Söz-söz xırdalanan
şair
... Onda dünya belə deyildi, ilahi qanunlar hələ pozulmamışdı, Tanrı
adlandırdığı varlığı
da insan çölündə deyil,
öz içində arayıb tapırdı.
Eləcə fərqinə də
varmadan insanın ruhu tanrı daşıyırdı. O da
məmnun idi, tanrısı da... Dünya öz kefinə fırlanmağında,
insan da öz aləmində...
Nə
biz bu dünyanın vecinə idik,
Nə dünya alırdı bizi vecinə...
(Ş.Ş)
Onda ki, şeiri hıqqana-hıqqana
icad etmirdilər, sirli aləmin səsini duyub yazırdılar, yazdığı
sətirləri oxuyub heyrətlənirdilər. Məhəmməd
peyğəmbərin şeir
haqda söylədiyinə
baxın bir: "Şeirin bir hissəsi hikmətdir!"
Yadıma mərhum şair Tofiq Bayram düşür. Bir dəfə
haqqında radio verilişlərinin
birində dinlədiklərim
heyrətləndirmişdi məni.
Şair hələ
ilk şeirlərini yazanda
qəribə hallar keçirirmiş, gecə
səhərəcən otaqda
ora-bura vurnuxur, dodaqaltı nəsə öz-özünə danışır,
başını əllərilə
tutub sıxır, saçlarını dartıb
yolurmuş... Onun bu halını görən atanın ona yazığı gəlirdi! Bəli, şeir asan
doğulmur, yaradıcılıq,
məncə, ədəbi
hadisə olmaqla yanaşı, həm də kosmik hadisədir. Axı əlahəzrət
SÖZ də yer məhsulu deyil.
Hansı
müdriksə deyib ki, adi şairlər
şeir yazır, dahilər isə poeziya yaradır... Niyə yazdığını
bilməz ki, şair, bəzən yolda, bəzən yuxuda "yaxalayar" sahibini SÖZ... Azca ləng tərpəndisə,
üzünə xoş
baxmadısa... ta heç nə, getdi gedəli... Nə izini bular,
nə tozunu taparsan!..
Ədəbiyyata ürəkdən qulluq
edən, poeziya yaradan şairlərimizdəndir
Xatirə Rəhimbəyli!
Ömrünü, həyatını heç bir təltif, tərif gözləmədən xərc
edən, qələmiylə
"öz gününü
qaralayan", amma getdiyi yola işıq
saçan şair.
Sənəti müəllim,
vəzifəsi böyük
bir məktəbin dərs hissə müdiri, dünyası poeziya..! Özü etiraf edir ki, məni heç
nə onun qədər cəzb eləmir. Vaxtı az olur,
elə şeirlərini
də çox vaxt ev-iş arası yolda ipə düzüb ortaya çıxarır. Ev, ailə, iş qayğıları bəzən başını
elə qatır ki, neçə şeir balasını gün işığına
çıxara bilmir!..
Mən onu ilk dəfə təxminən
1998-ci ildə "525-ci qəzet"də
dərc olunan şeirlərindən tanıyıb
sevdim. Elə bircə şeirindən,
lap dördcə misrasından
basdım bağrıma:
Deyim ortalığa, bəlkə
də çatdı
Sözümün sədası ürəyinizə...
Yüz dəfə sevən var, bir yol
ölmədi,
Məcnunun qadası ürəyinizə...
... On bir uşaqdan biri idi Xatirə,
amma elə uşaq yaşlarından fərqlənirdi, qələm
ona munis, o qələmə dost idi. Bilənlər bilir, kənd
uşaqlarının qayğıları
çox olur. Bura həyət, ev işləri
əlavə olunanda dərs oxumağa da vaxt çatmır
az qala. Amma gələcəyin yaxşı şairi işinin çəmini
"tapmışdı", hamı yatandan sonra, özü də qaranlıq otaqda əlhavasına yazırdı şeirlərini...
Ta ki, ilk şeirləri
yerli qəzetdə dərc olunanadək yazdıqlarını gizləməli
oldu. Qəzeti alıb qızının imzasını görən
atası evdə sərt qayda qoydu və ondan
daha ev işləri
tələb olunmadı!.. İndi o, rahat yaza bilərdi...
Bu yolun ağırlığını,
məsuliyyətini dərk
edir, amma yazmaya bilmirdi.
Təzəcə tikilib astar suvağı
çəkilmiş otağı
dörd dolanırdı,
ruhundakı ağrılardan
qurtarmaq üçün
qeyri-ixtiyari əllərini
divarlara sürtə-sürtə
dəli kimi fırlanırdı. Bir də baxırdım ki, deyir, əllərimin
içi soyulub, barmaqlarımdan qan tökülür!.. Ruh ağrıları o qədər güclü idi ki, cismani
ağrıları hiss etmirdi,
ta ki, İlahi
göndərən payı
dəstələyib yerə
enənəcən... Onda da sevincindən oturub ağlayırdı. Və nəhayət,
şairlik taleyinə təslim olub
"MƏNİM ANAM GECƏLƏRDİ..." pıçıldadı.
Küsüb gündüzlərin nahaq qəmindən,
Çəkilib içimə yığılıram
mən.
Əzab
çəkə-çəkə, qəm çəkə-çəkə,
Hər gecə təzədən doğuluram mən -
Mənim
anam gecələrdi...
Başımda, dişimdə sızıldayanda
Ağrı-acı mənim, qan-qada mənim.
Xoruz səsi ilə, it səsi ilə
İstəyir başımı aldada
mənim -
Mənim
anam gecələrdi...
Hər şeiriylə
təzədən doğulur,
Tanrı sanki onun sıxıb suyunu çıxarır, olmazın əzablar verərək əvəzində
yeni insan formalaşdırırdı. Qəlibi ayrı,
tutumu ayrı. Gecələr onun idi, o da gecələrin. O gecələr ki, onunla sübh açırdı, Azan çəkirdi,
ozan olurdu. Beləcə
poeziya kimi çətin yolun bir fədakar yolçusu hüzurunuza gəlirdi.
Gəlirdi ki, dirilik suyuna çəksin ürəklərinizi...
Dünyanın ən aparıcı
duyğusu olan sevgi Xatirənin də yaradıcılığında
öndə dayanır,
şair həm də eşqi qaldırıb başı
üstündə saxlamağı
bacarır:
Mən elə bilirdim ruhun mələkdi,
Bu qoca dünyada nə çəksəm görür...
Və ya
...Ah mənə, ilanım, özün buğda dər,
Kim könüllü gedər
öz cənnətindən...
Həyatın çətin sınaqlarından
çıxa bilməyən,
yolları yarıda qırılan aşiqlərin
illər sonra qarşılaşma səhnəsi
necə də təsirlidir.., amma bitib
tükənməyən, haqlı-haqsız
maneələr bu dəfə daha sərtdir və daha hisslərini həmişəlik ürəklərində
dəfn etməyə məcbur edir...
... Söhbət aç ailəndən,
Evdən, uşaqdan danış.
Gileylən güzərandan,
Yaxın, uzaqdan danış.
... Yox, yox, gəl
toxunmayaq
Könüllərin yasına.
Sonra da sağollaşaq,
Hər kəs öz yuvasına...
Qəm,
kədər, həsrət
adi adamı da bir neçə
misra yazmağa həvəsləndirər, amma
qəmdən poeziya yaratmaq şair olana xasdır... Şair həm də şeirlərində
eldən gələn təşbih və bənzətmələri elə
məharətlə işlədir
ki, oxucu heyran qalır...
Hamı
"getdi" deyib haray qoparır,
Gedənlər hayana gedib ki, gəlmir..?
... Xatirə, bir ömür oldu bəkçisən,
Gözlərin cuvardı, sən çiçəkçisən.
Gəlməz, bir ömür
də qəhrini çəksən,
Gedənin gedibdi...
Gedib ki, gəlmir..!
İnsanlardan, həyatın, dünyanın
etibarsızlığından bezəndə üzünü
dağlara tutur Xatirə Rəhimbəyli.
Sıranıza alın, noolar,
Dağlar məni. daşlar məni.
Susdum daha qoy öldürsün.
Bu ürəyi boşlar məni...
Vətən, ana, torpaq kimi müqəddəslər də onun yaradıcılığının bir hissəsidir, şairin hisslər süzgəcindən keçir... İtirilmiş torpaqlarımız, əsir şəhərlərimiz, Xocalı faciəsi ona rahatlıq vermir, amma o, dərdə ağlamağa yox, azca səbrə və mübarizəyə səsləyir oxucunu...
... Axdı şəhid qanları töküldü daşın üstə,
Qanla dolu bir tarix yazıldı
yaşın üstə.
Nə vaxt dalğalanarsa bayrağım başın
üstə,
Bax onda deyəcəyəm bəxtiyarsan, Xocalım,
Yaşayırsan bizimlə, hələ
varsan, Xocalım...
İçində yaşadığımız sirli dünya, fanilik, əbədi ayrılıq və ruhuna çökən sarsıntıdan yorulduğunu
hiss edərək kövrəlir
və doğma saydığı insanlara üzünü tutub, bircə sirli düyününü belə
aça bilmədiyi dünya ilə belə vidalaşır:
... Ey, varmı mənimlə gedən, gedirəm,
Yorulub əl-ayaq,
bədən, gedirəm.
Bilməm
niyə gəldim, niyə gedirəm...
Dad ola bilmədi
damaqda dünya...
Amma biz səninlə vidalaşmırıq,
Xatirə xanım, yeni şeirlər, təzə söz arzusuyla və bir də sənə
yazdığım şeirin
bir bəndi ilə hələlik deyir və əllərinini
həmişə "Tanrının
cibində" olmasını
arzulayıram...
... Göydə silkələnir,
bulud tökülür,
Yerə həmd yağır, şükür tökülür.
Söz-söz xərdalanır, bənd-bənd
tökülür,
Hər səhər, hər
axşamçağı Xatirə...
Şahnaz
ŞAHİN
525-ci qəzet.- 2019.- 10 aprel.- S.20.