Xəyanətkar
pinqvinin hekayəsi
Beyninin içindəki fırtına gözlərindən
oxunurdu. Hərdən
pürrəngi çaydan içə-içə
yaranmış səssizliyin səbəbinin nə ola biləcəyini ehtimal etməyə
çalışırdım. Birdən
"Özümü Qrapekun kimi hiss edirəm" deyərək,
sükutu pozdu. Əminəm ki, bu
sözü heç vaxt eşitməmişdim. Nə olduğuna dair zərrə qədər fikrim
yox idi.
Alnımı qırışdırıb,
üzümü anlamağa çalışırmış
kimi maraq dolu ifadəyə bürüməyimdən başa
düşmədiyimi gördü və nəql etməyə
başladı.
Bir müddət əvvəl Yaponiyanın Miyaşiro
şəhərindəki "Tobu" heyvanxanasında 20
yaşlı Qrapekun adlı erkək pinqvin yaşayırdı. Bir gün on
illik sevgilisi Midori onu daha gənc bir pinqvinə görə tərk
edir. Qəlbi qırılan Qrapekun
yaşadığı eşq acısından depressiyaya
düşür. Baxıcıları onu bu
vəziyyətdən xilas etmək üçün çox
çalışırlar, amma bir xeyri olmur. Bir gün Qrapekun dərdli-dərdli gəzişərkən
gözü Hululu cizgi film xarakterinin karton fotosuna
sataşır. Qanadlarını
çırpa-çırpa, əcaib səslər
çıxara-çıxara həyəcandığını
görürlər. Hər gün eyni hal təkrarlandığı
üçün vəziyyəti öyrənməyə
çalışırlar. Məlum olur ki,
pinqvin həmin kartondan olan maketə aşiq olub. Ardınca bölgədə tayfun qasırğası
olacağı ilə bağlı xəbərdarlıq gəldiyi
üçün pinqvinləri təhlükəsiz yerə
aparmalı olublar. Nəticədə
Qrapekun karton sevgilisindən ayrılmalı olub və növbəti
dəfə depressiyaya düşüb. Üst-üstə
yaşadığı qəlb qırıqlığına
yaşlı pinqvinin ürəyi tab gətirmədiyi
üçün ölüb.
İndi mənim də aqibətim Qrapekununkundan çox
da fərqli deyil. Ürəyimin sızıltısı
rahat yaşamağa imkan vermir və illərdir ki, bu vəziyyətdəyəm.
İşə bax da, bu mövqedəki adam
özünü pinqvinlə müqayisə etmişdi. Bütün bunları səmimiyyət və dərin
hüznlə danışmışdı. Onu
ilk dəfə belə kədərli görürdüm.
Fərqi yoxdur kişi və ya qadınsan,
vəzifən, yaşın, statusunun nə olmağı əhəmiyyətsizdir.
Eşq acısı ölüm kimidir,
varlısı da, kasıbı da eyni şəkildə
yaşayır.
Cəmiyyətdə qadınların çəkdiyi
ağrının daha dərin olduğuna, kişilərin isə
"sevgi sevgiylə unudular" məntiqi ilə yeni eşqə
yelkən açdığına, içkiyə, əyləncəyə
meylli olduğuna inanılır. Əslində, bu,
ümumi və önyarğılı baxışdır.
Məsələnin görünməyən tərəfi
isə bu fikirlərin tam əksidir.
Kişilər eşq acısını qadından daha dərin
yaşayırlar. Bunu mən yox, psixoloqlar, alimlər,
araşdırmaçılar deyir. Amma elə
görünür ki, sanki onların heç nə vecinə
deyil. Bu isə patriarxal cəmiyyət
olduğumuzdan irəli gəlir. Kişilərin
öhdəlikləri, məsuliyyətləri,
boyunlarının arxasına etiket kimi tikilən məcburiyyətləri
var. "Güclü olmalısan, duyğusal davranmamalısan,
məntiqli olmalısan" tələbləri
doğulduqları gündən yığıb, yumrulanıb
çiyinlərinə yüklənir. Buna
görə kişilər hisslərini ört-basdır etmək
üçün dəridən-qabıqdan çıxır, həyatları
boyu gerçək duyğularını gizlətməyə
çalışırlar. Bütün
bunlar insanı insan edən duyğulardan
uzaqlaşdırır, nəticədə kişilər özlərini
ifadə edə bilmədikləri üçün depressiya və
qayğı içində ömür sürürlər.
Qadınlarda belə deyil. Acını zərrəsinə qədər
yaşayır, ağrısını dilə gətirir,
üsyan edir, fırtına qopardır, əsir-coşur və
qısa müddətdən sonra "yas dönəmi"ni geridə qoyurlar. İnsan nə
qədər yüksək səslə ağlayarsa, nə qədər
öfkəsini qusarsa, içindəki zəhərdən o qədər
tez qurtula bilər. Qadınların
nümayişkarcasına yaşadığı bu
ağrıları kişilər səssiz-səmirsiz, sakitcə
yaşayırlar. Buna səbəb isə
çəkdikləri əzabı ertələməkləridir.
İlk zamanlar reallığı ümumiyyətlə
qəbul etmir, heç nə olmamış kimi davranırlar.
Üzləşməyə qorxur, onu
xatırladan hər şeydən, hamıdan qaçmağa
başlayırlar. Vəziyyət belə
olunca, yaşayacaqları "yas dönəmi" ertələnmiş
olur. Üstündən uzun müddət
keçdikdən sonra kənara qoyduqları ağrıları
ortaya çıxardıb, yeniymiş kimi əzab çəkirlər.
Bu isə çoxdan bitməli olan prosesi uzada
bildikcə uzadır. Hirslənir, hikkələnilər.
Həm özünü, həm onu
suçlamağa başlayırlar. Sevdiyi
insanı münasibət bitdiyi üçün, özlərini
isə bitməməkdə göstərdiyi israra görə qınayırlar.
Bu dönəmlərdə ayrılıqdan dolayı kişi özünü əsla günahkar
bilmir. Onun gözündə qəbahətli tərəf
qadındır.
Ardınca "kaş" deyib dad etdiyi günlər gəlir. Peşmanlıq
hissi yaxasını buraxmır. "Kaş
bu hərəkəti etməzdim, gərək getməyinə
imkan verməzdim" deyə-deyə özünü
içindən oyur. Keçmişi anbaan
xatırlayıb, harada yanlış etdiyini tapmağa
çalışır. Bütün bunların heç
biri işə yaramır və kişi
xroniki ağrılara məruz qalır. Etdiklərindən
zövq almır, yuxu rejimi pozulur, ağzının dadı
qaçır, fikirləri dağınıq olur, istəkləri,
gözləntisi azalır və boz, mənasız günlər
yaşamağa başlayır.
Uzandıqca uzanan "yas dönəmi" kişinin hər
şeyi qəbul etməyindən sonra başa çatır. Eşq acısı qadın
və kişi üçün eynidir. Sadəcə kişilər bunu zəiflik olaraq dəyərləndirdikləri
üçün problemi gün üzünə
çıxartmamaqda inad edilər. Ona
görə də, bu dönəmi ağır keçirirlər.
Məsələyə zəif, gücsüz tərəfdən
yox, həlli yönündən baxmaq lazımdır ki,
yaranmış vəziyyətdən çıxmaq
mümkün olsun. Yeri gəlmişkən,
dostum hələ də həqiqətlərini soyuducunun buzlu
gözündə dondurulmuş vəziyyətdə
saxlayır. Ümid edirəm ki, sonu
zavallı Qrapekununku kimi olmayacaq.
Türkan TURAN
525-ci qəzet.- 2019.- 6 iyul. S. 23.