Elşad Ərşadoğlunun poetik dünyası

Tələbəlik illərimizi eyni qrupda paylaşdığımız Elşad Ərşadoğlu "taleyinin iş vaxtında" yeni bir kələfin ucunu açmağa çalışıb.

Üçüncü minillikdə çap olunan "Yarsan mənim ürəyimi", "Kələfin ucu"nu tapmağa yardım edir. İkinci kitabı olan "Kələfin ucu"nun özəlliklərini elə yazarın öz sözləriylə varaqlayaq: "Bu boyda Azərbaycan türkcəsində mən Ona bir söz tapıb deyə bilmirəm"- söyləyən Elşad poetik tapıntılar etməkdə heç bir çətinlik çəkmir, sanki o özü tapıntıların əlinə keçir. Elə bu səbəbdən də "kəsilib özümə qənim taleyim" - deyir, ona görə ki, "Yaman qəribədir mənim taleyim". Hərdən olur ki, həmin tale "Zülmətdə yaşayır yuxular kimi".

Bəzən, doğrudan da, Elşad öz gerçəkliklərini poeziyaya təslim edir. "Qaçıb tənhalığın əlindən hər gün, Girdim xəyalların qucağına mən" - etirafını etsə də, "Xəyal hava deyil, xəyal su deyil, Nə qədər xəyalla yaşamaq olar?" - sualı ətrafında baş sındırır. Gəldiyi qənaət isə poetik şəkildə əks olunur: "Xəyalınla birgə yatıb dururam, İndi tənhalığın acığına mən". Şair qəribə səmimi etiraflarını da əsl poeziya dilində çatdırmaq istəyir: "Sən məndən səadət umma, əzizim, Mən özüm səadət dilənçisiyəm". Özünütəsdiq səbəbi də çox inandırıcı şəkildə ifadə olunur: "Mən sənə qəm-kədər verə bilərəm, O da çox çətin ki, gərəyin olsun". Başqa bir tutarlı səbəb də odur ki, "Ürəyimdə yaman darısqallıqdı, Yarısın söz tutub, yarısın Allah". Elşad hətta günahsızlığın cəzasını da özünəməxsus formada verir: "Yalandan özümə məhkəmə qurub, Sonra bağışlayıb, əfv edəcəyəm".

Şair "amansız hakim" olmaqla yanaşı, hərdənbir razılığa gələn həssas aşiq də olur: "Sənə bundan yaxşı nə təklif edim, Dörd otaq verirəm öz ürəyimdə". Şərtini də qoyur ki, müqavilədən boyun qaçırmaq fikrinə düşsən "Səni öldürüb öz əllərimlə mən, Sonra dəfn edəcəm düz ürəyimdə". Müəllif əsərlərində səmimiliyə o qədər aludə olur ki, "Səadət dilənçisi"nin gileylərini də şeirləşdirir: "Dünən həsrətimin bir yaşı oldu, Zəng edib təbrik də eyləmədin heç". Belə məqamlarda tələbkar aşiq olan şair müvəqqəti insanların adını "fəxri qonaqlar kitabı"na yazır. Müəllif bir şeirində ürəyə gedən yolların ayrıclarının özəlliklərini göstərir. Onun da ürəyinə yol tapmaq istəyirlər, o da bir ürəyə yol tapmaq istəyir, lakin hədəf seçdiyi şəxs "Ürəyinin hər yanına "Giriş qadağandır..." yazıb".

Elşadın yaradıcılığında dərin mənalar olduğuna görə, bəzən fikirləri dolayısı ilə çatdırır. Sadəcə bir kəlmə ölüm və ya intihar məsləhəti yerinə; "Bir kəndir, bir ağac, bir də cəsarət məni unutmaqçün edər kifayət" - deyərək mükəmməl köçürmə edir. Poetik düşüncələrində tələbkar olduğu qədər də məsuliyyətli olan müəllif son görüşdə "səni gözlərimə köçürüb gəldim"- söylədiyi andan "Gözlərimi qırpmamışam o vaxtdan, Birdən gözlərimdən düşərsən deyə" - ehtiyatsızlıq etmədiyini nümayiş etdirir. Nümunədəki ikibaşlı sözlər müxtəlif məna çalarlığı yaradır. Bəllidir ki, gözdən düşmək frazeminin məcazi mənası məhəbbəti sıfıra endirir. Şair, təxəyyülünün məhsulu olan gözəllə qeyri-müəyyən bir məkana getmək arzulayır. Elə bir yerə ki, oranın mövcudluğu məkansızlığa bərabərdir:

Gəl batmamış bu dünyada

biz günaha, şərə gedək.

Şirin-şirin arzuların

çin olduğu yerə gedək.

Elşad sevgi tutumlu misralarla yanaşı, digər mövzularda da tapıntılara üstünlük verən müəlliflərdəndir. Qələmlə dostluqdan şikayətlənir ki, "Girib ürəyimin qılığına o. Qoymadı bir dənə sirr qala məndə"- buna görə də, yeganə çıxış yolu qalır ki, səmini etiraf etsin ki, "Mən yazıq aldandığımı Bilə-bilə aldanıram". Bu aldanışın bünövrəsi çox uzaqlara-uşaqlıq nağıllarına gedir: "Kül başıma işıq gələn səmt qaldı, İt səsinin marağına gəlmişəm". Folklorun təsiri hiss olunan bu misraların davamı fəlsəfi düşüncələr axarına düşür: "Bu dünyaya gəlmək fikrim yoxuydu, O dünyanın acığına gəlmişəm". Bu dünyadakı missiyasında sözün hörmətini saxlayan şair, sözdən də bunun qarşılığını görərək deyir: "Varağın üzünü qaraldan qələm, Hər yerdə üzümü ağ etdi mənim".

Gülnar SƏMA

525-ci qəzet.- 2017.- 20 sentyabr.- S.8.