"Hər şeydən narazı adamları ciddiyə almıram"

Gənclər nə istəyir?

Tarixən hər bir xalq özünün xoşbəxt gələcəyə olan ümidlərini ilk növbədə gənc nəslə bağlayır. Gənc nəslin sağlam və aydın təfəkkürlü, savadlı yetişməsi hər bir ölkə üçün başlıca məsələdir. Bəs bu gün Azərbaycan gənci nə düşünür, o cəmiyyətdə öz layiqli yerini tuta bilmək üçün hansı problemlərlə üzləşir? Gəncliyin problemləri və arzuları barədə gənc nəslin nümayəndələrinə; Siz gənc nəsli böyüklərdən fərqləndirən əsas məqam nədən ibarətdir? İstədiyiniz həyatı qurmaqda hansı çətinliklərlə rastlaşırsınız? Özünüz barədə nəyi dəyişmək istərdiz? - kimi suallarla fəal olan gənclərə müraciət etdik. Cavablar müxtəlif oldu

Şairə, tərcüməçi Rəbiqə Nazimqızı gənc nəsilin yaşlılardan informasiya texnologiyalarına meylliyi ilə seçildiyini xüsusi qeyd edərək fikrini belə əsaslandırdı

- Gənclər dünya yaranandan yaşlıların təcrübəsini görür və daha rahat, eyni zamanda, daha maraqlı yaşamaq istəyirlər, onlar yenliklərə açıqdılar, səyahəti sevirlər

Rəbiqə Nazimqızına istədiyi həyatı qurmağa mane olan yeganə şey maddiyyatdı: "Maaşımı illərlə xərcləməyib, yığsam da, ona nə ev ala bilərəm, nə maşın. Toy, ad günü, təqdimat dəvəti görəndə bilmirsən neyləyəsən".

Rəbiqə xanım ixtisasını dəyişmək arzusundadır: "Xarici dil öyrənməyə çalışıram. 18 yaşımdan işləyirəm, özü də jurnalistika kimi gərgin sahədə, indi heç olmasa, ara-sıra dincəlmək istərdim".

"Gənclik özü böyük fərq, böyük üstünlük deməkdir. Dəfələrlə yaşlı nəsildən olan insanların keçib gedən gənclik üçün necə həsrətlə darıxdığına şahid olmuşam. Amma həyat davam edir və günbəgün bu məşhur fikri isbat edir: "Çox yaşamağın yeganə yolu qocalıqdan keçir". Gənclik enerjisi, təşəbbüskarlığı, fantaziyası xoşbəxtlik mənbəyidir. Sadəcə, bunların mahiyyətini dəyərləndirib faydalı çalışmaq lazımdır, vəssalam. İndi elə bir zamandır ki, həyatın ritmi ilə ayaqlaşa bilməyənlər zamandan geri qalırlar. Zamandan geri qalmağın fəsadlarını isə yaşlı nəsil daha çox yaşayır. Yəqin gəncliyin daha bir fərqi budur: həyatın ritmi ilə bərabər addımlamaq" - bunu yazıçı -jurnalist Cavid Zeynallı sorğumuza münasibət bildirərkən deyib.

Cavid Zeynallı: - Ümumiyyətlə, hər şeydən giley-güzar etməyin tərəfdarı deyiləm. Hər şeydən narazı adamları da heç vaxt ciddiyə almamışam. Əksinə, mənfi enerji mənbəyi olduqları üçün onlardan mümkün qədər uzaq qaçmağa çalışmışam. İstədiyim həyatı qurmağın sərhədləri uzaq üfüqlərdən keçmir, elementar ehtiyaclardır ki, onların bəzilərini əldə etmişəm, bəzilərini əldə etmək üçün zamana ehtiyac var.

Zamanı düzgün bölmək, ingilis dilini öyrənmək üçün iradəli olmaq, yazmaq həvəsini öləziməyə qoymamaq və s. bunlar C. Zeynallının həyatında nail olmağa çalışdığı nüanslardır.

Yazar Günel İmransa bəşəriyyatın davamı olan insanı əvvəlki nəsillərdən fərqləndirən əsas məqamın yaşadığı zamanla bağlı olmasını deyir: - Zamanla dünya fasiləsiz dəyişir və bu insana təsirsiz ötüşmür.

Günel İmran maneənin hər zaman pis olduğunu düşünmür: - Bəzən mane olan şərtlər insanın seçimlərin ən doğrusunu etməyinə səbəb olur. Ən böyük mane, insanın özünün beynində yaratdığı manelərdir. İnsan diqqətini tamamilə öz həyatına cəmləsə, manelər həm kiçilər, həm də azalar.

Jurnalist Fariz Abdullayev gənc nəsli fərqləndirən əsas məqamın ilk növbədə onlarda müstəqil, yaşca böyüklərin fikirlərindən fərqli düşüncənin formalaşmasında görür:

- Böyüklərin hər hansı fikri bildirməsində müəyyən sərhədlər, olmazlar var. Üstəlik, onlar ictimai qınaq amilini çox diqqətlə nəzərə alır və hər məsələyə "mən haqlıyam" prinsipi ilə yanaşırlar. Gənc nəsil isə öz düşüncələrinə uyğun, sərbəst, yəni qadağasız həyat yaşamaq istəyir. Məsələn, əksər valideynlər övladlarının ali təhsil almasında israr edir, amma çox zaman bu israr reallıqla uzlaşmır. Yəni övladın ali təhsil almağa nə həvəsi, nə də yetərincə potensialı olmur. Bu faktor onlar arasında mübahisəyə səbəb olur. Əgər uşağınız istəyirsə, bundan xoşbəxtdirsə, imkan verin gedib fəhlə olsun. Eyni hal övladlarının həyat yoldaşı seçimində də yaşanır. Təəssüf ki, əksər valideynlər uşaqlarının həyatını onların yerinə yaşamaq istəyir, hər addımlarında göstəriş verir. Bu da müəyyən zaman keçdikdən sonra daha ciddi ailədaxili problemlərə yol açır və hətta, artıq yetkinlik yaşına çatmış, özünü dolandıra biləcək potensiala malik övladın evdən getməsinə gətirib çıxarır. Məncə, bu problemlərin yaşanmaması üçün valideyn "qılıncını" övladlarının üzərindən çəkməlidir.

Fariz həyatını valideynlərimin diktəsi ilə qurmadığını deyir: - Öz istəyimlə ali təhsil almışam, öz istəyimlə jurnalistikaya gəlmişəm, öz istəyimlə televiziya sahəsini seçmişəm.

Şair Ulucay Akif bütün yeniliklərin insanların xarakterinə və davranışlarına birbaşa təsir etdiyini deyir: - Bu dəyişikliklərin nəticəsidir ki, nəsillər arasında fərqlər, anlaşılmazlıqlar yaranır. Ədəbiyyatda da belədir, amma bir şeyi deyim. Mənə görə ədəbiyyatda "gənc" və "qoca" anlayışı yoxdur. Ədəbiyyatda "yeni" və "köhnə" anlayışları var. Yaşlı dediyimiz imzalardan elə yeni əsərlər, gənc dediyimiz imzalardan elə köhnə mətnlər çıxır ki, kimin gənc, kimin qoca olduğunu seçmək olmur. Yaşlı olmaq qəbahət deyil, təbii haldır, amma köhnə olmaq qüsurdur. Həmçinin, gənc olmaq yox, yeni olmaq vacibdir!

Ulucay Akifə istədiyi həyatı qurmağa ona mane olan yeganə şey tənbəlliyidir.

"Özümdə dəyişmək istədiyim tək şey tənbəlliyimdir" - deyir Ulucay Akif.

Şair Taleh Mansur:

- Elə bir zamana gəlib çatmışıq ki, indi gənc nəsli yaşlı nəsildən, yaşlı nəsli də gənc nəsildən fərqləndirmək olmur. Gənc var ki, "qoca"dı, qoca da var ki, "gənc"di. O yerdə ki, yaşıl nəsil və gənc nəsil anlaşa bilmir, orada nə yaşlı doğru-dürüs yaşa dolur, müdrikləşə bilir, nə də gənc nəsil gəncliyinin üstünlüklərindən yararlana bilir, gənc olduğunu hiss edə bilir. Məncə, belə suallarının özü kimi cavabları da qarma-qarışıq və xaotik olur. Açığı, belə suallara başqa cür cavab verməkdə çətinlik çəkirəm deyə, lakonik bir cavabla fikrimi yekunlaşdırıram.

"Maddi durumundan asılı olmayaraq, yer üzündə elə bir adam yoxdu ki, onun həyatı ürəyi istədiyi kimi olsun. Belə deyək da, nə yer üzündəki xoşbəxtlər tam səmimidirlər, nə də ki bədbəxtlər. İnsan ömrünün sonuna qədər layiq olduqlarının ölçü-miqdarını çək-çevir etməklə məşğul olur. Nə deyim, mən o qədər də naşükür deyiləm. Ailəm var, övladım var, kirayə olsa da, başımın üstündə evim var. Hələ Allah verdiyi ürəyim sevgidən, başım az-maz ağıldan uzaq düşməyib. Hiss edə bilirəm, duya bilirəm, bəsimdi. İnsan ağlını və ürəyini unudub, istəklərinə və maddi tələbatlarına çox qulaq versə, özünü şeytanın ağuşunda tapar" - deyir Taleh Mansur.

O bildirir ki, insan kamildirsə, özü və həyatı ilə bağlı hər şeyi dəyişmək səlahiyyəti var. Kamil deyilsə, heç libasını belə dəyişməyə haqqı yoxdu, fikrimcə. Nə danım, olur ki, daha çox həssaslığımla bağlı narahatçılıq, nigarançılıq keçirirəm. Hətta hərdən yenicə dünyaya göz açmış oğlumu belə başqa cür tərbiyə etmək fikrinə düşürəm ki, həssas olmasın. Sonra görürəm yox, mən ürəyimə xəyanət eləyə bilmərəm. Bir sözlə, mən özümlə bağlı dəyişmək istədiyim şeylərin artıq aludəçisiyəm.

Jurnalist Tural Turan gənc nəsli sələflərindən seçilən bir neçə nüansı göstərir: - Birincisi, əksəriyyəti optimistdir. İkincisi, praqmatikdirlər. Üçüncüsü, uzaqgörəndirlər. Daha demokratikdirlər. Fikirlərini daha azad şəkildə ifadə edə bilirlər. İstədiyim həyatı yaşamağa mane olan yalnız maliyyə sıxıntısıdır. Evsizlik buxovundayam. Bu, tək mənim yox, əksər gənclərin problemidir. Sosial şəraitin ağırlığı gənclərin gec yaşda evlənməsinə, genefondun zədələnməsinə gətirib çıxarır. Amma mənəvi cəhətdən xoşbəxtəm. Kitabların sayəsində səbr etməyi öyrənirəm (gülür). Özüm hər gün dəyişirəm, inkişaf edirəm. Yenilənirəm. Bu, normal haldır.

Tural Turan deyir ki, onu narahat edən və ona mənfilik gətirən xüsusi bir xüsusiyyəti yoxdur.

Yazar Ayxan Ayvaz: - İndi gənc nəsli yaşlılardan fərqləndirən cəhətlərin qürubunu görürəm. Etiraz, çılğınlıq yox olur.

Ayxan Ayvaz istədiyi həyatın konturlarını belə göstərir: hüzur və normal yaşamaq.

O da digər həmyaşıdları kimi tənbəlliyini dəyişmək istəyindədir.

Hazırladı: Şəhla Aslan

525-ci qəzet.- 2019.- 5 iyul. S. 13.