"Özünü keçmişi
unutmağa məcbur edə bilməzsən"
Psixologiya
Azərbaycan üçün o qədər də dərin
köklərə malik olan sahə deyil. Hətta ölkəmizdə
bu elmin daha çox son onilliklərdə inkişaf etdiyini desək,
yəqin ki, yanılmarıq.
Buna
baxmayaraq psixologiyaya olan həvəs və maraq konkert sahədə
kifayət qədər bacarıqlı ixtisaslı kadrların
yetişməsi ilə nəticələnib.
Onlardan
biri olan Leyla Qasımlı sosial şəbəkələrdə,
xüsusilə Youtube-dakı çıxışları ilə
yüzlərlə insanın sevgisini qazanıb.
Maraqlıdır
ki, o, buna necə olur? Ümumiyyətlə, bir psixoloq kimi Leyla
xanımı digərlərindən fərqləndirən nədir?
Bu və digər suallara cavab tapmaq üçün onunla həmsöhbət
olduq:
- Leyla
xanım, gənc olmağınıza baxmayaraq, kifayət qədər
tanınır və sevilirsiniz. Bu uğurunuzun sirri nədədir?
- Məncə,
özüm olmaqda, səmimiliyimdə. Özümə
"psixoloq" deməməkdə və daim özümü
inkişaf etdirməkdə.
- Youtube
sosial şəbəkəsindəki
çıxışlarınızla daha da məşhurlaşdınız.
Ümumiyyətlə, necə oldu ki, Youtube-da müxtəlif
mövzularla çıxış etmək qərarına gəldiniz?
- Mən
Xəzər Universitetinin psixologiya fakültəsində təhsil
almışam. Bizə müxtəlif ölkələrdən,
o cümlədən, Amerikadan olan mütəxəssislər dərs
keçirdilər. Onların mühazirələri sayəsində
tez bir zamanda başa düşdüm ki, bizim bildiyimiz
psixologiya kodeksləri, o cümlədən, tempramentlər XIX əsrə
aid terminlərdir. Yəni bu sahə bizdə o qədər də
inkişaf etməyib. Odur ki, bir kanal açıb insanlara
psixologiyanın nə olduğunu mümkün qədər sadə
dillə izah etməyə başladım. Əvvəllər
müəyyən müddət televiziya və radioda işləməyim
mənim üçün üstünlük idi. Çünki
kamera qarşısında sıxılmır, nitqimi sadə, təsirli
və anlaşıqlı edə bilirdim. Bir sözlə, həyatımdakı
hər şey məni Youtube kanalı açmağa sövq
edirdi. Odur ki, həm də bir növ insanların həyatını
asanlaşdırmaq məqsədilə Youtube sosial şəbəkəsində
bir kanal açdım. Təşəbbüsümün
uğurlu alındığını düşünürəm.
- Sizin
"Dinlə" seriyalı
çıxışlarınız böyük maraqla
qarşılanır. Heç özünüz sonradan
onları dinləyirsinizmi?
-
Düzü, yox. Mən gərgin anlarımda adətən sakit
dayanmağa və düşdüyüm vəziyyəti dərk
etməyə üstünlük verirəm. Bəzən elə
bilirlər ki, pixoloq həmişə gülməli, şən
olmalıdır. Hərçənd, psixoloq da insandır.
Hamı kimi mənim də bəzən
qışqırmağa, ağlamağa, eləcə də
düşdüyüm vəziyyəti dərk etməyə
ehtiyacım olur. "Dinlə"yə gəldikdə isə
mən yaratmağı xoşlayıram,
yaratdıqlarımı ideallaşdırmağı yox. Odur ki,
sadəcə yaradır və faydalanmaları üçün
insanlara təqdim edirəm.
- Qərbdə
məşhur bir "Carpe diem", yəni "Anı
yaşa" cərəyanı var. Sizin bu fikrə münasibətiniz
necədir?
-
İnsanlar çoxu bu prinsipi səhv baş düşərək
elə bilirlər ki, anı yaşamaq üçün
mütləq keçmişi unutmaq lazımdır. Əsla belə
deyil. Özünü keçmişi unutmağa məcbur edə
bilməzsən. Bu, nəyisə xalça altına gizlətməyə
bənzəyir. Anı yaşamağın isə tərəfdarıyam.
Bir şərtlə ki, bu prinsipi düzgün başa
düşəsən. Anı yaşamaq əslində, fərqində
olmaqdır. Yəni mən indi müsahibə verirəm və ətrafdan
tamamilə tədric olunmuşam. Fikrim, demək olar, ancaq sizdədir.
- Bəziləri
də gələcəyi həddindən çox
düşünərək indiki situasiyanı unudurlar...
- Gələcəyi
düşünmək insanın qayğılarının
olduğunun göstəricidir. Və adətən bu
qayğıların kökü keçmişə
bağlıdır. Yəni sən səni keçmişdə
narahat etmiş bir şey üçün gələcəyi
düşünürsən. Əslində, gələcəyi
düşünmək səni narahat edən problemlərin
üzərinə getməkdir. Bu mənada gələcəyi
düşünmək daha yaxşıdır, nəinki
"Anı yaşayıram" bəhanəsilə problemlərdən
qaçmaq.
- Leyla
xanım, psixologiya fakültəsində tədris olunan nəzəriyyə
ilə təcrübədə tətbiq olunanlar nə qədər
üst-üstə düşür?
-
Üst-üstə düşmür. Hətta o qədər
üst-üstə düşmür ki, mən tez bir zamanda
öz metodlarımı yaratmağa başladım. İndi də
hər dəfə yeni üsullarda istifadə etməyə
çalışıram.
- Bəs,
bu, həmişə müsbət nəticə verir?
- Bəli.
Çünki mərkəz insandır və terapiyanın
növü insana uyğun olaraq müyyənləşir. Yəni
mən hazır metodlardan yox, insana uyğun olan individual
terapiyadan istifadə edirəm. Bir də ki, mən çox
psixoloqdan fərqli olaraq vəziyyətə konkret diaqnoz
qoymadan həll yolunu tapmağa çalışıram.
Çünki diaqnoz qoyduğum andan etibarən pasientin daha da
da gərginləşəcəyini başa düşürəm.
Odur ki, əksinə, ən sadə yolu tapmağa
çalışır və birbaşa həllə istiqamətlənirəm.
Əslində, hər şey olduqca sadədir. Sadəcə
insanlar bunu qəbul etmək istəmirlər.
- Sizcə,
niyə?
-
Çünki hər şeyin özləri üçün əlçatmaz
olduğunu istəyir və əziyyətə
qatlaşmağa can atırlar. Mənə elə gəlir ki,
biz əziyyət və zəhmət
anlayışlarını qarışdırırıq.
- Necə
düşünürsünüz, psixoloq olmaq
üçün psixologiya ixtisasına yiyələnmək
vacibdir?
-
İnsanda ilk növbədə istedad olmalıdır.
Psixologiya ixtisasına yiyələnənlərin
üstünlüyü ondan ibarətdir ki, onlar həm də nəzəriyyəni
bilirlər. Mən onun tərəfdarıyam ki, həm
psixologiyanı sözün əsl mənasında oxuyasan, həm
də müəyyən istedada sahib olub sonradan onu inkişaf
etdirəsən.
-
Müsahibələrinizin birində demisiniz ki, insan hansı
tezliyə sahibdirsə, qarşısına da həmin tezliyə
sahib insan çıxır. Bu məntiqlə yanaşanda demək
olar ki, insan nəyə inanırsa, o da başına gəlir?
-
Əslində, hə. Dərinliyə gedəndə belədir.
Nəyə daxilən, həqiqətən inanırsansa, o da
başına gəlir. Bir şərtlə ki,
inandığını etiraf edəsən. Belə ki, bəzən
insanlar inandıqlarını etiraf etməkdən çəkinirlər.
- Nəyəsə
nail olmaq üçün sadəcə inanmaq kifayətdir?
- Bunun üçün sadəcə inanmaq kifayət etmir. Həm də hər şey üst-üstə düşməlidir. Yəni elə şeylər var ki, hansı vaxtda baş verməlidirsə, mütləq də o vaxt baş verir. Yetər ki, sənin həqiqətlə və ya hansısa ilahi hesab etdiyin qüvvə ilə əlaqən kəsilməsin.
- Demək
olar, bütün çıxışlarınızda
simanızda xoş bir təbəssüm olur. Ümumiyyətlə,
sizə görə təbəssüm nə deməkdir?
- Təbəssümdən bir çox hallarda manipulyasiya məqsədilə istifadə edirlər. Ancaq şəxsən mən konkret andan zövq aldığım üçün gülürəm.
- İndi də təbəssüm edirsiniz...
- Bəli. Çünki bayaq da dediyim kimi, ətrafdan təcrid olunub, tamamilə müsahibəyə köklənmişəm və bu, mənə zövq verir. Adətən, insanlarla söhbətimin mövzusu mənə xoş gəldiyinə görə üzümdə də qeyri-iradi olaraq təbəssüm yaranır. Amma mən heç vaxt təbəssümdən qarşı tərəfə təsir etmək üçün istifadə etməmişəm.
Kənan NOVRUZOV
525-ci qəzet.- 2020.- 1 fevral.- S.24.