Daima axtarışda

Elə sənət sahibləri var ki, gördüyü işlər daim göz önündə olur, müəllifinə şöhrət gətirir. Memar da belə peşələrdən biridir.

Memar olmaq Ofeliya Babayevanın uşaqlıq arzusu olub. Doğulub boya-başa çatdığı Bakının qədim abidələrinə, İçərişəhərin tikililərinə baxdıqca, memarlığa olan marağı daha da artıb. Özündə tarixin sirlərini yaşadan bu qədim tikililərin memarları ilə maraqlanır, əzəmətli binaların qarşısından laqeyd keçə bilmirdi.

Ofeliya xanımın 13 yaşı olanda rəsm dərnəyinə yazılıb. Çəkdiyi rəsmlərdə binalar üstünlük təşkil edib. Dərnəkdə Voskresenski familiyalı bir müəllim onun rəsmləri ilə tanış olandan sonra deyib ki, səndən yaxşı memar olar. Müəlliminin sözləri onun bu peşəyə olan marağını daha da artırıb. Zaman keçdikcə müəllimin haqlı olduğu öz təsdiqini tapdı.

Ofeliya xanımla vaxtilə işlədiyim "Elm və həyat" jurnalının redaksiyasında tanış olmuşam. Ülkər xanım Hüseynova ilə bir sinifdə oxuduğundan, onun yanına tez-tez gəlirdi. Ülkər xanımın 132 saylı məktəbin məzunlarına həsr etdiyi "Mənim fəxrim-məktəbim" adlı kitabı üçün Ofeliya xanım özü haqqında çox yığcam bir məlumat gətirmişdi. Bu da onun təvazökarlığından irəli gəlirdi. İşləri haqqında çox danışmağı sevməzdi. Sən demə, Ofeliya xanımın böyük layihələri olub. Bunu biz sonradan Ülkər xanımdan öyrəndik. Səmimiyyəti, mehribanlığı ilə tezliklə əməkdaşlarımızın qəlbinə yol tapdı.

Ofeliya xanımın ömür salnaməsini vərəqlədikcə, bu zəhmətkeş memarın uzun, mənalı bir yol keçdiyinin şahidi oluruq. O, 1955-ci ildə Bakının sayılıb-seçilən 132 saylı məktəbini bitirib. Arzularının reallaşması üçün Azərbaycan Politexnik İnstitutunun İnşaat fakültəsinin memarlıq qrupuna daxil olub. İnstitutda akademik Mikayıl Hüseynov kimi görkəmli memardan, o cümlədən, Qəzənfər Əlizadə, Həsən Məcidov, Eldar Kanukov, Leonid Qonsirovskidən memarlığın sirlərini öyrənib. Onun diplom işi Bakı şəhərindəki İdman İnstitutunun layihəsi olub. Diplom işinin elmi rəhbəri Mikayıl Hüseynov idi. İlk işinə çox böyük məsuliyyətlə yanaşan Ofeliya xanım diplom işini uğurla müdafiə edib. Onun diplom işi barədə ərəb və ingilis dillərində radio verilişi hazırlanaraq, Asiya və Afrika ölkələrində yayımlanıb. Gənc bir memarın işindən veriliş hazırlanması onu işləməyə ruhlandırıb. Müəllimləri tərəfindən diplom işi yüksək qiymətləndiriləndən sonra o, böyük həvəslə növbəti layihələrini hazırlamağa başlayıb.

Mikayıl Hüseynovdan söhbət düşəndə, onun barəsində çox böyük həvəslə danışır. Həm memar kimi, həm də böyük ürəyi olan insan kimi. Ofeliya xanım deyir ki, Mikayıl müəllim tələbələrinə övladı kimi yanaşırdı. O, hamımızı işləməyə həvəsləndirirdi. Evinin qapısı üzümüzə açıq idi. Ofeliya xanım mütəxəssislərin bu korifey memarı türk memarı Sinanla müqayisə etdiklərini dönə-dönə vurğulayıb. Görkəmli memardan dərs alan Ofeliya xanım təyinatla Pyatiqorsk şəhərinə Dövlət Kimya Layihə İnstitutuna göndərilib. Burada çalışarkən Moskva, Leninqrad (Sankt-Peterburq) şəhərlərində təhsil alan təcrübəli memarlarla birgə layihələr üzərində işləyib. Sumqayıt Kimya Kombinatının, Moskva ətrafındakı Radioaktiv zavodun, sex layihələrinin, Nəvai şəhərində Polivinil asetat zavodunun layihələrinin müəllifi olub.

1963-cü ildə doğma Bakıya dönən Ofeliya xanım Sadıq Dadaşov adına AZETİ-nin professor Qəzənfər Əlizadənin rəhbərlik etdiyi eksperimental laboratoriyasında seysmikliyə davamlı hündürmərtəbəli binaların layihələrinin hazırlanmasında iştirak edib. Öz işində püxtələşən gənc memar "Bakıdövlətlayihə" İnstitutunda çalışarkən mikrorayonların, məktəblərin, xəstəxana və poliklinikaların, sosial-məişət obyektlərinin layihəsini verib. Aylarla bir layihə üzərində işləyərkən bütün detalları, hər bir cəhəti yerli-yerində nəzərə almağa çalışıb. Verdiyi layihələrdə əhalinin rahatlığını ön plana çəkib. O, layihələrində yaşayış binalarının ətrafında məktəbin, uşaq bağçasının, poliklinikanın, ərzaq mağazasının, dayanacağın, yaşıllığın və s. olmasına xüsusi diqqət yetirib. Ofeliya xanım memar kimi ömrünün böyük bir hissəsini Azərneftyağ NEZ-un sifarişi ilə Babək prospekti və S.Orucov küçəsindəki tikintilərin layihəsinin hazırlanmasına sərf edib. Bu ərazidə hündürmərtəbəli binaların tikintisində ÇXR-in mütəxəssisləri ilə birgə çalışıb. Mühəndis kommunikasiya işlərini, qurğuların tikintisini axıradək nəzarətdə saxlayıb. Həmin ərazidə 757 mənzil tikilərək əhalinin istifadəsinə verilib.

Pirküşküldə Quşçuluq Sənaye Kompleksinin işçiləri üçün 5 doqquzmərtəbəli yaşayış binasının layihəsini verib. Burada əhalinin rahatlığına görə ticarət mərkəzi, məktəb, uşaq bağçası da tikilmişdi. Ofeliya xanımın digər bir işi Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin sifarişi ilə Şağan qəsəbəsində əlillər və müharibə veteranları üçün sanatoriyanın tikintisidir. 3 hektarlıq ərazini əhatə edən bu sanatoriyada 250 nəfər eyni vaxtda müalicə ala bilər.

Ofeliya xanım tanınmış memar olmaqla yanaşı, həm də zəngin insani keyfiyyətlərə malikdir. Mədəniyyəti, davranışı ilə ətrafındakıları özünə cəlb edir. Onunla saatlarla danışsan da, yorulmursan. Dünyanın məşhur memarlarından, memarlıq komplekslərindən söhbət açanda, öz sənətinə olan vurğunluğunu bir daha hiss edirsən. Xarici ölkələrdə müxtəlif zövqlü memarların yaradıcılığı ilə tanış olub. Bütün bunların bir hissəsi onun layihələrində öz əksini tapıb. Bakı Metropoliteninin Texnoloji binasının layihəsinin müəllifi və baş memarı, Səadət Sarayında yenidənqurma işləri, Heydər Əliyev Mərkəzinin, Alov Qüllələrinin, Bakı Olimpiya Stadionunun, Bayıldakı müasir idman və Şahdağ Qış Turizm komplekslərinin layihələrinin memarlıq bölməsi üzrə ekspertiza rəyini hazırlayıb.

Ofeliya xanım onlarla binaların layihəsini verməklə yanaşı, özünü müəllimlikdə də sınayıb. 1971-75-ci illərdə Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri İnstitutunda dərs deyib. Tələbələrin yüksək ixtisaslı memar olması üçün əlindən gələni edib.

Onun ötən illər ərzində gördüyü işlər dövlət tərəfindən qiymətləndirilmiş, 2007-ci ildə Əməkdar memar fəxri adına layiq görülmüşdür.

Ofeliya xanımla tez-tez zəngləşirik. Günlərin birində zəng vurub dedi ki, məni akademik Şamil Fətullayev Akademiyaya çağırıb. Gələndə sizinlə də görüşərəm. Məlum oldu ki, Ofeliya xanım 2014-cü ildə Şərq Ölkələri Beynəlxalq Memarlıq Akademiyasının müxbir üzvü seçilib.

Ofeliya Babayeva hazırda Fövqəladə Hallar Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyi Təsisatdankənar Dövlət Ekspertiza Baş İdarəsi Memarlıq, Baş Plan və Tikinti Təşkili Layihəsi şöbəsinin rəisidir.

Ofeliya xanıma ünvanladığım həyatınızın ən xoşbəxt və çətin anları nə vaxt olub, - sualına belə cavab verdi:

- Ömrümün ən xoşbəxt anlarını instituta qəbul olduğum günü sayıram. Qəbul 25 nəfər olsa da, 600 nəfər ərizə vermişdi. Zəhmətimin hədər getmədiyini görüb böyük həvəslə oxumağı qarşıma məqsəd qoydum.

1953-cü ildə nənəmin həyatdan köçməsi məni çox kədərləndirdi. Onun yoxluğu ilə heç cür barışa bilmirdim. İkinci kədərli hadisə isə həyat yoldaşımın dünyasını dəyişməsi olub. Həyat yoldaşım Mürsəl Babayev Politexnik İnstitutunun Avtomobil nəqliyyatı fakültəsini bitirmişdi. Nəqliyyat naziri idi. Ailə həyatımız çox az çəkdi. Yeni ili Vilnüsdə keçirməyi qərara almışdıq. Elə orada ürəkçatışmazlığından dünyasını dəyişdi. O vaxtdan həyatımı sevimli işimə həsr etmişəm.

Artıq Ofeliya xanım ömrünün 81-ci ilini yaşayır. Həmişəki kimi işini eyni həvəslə, məsuliyyətlə görür. Şöbəyə gələn layihələri dönə-dönə yoxlayır, çatışmayan cəhətləri qeyd edir, bəzən də yenidən işlənməsini vacib sayır.

Yüksək intellekti, bacarığı, insani keyfiyyətləri, səmimiyyəti ilə fərqlənən Ofeliya xanıma işlədiyi kollektivdə hamı hörmətlə yanaşır. Sənətinin bilicisi kimi çoxları onunla məsləhətləşir. Onu da qeyd edək ki, o, bu səviyyəyə öz zəhmətkeşliyi ilə yüksəlib. Ofeliya xanım bir dəqiqəsini də boş keçirmir. Memarlıq sahəsindəki yenilikləri diqqətlə izləyir. Oxuyub öyrəndiklərini yeni layihələrdə tətbiq edir.

Azərbaycanın bütün şəhərlərini abad, gözəl görmək Ofeliya xanımın arzusudur. Bu arzu ilə yaşayan memar ömrünün 57 ilini sevdiyi sənətə həsr edib. Ofeliya xanıma ilk növbədə cansağlığı və sevdiyi peşəsini uğurla davam etdirməyi arzulayırıq.

Mehparə AXUNDOVA

525-ci qəzet.- 2018.- 11 aprel.- S.8.