Xortlamış - Hekayə

Şahnaz ŞAHİN

"... Gəlib çatan, adamı yaşayan ölüyə çevirən ölüm, əslində, Allahdan qafil, xəbərsiz olmaqdır..."

Mövlana Cəlaləddin Rumi

... Qışın oğlan çağında qəfildən kəndə xəbər yayıldı ki, uzun zamandı xəstə yatağında "can vuruşduran" Səlimə arvadın halı yaxşı deyil.

Bu gün rayon mərkəzindən gələn həkim də baxıb resept yazsa da, ümidsiz halda başını yelləyib, yəni "iş bitib"... Hələ bir az qabağa gedənlər də danışırdılar ki, həkim deyib qohum-əqrəbası hazırlıq görsün, bu çətin ayılar.. Elə həmin gündən tanış-biliş, qohum-qonşu xəstəyə son borcunu ödəmək üçün ona dəyməyə gəlir, gedəndə də halal-hümbət edib gedirdilər. Kəndin ölüm xəbərlərini "AZAN" səsinin möhtəşəm kədəri ilə camaata həvəslə çatdıran mollasının da qulağı səsdə idi. Artıq evdə gələcək hüzr məclisi üçün hazırlıq görülməyə başlanmış, bundan ötrü meşədən odun gətirilib doğranmış, qonşulardan qab-qacaq tədarük edilmişdi... Gecələr səhərəcən növbə ilə kəndin dünya görmüş yaşlı qadınları xəstənin yastığının yanını kəsdirib otururdular, amma yazılan dərmanlar da verilir, iynələr vurulurdu, deyirdilər çıxmayan cana ümid çoxdu, Allahın işini bilmək olmaz, ölüyə can verən Allahdı...

Bu, o Səlimə arvad idi ki, gəncliyində çox oğlanların yuxusunu qarışdırmış, qapısını elçilər yağır eləmişdi. Nəhayət, Qərib adlı biri ilə ailə qurmuş, ev-eşik, övlad sahibi olmuşdular. Həyətində oğul-qız toyu çaldırmış, evinə gəlin gətirmişdi. Allah verən dörd oğlunun biri anadangəlmə şikəst doğulduğundan kənddən evləndirə bilməsə də, uzaq kəndlərin birindən dul gəlin alıb gətirmişdi, xoşbəxtlikdən doğulan uşaqları sağlam idi. Özü də onlarla birgə öz halal yurdunda yaşayırdı. Dörd oğlundan biri, şəhərdə yaşayan Rəsul on səkkiz il irəli qəfildən dünyasını dəyişmiş, iki azyaşlı övladı yetim qalmışdı. Onda dərdin ağırlığına dözməyən Səlimə baş gözünü yolmuş, sifətini cırmışdı, əri ölüb bala dağı görmədiyi üçün ona bəxtəvərlik oxumuşdu... Bir il sonra Rəsulun ölümündən özünə gəlməyən qadının ürəyinə bir dağ da çəkilmişdi, kiçik oğlu Elyar avtomobil qəzasında faciəvi şəkildə həyatdan getmiş, onun da bir oğlu ana ümidinə qalmışdı... Bu dərd altında beli bükülən Səlimə arvadın indiyəcən heç kimin güman etmədiyi xasiyyətləri çıxmışdı ortaya, hərəsi bir şəhərdə yaşayan gəlinlərini qanadına alıb təsəlli verməkdənsə onlara şər-böhtan atmağa başlamışdı. O, gecə-gündüz işləyib yetimlərini bir tərəfə çıxarmaq hayında olan gəlinlərini pis gəzməkdə suçlayır, gendən genə asıb kəsirdi. Geydiyi geyimə, işlədiyi işə qısqanırdı onları. Ağlı kəsənlərin verdiyi məsləhəti də eşitmək istəmir, gəlininin tərəfini tutduqlarını düşünürdü. Bundan incik düşən gəlinlər də ondan uzaqlaşır, ehtiyac olmasa heç kəndə gəlmirdilər, öz dərdlərini tək çəkir, çətinliklə də olsa balalarını böyüdürdülər...

İllər öz işini görmüş, Səlimə arvad da yersiz şübhələri içərisində qocalmışdı... daha o hayı da qalmamışdı, indi bir vaxt dediyi, danışdığı sözlərin acısını çəkirdi, ayaq tutmayan yalanlar isə dul qalan gəlinlərin ürəyində sağalmaz çapıq qoymuşdu. Nəvələri də böyüyüb təhsil almış, ailə qurmuşdular, indi artıq onun nəticələri böyüyürdü... Nənələrinin xəstə yatdığını eşidib onlar da yığılıb gəlmişdilər. Can şirindi, Səlimə arvad indi gözünü dolandırıb balalarının üzünə ümid uman nəzərlərlə baxır, onlardan imdad gözləyirdi. Araya salıb gəlinlərdən bağışlanmaq da istəmişdi, onlar da Allah bağışlasın desələr də, ürəklərilə bacara bilmirdilər ki, bilmirdilər. Elə bil onların üzə gətirməyə çalışdığı yaranı qəfildən kimsə dırnağını ilişdirib qoparır, qanını tökürdü... Amma qadının müalicə olunması üçün əllərindən gələni edirdilər.

... Son dəfə həkimin gəldiyindən xeyli vaxt keçmişdi, müalicələrmi nəticəsini vermiş, Yaradanın möcüzəsindədimi artıq ölüm mələyi xəstədən yan keçmişdi deyəsən. Ta hamı yığışıb otumuşdu evində, xəstənin sağalıb ayağa qalxacağına şübhə edənlər də inanmağa başlamışdı. Yenidən çağrılan həkim də gözlərinə inanmayıb bunu elə Allahın bir lütvü adlandırmış, bu dəfə inamla yenə bir resept yazıb vermiş, müalicəni davam etdirməyi məsləhət görmüşdi. Artıq Səlimə arvad evdə özü gəzir, yeyib-içir, gecə də rahat yatırdı...

...Kənd camaatı Səlimə arvadı küçədə görəndə əvvəlcə təəccübləndilər, sonra sağaldığına şükür elədilər, daha sonra narahat olmağa başladılar. Narahatlığın səbəbi o idi ki, o hər gün sübh tezdən oyanıb kənd yoluna çıxır,yorulmadan, hansısa vacib işin arxasınca gedirmiş kimi axşama qədər kəndarası yollarda dolaşır, mənzil başına çatmamış geri qayıdır və bu dövrə ta qaranlıq düşənəcən qapanmırdı. Görənlər əvvəlcə zənn elədilər ki, o doğrudan da harasa gedir, sonra gördülər yox... Səlimə arvad sanki iki dünya arasında vurnuxur, amma heç kim ona qapı açmırdı! Üzündə mənasız ifadə, baxışlarından əzab oxunan bu qadın hər gördüyü maşının yanında ayaq saxlayıb zəndlə içəri boylanır, adamların yanında dayanıb diqqətlə baxır və sonra yenə sakitcə yoluna davam edirdi...

...İndi kənddə daha heç kim onunla maraqlanmır, görənlər dindirmədən yanından ötüb keçir, elə o özü də heç kimlə danışmaq həvəsində deyil.

Kənd adamları öz aralarında onu "Xortlamış" adlandırır, səbəbini də etdiyi günahlarda, danışdığı böhtanlarda görür və əllərini Göyə qaldırıb dodaqaltı: Allah adamı son eyibindən saxlasın! - pıçıldayırlar.

525-ci qəzet 2017.- 4 iyul.- S.7.