Ağ saçların simfoniyası
Uşaqlıqda nə vaxtsa otuz-qırx yaşımızın
olacağı ilə bağlı elə heyrətlənirdik, elə
həvəslənirdik, elə
darıxırdıq, əlli
il sonraya
elə uzun baxırdıq ki, elə bil böyük
bir əlli il lazım olacaqdı
bu yaşa çatmaq üçün...
Sən demə, burnumuzun dibindəymiş...
"Gizlənqaç" oyunlarında gözümüzü
yumub-açana kimi qırxı haqladıq. İndi səksənə
elə baxmıram, bilirəm ki, budu-buradı, təxminən
"İçərişəhər"
metrostansiyası ilə
"Qız qalası"
məsafəsində. Hərçənd səksən yaşa
ucalmaq hər adamın işi deyil. Mənimlə bu səksənin arasında yenə də böyük bir qırx il dayanır... Yaşadığım qədər də
yaşamalıyam hələ,
gücüm çatsa.
Hələ özümü
bu qırx yaşda yüz səksən yaşlı adam kimi
hiss etməyimdən danışmıram.
Yəqin
elə buna görə Viktor Hüqo
"qırx yaş gəncliyin yaşlılığı,
əlli yaş yaşlılığın gəncliyidir"
fikrini kəşf edib.
Dostlarım qırx yaşıma qədər saçlarımın
ağarmamasına çoxlu
zarafatlar edirdilər. Biri deyirdi,
yəqin xına qoyursan, o biri deyirdi, rəngləyirsən.
Özlərinin saçları tez
ağarmışdı deyə,
mənim paxıllığımı
çəkirdilər. Mən də hər dəfə bu zarafatlara elə zarafatla cavab verirdim, deyirdim, mənim nə yaşım var ki, saçlarım ağarsın. Vicdansızlar deyə-deyə saçlarımı
ağartdılar. Bir
dəfə güzgüyə
baxanda gördüm bir dənə ağ tük
var qulağımın
dibində. Bu təxminən anamın ağır xəstəlikdən
əziyyət çəkdiyi
vaxta təsadüf edirdi. Başladım onu əzizləməyə,
qoruyub-saxlamağa. Hələ özümü
nümunə də göstərirdim ürəyimdə,
deyirdim, dostlarımın
başında bir tük ağarmış olsaydı, dartıb qoparardılar bəlkə
də, halaldı mənə. Sonra bir
dəfə də baxanda gördüm hər qulağımın
dibində üç-dörd
tük ağarıb.
Bu da təxminən anamın dünyasını
dəyişdiyi vaxt idi... Anladım ki, hər ağaran tükün bir mənası var və bu
"mənalılar" hərəsi
bir əzabdan, əziyyətdən, itkidən
ilhamlanırlar. Lap elə qanla qidalanan həşəratlar
kimi. Bizi sümürdükcə, kökəlirlər, uzanırlar,
ağarırlar... arada
istədim başımdakı
tükləri sayım.
Görüm məni nələr
gözləyir, görüm
bu saçları rəngləyib bitirmək
üçün nələr
çəkməliyəm, nə
qədər yol qət etməliyəm.
İki min, üç
min, beş min... məlum oldu
ki, başımızda
iki yüz əlli, üç yüz min tükümüz
var. Bircə düşünməyin
ki, həqiqətən
saçlarımı sayıb,
belə bir rəqəm əldə etmişəm. İnformasiya texnologiyalarının səxavətindən yayarlandım.
Belə yerdə bəlkə də keçəllərə
həsəd aparmaq da olar, ən
azından hər gün ağarmış saçlarıyla üz-üzə
qalmırlar.
Səksən yaş və ondan daha çox...
Əminliklə deyə bilərəm
ki, çox qurbanlar, çox fədakarlıqlar tələb
edən yaşdır. Bütöv bir saçı
ağartmaq... necə böyük ürək tələb edir, ilahi. Səksən il millətin
dərdini çəkməkmi
olar... Adamın ürəyi partlayar.
Bəlkə elə buna görə o ürəyi yardırmaq da varmış qismətində?.. Elmi araşdırmalar sübüt edib ki, saç ürəkdən qidalanır...
deməli, əzablarla,
əziyyətlərlə, itkilərlə
ağarmış saçların
ürəkdə izləri
var. Görən həkimlər
bildilərmi kimin ürəyini yardıqlarını,
görən bildilərmi
onlara hansı ürəyi etibar etmişdik, görən gördülərmi o ürəkdə
nələr yatır,
kimlər yatır...
Bir dəfə əlinə bir kaset düşüb...
əlli illik yubileyinin kaseti imiş sən demə... deyir, baxanda gördüm kimlər varmış orda, indi bir-iki
nəfərdən başqa
heç biri yoxdur... bu sözləri
deyəndə cam çərçivələrin
arxasındakı gözləri
ələ vermişdi
saçlarının sirlərini...
Onu yaxşı
tanıyan bir dostum demişdi ki, guya saçlarını
heç vaxt daramır... elə səhərlər bir tumar, bir sığal
çəkir, vəssəlam. Deyirəm
bəlkə, qorxur aynaya baxmaqdan?.. İtirdiyi doğmalarını, itirdiyi dostlarını görməmək üçün
baxmır saçlarına?
Bəlkə elə tumar çəkmək də bir sirdir...
belə bir salamlama - əzizləmə
edir bəlkə itirdiklərinə... bəlkə
də...
Hərdən elə fikirləşirəm ki, belə səksən olmaz... ya da heç özü də bilmir hansı yaşdadı... Bəlkə də səkkiz yüz yaşı var. Bəlkə də on dəfə "gedib-qayıdıb"... Bəlkə üç dəfə Yusiflə, beş dəfə Vaqiflə dərdləşib... Ziyayla öpüşüb, qucaqlaşıb... Rasimlə çay içib, yeriylə-yuduyla maraqlanıb, rahatlığından əmin olub... atasına, anasına sarılıb bərk-bərk... buraxmaq istəməyib o Anı, o Anları... "An, dayan, sən nə gözəlsən!"
Yox əfəndim! Ya mən özümü təkzib etmək məcburiyyətindəyəm ki, səksən yaş burnumuzun dibində deyilmiş, dünyanın o başında və yaxud Mauna Kea zirvəsindəymiş, ya da onun həqiqətən səkkiz yüz yaşı var. Və biz heç vaxt o yaşa çata bilməyəcəyik.
Bir dəfə xarici səfərlərin birində, səfərin sonuncu günü, axşam yeməyində səfər yoldaşlarımız arasında 21 rəqəmiylə bağlı şirin bir mübahisə yarandı... Dostların bu şirin mübahisəsinə kənardan maraqlı təbəssümlə tamaşa edirdi... Gördü ki, mübahisə qızışır, dedi, yaxşı, qaldırın bu sonuncu qədəhləri də o sağlığa içək ki, 21 il sonra, yenə bu məkanda, bu heyətlə oturaq... hamımız gülüşdük... mübahisə gözəl bir sonluğa vardı.
Ürəyimdən möhkəm bir "amin" sədası
yüksəlir hər gün... Biz nə qədər tez-tez
görüşsək, nə qədər uzun
illər sonra yenidən və yenidən
görüşsək, bizim xeyrimizədir.
Ruhumuz ağ
saçların simfoniyasından qidalanar,
tarixə, dəyərə toxunmuş
olarıq. O zaman, özü
yazdığı kimi, "Mütləq
görüşərik!"
Xəyal RZA
525-ci qəzet.- 2019.-
14 mart.- S.7.