“Ən qısa hekayələr” silsiləsindən
Kamran NƏZİRLİ
Pəncərə
Açıq pəncərədən içəri
yay havası dolurdu. Bürküdən yarımqaranlıq otaqda ağcaqanadlar da keyləşmişdi.
Uçmurdular. Qadın dalğın-dalğın qaralmaqda olan havanı könülsüz
ciyərlərinə çəkirdi.
Deyəsən, darıxırdı. Birdən nə düşündüsə,
yerindən qalxdı, hıqqıldaya-hıqqıldaya pəncərəyə tərəf
yeridi. Elə bil çiyinlərində
əlli ilin yükünü daşıyırdı.
Nəfəsini dərdi. Yorğun gözləriylə
həyətə baxdı.
Qoca tut ağacının
altında cavan
qızla oğlan şirin-şirin dondurma yeyirdi. Görünür, nişanlıydılar, hərdən bir-birləri
ilə pıçıdaşırdılar.
Ay göründü. Qadın
“ah” çəkdi, sonra
qəflətən dönüb
çarpayıda oyan-buyana
vurnuxan ərinə dedi:
- Məmmədxan, yadındadı,
bir vaxtlar deyirdin ki, dünyanı
sənə bağışlayacam...
Ay nə bilim, sənin üçün hər gün dondurma alacam... hər şey alacam... Elə gözəl danışırdın
ki, hansı qız olsaydı, dərhal ağzının
suyu axardı...
Kişi heyrətləndi, bir qədər də duruxdu; ilk dəfəydi ki, arvadından romantik sözlər eşidirdi. Zarafat deyil, əlli il ötüb.
“Zalım qızı
hər şeyi yadında saxlayıb.
Mənim
yaddaşımsa tamam korşalıb. Arvad ki arvad!..”
Kişi
dirsəkləndi; düşünürdü,
bilmirdi nə cavab versin. Sonra
heç nə olmamış kimi:
- Əlbəttə, - dedi, - yadımdadı. Demişəm,
sözümün üstündə
də duracam...
- Haçan? - elə
bil arvadın həyat eşqi öləzimiş gözlərinə
işıq gəldi, parıldadı, çarpayıya
tərəf gəlib kişisinin böyründə
oturdu. Amma yenə könülsüz
əlavə etdi:
- Bir ayağımız burda, bir ayağımız
gorda...
- Əzizim, gülüm, bir dənəm, hələ bizim ömrümüz indi-indi başlayır...
- Yəni deyirsən... aramızda heç nə olmayıb? - bu dəfə
arvadın ürəyi
çırpınmağa başladı,
elə bil təzə gəlin idi, bəy otağına
gəlib, bir azdan qadın olacaq...
Kişi
özünü sındırmadı,
arvadının ovqatı
və duyğusu ona tanış
gəlirdi. Cəld ayağa durdu,
qətiyyətlə qapıya
sarı yeridi, içəridən bağladı.
Sonra pəncərəni
örtərək ucadan
dedi:
- Balışı ver bəri, indi də mən qoyum başımın altına. Belimi bir az ovxala, sənə dondurma alacam...
Qadın uşaq kimi sevinirdi.
Göydən üç alma düşmür
Ana. Uşaq.
Qarışıq mallar dükanı.
Satıcı. Oyuncaq polis maşını. Çörək. Yuxu... Hekayəni burda
bitirmək istədim,
amma uşağın baxışları yadıma
düşdü. Deməli, ana
bütün günü
küçələri, xiyabanları,
parkları süpürmüşdü.
İşi-gücü buydu - süpürmək.
Axşamçağı həmişəki kimi yorğun-arğın oğlunu baxçadan götürüb qarışıq
mallar dükanına girdi. Uşaq üst-üstə yığılmış oyuncaqlar
arasında polis maşını
gördü, cumdu ki, onu götürsün.
- Əl vurma, olmaz! - ana
xəbərdarlıq elədi.
- Mənə polis maşını
al! - uşaq gözlərini oyuncaqdan çəkmədən ayağını
yerə döydü. Satıcı
gülümsədi. Ana soruşdu:
- Oyuncaq neçəyədi?
- Üçcə manat! - satıcı güldü.
- Ana, mənə polis maşını
al! - uşaq israr elədi.
- Maaş alanda... Alaram! - ana
pul kisəsini eşələyib son qəpiklərini
çıxartdı, satıcıya
uzatdı:
- Bir dənə çörək ver!
- Yox, polis maşını istəyirəm! - uşaq bu dəfə ağlamsındı,
daha ucadan tələb etdi.
- Dedim ki, olmaz!
Pulum yoxdu! Maaşda!
Satıcı hırıldadı. Uşaq ağladı, çığırdı-bağırdı,
özünü yerə
vurdu, kor tutduğunu buraxmadığı
kimi “polis maşını,
polis maşını!” deyib
zarıdı.
Ana hirslənmişdi, uşağın qolundan dartıb çölə
çıxartdı. Oğlan dartındı,
qadının kobudlaşmış
əllərindən qopdu,
zarıya-zarıya özünü
asfalta çırpdı.
- Polis maşını al! Polis maşını!..
Ananın
səbri tükəndi,
şığıyıb uşağı
döyə-döyə evə
gətirdi...
Gecə yarıdan keçsə də, oğlan kirimirdi, ananın böyrünə qısılıb
it küçüyü kimi
zingildəyir, hıçqırır,
arabir “polis maşını,
polis maşını!” deyə
mırıldanırdı.
- Yat, dedim,
baş-qulağım getdi!
- qadın arabir yarıyuxulu vəziyyətdə deyinirdi.
Uşaq yatmırdı
ki, yatmırdı...
Ana başladı nağıl
danışmağa: “Biri
vardı, biri yoxdu...” Səs gah xırıldayır,
gah qırılır,
gah da fısıldayırdı.
Uşaq hıçqırırdı. Ana nağıl danışa
bilməsə də, nəsə üyüdüb
tökürdü. Uydururdu,
qırıq-qırıq, kəsik-kəsik,
ordan-burdan - dərədən,
dağdan, gah da düzdən... Axırda ölgün bir səslə dedi:
- Elə bu vaxt
göydən...göydən...
üç... üç...
manat...
Səs xırp
kəsildi. Otağı fısıltı bürüdü. Ana yuxuya getmişdi.
Uşaq isə hıçqırtısını
kəsib səhərədək
yatmadı; o, işıldayan
baxışlarını dinməzcə
tavandan asmışdı.
Qapı
Məsumə ananın iyirmi bir yaşlı oğlunu müharibədə öldürmüşdülər. Əsgər yoldaşları cənazəni həyətə gətirdilər. Camaat tabutu qapıdan çıxarıb qəbiristanlığa aparan gündən ana ağlamırdı, qara geyinib başına ləçək bağlamırdı, danışıb-gülmürdü, gəlib-gedən adamlara məhəl qoymurdu, qonum-qonşu, qohum-əqraba tanımırdı, həyət-baca, ev-eşik yadına düşmürdü. Onun bütün həyatı pəncərədən boylanıb həyət qapısına baxmaqdan ibarət idi. Qəribəydi ki, ana həmin gündən qapını açıq saxlamışdı və heç kim onun qorxusundan qapını bağlamağa cürət etmirdi.
Həyət qapısı düz qırx gün açıq qaldı və o biri gün əbədi bağlandı.
525-ci qəzet.-2017.-30 dekabr.-S.15.