Günel Anarqızı: “Çexiya və Polşaya səfərimiz önəmli nəticələrlə yadda qaldı”

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar və yazıçı-publisist Günel Anarqızı bugünlərdə Çexiya və Polşada səfərdə olublar.

Səfər zamanı Praqa şəhərində Xocalı qurbanlarının xatirəsinə həsr edilmiş, azərbaycanlı və israilli müəlliflərin - Günel Anarqızı, Leyla Bəyim Cəfərova və Yefim Abramovun yazdıqları “Qara qar çiçəkləri və Qarabağ hekayələri” adlı kitabın təqdimatı keçirilib.

Bu səfərin onun yaddaşında çox gözəl xatirələrlə qaldığını deyən Günel Anarqızı bizimlə söhbətində hər iki ölkədə onlara və ümumən Azərbaycan ədəbiyyatına göstərilən diqqətdən məmnunluğunu dilə gətirdi: “Qarabağ hekayələri” layihəsi artıq beş ildən çoxdur ki, davam edir. 2012-ci ildə Bakıda ilk təqdimatı olmuşdu. Daha sonra Almaniya, Fransa, İsveçrə, Rusiya, Türkiyə, Serbiya, Macarıstan və Litvada, bu günlərdə isə Çexiyada keçirilib. Bununla bağlı, bildiyiniz kimi, bir neçə gün öncə biz Çexiyada səfərdə olmuşuq. Təşəbbüs tədbirin təşkilatçılarından gəldi. Onlardan biri Çexiyada yaşayan soydaşımız Leyla xanım Cəfərova idi. O özü də şairədir. İlk dəfə olaraq “Qarabağ hekayələri” başqa müəlliflərin əsəri olan bir kitabda yer aldı. Belə ki, indiyə kimi “Qarabağ hekayələri” sadəcə olaraq müxtəlif dillərə tərcümə edilir və həmin ölkələrdə təqdimatları olurdu. İlk dəfədir ki, bizim kitabda məndən başqa iki müəllifin - Leyla Bəyim Cəfərova və Yefim Abramovun da adları qeyd olundu. Onlar bərabər yazırlar və bu ikilinin rus dilində olan bir əsəri çex dilinə tərcümə olunmuşdu. Beləcə, bizim birgə ərsəyə gələn “Qara qar çiçəkləri və Qarabağ hekayələri” adlı kitabımız Praqada “AZİZ” təşkilatının dəstəyi ilə nəşr edildi. Bunun özü də Azərbaycan-İsrail təşkilatının təşəbbüsü idi. Bu kitabın çapına onlar özləri dəstək olmuşdular”.

Günel Anarqızı deyib ki, tədbirlərdə Lev Spivakın rəhbərliyi ilə İsraildən olan nümayəndə heyəti də iştirak edib: “Onların yalnız kitabın çapında deyil, həm də bu tədbirin təşkil olunmasında da çox böyük rolları var. Ümumiyyətlə, tədbir ölkəmizin Çexiyadakı səfirliyinin dəstəyi ilə Azərbaycan Tələbə Təşkilatı, “Natəvan” cəmiyyəti və Azərbaycan-İsrail təşkilatı tərəfindən keçirilirdi.

Onu da deyim ki, kitabın təqdimatı Praqanın qədim və çox tanınmış bir məkanında baş tutdu. Bu, Praqanın mərkəzində yerləşən Lütsern pasajıdır. Tədbirdə Azərbaycanın Çexiyadakı səfiri Fərid Şəfiyev, türkiyəli səfir, çoxsaylı tələbələr, diaspora, ictimaiyyət nümayəndələri iştirak edirdilər. Tədbir çox maraqlı keçdi, maraqlı çıxışlar oldu”.

Tədbirdə əsas məqsədin Qarabağla bağlı həqiqətləri, o cümlədən, XX əsrin ən böyük faciəsi olan Xocalı soyqırımını dünya ictimaiyyətinə bir daha çatdırmaq olduğunu deyən G.Anarqızı bu səfərin də məhz soyqırımın 26-cı ildönümü ərəfəsində keçirilməsinin təsadüf olmadığını vurğuladı: “Onu da deyim ki, bu kitabın çapı və ümumiyyətlə həmin tədbir Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın “Xocalıya Ədalət” kampaniyası çərçivəsində keçirilmişdi. Bu tədbirin Xocalı soyqırımının ildönümü ərəfəsində təşkili heç də təsadüfi deyildi. Bu, öz növbəmizdə bizim bu soyqırımla bağlı dünya qarşısındakı etiraz aksiyamız idi. Ancaq bu, ilk tədbir deyil. Bayaq dediyim kimi, bu layihə bir çox ölkələrdə keçirilib və tədbirlərin hamısı qış aylarına təyin edilib. Çünki bizim xalqımızın başına gələn bir neçə böyük faciə elə bu soyuq aylarda olub. 20 Yanvar faciəsi, 26 fevral Xocalı soyqırımı, 31 mart Azərbaycanlıların soyqırımı bunlara misaldı. Ona görə də biz çalışırıq ki, hər il ən azı bir dəfə xaricdə bu cür tədbirlər keçirək. “Qarabağ hekayələri” layihəsinin əsas özəlliyi ondan ibarətdir ki, bu hekayələr müxtəlif dillərə tərcümə olmaqla müxtəlif ölkələri əhatə edir. Dediyim kimi, 10-dan artıq dilə tərcümə olunub və 10-cu ölkədir ki, orada yayımlanır. Tədbirin fəxri qonaqlarından biri də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri Xalq yazıçısı Anar idi. O da tədbirdə çıxış etdi, layihə və kitab barədə fikirlərini bölüşdü”.

Yazıçılarımız Çexiyadan bir neçə gün sonra Polşaya səfər ediblər. Səfər çərçivəsində Polşa Yazıçılar Birliyinin Varşava qərargahında görüş keçirilib. Görüşdə Azərbaycanın Polşadakı səfiri Həsən Həsənov, Polşa Yazıçılar Birliyinin sədri və üzvləri də iştirak ediblər.

G.Anarqızı Polşa yazıçıları ilə görüşün ədəbi-mədəni əlaqələrimizin inkişafı üçün mühüm addım olduğunu dedi: “Azərbaycanın Polşadakı səfirliyinin, xüsusən səfir Həsən Həsənovun dəstəyi ilə Polşa Yazıçılar Birliyində görüş keçirildi. Həmin görüşdə Xalq yazıçısı Anarın polyak dilində işıq üzü görən kitabı təqdim olundu. Qeyd edim ki, bu, Anarın polyak dilində çap olunan üçüncü kitabıdır. İlk dəfə Sovet dövründə, sonra, səhv etmirəmsə, ötən əsrin 80-ci illərinin sonunda və bu, üçüncü kitab isə indi çap olunub. Bu görüş əsnasında bizimlə polyak yazıçıları arasında çox maraqlı diskussiya getdi. Onlar bizə müxtəlif suallar verir, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəaliyyəti, yazıçılarımızın durumu, onlara verilən imtiyazlarla maraqlanırdılar. Onu da qeyd edim ki, növbəti dəfə mən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin fəaliyyəti və eləcə də ölkəmizdə ədəbiyyata, ədəbiyyatçılara göstərilən qayğı və diqqətə görə çox böyük qürur hissi keçirdim. Çünki bizim Yazıçılar Birliyinin bütün mətbu orqanları yüksək səviyyədə fəaliyyət göstərir və dövlətin dəstəyi ilə çap olunur. Bu cür işlər, yazıçılara belə yüksək münasibət çox ölkələrdə yoxdur. Bu da dövlətimizin yazıçılara, qələm əhlinə olan böyük qayğısının göstəricisidir.

Polşadakı görüşümüz əsnasında cənab Həsən Həsənov tərəfindən, ədəbi əlaqalərin möhkəmləndirilməsi istiqamətindəki fəaliyyətimizə görə, Xalq yazıçısı Anara, mənə və Polşa Yazıçılar Birliyinin sədri Marek Vavjkeviçə Azərbaycan-Polşa diplomatik əlaqələrinin qurulmasının 540 və bərpasının 20 illiyi münasibətilə təsis edilmiş xatirə nişanları təqdim olundu. Bu, xüsusən mənim üçün gözlənilməz və çox sevindirici idi. Digər tərəfdən, bu medal mənə Polşa ilə bağlı planlaşdırdığım layihələr ərəfəsində çox böyük bir stimul yaratdı. Bu səfərdə mən iki ölkənin ədəbi əlaqələrinin daha da möhkəmləndirilməsi yönündə gələcəkdə də çox böyük işlər görə biləcəyimizə əmin oldum”.

Səfər zamanı, həmçinin, Varşava Universitetində Azərbaycan dili və mədəniyyəti fənni üzrə təhsil alan polşalı tələbələrlə də görüş keçirilib. Görüşdə səfir Həsən Həsənov, Yunus Əmrə İnstitutunun direktoru, professor Öztürk Əmiroğlu, Varşava Universitetində Azərbaycanşünaslıq fənlərini tədris edən, “Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi” Cəmiyyətinin sədri Şəhla Kazımova və universitet tələbələri iştirak ediblər. Bu görüşdə də qonaqlar tələbələrin Azərbaycan ədəbiyyatı, ədəbi mühiti və Yazıçılar Birliyinin fəaliyyəti ilə bağlı suallarını cavablandırıblar.

Yazıçı bildirdi ki, bu iki ölkəyə səfərləri həmin ölkələrin tarixini, indiki durumunu öyrənmək baxımından da onlar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edib: “Çexiya və Polşaya səfərimiz hər cəhətdən önəmli nəticələrlə yadda qaldı. Biz o ölkələrdə yalnız ədəbi tədbirlərlə yetinmədik, ictimaiyyətlə görüşdük, tarixi yerləri ziyarət etdik, onların mədəniyyəti ilə daha yaxından tanış olmaq fürsəti qazandıq. Məsələn, Polşada səfirliyin dəstəyi ilə bir sıra abidələr ucaldılıb ki, biz də həmin abidələri ziyarət etdik, muzeylərdə olduq. Sonra Krakov şəhərinə getdik. Krakov da çox qədim şəhərdir və Varşavadan fərqli olaraq, orada İkinci Dünya Müharibəsi zamanı binalar dağılmayıb. Buna görə də o, öz qədimliyini, özəlliyini saxlayan bir şəhərdir. Varşava təəssüf ki, həmin müharibədə dağıdılıb və yenidən tikilib. Yəniz tarixən qədim olsa da, arxitektura baxımından yeni bir şəhərdir. Biz orada olarkən bir daha anlaşıldı ki, çox əhəmiyyətli işlər görürük və bununla qürur duyduq. Həmçinin, yeni yerlərdə olmaq, yeni insanlarla tanış olmaq insanda xoş əhval-ruhiyyə və ümid yaradır. Bizim həmin ölkələrlə bağlı planlarımız, görəcəyimiz işlər bununla yekunlaşmır. İnanıram ki, yaxın gələcəkdə bu cür əhəmiyyətli layihələrimizin, işlərimizin sayı daha da artacaq”.

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet.-2018.-3 mart.-S.11.