Professor Qəzənfər
Paşayevin biblioqrafiyası
Azərbaycan
Milli Kitabxanasının biblioqrafik informasiya fəaliyyətinin
mühüm istiqamətlərindən birini biblioqrafik vəsaitlərin
tərtibi və nəşrinin həyata keçirilməsi təşkil
edir.
Bu biblioqrafik
göstəricilər müxtəlif mövzuları əhatə
etməklə istifadəçilərin informasiya tələbatının
ödənilməsi məqsədi ilə yaradılır. Milli Kitabxana sənədlərin
biblioqrafiyalaşdırılması, ölkənin biblioqrafik vəsaitlər
sisteminin formalaşması sahəsində geniş, əhatəli
və səmərəli fəaliyyət göstərir.
Kitabxananın
biblioqrafik vəsaitlər sistemində "Azərbaycanın
görkəmli şəxsiyyətləri" seriyasından
buraxılan biblioqrafiyalar xüsusi yer tutur. 2006-cı ildən
nəşr olunmağa başlayan elmi-köməkçi
xarakterli bu biblioqrafiyalar əsasən Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə yubileyləri
qeyd olunacaq görkəmli mədəniyyət, incəsənət,
ədəbiyyat və elm xadimlərinə həsr olunur.
Bu vəsaitlərin nəşrində
məqsəd informasiya tələbatçılarını həm
dünya, həm ölkə, həm də ayrıca Azərbaycan
Milli Kitabxanasının fondunda mühafizə edilən hər
növ materiallarla tanış etmək, lazım olan
informasiyanın həm məsafədən, həm də
kitabxana daxilində əldə edilməsinə kömək
etməkdir. Kitabxananın saytında yerləşən
"Kitabxanamızın nəşrləri" bölməsində bu biblioqrafik vəsaitlərin
tam mətnlərindən elektron formada istifadə etmək
mümkündür. Kitabxana əməkdaşlarının səmərəli
və hərtərəfli əməyinin nəticəsi kimi ərsəyə
gələn bu vəsaitlər milli biblioqrafiyanın formalaşması və
inkişafında əvəzsiz rol oynayırlar.
Kitabxana tərəfindən
ötən il hazırlanmış elmi-köməkçi
xarakterli növbəti şəxsi biblioqrafik vəsait görkəmli
ədəbiyyatşünas-alim, folklorçu, dilçi,
yazıçı, publisist, mətnşünas və tərcüməçi,
filologiya elmləri doktoru, professor Qəzənfər
Paşayevin 80 illik yubileyinə həsr edilmişdir. Alimin fəaliyyətini biblioqrafik şəkildə
özündə əks etdirən vəsait "Azərbaycanın
görkəmli şəxsiyyətləri" seriyasında tərtib
edilərək geniş ictimaiyyətə təqdim
edilmişdir. "Qəzənfər Məhəmməd
oğlu Paşayev: biblioqrafiya" adlı biblioqrafik vəsaitin elmi
redaktoru kitabxananın direktoru, professor, Əməkdar mədəniyyət
işçisi Kərim Tahirov, redaktoru kitabxananın nəşriyyat
işləri üzrə baş mütəxəssisi, Əməkdar
mədəniyyət işçisi Gülbəniz Səfərəliyevadır.
Kitabxananın Diyarşünaslıq elmi-biblioqrafiya şöbəsinin
əməkdaşları Mədinə Vəliyeva və Mətanət
İbrahimova tərəfindən tərtib edilmiş 320 səhifəlik
bu şəxsi biblioqrafik vəsaitdə professor Qəzənfər
Paşayevin əsərləri, həyat və
yaradıcılığı, ictimai-siyasi fəaliyyəti
haqqında materiallar toplanmışdır. Kitab ədəbiyyatşünas
alimlər, tədqiqatçılar,
kitabxanaçı-biblioqraflar və geniş oxucu kütləsi
üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Qeyd edək ki,
Qəzənfər Paşayev haqqında ilk biblioqrafiya
2013-cü ildə Azərbaycan Milli Elmlər
Akademiyasının Mərkəzi Elmi Kitabxanası tərəfindən
tərtib edilmişdir.
Azərbaycan Milli
Kitabxanasının yenidən hazırladığı
biblioqrafik vəsait alimin həyat və
yaradıcılığının 1966-2017-ci illərini əhatə
etməklə daha da təkmilləşdirilmiş, istifadəçilərin
axtarışını asanlaşdırmaq məqsədilə
yeni bölmələr yaradılmış, son beş
ilin materialı əlavə edilmişdir. Biblioqrafiyada alimin Azərbaycan,
ingilis, rus, türk və ərəb dillərində çap
olunmuş monoqrafiya və kitabları, tərcümə əsərləri,
elmi simpozium, sessiya və konfrans materiallarında, dövri mətbuatda
dərc olunmuş elmi və publisistik məqalələri, həmçinin,
rəhbəri və rəsmi opponenti olduğu namizədlik və
doktorluq dissertasiyaları, rəy verdiyi digər elmi əsərləri
də öz əksini tapmışdır.
1414 adda mənbənin
biblioqrafik təsvirlərini və xülasələrini
özündə əks etdirən vəsaitə daxil
edilmiş materiallar müvafiq bölmələr üzrə,
daxildə isə xronoloji qaydada əlifba sırasına
uyğun olaraq yerləşdirilmişdir.
Qəzənfər
Paşayevin həyat və yaradıcılığı
haqqında verilmiş qısa məlumatdan sonra onun Azərbaycan
elminin inkişafındakı rolu və xidmətlərini
işıqlandıran
AMEA-nın vitse prezidenti, akademik İsa Həbibbəylinin
"Ziyalı fədakarlığına örnək", Xalq
şairi Sabir Rüstəmxanlının "Milli qeyrət"
oçerki və Dr. Əbdüllətif Bəndəroğlunun
"Şah əsər" adlı yazısı
verilmişdir.
Qəzənfər
Paşayevin həyat və fəaliyyətinin əsas tarixləri,
onun qələm dostları və ədəbiyyatımız
haqqında düşüncələri, Azərbaycan və
xarici ölkə alimlərinin, elm adamlarının və
görkəmli şəxsiyyətlərin Qəzənfər
Paşayev haqqında fikirləri öz əksini
tapmışdır.
Vəsaiti Azərbaycan və
rus dilində olmaqla 2 hissəyə bölmək olar: Qəzənfər
Paşayevin öz qələmindən çıxan nəşrlər
və professor haqqında materiallar.
"Əsərləri"
bölməsində müəllifi olduğu 28, tərtib etdiyi
27, xarici ölkələrdə və Azərbaycanda əcnəbi
dillərdə və Azərbaycan dilində nəşr olunan
11 kitab, xarici ölkələrdə dövri mətbuatda və
məcmuələrdə Azərbaycan və müxtəlif dillərdə
dərc olunmuş 44 məqalə, dövri mətbuatda və məcmuələrdə
dərc olunmuş 563 ədəbi-tənqidi məqalə, 43
müsahibə, redaktor olduğu, rəy verdiyi və ön
söz yazdığı 38 kitab, 8 tərcümə kitabı,
dövri mətbuatda çap olunan 4 tərcümə, 7
aspirant və dissertantlara elmi rəhbərliyi, 13 doktorluq
dissertasiyasına, 28 namizədlik dissertasiyasına rəsmi
opponentlik, doktorluq və namizədlik dissertasiyasına
avtoreferat əsasında verdiyi 20 rəy haqqında biblioqrafik məlumatlar
verilmişdir.
"Qəzənfər
Paşayevin həyat və yaradıcılığı
haqqında" adlı ikinci bölmədə isə 10 kitab,
haqqında dövri mətbuatda və məcmuələrdə
dərc olunmuş 458 məqalə, haqqında xarici dillərdə
1 kitab, xarici dövri mətbuatda və məcmuələrdə
çap olunan 78 məqalə haqqında məlumatlar əks olunmuşdur.
Rus dilində "Əsərləri"
bölməsində 4 kitab, dövri mətbuatda və məcmuələrdə
dərc olunmuş 20 ədəbi-tənqidi məqalə,
"Qəzənfər Paşayevin həyat və yaradıcılığı
haqqında" adlı bölmədə isə haqqında
dövri mətbuatda və məcmuələrdə dərc
olunmuş 6 məqalə, redaktorluq etdiyi 3 kitab barədə biblioqrafik məlumatları
verilmişdir.
Vəsaitdən
istifadəni asanlaşdırmaq məqsədilə
biblioqrafiyanın sonunda köməkçi aparat tərtib
edilmişdir.
"Qəzənfər Paşayevin əsərlərinin əlifba
göstəricisi"nə müəllifi olduğu öz
kitablarının, tərtib etdiyi kitabların, xarici ölkələrdə
və Azərbaycanda əcnəbi dillərdə nəşr
olunan kitablarının, xarici ölkələrdə dövri
mətbuatda və məcmuələrdə Azərbaycan və
müxtəlif dillərdə dərc olunmuş məqalələrinin,
kitablarda, dövri mətbuatda və məcmuələrdə dərc
olunmuş ədəbi-tənqidi məqalələrinin,
müsahibələrinin, məktublarının, tərcümə
etdiyi əsərlərin, Azərbaycan və rus dillərində
redaktoru olduğu, rəy verdiyi və ön söz
yazdığı kitabların əlifba göstəricisi daxil
edilmişdir.
Bundan başqa,
rus dilində alimin əsərlərinin əlifba göstəricisi
verilmişdir ki, buraya kitabları, dövri mətbuatda və məcmuələrdə
dərc olunmuş ədəbi-tənqidi məqalələri
daxil edilmişdir.
Həmçinin,
alim haqqında yazmış müəlliflərin Azərbaycan
və rus dillərində, məqalə və tərcümələrinin
isə ingilis dilində əlifba göstəricisi tərtib
edilmişdir.
İnformasiya-axtarış
aparatına əsasən bilmək olur ki, görkəmli alim
haqqında ən çox yazıları çap olunan müəlliflər
bunlardır: F.Xəlilzadə (22 dəfə), Mahir Naqib (17 dəfə),
Ə.Bəndəroğlu (15 dəfə), Ə.R.Xələfli
(12 dəfə), H.Kürdoğlu (10 dəfə), Z.Bəşirqızı
(10 dəfə), B.Nəbiyev, A.Vəfalı, Ə.Mədətoğlu
və S.Hüseynoğlu (9 dəfə) və s.
Tərcümə
etdiyi əsərlərin əlifba göstəricisinə nəzər
saldıqda məlum olur ki, tərcümə etdiyi əsərlərdən
ən çox çap olunanı A.Kristinin "Mavi qatarın
sirri" (5 dəfə), İrəc Parsinecad "M.F.Axundzadənin
ədəbi tənqidi" (4 dəfə) və
A.Dümanın "Qafqaz səfəri" (3 dəfə) əsərləridir.
Məktublarının əlifba
göstəricisindən isə akademik İsa Həbibbəyliyə
(5 dəfə), Şair Nəriman Həsənzadəyə (5 dəfə),
yazıçı Salatın Əhmədliyə (5 dəfə),
Şair Məmməd İsmayıla (4 dəfə) "Azərbaycan"
jurnalının baş redaktoru İntiqam Qasımzadəyə
(4 dəfə), ədəbiyyatşünas alim İmamverdi
Əbilova (4 dəfə), Əməkdar müəllim Miriş
Bərşadlıya (4 dəfə) və şair, professor Sədnik Paşayevə (4 dəfə)
yazdığı açıq məktublarının ən
çox çap olunduğunu görürük.
Görkəmli ədəbiyyatşünas
alimin ədəbi və bədii irsini və onun haqqında
yazılan dərc olunan materialları tam şəkildə əks
etdirən bu fundamental biblioqrafiya prof. Qəzənfər
Paşayevin zəngin yaradıcılıq yolu ilə maraqlanan
oxucular, alimlər və tədqiqatçılar
üçün dəyərli bir məxəz, hərtərəfli
axtarışların aparılmasına geniş imkan yaradan
sanballı bir bibloqrafik informasiya mənbəyi hesab oluna bilər.
Ədibə İSMAYILOVA
Azərbaycan Milli Kitabxanasının
direktor müavini, Əməkdar
mədəniyyət işçisi
Aygün HACIYEVA
Azərbaycan Milli Kitabxanasının şöbə
müdiri
525-ci qəzet.-2018.- 4 iyul.- S.8.