Nərgiz Paşayeva:"Ən
müqəddəs vəzifəmiz Nizaminin adını Oksfordda
daimi yaşatmaqdır"
Oksford və
Nyu-York Universitetlərinin professoru Robert Hoyland və
AMEA-nın müxbir üzvü, professor Nərgiz Paşayeva
"Azərbaycan Respublikasının Nizami Gəncəvi
adına Qızıl medalı" ilə təltif olunublar.
Aprelin 28-də Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA)
növbəti ümumi yığıncağı
keçirilib.
AMEA-nın 54 həqiqi üzvü və 103 müxbir
üzvünün qatıldığı geniş toplantıda
"Azərbaycan Respublikasının Nizami Gəncəvi adına Qızıl medalı" sahiblərinə
təqdim olunub.
AMEA-nın
ümumi yığıncağında Azərbaycan
Respublikası Prezident Administrasiyasının rəhbəri,
akademik Ramiz Mehdiyev, Baş nazirin müavini, xalq
yazıçısı Elçin Əfəndiyev, Prezident
Administrasiyasının humanitar siyasət məsələləri
şöbəsinin müdiri Fatma Abdullazadə, dövlət və
ictimai təşkilatların nümayəndələri,
AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvləri, institut və
təşkilatlarının rəhbərləri, Azərbaycanın
ali məktəblərinin rektorları iştirak ediblər.
"Azərbaycan
Respublikasının Nizami Gəncəvi adına
Qızıl medalı"nın təqdimat mərasimində
xüsusi qonaq qismində Böyük Britaniyanın ölkəmizdəki
fövqəladə və səlahiyyətli səfiri xanım
Kerol Meri Krofts iştirak edib.
Toplantıdan
öncə tədbir iştirakçıları
akademiyanın elmi müəssisə və təşkilatlarının
2016-cı ildəki fəaliyyətini əks etdirən sərgi
ilə tanış olublar. Sərgidə
AMEA-nın institut və təşkilatları, regional bölmə
və elmi mərkəzlərinin Azərbaycan, rus və ingilis
dillərində müxtəlif nəşrləri,
akademiyanın Yüksək Texnologiyalar Parkında istehsal olunan
yeni məhsulları nümayiş etdirilib. Pavilyonlarda
quraşdırılmış monitorlarda AMEA-nın müxtəlif
qurumlarının nailiyyətlərini əks etdirən
videoçarxlar təqdim olunub. Sərgini
ziyarət edən qonaqlara akademiyanın elmi müəssisələrində
aparılan tədqiqatlar, həyata keçirilən innovativ
layihələr, əldə olunan elmi nəticələr, beynəlxalq
əməkdaşlıq əlaqələri haqqında ətraflı
məlumat verilib.
Yığıncağın əvvəlində
AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadə akademiyanın
ötən ildəki elmi-təşkilati fəaliyyəti haqqında
geniş məlumat verib. Daha sonra akademik Akif Əlizadə AMEA Rəyasət Heyətinin
"Azərbaycan Respublikasının Nizami Gəncəvi adına Qızıl medalı" müsabiqəsinin
nəticələri ilə bağlı qərarını
açıqlayıb. Qeyd olunub
ki, bu il "Nizami Gəncəvi adına Qızıl medal"
müstəqillik illərində elm, təhsil sahəsində
həyata keçirilən mühüm beynəlxalq layihə,
Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan və
Qafqazşünaslıq Elmi Mərkəzinin yaradılması və
səmərəli fəaliyyətinin təmin edilməsi, Azərbaycan
ədəbiyyatının dünya miqyasında təbliğ
olunması sahəsindəki müstəsna xidmətlərinə
görə M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin
Bakı Filialının rektoru, AMEA-nın müxbir
üzvü, professor Nərgiz Paşayevaya təqdim olunur.
Həmçinin,
Azərbaycanın mədəni və tarixi irsinin dünya
miqyasında elmi əsaslarla öyrənilməsi sahəsində
xüsusi xidmətlərinə və dəstəyə görə
Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan və
Qafqazşünaslıq Elmi Mərkəzinin İngiltərə
tərəfdən rəhbəri, Oksford və Nyu-York
Universitetlərinin professoru Robert Hoyland "Azərbaycan
Respublikasının Nizami Gəncəvi adına Qızıl
medalı" ilə təltif olunur.
AMEA-nın
prezidenti, akademik Akif Əlizadə bildirib ki, alimlər dahi
Nizami Gəncəvinin adına xələl
gətirən bəzi nüanslara qarşı böyük bir
təşəbbüslə çıxış ediblər. Məhz
AMEA-nın müxbir üzvü, professor Nərgiz
Paşayevanın təşəbbüsü ilə Oksford
Universitetinin alimləri ilə birlikdə Nizami Gəncəvi
adına Azərbaycan və Qafqazşünaslıq Elmi Mərkəzi,
həmçinin Azərbaycanı və Qafqazı öyrənən
Britaniya Fondunun yaranması mümkün olub: "Bu ilin
yanvarında biz Azərbaycan və Qafqazı öyrənən
Britaniya Fondunun Londonda, Viktoriya və Albert muzeyində
keçirilən təqdimatında iştirak etdik. İnanın, adamın ürəyi fəxrlə
dolurdu. Çünki ingilis filoloqları,
ingilis alimləri bir səslə təsdiq edirdilər ki, Nizami
Gəncəvi böyük Azərbaycan şairidir. Məşhur rus şərqşünas-alimi
Yevgeni Bertelsin 40-cı illərdə yazdığı
"Dahi Azərbaycan şairi Nizami" kitabının
professor N. Paşayevanın təşəbbüsü ilə
Oksford Universitetinin alimləri tərəfindən ilk dəfə
ingilis dilinə tərcümə edilərək nəşr
olunması dünya nizamişünaslığına yeni bir
töhfə oldu. Bu, öz-özlüyündə
Azərbaycan filologiya elminin Avropa elminə
sıçrayışı kimi qiymətləndirilə bilər.
Şübhəsiz, İngiltərə alimlərindən
sonra digər Avropa ölkələrinin alimləri də bu
işə dəstək olacaqlar".
Bundan
sonra AMEA-nın prezidenti Akif Əlizadə "Nizami Gəncəvi
adına Qızıl medalı" professor
Nərgiz Paşayevaya təqdim etdi.
Təqdimatdan
sonra AMEA-nın müxbir üzvü, professor
Nərgiz Paşayeva çıxış edərək bu
mükafata layiq görüldüyünə görə həmkarlarına
təşəkkürünü bildirdi: "Azərbaycan hələ
keçən əsrin əvvəllərində Azərbaycan
Demokratik Respublika timsalında öz milli kimliyini, qürurunu və
sivil dövlətçilik qurmaq bacarığını
bütün dünyaya bəyan etdi. Müasir dövrümüzdə
qlobal tarixi hadisələrin gedişatı, insanlar, zaman və
həyatın özü küldən yenidən dirçəlmiş
Azərbaycan müstəqilliyinin, milli özünüdərkin,
qorunub saxlanması üçün yeni tarixi şərait,
obyektiv imkan, səbəb və zəmin yaratdı. İndi
bizim əsas məqsədlərimizdən biri Azərbaycanın
qədim, elmi-mədəni, mənəvi-estetik tarixi irsinin
dünyanın nüfuzlu elmi məkanlarında, akademik müəssisələrində
layiqli, peşəkarcasına təmsil etmək və bu səylər
nəticəsində beynəlxalq elmi müstəvidə
qabaqcıl, davamlı yer alan nəticələr
əldə etməkdir. Bu yolda çox işlər
görülməlidir. Söhbət elmdən
gedirsə, biz nə deyə bilərik? Elmi
boşluq təkcə elmi boşluq deyil. Müasir
dünyada elmi boşluq yüksək tribunalardan, möhtərəm
müstəvilərdən məhrum olmaq deməkdir. Və bu baxımdan, aydındır ki, bizim
seçimimiz - Oksford universiteti - tam doğrudur".
Professor Nərgiz Paşayeva qeyd etdi ki, 2013-cü ildə
Oksford Universiteti ilə əməkdaşlığın təməli
qoyulub. Elə
həmin il dünyanın ən qədim
universiteti, 800 illik tarixə malik olan Oksford Universitetində
dahi Nizaminin adını daşıyan Azərbaycan və
Qafqazşünaslıq mərkəzi yaradılıb: "Bu mərkəz
Oksford Universitetinin funksional elmi tərkib hissəsinə
çevrildi. Bu, təkcə bizim nailiyyətimiz
deyil. Bu nailiyyət həm Azərbaycan elm tarixinə, həm
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına, Bakı Dövlət
Universitetinə, Moskva Dövlət Universitetinin Bakı
Filialına, bu işdə əməyi keçmiş hər
insana şamil edilir. Bu münasibətlə hər
birimizi ürəkdən təbrik edirəm".
Professor Nərgiz
Paşayeva qeyd etdi ki, Nizami Gəncəvi Mərkəzinin elmi
təhsil proqramı əsasən dörd istiqamətdə fəaliyyət
göstərir: "Birincisi, tarix və arxeologiya elmləri
üzrə tədqiqatların aparılmasıdır. Həmçinin,
Azərbaycan tarixinə və ədəbiyyatına aid elmi əsərlərin,
həm də bu
günədək dünya müstəvisində məlum
olmayan, Avropa dillərinə çevrilməyən elmi ədəbiyyatların
tərcüməsi ilə məşğul oluruq. Bununla yanaşı, konfranslar da təşkil edilir.
Artıq iki beynəlxalq elmi konfrans
keçirilib. Bunlarla yanaşı, bizim 6 məzun
- üç doktorant və üç magistr yerimiz var ki,
artıq bu yerlərin hamısı müsabiqə yolu ilə
Amerikadan, İngiltərədən və başqa dövlətlərdən
olan tələbələr tərəfindən tutulub.
Zaman kəsiyinə gəlincə, bizim elmi fəaliyyət dairəmiz
qədim, orta erkən dövrlərdən başlayaraq XIX əsrə qədər
vaxt kəsiyini özündə ehtiva edir. Adından
da məlum olur ki, biz tək Azərbaycanda deyil, Qafqazda
yaşayan bütün xalqların dilləri, ədəbiyyatları
və tarixini öyrənirik. Onların
maddi, mənəvi sərvətlərini, ayinlərini öyrənirik.
Çünki Qafqaz bölgəsi həmişə
maraq doğuran multietnik bölgələrdən olub. Qafqaz bölgəsində
ilk müsəlman istehkamı, nümunəsi, məbədi də
Qafqaz Albaniyasında olub. Alimlərin fikrincə,
Şərqdə birinci xristian məbədi yenə də
Qafqaz Albaniyasındadır. Yəni, bu
bölgə elmi, tarixi baxımdan çox maraqlı bölgədir.
Həmçinin, müasir dövrümüzdə
siyasi proseslərin gözəçarpan şəkildə mərkəzində
duran bölgədir. Eyni zamanda, bu ərazilər Qərbdə,
xüsusilə İngiltərədə az
öyrənilən, az tədqiq edilən, elmi ədəbiyyatda
az təbliğ edilən bölgələrdən
sayılır. Bu səbəbdən də biz bu
boşluğu doldurmaq niyyətində olmuşuq".
Professor Nərgiz
Paşayeva Oksford Universitetində yaradılan Azərbaycan və
Qafqazşünaslıq Elmi Mərkəzinə Nizami Gəncəvinin
adının verilməsini böyük hadisə kimi qiymətləndirir:
"Bu adın verilməsi özü müəyyən mənada
böyük qələbəyə işarədir. Tək bizə
deyil, yalnız Azərbaycan Respublikasında yaşayan 9
milyonluq azərbaycanlıya deyil, bütün dünyada
yaşayan 40 milyondan artıq azərbaycanlıya şərəf
gətirir. Oksford Universitetində bu adın
qalması və daimi yaşaması bizim ən müqəddəs
vəzifələrimizdən biridir. Bu
yüksək adla Mərkəz 2013-cü ildə
yaradıldı, amma bu ad həmişəlik və əbədi
olaraq Oksford Universitetində qalmalıdır. Nizami Gəncəvi
adına Elmi Mərkəz bugünkü ilk
addımlarını ataraq qazanılan akademik elmi təcrübəni
gələcək nəsillərdə yetişəcək yeni
alimlərə ötürməli və yeni perspektivlərə
və qələbələrə yol
açmalıdır".
Mərkəz rəhbəri görülən işlərin
daha bir parlaq nümunəsini yığıncaq
iştirakçılarına təqdim etdi. Bu, Nizami
yaradıcılığının tədqiqatçısı,
tanınmış şərqşünas-alim, professor
Yevgeni Bertelsin 1940-cı ildə yazdığı "Dahi Azərbaycan
şairi Nizami" kitabının ingilis dilinə tərcüməsi
idi. Professor Nərgiz Paşayeva bildirdi ki, bu kitab Nizami Gəncəvi
adına Mərkəzin ilk akademik tərcüməsidir: "Əfsuslar olsun ki, bu kitab
1940-cı ildən bəri nəinki ingilis dilinə, ümumiyyətlə
orijinal variantda da təkrar nəşr edilməyib. Dünya müstəvisində, beynəlxalq elmi məkanda
bu kitabı ancaq akademik qurumlarda, kitabxanalarda tapmaq olar. Zamanında Avropa dillərindən heç birinə
tərcümə olunmadığına görə, tədqiqatın
nəticələrindən geniş istifadə olunmayıb.
Şübhəsiz ki, bu əsərin ingilis dilinə
tərcüməsində əməyi keçən insanlar
böyük bir işə imza atıblar. Azərbaycan
tərəfdən kitaba ön sözü Xalq
yazıçısı Elçin Əfəndiyev, İngiltərə
tərəfindən Oksford Universitetinin Şərqşünaslıq
fakültəsinin aparıcı iranşünas professoru Edmund
Hertsiq yazıb. Kitabdakı illüstrasiyalar 40-cı illərdə
bəsit şəkildə çap olunmuşdu. Bu
illüstrasiyaların orijinal variantları dünyanın ən
qədim kitabxanalarından biri olan Oksford Universitetinin Bodleyn
kitabxanasından tapılıb və burada poliqrafik cəhətdən
keyfiyyətli şəkildə işlənilib. Bizim beş ilə yaxın fəaliyyətimiz
maraqlı elmi tarixə malik olan və mühüm bir strateji
elmi tutuma sahib olan belə bir kitabın ərsəyə gəlməsinə
səbəb olub".
Professor Nərgiz
Paşayeva çıxışı zamanı görülən
işlərin tutumunu və dəyərini qiymətləndirmək
üçün daha bir nailiyyəti - Bərdə rayonunda
aparılan arxeoloji qazıntı işlərini vurğuladı:
"Oksford Universitetinin tədqiqatçı-alimi, doktor Pol
Vodsvordun rəhbərliyi altında Oksford Universitetinin tədqiqatçılarından
ibarət bir qrup Bərdədə
artıq iki mövsüm, arxeoloji qazıntılar aparır və
Azərbaycan üçün çox əhəmiyyətli
tarixi tapıntılara nail olublar. Ekspedisiyanın
nəticələri zamanında və məqamında elmi
araşdırmalarla maraqlanan təşkilatların diqqətinə
çatdırılacaq. Həmin araşdırmaların
nəticələri Oksford Universitetinin kitabxanasında
saxlanılacaq və həm alimlər, həm də tələbə
və məzunlar tərəfindən bir vəsait kimi istifadə
olunacaq".
"Nizami
Gəncəvi adına Qızıl
medal"ın sahibi Nərgiz Paşayeva deyir ki, çox zaman
hər hansı bir mühüm hadisənin baş verməsi
kiçik bir epizodla başlayır: "Mənim Robertlə
tanışlığım da belə bir kiçik epizod oldu.
Robert Hoyland 2013-cü ildə Moskva Dövlət Universitetinin
Bakı Filialına gəldi və mənimlə tanış oldu. Bizim
görüşümüz zamanı elmi mərkəzin
yaradılmasını təklif etdim. Elə həmin il -
2013-cü ildə biz Oksfordda Universitetin beynəlxalq inkişaf
üzrə direktoru Lieyzl Elder ilə memorandum imzaladıq. Bu
memorandum bizə həmin mərkəzin yaradılmasına rəsmi
icazə verdi və bizi artıq rəsmən
tanıdılar. Nizaminin adı da rəsmən Mərkəzə
verildi. Memorandum imzalanmamışdan öncə
keçirilən elmi seminarda Nizami haqqında məruzə ilə
çıxış etmək mənə həvalə olundu.
O seminarda Oksford Universitetinin möhtərəm alimləri, o
cümlədən bizim dəyərli alimimiz Vasim Məmmədəliyev
də iştirak edirdi. Mən xoşbəxtəm ki, o məqamda,
bu cür taleyüklü bir məqamda Vasim müəllim
yanımda oldu və mənə ürək-dirək verdi".
Professor Nərgiz
Paşayeva "Nizami Gəncəvi adına
Qızıl medal"ın çox böyük mükafat
olduğunu bildirdi: "Bu o demək deyil ki, mən
bütün ömrünü müəllimliyə, elmə,
pedaqoji fəaliyyətə, təhsilə həsr etmiş
insanlardan özümü daha üstün sanıram. Elə deyil. Çünki mən
öz müəllimlərimdən öyrənmişəm, məni
müəllimlərim yetişdirib. Mənim
nailiyyətlərim ilk növbədə mənə tərbiyə
və savad verən müəllimlərimin nailiyyətidir.
Mən burada əyləşən əziz müəllimlərimə
öz böyük təşəkkürümü bildirirəm.
Mən taleyimə təşəkkür etmək istərdim
ki, məni 3 universitetlə bağlayır. Bakı Dövlət
Universiteti - Azərbaycanın qürur mənbəyi, Azərbaycanın
təfəkkürlər quyusudur. Daha sonra Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti -
keçmiş sovet və postsovet məkanında ən
nüfuzlu universitetdir. Və nəhayət
Oksford Universiteti. Yəqin ki, hər
hansı bir qüvvə məni bu 3 universitetlə
bağladıqda mənim üzərimə böyük məsuliyyət
də qoyub. Anlayıram ki, mənə
qarşı göstərilən sayğıya, lütfə
qarşı bu məsuliyyət daha da artmalıdır. Həmçinin, ətrafımdakıların
uğurunu, əməyini daha yüksək səviyyədə
qiymətləndirməyi bacarmalıyam.
Bilirəm ki, bu dünyada aqillər qüvvətli, cahillər
isə zəifdir. Bilirəm ki, görkəmli müəllimlərim
kimi kamil insan olmaq müşkül vəzifələrdən
biridir. Bilirəm ki, özü ilə
sözü arasında fərq olmayan insanlar həmişə
nadir insanlar olub. Və mən əminəm
ki, belə insanlar bizim həyatımızda varsa, bizim yolumuzda
həmişə uğurlar, nailiyyətlər olacaq".
Çıxışının
sonunda AMEA-nın müxbir üzvü, professor Nərgiz
Paşayeva bir daha bu işdə ona dəstək olan hər bir
kəsə və xüsusilə, Akademiyanın Rəyasət
Heyətinə öz minnətdarlığını bildirdi:
"Mənə göstərdiyiniz lütfünüzə,
diqqətinizə, nəzakətinizə, etimadınıza
görə, möhtərəm alimlər, sizə öz
böyük təşəkkürümü bildirirəm. Ümid edirəm ki, Oksford Universitetində təmsilçilik
və Oksford Universitetinin funksional bir hissəsinə
çevrilmək imkanı böyük bir elmi gələcək
naminə atılmış mühüm bir addımdır.
Nizaminin sözləri ilə desək, "Bu
yolda çətinliklər olacaq". Nizaminin
sətirlərində gözəl məcazi mənada səslənən
bir fikri də yada salmaq istərdim. Nizami
yazır ki, "bal tutan əli arılar sancar". Bəli, hər yolun
öz uğuru və öz sarsıntıları olur. İstərdim ki, bu sarsıntılar bu yolun
davamını gələnləri qorxutmasın. Onlar düşünməsinlər ki, bu, əbəsdir
və nəyə görə başqa bir peşəni qoyub elmə
gəlməlidirlər. Çünki elm
insana daxili ziya, daxili ümid verir. Çünki
alim insan qafil insandan qat-qat üstün olur.
Oksford
Universitetinin gözəl bir devizi var. Deviz latınca belə səslənir:
"Dominus illuminatio mea" - "Tanrı, yolumu
işıqlandır". Yaradan hər kəsin
yolunda bir məqsəd, bir niyyət, bir sınaq qoyur. Bu mükafat cüzi bir əməyim
qarşısında böyük mükafatdır. Mən bu
sınağı doğrultmağa çalışıram.
Amma yəqin ki, çox az bir qisminə
nail olmuşam. Özümdə bu mükafata
qarşı qürur hissi ilə yanaşı, yenə də
böyük məsuliyyət daşıyıram. Və beynəlxalq müstəvidə biz öz dəyərimizi,
elmi potensialımızı, mənəvi tutumuzu, mədəni
tariximizi, elmi tariximizi layiqli təmsil etməyə hazır
olan hər bir kəsə, hər bir gəncə dəstək
olmağa hazırıq. O işığı heç
vaxt yaşayan qəlblərdən, elmli düşüncəli
qəlblərdən silən qüvvə bizdən qüvvətli
olmasın. Ziya həmişə daxilinizdə
olsun. Elmimizin, mədəni irsimizin
başı uca olsun".
Daha sonra
Azərbaycanın mədəni və tarixi irsinin dünya
miqyasında elmi əsaslarla öyrənilməsi və təbliği
sahəsində xüsusi xidmətlərinə görə
Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi adına Azərbaycan və
Qafqazşünaslıq Elmi Mərkəzinin İngiltərə
tərəfdən rəhbəri, Oksford və Nyu York
universitetlərinin professoru Robert Hoylanda "Azərbaycan
Respublikasının Nizami Gəncəvi adına Qızıl
medalı" təqdim olundu.
Professor
R. Hoyland Azərbaycanda olmaqdan və bu mötəbər
mükafata layiq görüldüyündən məmnun
olduğunu bildirdi: "Bu yüksək mükafatı almaqdan
böyük qürur hissi keçirirəm. Nizami Gəncəvi
adına Elmi Mərkəzin fəaliyyəti
ilə bağlı müzakirələr zamanı belə bir qərara
gəlmişdik ki, bu mərkəz Azərbaycan mədəniyyətinin
və tarixinin dərin tədqiqatları ilə məşğul
olsun. Biz tarixi və arxeoloji tədqiqatlar
üçün Bərdəni seçdik. Bərdə Qafqaz Albaniyası dövlətinin
paytaxtı olmuş və Cənubi Qafqaz bölgəsində
ilk müsəlman istehkamı hesab edilir. Burada
olan qədim dövlətin özünəməxsus əlifbası,
öz hökmdarları olub. Amma hələ öyrənilməmiş
çox məqamlar var. Məhz buna görə arxeoloji layihədə
Azərbaycanın tarixində bu dövrə aid
boşluqları birgə səylərimiz nəticəsində
doldurmaq qərarına gəldik". Professor
Robert Hoyland bildirdi ki, arxeoloji tədqiqatın nəticələrinin
ingilis dilinə tərcüməsi və internetə yerləşdirilməsi
geniş auditoriyanın bu məlumatlardan istifadəsinə
imkan yaradacaq.
Professor
Robert Hoyland qeyd etdi ki, dünyanı münaqişələrin
bürüdüyü bir dövrdə alimlər öz
aralarında əməkdaşlığı davam etdirməlidirlər:
"Dünyada baş verən münaqişələrə rəğmən,
akademik işçilər səylərini əsirgəməməlidirlər.
Siyasi çətinliklərə baxmayaraq, elmi vəhdətimizi
gücləndirməliyik. Gələcəkdə
Azərbaycanla Birləşmiş Krallıq arasında tələbə
və alim mübadiləsini genişləndirməyi nəzərdə
tuturuq. Bu iki ölkə ilə məhdudlaşdırılmamalıdır.
İki ölkənin alimləri bu nəcib
missiyaya qoşulmalıdır".
Elmi
araşdırmaçı, professor Robert
Hoyland Oksford Universitetinin Azərbaycan və
Qafqazşünaslıq Elmi Mərkəzi tərəfindən
görülən işlərin hələlik ilk addımlar
olduğunu bildirdi: "Gələcəkdə bu istiqamətdə
işləri davam etdirməyi planlaşdırırıq. Son dörd ildə nəinki gənc
araşdırmaçılara, eləcə də bu region
haqqında daha geniş səviyyədə tədqiqatların
aparılmasına şərait yaratmışıq. Gənc alimlərə təqaüdlərin verilməsi
də fəaliyyətimizin istiqamətlərindən biridir.
Bu işlərin hamısı professor N.
Paşayevanın dəstəyi ilə reallaşıb. Onun səyləri olmadan biz bu nailiyyətləri əldə
edə bilməzdik. Bu layihənin
reallaşmasında cüzi olsa da, mənim də töhfəm
olduğuna görə fəxr edirəm. Ümid
edirəm ki, bu layihəni həyata keçirməklə həm
Azərbaycan tarixini dünyaya çatdırmağı, həm
də elmi üfüqlərimizin genişləndirilməsinə
nail olacağıq". Çıxışının
sonunda prof. R.Hoyland bir daha Azərbaycan alimlərinə onun əməyinə
verdikləri yüksək qiymətə görə öz dərin
minnətdarlığını bildirdi.
Qeyd edək
ki, Nizami Gəncəvi Elmi Mərkəzi Oksford Universitetinin rəsmən qəbul
edilmiş və tanınmış struktur bölməsidir və
həmin Universitetin tək Şərqşünaslıq fakültəsi ilə bağlı
məsələləri deyil,
ümumiyyətlə Oksford Universitetində digər sahələrdə elm və təhsillə bağlı
olan bütün məsələlərdə Azərbaycan
üzrə koordinator səlahiyyətlərinə malikdir. 2013-cü ildən başlayaraq Oksford Universitetinin
Nizami Gəncəvi Elmi Mərkəzinin yaradılmasına
böyük əmək sərf edən professor Nərgiz
Paşayeva müxtəlif mühüm görüşlər
keçirmişdir. Bunlardan Oksford Universitetinin inkişaf
departamentinin rəhbəri xanım Liezl Elder, Oksford
Universitetinin keçmiş vitse-kansleri professor Endru Hamilton,
Oksford Universitetinin "Brasenose" Kollecinin rəhbəri,
Kraliçanın ədliyyə məsələləri
üzrə müşaviri, Britaniya Ali məhkəməsinin sədr
müavini Con Bouers, Sent Kross Kollecinin rəhbəri, Viktoriya və
Albert muzeyinin direktoru vəzifəsində işləmiş
Ser Mark Couns, Oksford Universitetinin Şərqşünaslıq
İnstitutunun rəhbəri professor Mark Smit, Oksford Universitetinin
"Triniti" Kollecinin professoru Brayan Vord Perkins və onlarla
başqa alim və rəhbər şəxslərlə
keçirdiyi həmin görüşlərdə Azərbaycan
üçün vacib olan bu elmi Mərkəzin fəaliyyət
istiqamətləri və elmi-strateji məqsədləri
müzakirə olunmuşdur.
Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi Elmi Mərkəzi
öz fəaliyyətində fundamental və akademik elmi
araşdırmalara xüsusi önəm verərək artıq
iki beynəlxalq elmi konfrans təşkil etmişdir.
Belə ki, 2015-ci ilin 6 iyun
tarixində Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi adına Elmi
Mərkəzi, Oksford Universitetinin Şərqşünaslıq
İnstitutu və Qədim Antik Dövr Mərkəzi ilə
birgə "Şərqi Qafqaz son antik dövrdən erkən
İslam dövrünə qədər" adlı Beynəlxalq
elmi-praktik konfrans təşkil etmişdir. 2016-cı ilin 11 iyununda Oksford
Universitetinin ən qədim təhsil müəssisələrindən
biri olan "Brasenose" kollecində Oksford Universitetinin Nizami
Gəncəvi Mərkəzi özünün "Trans-Xəzər
əlaqələri (V-XIII əsrlər)" mövzusunda II
Beynəlxalq elmi konfransını təşkil etmişdir.
Keçirilən hər iki konfransın həmsədri Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi
Mərkəzinin Azərbaycan tərəfdən rəhbəri,
professor Nərgiz Paşayeva olmuşdur. Bu geniş akademik elmi
tədbirdə Oksford Universiteti ilə yanaşı,
Böyük Britaniyanın digər nüfuzlu təhsil
ocaqlarının, eləcə də Avropanın bir sıra
qabaqcıl universitetlərinin Yaxın Şərq və Qafqaz
bölgəsi üzrə mütəxəssis alimləri
iştirak ediblər.
Professor N.Paşayeva Britaniyada Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi
Elmi Mərkəzinin fəaliyyətini daim diqqət mərkəzində
saxlamaqla yanaşı digər elmi-akademik layihələrin də
baş tutmasının təşəbbüskarı kimi
çıxış edir. Buna misal olaraq 2016-cı ildə
Britaniyada təsis edilmiş və rəsmi qeydiyyatdan
keçmiş (qeydiyyat nömrəsi 1169381) "Azərbaycan
və Qafqazı öyrənən Britaniya Fond"unu ("The
British Foundation for the Study of Azerbaijan and the Caucasus")
göstərmək olar. Onu da qeyd edək ki,
Fondun Qəyyumlar Şurasının sədri professor Nərgiz
Paşayeva seçilmişdir.
2017-ci ilin yanvar ayının 25-də dünyanın ən
böyük dekorativ-tətbiqi incəsənət və dizayn
muzeyi olan, 1852-ci ildə əsası qoyulmuş İngiltərənin
Viktoriya və Albert Muzeyində keçirilmiş Britaniya
Fondunun təqdimat mərasimi geniş ictimiayyətin
böyük marağına səbəb olmuşdur.
Lordlar
Palatasının üzvü, Avropa Şurasının
2003-2006-cı illərdə Azərbaycan üzrə məruzəçisi
olmuş Lord Malkolm Brus, Oksford və Nyu-York Universitetlərinin
professoru Robert Hoyland, Şotlandiyanın məşhur Sent Enryuz
Universitetinin professoru Endryu Pikok və Ekseter Universitetinin
professoru Robert Qliv yaradılan Britaniya Fondunun Qəyyumlar
Şurasının üzvləridir. Bu Fond Azərbaycan
və Birləşmiş Krallıq arasında mövcud olan
ikitərəfli elm, mədəni, maarif, təhsil münasibətlərinə
real töhfə verən ciddi bir qurum kimi fəaliyyət
göstərməyi qarşısına məqsəd qoyub.
Fond Oksford Universitetinin Nizami Gəncəvi Elmi Mərkəzinin
fəaliyyətinə dəstək verməklə yalnız
Oksford Universiteti və Londonda deyil, İngiltərənin
başqa ali təhsil ocaqları və
mötəbər elmi və siyasi qurumları ilə əməkdaşlıq
etməyi planlaşdırır.
Beləliklə,
iki dəyərli alimin zəhmətinə və uzun müddət
ərzində səmərəli fəaliyyətinə layiqli
qiymət verilərək onlara 2017-ci il Azərbaycan
Respublikasının Nizami Gəncəvi adına Qızıl
medalı təqdim olundu. Əminik ki, Oksford
Universitetinin Nizami Gəncəvi Elmi Mərkəzi uğurlu fəaliyyəti
ilə yeni elmi-akademik nailiyyətlərə imza atacaq və Azərbaycan
alimləri bundan sonra da bu müqəddəs işdə Mərkəzin
fəaliyyətinə hərtərəfli dəstək verəcəklər.
Daha sonra AMEA-nın ümumi
yığıncağında akademiyanın adlı
mükafatları digər alimlərimizə təqdim olunub. Fizika-riyaziyyat elmləri
doktoru Kərim Allahverdiyev Nəsrəddin Tusi adına, akademik
Məhərrəm Babayev Həsən bəy Zərdabi
adına, professor Tofiq Bakıxanov Akademik Üzeyir Hacıbəyli
adına və AMEA-nın müxbir üzvü Zakir Qarayev
Akademik Mirəsədulla Mirqasımov adına mükafatlarla təltif
olunublar. Bundan başqa, akademik Vaqif Fərzəliyevə
Akademik Yusif Məmmədəliyev adına
mükafat, akademik Vasif Babazadəyə Akademik Musa Əliyev
adına mükafat, tarix elmləri doktoru Əli Rəcəbliyə
Abbasqulu ağa Bakıxanov adına mükafat təqdim edilib.
Bununla da AMEA-nın illik ümumi
yığıncağı öz işini başa
çatdırıb.
525-ci qəzet.- 2017.- 2 may.- S.5.