək
istərdim ki, rəssamın bu sərgisi məndə xoş duyğular oyatdı. Biz əgər,
“Bu gün gərək
hər anımız Vətən desin!” deyən şairin odda qovrulmuş alovlu misralarının hərarətini K.Abdinin bədii təxəyyülünün
məhsulu olan tablolardan sezə biliriksə, deməli, rəssam öz məqsədinə nail ola bilib.
Məmməd Araz bədii duyumu və Məmməd Araz dünyagörüşü heç
bir çərçivəyə,
məhdud məkan sərhəddinə sığa
bilməz. Ona görə də
rəssamın mücərrəd
biçimli bədii axtarışları və
Məmməd Araz poeziyası ilə çuğlaşan əksliklər
burulğanı, sonda rəssam tərəfindən
şairin poetik fikirləri ilə tam üst-üstə düşən,
bədii estetikliyi ilə diqqəti cəlb edən görüntülərə çevrilib.
“Qayalara həkk olmayan söz itər, Bu bahardan o bahara iz itər”,
“Mən özümlə
oynadığım şahmata
güldüm”, “Dünya
heç kimin”, “Mən ömrümün aşrımında anlaya bildim, Nəçiliyim kimliyimdən gərəkli
imiş”, “Şəhriyar
gəlmədi”, “Fikrimin
çəkisi çəkimdən
ağır, Dartmaq da çətindir, atmaq da çətin”
və başqa tablolarda rahatlıqla Məmməd Araz poeziyasının nəhayətsizliyinin və
rəssam fantaziyasının
çalarlarının vəhdətini
görmək və sezmək mümkündür.
Əgər Məmməd
Araz poeziyası, Məmməd Araz duyumu hansısa şərhi-bəyansız, izahsız
qəbul edilirsə, həmçinin bunu rəssam K.Abdinin şairin yaradıcılığına
həsr edilmiş tablolarına da şamil etmək olar.
“Qədimlik utanır qədimliyindən,
Qədim abidələr gülüş
hədəfi.
Bir dilin bir dilə
qənimliyindən,
Dad qılır çalağan,
dad qılır əfi”.
Şairin “Bu gecə yuxumda Arazı gördüm” şeirində söyləmiş
olduğu yüksək
tutumlu fəlsəfi duyumun bədii görüntüsünü təsvir
etmək rəssamdan güclü yaradıcılıq
əzmi tələb edir və Kirman
Abdin bu gücü özündə
tapa bilib.
Xalq rəssamı Altay Hacıyevlə sərgi barəsində söhbətimizdə ustad sənətkardan çox maraqlı fikirlər eşitdim. A.Hacıyev bildirdi ki, son zamanlar təşkil edilmiş ən mədəni sərgilər sırasına, şübhəsiz, Kirman Abdinin fərdi sərgisini də əlavə edərdim: “Görünür, rəssam qrafika sənətinin incə mətləblərinə yaxından bələddir və şairin poeziyası ilə öz yaradıcılığı arasında harmoniyanı saxlaya bilib”. Qocaman sənətkarın rəssam haqqında söyləmiş olduğu yüksək fikirlər bir daha təsdiq edir ki, K.Abdin qarşısına qoyduğu işin öhdəsindən rəssam kimi uğurla gələ bilib.
Sonda bir daha vurğulamaq istərdim ki, rəssam K.Abdin Məmməd Araz poeziyasının bənzərsiz bədii təxəyyülünə müraciət etməklə, yaratmış olduğu təsviri sənət nümunələri ilə müasir Azərbaycan qrafika sənətinə yeni nəfəs gətirməyə çalışıb. Eyni zamanda rəssamın bu yaradıcılıq təşəbbüsünün digər rəssamlarımıza nümunə olmasını arzu edərdim. Rəssamlarımızın gələcəkdə, Məmməd Arazla yanaşı, ayrı-ayrılıqda Hüseyn Cavid, Məhəmməd Hüseyn Şəhriyar, Əhməd Cavad, Mikayıl Müşfiq, Almas İldırım, Xəlil Rza Ulutürk, Bəxtiyar Vahabzadə poeziyasına müraciət etmələri təqdirəlayiq addım olardı.
Əsəd QULİYEV
Sənətşünas, Milli
İncəsənət Muzeyinin böyük elmi işçisi
525-ci qəzet.- 2016.- 14 may.- S.23