Beynəlxalq Trabzon Ədəbiyyat Festivalı uğurla davam edir

Türkiyədə gerçəkləşdirilən nüfuzlu ədəbi-mədəni tədbirlər sırasında öz dəyərli yerini almış Beynəlxalq Trabzon Ədəbiyyat Festivalı (UTEF) ilk dəfə Qaradəniz Yazarlar Birliyi dərnəyinin başqanı Əsma Ala Türkmən tərəfindən 2014-cü ilin 20-26 oktyabrında "Tarix və Məkan" mövzusu ilə Ortahisar, Akçaabat və Tonyada keçirilib.

UTEF-in bütün fəaliyyətində ədəbiyyatla yanaşı, mədəniyyətin müxtəlif sahələrinə də diqqət çəkilib. Belə ki, 21-26 aprel 2017-ci ildə keçirilən II UTEF-ə Azərbaycan, Gürcüstan, İran və Rusiyadan da qonaqlar qatılıblar. "Yol və Məkan" mövzusundakı bu festival Ortahisar, Akçaabat, Sürmənə və Vakfıkəbirdə keçirilib.

Yarandığı ilk gündən UTEF-ə Trabzon Valiliyi, Bələdiyyələr, universitetlər, Trabzonda təmsil olunan ölkələrin səfirlikləri dəstək veriblər.

Bu il isə festival öz işinə aprelin 12-də başlayıb. Trabzon Valiliyi, Trabzon Böyükşəhər Bələdiyyəsi, Ortahisar Bələdiyyəsi, Trabzon İlçə Bələdiyyələri, UTEF iştirakçısı ölkələrin Trabzonda yerləşən və yerləşməyən səfirliklərinin dəstəyilə həyata keçirilən festival bu dəfə "Su və məkan" mövzusunu əsas götürüb.

Mövzusuna uyğun olaraq 2014-cü ildə Alacahan, 2017-ci ildə Trabzon Hava limanında olduğu kimi, bu il də festival "Su və məkan"a müvafiq olaraq açılışını "Trabzon Limanı"nda gerçəkləşdirib.

Açılış mərasimində Trabzon Böyükşəhər Bələdiyyə başqanı Orxan Fevzi Gömrükçüoğlu, Trabzon Valisi Yavuz Dəmir çıxış edərək qonaqları salamlayıb, festival və Trabzonun tarixi, təbiəti haqqında danışıblar.

UTEF-in yaradıcı və layihə rəhbəri Əsma Ala Türkmən çıxışında festivalın məqsədi, öncəki illərdə keçirilən tədbirlərdən danışıb, UTEF-in bu il də ədəbiyyat adına mühüm işlər görəcəyinə inandığını vurğulayıb.

Yazıçı Ümid Yaşar Gözüm, Qəzetçilər Cəmiyyətinin sədri Nəzmi Bilgin keçirilən bu cür tədbirlərdən məmnunluqlarını ifadə ediblər. Azərbaycandan festivala qatılan Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, "525-ci qəzet"in baş redaktoru Rəşad Məcid artıq ikinci dəfədir ki, bu festivalda iştirak etdiyini deyərək ötən il keçirilən Beynəlxalq Trabzon festivalını xatırlayıb, ədəbiyyata, mədəniyyətə verdikləri bu cür dəyərə görə Trabzon Böyükşəhər Bələdiyyəsinə, valiliyə, festivalda əməyi olan hər kəsə təşəkkürünü bildirib.

Aprelin 13-də Rəşid Tarakçıoğlu salonunda Məktub sərgisi keçirilib. Sərgidə Bədri Rahmi Eyüboğlu məktəbinin birinci sinif şagirdləri yazıçılara məktublar yazıblar. Uşaqların qələmindən çıxan məktublar festival iştirakçıları, qonaqlar və yazıçıların böyük marağına səbəb olub.

Daha sonra qonaqlar Qaradəniz Texniki Universitetinin Rus dili fakültəsi tələbələrinin səhnələşdirdikləri, böyük rus yazıçısı Çexovun "Məmurun ölümü" tamaşasına baxıblar.

Aprelin 14-də öz işini Ortahisarda davam etdirən UTEF-in həmin gün üçün ilk toplantısı Hüseyin Kazaz Mədəniyyət Mərkəzində baş tutub. Burada ünlü rus ədibi Qoqol haqqında professor Türkan Olcayın "Qoqolun yaradıcılıq evrələri", əslən azərbaycanlı professor Sevinc Üçgülün "Tərcümədə üslub problemləri: türkcədə Qoqol" məruzələri dinlənilib. Türkiyədə öz sahəsində kifayət qədər tanınan, rus dilindən türkcəyə bir sıra tərcümələrin müəllifi, qardaş ölkədə rusdilli ədəbiyyatşünasların yetişməsində əməyi olan S.Üçgül məruzəsində əsasən Qoqolun "Şinel" ("Palto") əsərinə diqqət çəkib, Qoqolun Çexova təsiri, rus və dünya ədəbiyyatındakı yeri kimi mövzulara da toxunub və tədbir iştirakçılarının mövzu ilə bağlı suallarını geniş şəkildə cavablandırıb. Məruzə rusdilli ədəbiyyatşünaslar və tədbir iştirakçılarının böyük marağına səbəb olub.

Tədbirdən sonra universitetin tələbələri rus dilində tamaşa göstərib, rus mahnı və rəqslərini ifa ediblər.

Həmin gün keçirilən ikinci konfrans "Yazının dili, dilin fəlsəfəsi: məktublar və aforizmlər" mövzusuna həsr edilib.

Konfransda yazıçılar Ümid Yaşar Gözüm, İbrahim Dərzioğlu, İLESAM başqanı Mehmet Nuri Barmaqsız, Avrasiya Yazarlar Birliyinin başqanı Yaqub Öməroğlu mövzu ilə bağlı çıxışlar edib, fikirlərini bölüşüblər.

Aprelin 14-də Alacahanda "İynə-sapla yazı sənəti" sərgisinin açılış mərasimi də keçirilib.

Aprelin 15-də UTEF öz işini Şalbazarında Azərbaycan ədəbiyyatına həsr olunan tədbirlərlə davam etdirib. Şalbazarındakı tədbirlərdə "Ədəbiyyatda geyim-keçim və bəzənmək" mövzusu işlənib. Bu mövzu üçün bu məkanın seçilməsi də təsadüfi deyil. Şalbazarı Türkiyənin öz tarixi geyimini bu günə qədər saxlayan nadir məkanlarından biridir. Burada hazırda da milli geyimlərin hazırlanması ilə məşğul olan insanlar var. Buradakı bəzi geyimlərin tarixi hətta 1500 il öncəyə qədər gedib çıxır.

Şalbazarı Bələdiyyəsində keçirilən konfransda görkəmli Azərbaycan şairi Xurşidbanu Natəvanın həyat və yaradıcılığı, geyimləri, rəsm dəftəri mövzusu müzakirə edilib, sərgi keçirilib. AYB-nin katibi, "525-ci qəzet"in baş redaktoru Rəşad Məcid Natəvanın həyat və yaradıcılığı haqqında qonaqlara geniş məlumat verib və eyni zamanda, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Bilik Fondunun təşəbbüsü ilə "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti-100" mövzusunda çıxış edib.

Daha sonra R.Məcidin Ankarada İLESAM tərəfindən yayımlanan "Dəlicəsinə" kitabının imza mərasimi keçirilib. Həm məruzə, həm də imza mərasimi yerli əhali, ədəbiyyatşünaslar və xarici qonaqlar tərəfindən böyük maraqla qarşılanıb.

Həmin gün "Estetika, Ədəbiyyat və Moda üçbucağı üzərinə izdüşümlər" mövzusunda Ümid Yaşar Gözümün, moda yazarı Ebru Coşqunun məruzələri də dinlənilib, Şalbazarı milli geyimlərinin nümayişi həyata keçirilib.

UTEF 18 gün ərzində 18 ədəbi yönü Trabzonun 18 ilçəsində "tanımaq və tanıtmaq" məqsədilə öz işini davam etdirməkdədir.

Aprelin 30-na kimi hər ilçədə bir ölkənin ədəbiyyatı və həmin ölkənin bir yazarının yaradıcılığı ilə bağlı tədbirlər, konfransların keçirilməsi nəzərdə tutulub.

Sürmənədə hind, Akçaabatda yapon, Maçkada türk, Arsində Ukrayna, Araklıda İran, Ofda Qazaxıstan, Hayratda türk və Danimarka, Vakfıkəbirdə yunan, Ortahisarda Çexiya və ingilis, Çarşıbaşında Amerika, Beşikdüzündə alman, Köprübaşında fas, Düzköydə İtaliya, Tonyada Gürcü, Dərnəkbazarında fransız, Çaykarada Türkmənistan ədəbiyyatları və onların sayılıb-seçilən nümayəndəsi haqqında konfranslar keçiriləcək, həmin ölkənin mədəniyyətinə aid sənət nümunələri göstəriləcək.

Artıq üçüncüsü keçirilən və hər dəfə böyük maraqla qarşılanan UTEF-in əsas məqsədi ölkənin ən ucqar bölgələrinə belə ədəbiyyatı və ədəbiyyat adamlarını aparmaq, onları sadə, əməkçi xalqla görüşdürməkdir.

Ədəbiyyatın təbliği istiqamətində böyük hadisəyə çevrilən festival gələcəkdə daha çox ölkədən qatılan qonaqların iştirakı ilə öz işini daha geniş şəkildə davam etdirmək fikrindədir.

Türkiyənin III Beynəlxalq Trabzon Ədəbiyyat Festivalı aprelin 30-da öz işini yekunlaşdıracaq.

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet 2018.- 18 aprel.- S.8.