Cüt olmaq - Esse

Elə mövzular var ki, yalnız pıçıltılara sığır. Onlar yüksək səslə, adam arasında danışılmaz. Elə bu cızma-qara kimi...

Bir gün - adi günlərin birində, elə bil, başıma küt çəkiclə vurdular və nəhayət, gec də olsa, qavradım ki, bu həyat tək sürdürmək üçün ağır yükdür bir canlıya. Bir anlıq təsəvvür edin, böyük bir mebeli yerindən qaldırıb evdən təkbaşına çıxarmaq mümkündürmü? Hətta min bir zülm-zillətlə mümkünsə də, o mebeldən əsər-əlamət qalarmı, sizcə? Çətin ki... Əzilər, dağılar, sınar, qırılar, ələ gəlməz hissələri... Hə, bax həyat yükünü bir nəfərin öz çiyinlərində tək daşıması buna bənzəyir. Bəli, hər kəs tək yaşamağa qadirdir. Kişi də, qadın da... Bir kişi sabah yuxudan durub: "Mənə qadın lazım deyil", yaxud bir qadın: "Bu gündən feministəm, kişilərə ehtiyacım yoxdur", deyə... Yaşayırlar da. Amma bir müddət sonra hər ikisi o mebeli tək daşıyan adam kimi çökür. O tək daşınan mebel kimi sınıq-salxaq olur. Bilirsiz niyə? Çünki Allah bilir yaratdığı bəndəsinin güc miqyasını. Yoxsa insanı cüt yox, tək yaradardı. Necə ki deyilib müqəddəs kitabda: "Mən sizi cüt yaratdım!"

Nə gözəl ifadələrdir "cüt olmaq”, “cütləşmək", deyilmi? Fikir verin. Bu kainatda cüt olmayan ins-cins yoxdur axı. Heyvan da, həşərat da, balıq da, quş da, hətta bitki də vaxtı çatanda cütləşir. Adını nə qoyursuz, qoyun, cütünü, tayını, parəsini, yarısını axtarıb tapır. Demək, bu axtarış həyatın ən özül, ən ana qanunudur. Hətta cansız əşyalar da cüt olarkən gözə gözəl görünür. Tək ayaqqabı kimə lazım? Ya da tək tay sırğa? Ayaqqabı da, sırğa da, nə bilim, ətrafımızda olan minbir başqa nəsnələr də dəst, cüt olanda maraqlıdır, lazımlıdır. İndi baxın, yaxşı-yaxşı baxın! Ay "feministəm" deyib, döşünə döyən qadınlar, "Qadınsız həyat gözəldir" deyən kişilər, sizlər də baxın! Baxın, dərk edin ki, həyat cütləri sevir, təkləri deyil! Özü də sadəcə artmaq, çoxalmaq naminə deyil, bir olmaq, bərabər addımlamaq, paylaşmaq, bölüşmək naminə cüt olmaq gözəldir. Və qəlbinizin dərinliyində elə siz də bu ali həqiqətə haqq verirsiniz. Çünki istəsəniz də, istəməsəniz də, qəbul etsəniz də, etməsəniz də insan özünü dərk edəndən yoldadır. Bəli, bəli, əzizim, insan adlı varlıq doğulandan cüt olduğu tayına doğru yol gedir. O məşhur pritçadakı kimi...

Deyirlər ki, qədim-qədim əyyamlarda hələ Yerin üstündə bircə varlıq qonağıymış. Amma bu varlıqda iki can varıymış. Bir üzü kişi, bir üzü qadın olan ikicanlı varlıq bir gün nə edir, nə etmirsə, onu yaradan Tanrının qəzəbinə tuş gəlir. Və Tanrı bir üzü qadın, bir üzü kişi olan bu iki canı ayırır. Hərəsini ucsuz-bucaqsız Yerin bir küncünə atır və o vaxtdan bu iki yarımçıq varlıq bütövləşmək, tam olmaq üçün öz yarısını, yarını axtarır. Bir-birini tanımadan ayrı-ayrı məkanlarda, zamanlarda doğulur, böyüyür, bir-birini xəyal edir, axtarırlar. Axtara-axtara getdikləri yolda çoxlarıyla rastlaşırlar, görüşür, isinişirlər, amma cüt tayının, yarısının kim olduğunu çox vaxt ayırd edə bilmirlər. Bəlkə yanından ötüb keçəndə fərqinə varmırlar. Bəlkə görüşürlər, amma axtardıqlarının məhz O olduğuna əmin ola bilmirlər.

Bəlkə də, rastlaşırlar da, görüşürlər də, isinişirlər də, əmin də olurlar: bir dəst qazanla qapaq kimi uyğunlaşır, ətlə dırnaq kimi yaxınlaşır, güllə kəpənək kimi bir-birinə yaraşır... Hə, ilk baxışdan bənzəmirlər heç. Nə əlləri eyni görünür, nə gözləri bir rəngdə olur, nə qamətləri də düz gəlir. Amma qarşısında dayananın məhz O olduğuna o qədər əmin olurlar ki! Bəs görəsən, hardandır bu əminlik? Beyin impulslar qəbul etdikcə qəlbə hökm göndərir ki, eyni düşünürsüz, əzizim. Eyni baxırsız Günəşə, dünyaya, insanlara. Çünki ruhu ruhundandır. Qohumdur, birdir, əkizdir bu ruhla... Və o an anlayırlar ki, həyatlarında çatışmayan o pazl budur elə. Bütün işığı, enerjisiylə qarşısında dayanıb. Əl uzatsan çatar. Amma sonda mütləq bir əmma çıxır, bir mümkünsüzlük əmması. Və bir-birinə doğru maqnit kimi yol alan bu iki yarımçıq varlıq bütövləşmədən ayrılır. Ölçüsünə uyğun olmayan başqa yarımçıq varlıqlarla cütləşmək üçün! Elə bil qazan kiçik gəlir qapağa, ya da əksinə. Qapaq oturmur qazanın üstünə... Nəsə düz gəlmir ölçülərdə, duyumlarda, temperamentlərdə... Günbəgün dərk edirlər ki, nəsə çatmır axı... İlk baxışdan hər şey yerli-yerindədir. İsti soba, təmiz ev-eşik, gözəl dolanışıq, oğul-uşaq - hər şey, hər şey yerli-yerindədir, dörd-dördlükdür. Amma elə bil, çox vacib, çox önəmli bir pazl çatmır ümumi tabloda. Və içdən, lap dərin qatlardan duyurlar ki, çatışmayan bu pazlın boşluğunu nə övladın isti nəfəsi, nə yanındakının təması, nə gündəlik qayğılar, nə karyera uğurları ört-basdır etmək gücündədir. Bəli, zamanla hər ikisi təhdəlşüurda dərk edir bu uyğunsuzluğu, amma geriyə də yol yox bu səfər...

Bir xatırlayın, müqəddəs kitabda Tanrının insanı yaratmasıyla bağlı bu çatışmayan pazlın düsturu, mahiyyəti, hətta yeri belə təsvir edilib: "Əvvəl kişini yaratdım, sonra onun darıxmaması üçün sol qabırğasından qadını..." Demək, çatışmayan pazl bir vaxt səndən qopan candır, ruhunun çatışmayan damcısı, ruh əkizindir!.. Bir də alimlər ölçüb-biçib deyirlər ki, insanların aura işıqları müxtəlif rənglidir. Bəzilərininki eynidir, çoxununku fərqli. Bir anlıq gözlərimizi yumaq və təsəvvür edək ki, ruhlarımızı görə bilirik. Sizcə, nəyi görərik o an? Məncə, görərik ki, bütün əkiz ruhlar eyni rəngdə, eyni parlaqlıqda işıq saçır...

Amma hərdən də bir-birini axtaran ruh əkizləri tapışanda, qovuşanda birgə yola çıxa bilirlər. Qısa müddətə cütləşirlər, cüt olurlar. Amma Romeo-Cülyetta kimi kimi tez, çox tez də ayrı düşürlər... Biz ola bilmirlər sonadək. Çün bu həyat sənli, mənlidir. Tək olanda da, elə cütləşəndə də sənli, mənlidir, bizli deyil! Bəlkə ondandır ki, tək gəlir dünyaya, tək köçür dünyadan hər bəndə. Tanrının uzun-uzun illər öncə ulu əcdadlarımıza kəsdiyi cəza insanlığı təqib edir beləcə. Və sonda anlayırsan ki, ən ali hisslər bir tək Ona tuşlanmalıdır: aləmlərin Rəbbinə... Və qalan bütün bəşəri sevgilər o böyük sevginin yanında kiçik qalır və günün birində sönməyə məhkum olur!

Günel MEHRİ

525-ci qəzet.- 2020.- 28 avqust.- S.12