Nazilə Gültac: "Ürək də torpaq kimidir"

Nazilə Gültacla bir neçə il öncə Yazıçılar Birliyinin tədbirlərində tanış olmuşduq. Onun mehriban, gülərüz xasiyyəti, sözə qarşı həssaslığı hər zaman diqqətimi cəlb edib.

Sonralar onun həm də həkim olduğunu öyrəndim. Hər iki istiqamətdə birbaşa insanla məşğul olan, insanı həm xarici, həm daxili, həm də mənəvi tərəflərdən öyrənən bu insanla ayaqüstü söhbətlərimiz belə həmişə maraqlı və fərqli olardı.

Buna görə də onun mənəvi dünyasına səyahət etmək, bu kövrək xanımı oxucularımıza da daha yaxından tanıtmaq qərarına gəldim.

Beləliklə, budəfəki müsahibimiz həkim, şair, AYB-nin üzvü Nazilə Gültacdır.

- Nazilə xanım, həm həkimsiniz, həm şair. Biri insanın fiziki, o biri isə ruhi sağlamlığını təmin edir. Bəs özünüz necə birisiniz?

- Son zamanlar canlıların ruhu, onların bir-birinə təsirləri haqqında çox dərin düşüncələrə dalıram. Daxilən çox yumşaq xasiyyətli, duyğusal insanam. Elə məqamlar olur ki, onlar qəlbimin ən dərininə toxunar, amma elə də hadisə ola bilər ki, əslində başqasına təsir edə bilər, amma mənə təsir eləməz. Hələ uşaqlığımdan heyvanlara qarşı çox diqqətcil olmuşam, onlara sevgiylə, həssas yanaşmışam. Onların yanından keçərkən elə bilirəm ki, onlar insanlarla söhbət edir, "biz də varıq"- deyirlər. Düzdür, biz onların nə dediklərini, demək istədiklərini dərk eləmirik, amma hiss edə bilərik.

- Uşaqlığınızı necə xatırlayırsınız?

- Uşaq vaxtı məktəbdə çox yaxşı oxumuşam, qabaqcıl, nümunəvi şagird olmuşam. Uşaqlığımdan çox müşahidəçi idim. Ətrafımda bir hadisə baş verərkən mən sakitcə diqqət kəsilərdim, qulaq asardım və onunla bağlı öz-özümə suallar verərdim. Günəşin çıxması, batması, qaranlıq, aydınlıq, dünya, kainat, təbiətdəki bütün ünsürlər-hər şey mənim üçün maraqlı idi, onların da daxildə ruhu olduğuna inanmışam. Axar suyu çox sevirəm. Həmişə axar suya baxanda elə bilirəm, içimdəki hansısa dərdim, problemim hamısı onunla birgə çıxıb gedir. Hərdən evdə fikirli olarkən bir də görürəm ki, suyu açıb qarşısında dayanmışam və ona baxıram. Daxili rahatlıq verir mənə bu. Günəşin doğmasını izləməyi çox sevirəm. Uşaqlığımdan tənhalığa meyilli olmuşam. Uşaqlar oynayarkən mən kitab oxuyar, ya da yarpaqlar yığıb qurudub dəftər arasında saxlayaradım. Kuklalarım üçün özümdən dərmanlar düzəldərdim. Guya onlar xəstələnib, mən də onları sağaltmalıyam.

- Həkimlik arzusunun ilk göstəriciləri sayıla bilərmi bunlar?

- Bəlkə də elə bir şey idi. Uşaqlığımdan həmişə qayğılarla yüklənmişəm. Anam xəstə idi, dəfələrlə əməliyyat olub. 5-6 yaşımdan bir yaşlı qardaşıma baxmışam, bələyini açıb-bağlayır, əskilərini yuyurdum. Sonra anam işləyirdi, mən yenə də özümdən kiçik bacıma baxırdım. Hələ lap balaca vaxtımdan mən evdə özümü böyük hesab edirdim, elə bilirdim ki, bunlar mənim vəzifələrimdir və ömrü boyu da bu yükü daşımalıyam. Heç kim deməyib bunu elə, amma mən elə fikirləşirdim ki, eləməliyəm. İndiyə qədər də bu, məndə davam edir. Kiməsə yaxşılıq eliyəndə, kiməsə xeyrim dəyəndə, kimisə sevindirəndə mən də sevinirəm. Ondan enerji alıram.

- Özünüzü fədakar insan hesab edirsinizmi?

- Fədakar insanam. Bu da məncə, çox pisdir. Çünki özümə aid zamanım heç vaxt qalmayıb. Bir dəfə dönüb özümdən soruşmamışam ki, mən necəyəm, nə istəyirəm. Uşaqlarımı atasız böyütdüyümdən həmişə onların istəklərinə əməl etməyə çalışmışam. Düşünmüşəm ki, birdən onlar nəsə istəyərlər, amma mənə deməzlər. Onların gözlərindən, baxışlarından istəklərini hiss eləməyə, anlamağa çalışmışam.

- Bu xüsusiyyətiniz sizdən nələri alıb?

- Uşaqlığımın, gəncliyimin bəzi məqamlarını. Bu yaşıma çatmışam, hələ indi uşaqlığımı yaşamaq, dəcəlliklər etmək istəyirəm. Çünki bunları heç zaman etməmişəm, yaşamamışam. Sən demə, yaşamaq lazım imiş. İnsan bir zamandan sonra edə bilmədiklərinin həsrətini çəkir. İndi isə onları eləmək üçün gecdir. Kimin yanında eliyəsən? Elə bir adam olmalıdır ki, sənin bütün şıltaqlıqlarını qəbul eləsin, nazını çəksin, anlasın. Elə adamlar varmı? Mənim həyatımda heç zaman olmayıb. Həmişə mən kimlərinsə nazını çəkmişəm.

Bu zamana kimi mənim göz yaşımı kimsə görməyib. Amma mən çox ağlamışam. Bəzən göz yaşlarımı içimə axıtmışam, bəzən isə təkliyə çəkilib hönkür-hönkür ağlamışam. Gülüşümlə aldatmışam insanları. Ancaq bir dəfə bir nəfər mənə demişdi ki, sənin gözlərinin dərinliyində bir damla göz yaşı var, taxdığın eynək onu gizlədir.

- Amma qıraqdan heç də bu qədər kövrək biri kimi görünmürsünüz. Biz sizi daim işgüzar və üzügülər biri kimi tanıyırıq.

- Hərəkətdən enerji alıram. İşləməyi, ora-bura qaçmağı sevirəm. Evin bir küncündə yaşayası olsam həmin an solaram. Çünki məncə, insan hərəkət edirsə yaşayır. Özümə həmişə iş axtarıram. Bəlkə də problemləri özüm özümə elə bu xasiyyətimdən yaradıram.

İnsanı zəif həlqəsindən sındırırlar. Ona görə də problemlərimi bildirmirəm, ağlayıb sızlamağı sevmirəm. Özümü aciz hesab edirəm. Heç kim təsəlli verə bilmir. Ən gözəl təsəllini özüm-özümə verirəm.

- Deməli, özünüz özünüzə yetirsiniz.

- Bəli, özüm özümə yetirəm. İçimdə təpər tapıb özüm özümü ələ almasam, ellər yığışa mənə kömək edə bilməz. Buna görə Allahıma minnətdaram ki, o istinad nöqtəsini verib mənə. Özümə söykənirəm həmişə.

- Narahat insansınız?

- Çox, həddindən artıq narahatam. Həmişə nədənsə, kimdənsə, kainat üçün, vətənim üçün, insanlar üçün narahatam.

- Ən böyük qorxunuz nədir?

- Ən böyük qorxum indi qəfildən ölməkdir. O da uşaqlarıma, əzizlərimə görə. Çünki mən hələ onlara lazımam. Onlar üçün yaşamalıyam, onların həyatını özlərinə qazandırmalıyam. Yenə də öz arzularımı, yaşadıqlarım düşünmürəm, əzizlərimi düşünürəm. Ölümdən qorxmuram, mənə elə gəlir ki, nə vaxt öləcəyimi hiss edəcəm.

- Həm həkim, həm də şair kimi məşğul olduğunuz obyekt insanlardır. İnsanlar haqqında nə düşünürsünüz?

- İnsanları, yaxşı insanları sevirəm. Bir də kim ki, heyvanları, çiçəkləri sevir o insanlara hər zaman güvənirəm. Onlardan insana pislik dəyməz, ziyan gəlməz. Getdiyim hər yerdə də başımı qaldırıb binalardakı eyvanlara baxıram. Hansında çiçək varsa, öz-özümə deyirəm ki, hə, burda yaxşı insan yaşayır. O evdə qəlbi təmiz insan var. Əgər nə vaxtsa kömək lazım olsa o evin qapısını döyə bilərəm.

Bu günlərdə bir şeir yazmışam: "Ürək də torpaq kimidir". Həqiqətən də düşünsək, torpaq kimi ürəyimiz də münbitdir, dağı var, aranı var, arzularını, ümidlərini səpirsən, ya göyərir, ya solub gedir. Hansı toxumu səpsən onun məhsulunu alacaqsan, kin səpsən kin, sevgi səpsən sevgi. Amma hər ürəyin cücərməsi üçün günəş insan lazımdır ona. Həmin insandan nur alsın, onunla isinsin.

- Amma insanlar həmişə bir-birinə qarşı xoş niyyətli olmurlar axı.

- Çox zaman insanlara fikir verməmək lazımdır. Danışılanlara qulaq tıxamağı bacarmalıyıq. Çünki hər kəs həmişə səni istəyə bilməz. Doğru yolundan döndərməyə çalışanlar, hazır işinə pəl vurmağa cəhd edənlər də olacaq. Amma sən düşüncələrində, qərarlarında əminsənsə, doğru olduğunu bilirsənsə, öz işlərini görməlisən. İllər öncə mən o deyilənlərə, "camaat nə deyər"ə çox qulaq asdım. Gördüm ki, onlar mənə həyatımı qurmaqda çox mane oldular.

- Peşmanlıqlarınız var?

- Çoxdur. Əgər mümkün olsaydı həyatımı başqa cür qurardım. Həyatda sevgimi dilə gətirməyi bacarsam da, şeirlərimdə bu sevgini, iztirablarımı açıq ifadə edə bilməmişəm. Qadınlıq hisslərim onun önünə keçib. Hisslərimi sözə çevirməyə həya edirəm. Şeirlərim ən çox təbiətdən, güldən, çiçəkdəndir.

Hər zaman yaxşı insanların axtarışındayam. Onu tapanda sevinirəm. Şairlərin yaxşı insan olduqlarına inanıram. Şeir elə bir şeydir ki, ürəyində azca da olsa bu hissləri daşımırsansa, onda onu yaza bilməzsən. Mən də içində bircə damcı yaxşılıq, gözəllik olan insanın mənfiliklərini o yaxşılığa bağışlaya bilirəm. İstəyirəm o iynə ucu boyda da olsa olan işığın böyüməyinə yardımçı olum, o da özü özünü tanısın. Pisə pis deyib sıradan çıxarmaq asandır, ondakı gözəlliyi kəşf edib onu cəmiyyətə qazandırmaq isə hünər istəyir.

- Maraqlıdır, bir həkim kimi insanlarla bağlı müşahidələriniz nələrdir?

- 20 ildir həkim işləyirəm. Bu, mənim bu illər ərzində müşahidələrimdən gəldiyim qənaətdir ki, gözəl xarakterli, səmimi, mehriban insanlar ağır xəstəliklərin belə öhdəsindən tez gəlirlər, sağalırlar. Amma qəlbi qara, kinli, paxıl, qəddar, insanları sevməyən, ya da sevmədiyi insanların əhatəsində olan insanlar ən adi xəstəliyə belə məğlub olurlar, ya gec sağalır, ya da heç sağala bilmirlər. Bir də hər bir xəstəlik insan psixologiyasında öz təsirini qoyur. İnsanın danışığından, hərəkətindən belə onda hansı xəstəliyin olduğunu bilmək olur.

- Onda deyə bilərikmi həkim Nazilə şair Naziləyə, şair Nazilə də həkim Naziləyə kömək edir?

- Bəli, edir. Həkimlik çox gözəl və şərəfli peşədir. Bütün həyatımı bu sənətə bağlamışam. Bu sənətdən də çox faydalanmışam. Şairlik isə mənəviyyatdır. Şeiriyyat insanın qəlbindədir, o bir duyğudur. İçindən gələni yaza da bilərsən, yazmaya da. Hər halda yenə də sənətim yanımdadır. Hər yerdə əvvəlcə özümü həkim kimi təqdim edirəm. Hər şeyə də birincə həkim kimi yanaşıram, sonra isə şairlik gəlir. Onlar ikisi bir yerdə, mənsə, onların arasında bir-birimizə dəstək oluruq.

- Şair kimi fəaliyyətinizin bir hissəsini Türkiyə ilə ədəbi əlaqələr təşkil edir.

- Türkiyə əslində, mənimçün heç də yad torpaq deyil. Hətta mən oraya ilk dəfə gedib ayağımı yerə qoyanda öz içimdə ağladım. Çünki Türkiyə, türk qardaşlarımız bizim üçün çox əziz və doğmadır. Orada çox gözəl insanlar tanıdım. Ankarada rəssam, şair Funda Gökçən, Səfər bəy, Fəthiyədə şair Coşqun Qarabulud artıq bizim doğmamıza çevriliblər. Sabah (12 oktyabr- red.) yeni bir qonağımız gələcək- şair Səbri Quşqonmaz. Onun kitabını dilimizə uyğunlaşdırmışam, sabah Azərbaycan Yazıçılar Birliyində təqdimatı keçiriləcək, müəllif özü də şəxsən iştirak edəcək.

- Bir az da bu barədə danışaq. Səbri bəyin şeirlərini bizim dilə uyğunlaşdırmaq ideyası necə yarandı?

- Keçən il Fəthiyədə festivalda oldum. Orada öncə Coşqun bəyi tanıdım. Şeirləri marağımı çəkdi. Orijinal, özünəməxsus, aforizmlərlə dolu poeziyası var. Bu tanışlıqdan sonra Səbri bəyi tanıdım. Həm hüquqşünas, həm televiziya filmləri rejissorudur. Özü də təbiət adamıdır. Təbiətə, torpağa çox bağlı insandır. Onun şeirləri fəlsəfi düşüncə tərzinə görə ilgimi çəkdi. Adi detallara başqa prizmadan yanaşmağı var. Belə bir insanı Azərbaycanın da tanımağını istədim. Kitablarından bəyəndiyim şeirlərini seçib dilimizə uyğunlaşdırdım. Təsisçisi və rəhbəri olduğum "Yaşıl pıçıltı" ədəbi dərnəyinin üzvləri ilə məsləhətləşdik və müəllifin özünü də dəvət etməyi qərarlaşdırdıq. Sabah Yazıçılar Birliyində Səbri bəyin özünün iştirakı ilə "Gecədən gündüzə" adlı həmin kitabı təqdim edəcəyik. "Hamımız türkük" deyirik, amma hələ də bir-birimizi yaxşı tanımırıq. Mən də bunu istəyirəm. Bir-birimizi daha yaxından tanıyaq. Bu, hər birimizə lazımdır.

- Bunu bu istiqamətdə görəcəyiniz işlərin davam edəcəyi kimi başa düşə bilərikmi?

- Allahın izniylə davam etməyi düşünürük. Fəthiyədəki milli kitabxanada Azərbaycan ədəbiyyatı bölümü yaradırıq. Coşqun bəylə danışıb planlaşdırmışıq. Klassik və müasir yazarlarımızın kitablarını, ədəbi jurnalları oraya göndərməyi düşünürük. İnşallah, dəstək olarsa böyük bir bölmə yaradacağıq. Fethiyyə turistik şəhərdir. İldə bir dəfə orada ədəbi festival keçirilir, dünyanın hər yerindən ziyalılar gedir, kitabxana ilə də tanış olurlar. Niyə bizim ədəbiyyatımız da orada nümayiş olunmasın? Mənim idealım, məqsədim insanların arasında könül körpüsü qurmaqdır. Ömür daimi deyil, insandan qalan sözdür, əməldir. Mənimçün də ruh elə sözdür, əməldir.

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet 2018.- 11 oktyabr. - S.7.