“Bir
ailə” bədii filminin təqdimatı oldu
75 İL ƏVVƏL
ÇƏKİLMİŞ FİLMDƏ GÖRKƏMLİ
SƏNƏTKARLARIMIZ MİR CƏLAL PAŞAYEV VƏ QARA
QARAYEVİN XÜSUSİ ƏMƏYİ VAR
Martın
1-də Nizami Kino Mərkəzi
və “Ədibin Evi”nin təşkilatçılığı
ilə Mir Cəlal Paşayevin 110 illik və Qara Qarayevin
100 illik yubileyləri münasibətilə Azərbaycan
mədəniyyətinin bu
görkəmli xadimlərinin
birgə əmək sərf etdikləri “Bir ailə” bədii filminin təqdimat mərasimi keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycan
Respublikasının Birinci
vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva, Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyeva mərasimdə iştirak ediblər.
Filmin nümayişindən əvvəl
çıxış edən
“Ədibin Evi”nin nümayəndəsi
Elnur İmanbəyli bu mədəniyyət ocağının gördüyü
işlərdən söz
açıb. Deyib ki, son bir ildən
artıq müddətdə
“Ədibin Evi”nin fəaliyyətinin
çox vacib bir hissəsini görkəmli ədib və alim Mir Cəlalın ədəbi
və elmi irsinə dair materialları toplamaq təşkil edib. Bu məqsədlə “Ədibin
Evi” Milli Arxiv İdarəsi, Milli Kitabxana ilə çox sıx işləyərək
Mir Cəlalın səs
yazılarını, əlyazmalarını
bir araya gətirib oxucular və tədqiqatçılar
üçün əlçatan
etməyə çalışır.
Bugünkü tədbir də
bu mənada önəm daşıyır.
Çünki Mir Cəlalın ssenari müəllifi olduğu “Bir ailə” filmi yenidən ictimaiyyətə
təqdim edilir.
Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar
İttifaqının icraçı
katibi, Əməkdar incəsənət xadimi Cəmil Quliyev ekran əsərinin ölkəmizə qaytarılması
və bərpa edilməsi barədə danışıb. Ümummilli lider Heydər Əliyevin ötən əsrin 70-ci illərinin ortalarında kinematoqrafçılarla
görüşündə “Azərbaycan kinosunun tarixi xalqımızın salnaməsidir” fikrini xatırladan Cəmil Quliyev “Bir ailə”
filmini bu gün bu salnaməni
yaradan və yaşadan ekran əsəri kimi səciyyələndirib. O deyib:
“Bu il “Bir ailə” filminin 75 illik yubileyidir. Bu yubiley çox
əlamətdar bir dövrə düşür.
Bu il biz görkəmli
ədib, alim, istedadlı pedaqoq Mir Cəlal Paşayevin 110, böyük bəstəkar
Qara Qarayevin 100, həmçinin Azərbaycan
kinosunun 120 illik yubileylərini qeyd edirik. Bu tədbirlərlə
bağlı Azərbaycan
Respublikası Prezidenti
İlham Əliyev müvafiq sərəncamlar
imzalayıb”.
Fransa kinematoqrafiyasının
görkəmli xadimi Anri Lanqluanın “Filmlərin taleyi insanların taleyinə bənzəyir. Hər bir yaradılan
filmin üzərində
zamanın izi qalır. Filmə yanaşarkən ona
zamanın prizmasından
baxmaq lazımdır” fikrini xatırladan Cəmil Quliyev “Bir ailə” filminin də bu qəbildən olduğunu söyləyib.
Bildirilib ki, film 2008-ci ildə akademik Nərgiz Paşayevanın təşəbbüsü
ilə bərpa olunub. Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin köməyi ilə Rusiyadan gətirilmiş bu ekran əsəri hazırda Dövlət
Film Fondunda saxlanılır.
Filmin çəkilişləri
çox çətin
dövrdə, İkinci
Dünya müharibəsi
illərində aparılıb. O zaman sovet rejissorları Qriqori Aleksandrov və Aleksandr İvanov Bakıya gəlmişdilər. Bakı Kinostudiyasında
üç film - “Xəzər
dənizçiləri” sənədli
filmi, “Bir ailə” və “Sualtı qayıq T9” bədii filmləri çəkildi. Əfsuslar olsun
ki, bu filmlərin
ekranlara çıxmasına
qadağa qoyuldu.
Çünki bu filmlərdə
Azərbaycan xalqının
şücaəti, qəhrəmanlığı,
Böyük Vətən
müharibəsində qələbə
qazanmaq naminə misilsiz xidmətləri tərənnüm olunurdu.
Təbii
ki, bu, Moskvada,
Kremldə əyləşənlərin
xoşuna gəlməmişdi.
Ona görə də bu filmlərə qadağa qoyuldu.
Filmin çox
cəsarətli ekran əsəri olduğunu vurğulayan Cəmil Quliyev deyib: “Bu filmdə heç bir şüar yoxdur. Filmin əsas qəhrəmanı
Azərbaycan xalqı,
onun fədakar övladlarıdır. Ekran əsərində
çox maraqlı qadın surətləri də var. Onlar Azərbaycan qadınının
vətənpərvərliyini, gücünü əks etdirir. Filmin bütün dramaturji
quruluşu və bədii təsviri Mir Cəlal Paşayevin rəhbərliyi altında
həyata keçirilib”.
Diqqətə çatdırılıb ki,
bu filmdə ilk dəfə Azərbaycan kinosunda kinosimfonizmdən istifadə olunub. Burada musiqi
ilə təsvirin vəhdəti tamaşaçını
heyran qoyur.
“Sənət ölməzdir. Azərbaycan kinosunun
uğuru olan bu filmin yenidən
bərpa olunması və ekranlara çıxması sənətin
ölməzliyinin təsdiqidir”,
- deyə Cəmil Quliyev vurğulayıb.
Sonra filmin nümayişi olub.
1943-cü ildə Bakı
Kinostudiyası tərəfindən
çəkilmiş bu
film İkinci Dünya
müharibəsində faşizm
üzərində qazanılan
qələbədə Azərbaycan
neftinin rolundan və xalqımızın
vətənpərvərliyindən bəhs edir. Filmin ssenari
müəllifi Mir Cəlal
Paşayev, bəstəkarı
Qara Qarayev, rejissorları Rza Təhmasib, Mikayıl Məmmədov və Qriqori Aleksandrovdur. Rollarda Xosrov Məlikov, Mərziyyə Davudova, Lyubov Orlova, Hökümə Qurbanova, Mirzə Babayev və digərləri çəkiliblər.
Film bəstəkar Qara Qarayevin kinoda ilk işidir.
Sovet arxivlərindən tapılan
sənəddə filmə
qadağa qoyulması ilə bağlı yazılıb: “Bir ailə” kinofilmində Böyük Vətən müharibəsi və həmin müharibədə
Kommunist Partiyasının
rolu kifayət qədər əks olunmayıb”... Səbəb
aydındır: Mir Cəlal
Paşayev öz ssenarisində göstərirdi
ki, müharibənin bütün yükü sadə xalqın üzərinə düşür.
O, öz çörək
payını da müxtəlif millətlərin
Bakıya təxliyə
edilmiş nümayəndələri
ilə bölüşən
Azərbaycan xalqının
qonaqpərvərliyindən, fədakarlığından bəhs
edirdi. Amma ssenaridə partiya fəallarının mənəviyyat
moizələrinə, nitqlərinə
yer verilməmişdi...
Məsələnin kökündə həm də Azərbaycana qarşı müstəmləkəçi və
qısqanc baxış
dayanırdı. Elə
Bakıya Qəhrəman
şəhər adı
verilməməsinin də
səbəbi bu idi...
Film vahid süjet
xətti ilə bir-birinə bağlı olan üç novelladan ibarətdir. Ekran əsərinin
süjeti cəbhədə
olan azərbaycanlı
tankçı Nəcəfin
birgünlük məzuniyyət
zamanı aşiq olduğu Katya adlı rus qıza
məhəbbəti ətrafında
qurulub.
Katya rolunu Lyubov Orlova, Nəcəf rolunu isə görkəmli aktyor Xosrov Məlikov
ifa edib.
Tanınmış kinoşünas
Ayaz Salayev filmlə
bağlı fikirlərini jurnalistlərlə bölüşərkən
deyib: “Bir ailə” filmi naməlum şedevrdir.
Bu, Azərbaycan kinosunda
ilk filmdir ki, müstəqilliyin ab-havası duyulur. Bu da
Mir Cəlal Paşayevin
ssenarisi əsasında reallaşıb. “Bir ailə” Azərbaycanın son
dərəcə ləyaqətli övladlarının İkinci Dünya
müharibəsində əvəzsiz rolundan
bəhs edən filmdir. Bu
gün bu filmin üzə çıxması çox əhəmiyyətlidir”.
525-ci qəzet.-2018.-3 mart.-S.7.