Bakıda görkəmli özbək ədibi Babaxan Şərifin 70 yaşı qeyd olunub

"Azərbaycanca-Özbəkcə, Özbəkcə-Azərbaycanca lüğət"in təqdimatı keçirilib

Oktyabrın 9-da Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin üzvü, yazıçı, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas alim, Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi əlaqələrinin genişləndirilməsində xidmətlər göstərmiş Babaxan Şərifin 70 illik yubiley tədbiri və "Azərbaycanca-özbəkcə, özbəkcə-azərbaycanca lüğət"in təqdimatı keçirilib.

"Kaspi" qəzeti və Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən təşkil olunan tədbirdə millət vəkilləri, Özbəkistandan Azərbaycana qonaq gəlmiş ziyalılar, ictimaiyyət nümayəndələri və jurnalistlər iştirak ediblər.

"Kaspi" qəzetinin baş redaktoru İlham Quliyev tədbiri giriş sözü ilə açaraq Babaxan Şərifin 70 illik yubileyi və "Azərbaycanca-Özbəkcə", "Özbəkcə-Azərbaycanca" lüğətinin təqdimatının ölkənin ədəbi və mədəni həyatı üçün əlamətdar olduğunu diqqətə çatdırıb.

"Kaspi" Təhsil Şirkətinin rəhbəri, filologiya üzrə elmlər doktoru Sona Vəliyeva çıxış edərək Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi əlaqələrindən, bu əlaqələrin dərinləşdirilməsində yazıçı, tərcüməçi, ədəbiyyatşünas alim Babaxan Şərifin səmərəli xidmətlərindən danışıb. B.Şərifin öz həyatını, taleyini büsbütün elmə, ədəbiyyata, sözə bağladığını deyən Sona Vəliyeva onun nəşr etdirdiyi kitabların, tərcümə əsərlərinin əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb: "O, 60-70-ci illərdə universiteti bitirəndən sonra jurnalist kimi fəaliyyət göstərib. Kitaba, sözə bağlılıq, millətin taleyi, ədəbiyyatı ilə bağlı kitabların nəşri onun canına, qanına hopub, taleyinə çevrilib. Hər adamın işi deyil ki, sözə könül verə, taleyini sözlə bağlayıb, sözün ovsunu ilə bərabər millətini, xalqını da tanıda. Eyni zamanda, bütün türkdilli xalqlar arasında bir körpü rolunu oynaya bilsin. Məsələn, 90-cı ildə onun "Türk-özbək" danışıq kitabçası 3 dəfə nəşr olunub. Çünki bu çox vacibdir. Bu nəşrin türkdilli xalqlar arasında maneəsiz danışıq üçün əhəmiyyəti böyük idi. Bu əsrin əvvəllərində türkdilli xalqların vahid dil məsələsinə bir təkan idi. Babaxan müəllim bu işin öhdəsindən layiqincə gəldi. Ona görə də bu kitab 3 dəfə çap olundu. Bu kitabın xalqlar arasında ünsiyyət və körpü rolu oynaması onun taleyində bir sıra izlər buraxdı. Onu tanıtdı, sevdirdi, çoxlu dostlar qazandırdı. Babaxan müəllim həmyaşıdları və yeni nəsillər arasında bir körpü rolu oynayaraq, özünün türkçülük ideyasını və bu ideologiyaya xidmətini ortaya qoya bildi. Babaxan Şərif həm də professor Əli Həsənovun "Geosiyasət", Elmira Axundovanın "Heydər Əliyev. Şəxsiyyət və zaman" kitablarını, Anarın əsərlərini, eləcə də gənc yazarların hekayələr toplusunu tərcümə edərək onları tanıdıb".

S.Vəliyeva təqdim edilən "Azərbaycanca-özbəkcə, özbəkcə-azərbaycanca lüğət" ilə bağlı fikirlərini bildirib, Babaxan Şərifə yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıb.

Özbəkistanla əlaqələrinin 90-cı illərin əvvəllərindən yarandığını qeyd edən Beynəlxalq Avrasiya Fondunun sədri Umud Rəhimoğlu son illər Azərbaycan-Özbəkistan əlaqələrinin daha da genişlənməsindən bəhs edib, bunda payı olan hər kəsə təşəkkür edib.

Yaxın günlərdə Özbəkistandan qayıtdığını söyləyən millət vəkili Qənirə Paşayeva iki qardaş ölkə arasında körpü olan şəxsiyyətin yubileyinin Bakıda da qeyd edilməsindən məmnunluğunu ifadə edib: "Babaxan müəllim təkcə Özbəkistanda deyil, bütün türk dünyasında tanınan böyük şəxsiyyətdir. Bütün ailəsi ilə könlünü türk dünyasına vermiş insandır. Təkcə Özbəkistanda çıxan kitablarında məqalələrini Azərbaycana həsr etmir, həmçinin, Türkiyədə çıxan son kitabında 10 məqalə Azərbaycanla bağlıdır".

Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Mədəniyyət Mərkəzinin rəhbəri Samir Abbasov Özbəkistan-Azərbaycan dostluq əlaqələrinin get-gedə möhkəmləndiyini vurğulayıb: "Biz Mərkəzi Asiyanın əsas dövlətlərindən olan Özbəkistanla dostluğumuzu daha da möhkəmləndirməliyik. Gəlin üzümüzü türk dünyasının böyük mərkəzinə, mədəniyyət beşiyinə çevirək. Mən hər birinizdən bu dəstəyi gözləyirəm". S.Abbasov təqdimatı keçirilən lüğətin ilk belə layihə olduğunu qeyd edib, Babaxan Şərifin Özbəkistan tərəfdən layihənin həmmüəlliflərindən biri olduğunu nəzərə çatdırıb.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) katibi Rəşad Məcid Babaxan Şərifi 2014-cü ildən tanıdığını deyib: "Babaxan müəllim xaraktercə nikbin şəxsiyyətdir. O, mehribanlığı, insana məhəbbət hissi, işıqlı düşüncəsi ilə seçilir". Rəşad Məcid yubilyara AYB-nin sədri, Xalq yazıçısı Anarın təbrikini çatdıraraq, Beynəlxalq Rəsul Rza Mükafatını ona təqdim edib.

Özbəkistanlı yazıçı-publisist Şöhrət Barlas, görkəmli alim Ramiz Əsgər, yazıçı-publisist Yunis Oğuz, filologiya elmləri namizədi Fazil Güney və digər çıxışçılar da yazıçı Babaxan Şərifin iki ölkə arasında ədəbi əlaqələrə verdiyi töhfələrdən söz açıb, yubileyi münasibətilə onu təbrik ediblər. Eyni zamanda, "Azərbaycanca-özbəkcə, özbəkcə-azərbaycanca lüğət"in əhəmiyyəti vurğulanıb.

Sonra Babaxan Məhəmməd Şərif çıxış edərək təşkilatçılara və çıxışçılara təşəkkürünü bildirib: "Biz türk dünyası olaraq hamımız qardaşıq. Qardaşlar arasında qovğa çıxa bilir, amma sevgi varsa, nifaq yaranmır. Biz qardaşlıq bağlarını sevgi bağlarına çevirməliyik. Görəcəyimiz işlər gördüyümüz işlərdən çoxdur. Birliyimiz türk dünyasını genişləndirməyə yönəlməli, öz yerimizi dünya xalqları içərisində tapmalıyıq. Ədəbi əlaqələrimizlə bağlı olan, milliliyimizi qoruyan əsərləri ortaya qoymalıyıq. Türk dünyasının ayaqda qalması üçün bütün imkanlarımızı səfərbər etməliyik".

Sonda qonağa "Kaspi" Təhsil Şirkəti və "Kaspi" qəzetinin, Mətbuat Şurası İdarə Heyətinin və Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Mədəniyyət Mərkəzinin diplomları təqdim olunub.

"Azərbaycanca-özbəkcə, özbəkcə-azərbaycanca lüğət" kitabının daha bir təqdimat mərasimi həmin gün Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda da keçirilib.

Tədbiri giriş sözü ilə AMEA-nın vitse-prezidenti, Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, akademik İsa Həbibbəyli açaraq Azərbaycanla Özbəkistanın dostluq, qardaşlıq münasibətlərinin bütün sahələrdə olduğu kimi, elm və ədəbiyyat istiqamətində də uğurla inkişaf etdiyini bildirib. Akademik deyib ki, iki dildə çap olunan "Azərbaycanca-özbəkcə, özbəkcə-azərbaycanca lüğət" AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu, Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu və Özbəkistan Elmlər Akademiyasının Ədəbiyyat, Dil və Folklor İnstitutunun elmi şuralarının qərarı ilə nəşr olunub. Bu, onun göstəricisidir ki, iki qardaş ölkə arasında elm sahəsində sıx əlaqələr öz töhfəsini verməkdədir.

Sonra Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dil Komissiyasının üzvü, professor İsmayıl Məmmədli "Azərbaycan-özbək lüğətşünaslığı tarixində mühüm elmi hadisə" mövzusunda məruzə ilə çıxış edib.

Tədbirdə Dilçilik İnstitutunun direktoru, akademik Möhsün Nağısoylu, filologiya üzrə elmlər doktoru, professor Almaz Ülvi Binnətova və Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov yeni nəşrin önəmindən və əlaqələrin perspektivindən bəhs ediblər.

Özbəkistanlı qonaqlar - ədəbiyyatşünas alim Babaxan Məhəmməd Şərif və şair Xasiyət Rüstəm çıxışlarında bu cür lüğətlərin tərtib edilməsinin əhəmiyyətini vurğulayıblar.

Qeyd edək ki, lüğətdə ümumilikdə 23 minə yaxın söz və ifadənin qarşılıqlı tərcüməsi verilib, hər iki dildə istifadə olunan əlifbada hərflərin transkripsiyası xüsusi cədvəldə öz əksini tapıb.

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet.- 2019.- 11 oktyabr.- S.13.