Ay işığına bələnən
ömür
SƏNƏTŞÜNASLIQ
ÜZRƏ FƏLSƏFƏ DOKTORU, MƏRHUM AYTƏKİN
HƏSƏNOVANIN XATİRƏSİNƏ
Bəzən adam
özünə
ən yaxın bildiyi doğması, dostu, tanışı,
daha yaxşı tanıdığı qohumu haqqında belə
ürəklə,
istədiyi kimi söz aça bilmir,
lap elə
özü
barəsində
də.
Amma bacarsaydı bir dastan bağlayardı,
çünki sinəsi
dolu olur axı.
Elin, xalqın,
millətin ən sevimliləri haqqında da, məncə, onların olduğu səviyyədə yazılmır. Belə
olmasaydı, "sağlığında
qiymət verin insana" fikri elin dilində
bitməzdi.
Bəlkə də sənətimlə
bağlıdır, tanıdığım,
şəxsiyyətinə və
sənətinə böyük
qiymət verilən sadə
insanlar, eləcə də elm adamları, sənət dostlarım, müəllim həmkarlarım
az deyil. Bir çoxları haqqında
fikrimi nəzmə çəkmiş, bəzilərinin
portretini sözlə cızmağa çalışmışam.
Hazırda çalışdığım Mədəniyyət və
İncəsənət Universitetində
də belə - yaxından tanıdıqlarım,
sənətinə və
şəxsiyyətinə dəyər
qoyduran, özünü
saydıran, sayılıb-seçilən
ziyalılarımızla birlikdə
çalışmaq, onlarla
eyni sırada dayanıb, xalqımızın
milli-mənəvi dəyərlərinin
təbliğatçısına çevrilmək mənim üçün də şərəfdir. Onların bəzilərinin doğum günləri, yubileyləri
üçün qələmə
aldığım ürək
sözlərim səmimiyyətdən
gəldiyi üçün
bəyənildiyini duyduqca
qürur hissi keçirmişəm...
Həyat həm də özünün rəngarəngliyi
ilə maraqlıdır. İnsan ömrünün
təbiətin fəsillərinə
bənzədilməsi təsadüfi
deyil. O da doğulur, böyüyür,
bar-bəhrə verir və budağından qopub düşən
yarpaq kimi, torpağa düşərək
yenidən dünyaya gəlmək üçün əriyib
gedir...
Haqqında ağrılı-acılı söz açmaq istədiyim həmkarım,
Mədəniyyət və
İncəsənət Universitetinin
müəlliməsi, sənətşünaslıq
üzrə fəlsəfə
doktoru, mərhum Aytəkin Həsənova da belə sənət
fədailərindən biri
kimi yazıldı mədəniyyətimizin və
incəsənətimizin tarixinə. Həmin səhifələr Ay işığında nurlandığı
üçün daim nurlu görünəcək,
oxunacaq və nümunə kimi nəsillərdən-nəsillərə yadigar qalacaq.
Aytəkin Tofiq qızı Həsənovanın qısa
ömür yolundan bəhs edən bir kitabı neçə vaxtdır ki, vərəqləyir, haqqında qələmə
alınan ürək sözlərini və unudulmaz xatirələri yaddaşıma köçürürəm. "Aytəkin - əbədi işığa doğru"
toplusunu həyəcansız
oxumaq mümkün deyil. Bu əsər,
əslində, yarımçıq
ömrün simfoniyasıdır.
Azərbaycan Diplomatik
Akademiyasının rektoru,
professor Hafiz Paşayevin kitabdakı
xatirələrindən cilalanmış
portret-oçerki oxuyan
oxucu bir anlıq düşüncələrə
qərq olur: gendən gələn istedad nəsil-nəsil yaşayarmış, xalqımızın
sevimli və unudulmaz yazıçısı
Mir Cəlal Paşayevin
mənsub olduğu nəslin şəcərəsində
də bu tendensiya özünü bariz şəkildə göstərir və təsdiqləyir. Aytəkin xanım
sevimli, ölməz yazıçımızın nəvəsi
idi, onun ocağında dünyaya göz açmışdı.
Elə musiqiyə,
yaradıcılığa doğmalıq
da buradan - gendən gəlmişdi.
Kitab unudulmaz musiqişünas
alimin həyat və yaradıcılığına
olduqca gözəl və dəyərli bir töhfədir. Kitabın redaktoru Azərbaycan Mədəniyyət
və İncəsənət
Universitetinin rektoru, hörmətli professor Fərəh
xanım Əliyeva, tərtibçiləri Kamilə
xanım Dadaş-zadə
ilə Səbinə xanım Mehdiyeva, məsləhətçisi isə
Aytac xanım Qasımovadır.
Qısa və mənalı ömrünü musiqi
sənətinə həsr
etmiş Aytəkin xanım haqqında kitabda bir-birindən maraqlı fikirlər, xatirələr özünə
yer tapıb. Zəngin həyat və yaradıcılıq yolu keçmiş həmkarımız
haqqında bundan sonra da zaman-zaman
söz açılacaq,
acılı-şirinli xatirələr
dilə gətiriləcək
və qələmə
alınacaq. Çünki:
Mələklərin sırasında,
Gül-çiçəklər arasında.
Düz cənnətin ortasında,-
Behiştdədir sənin yerin,
Pak olubdur əməllərin.
Mənə gəlincə, poeziya nümunələrində daim baş obraza çevrilmiş xanımlarımıza dərin ehtiram göstəricisi kimi, qələmə aldığım, elə bu yazını yazarkən xəyalımda canlandırdığım Aytəkin müəlliməni bacı kimi belə təqdim edərdim:
Dünyaya ən xoşbəxt bir gündə gəldin,
Sən bəstəkar
alim, filosof idin.
Ömrünü-gününü sənətə
verdin,
Aləmə bəllidir təmiz
məsləkin,
Sən sənət aşiqi - bacım Aytəkin!
Şairlər görübən yazdığı
düzdü,
Bizə doğma idi, bizə əzizdi.
Dağ havası kimi könlün təmizdi,
Zərrəcən qəlbində olmamışdı
kin,
Sən sənət aşiqi - bacım Aytəkin!
Sevdin musiqini, könül bağladın,
Dənizdə dalğaydın, dağda bulaqdın.
Mir Cəlal nəslində fidan,
budaqdın,
Sevildin ailədə, çox oldu ərkin,
Sən sənət aşiqi - bacım Aytəkin!
Anan layla çalıb
həzin, beşikdə,
Sübhəcən yatmayıb, durub keşikdə.
Musiqin dil açdı evdə-eşikdə,
Duydun nəğmələri çox
erkən, yetkin,
Sən sənət aşiqi - bacım Aytəkin!
Zəkada
alimdin, dərindən-dərin,
Əhliman deyər ki, görünür
yerin.
Mən yaza bilmədim heç mindən birin,
Ömrün qısa oldu, şərəfli, bitkin,
Sən sənət aşiqi - bacım Aytəkin!
Aşıq Əhliman ŞİRVANLI
Şənətşünaslıq üzrə fəlsəfə
doktoru, Azərbaycan Mədəniyyət və
İncəsənət Universitetinin
dosenti
525-ci qəzet 2017.- 16 avqust.- S.7.