"Bu savaş düşüncədə, davranışda, beyinlərdə yeni mühit yaratdı" - Müsahibə

QULU MƏHƏRRƏMLİ: "SENTYABRIN 27-DƏN BAŞLANAN HADİSƏLƏR PREZİDENT İLHAM ƏLİYEVİN TİMSALINDA BİZƏ MÜHARİBƏ ŞƏRAİTİNDƏ DÖVLƏT BAŞÇISININ ROLU, DAVRANIŞI NECƏ OLMALIDIRSA, ONU GÖSTƏRDİ"

>

Qulu müəllimin doğulub boya-başa çatdığı Zəngilanın işğaldan azad olunması xəbəri isə, hörmətli ziyalımız kimi hamımızı sevindirir, qürurlandırır.

Bu zəfər müjdəli günlərdə Qulu Məhərrəmli ilə ölkəmizdəki hazırkı vəziyyətlə bağlı həmsöhbət olduq.

***

- Qulu müəllim, noyabrın 2-də sizin 66 yaşınız tamam oldu, bu münasibətlə sizi ürəkdən təbrik edir, cansağlığı arzu edirik. Sözsüz ki, bu doğum gününüzə ən böyük hədiyyə Zəngilan rayonunun düşmən tapdağından azad olunması xəbəri idi. 27 illik həsrətinizə son qoyuldu, doğma torpağınız Kovsakan adından xilas olundu. Nə hisslər keçirirsiniz?

- Çox təşəkkür edirəm. Mənə elə gəlir ki, vətən hissi ən aşağısı iki qatdır. Bunun birincisi, sözün geniş mənasında yurd duyğusudur. İkincisi də, bir az dar mənada götürsək, hər kəsin doğulduğu bir məkan, kənd, şəhər deməkdir. Əslində, bunlar bir-birindən ayrı deyil, bədənin bir hissəsidir. O mənada, bu gün mən təkcə Zəngilanın deyil, Füzulinin, Cəbrayılın, Qubadlının, Hadrutun da işğaldan azad olunmasına sevinirəm. Bu hissi nə qədər sözlə təsvir eləməyə çalışsam da, bütün çalarları ilə ifadə etmək mümkün deyil. Ona görə də bu vətən hissi bizi o qədər birləşdirib ki, Ali Baş Komandan işğaldan azad olunan kəndləri elan edəndə eyni anda bütün Azərbaycanda insanlar yerindən qalxaraq əl çalır. Vətən sevgisinin özü də iki səviyyədə üzə çıxır. Biri kortəbiidir, emosianaldır, bir az doğmalıq hissi kimi özünü büruzə verir. O biri isə, əlbəttə, dövlətin simasında şüurlu münasibətdir. Bu gün bu hisslərin qarışığını keçiririk. Doğulduğun yerin-yurdun işğaldan azad olunması, təbii ki, bu, bir duyğu yaradır. Amma geniş mənada sənin vətənin işğaldan azad olunur, sənin dövlətinin, millətinin, xalqının heysiyyəti dirçəlir, nüfuzu qalxır, dünyada sənə hörmət artır. Bax, bunları yaşamaq çox qürurludur. Adamın bu hisslərlə sanki ömrü uzanır, əlavə enerji aldığı hiss olunur.

- Siz hər iki Qarabağ savaşının şahidi olmuş ziyalısız. Birinci Qarabağ savaşından İkinci Qarabağ savaşına qədər Azərbaycan böyük bir tarixi prosesdən keçdi. Sizcə, bugünkü zəfərlərin səbəbi nədir?

- Birinci Qarabağ savaşı da sözün həqiqi mənasında millətin sınaqdan keçdiyi bir dövr idi. Onun da özünün çox böyük üstünlükləri var idi: milləti ayağa qaldırmaq, vətən uğrunda savaşa çıxmaq. Təsadüfi deyil ki, iyirmi minə yaxın insan o müharibədə canını qurban verib. O zaman Azərbaycan müstəqilliyə təzə qədəm qoymuşdu, heç gözünü açmağa imkan tapmamışdı, ordu formalaşdıra bilməmişdi. Biz birdən-birə çox hazırlıqlı olan iki düşmən qarşısındaydıq: Ermənistanın və onun arxasında dayanan ölkənin. İndi Azərbaycan inkişaf edib, kamil bir dövlətdir. Bütün sahələrdə institutlaşma gedir. Baxın, işğaldan azad olunan torpaqlar barədə Prezident dərhal sərəncam imzalayır, komendantlıq təyin olunur, infrastrukturun yaradılması planlaşdırılır. Yəni bunlar hamısı onu göstərir ki, bir dövlət mexanizmi işləyir, sistem vahid bir mərkəzdən idarə olunur və bunun arxasında da Azərbaycan xalqının iradəsi, onun dövlət başçısı dayanır. Bu gün Azərbaycanın çox döyüşkən, kamil ordusu var. Ən başlıcası, bu gün xalqın və cəmiyyətin birliyi var. Siyasi əqidəsindən, sosial statusundan asılı olmayaraq hamı yumruq kimi düşmənin üzərinə yeriyir. Bu birlik bizi çox qürurlandırır. Əks-hücum tədbirləri başlanan gündən cəmiyyət özü dəyişib. Bu savaş düşüncədə, davranışda, beyinlərdə yeni bir mühit yaradıb. Mənə elə gəlir ki, Birinci Qarabağ savaşında bunlar yox idi. Cəmiyyətin içində parçalanma, müxtəlif siyasi baxışlar var idi. Bu gün hamını birləşdirən bir dəyər var. O da milli düşüncə, ölkənin ərazi bütövlüyü və Qarabağdır.. Hamı bu gün dərk edir ki, Vətən uğrunda ölüm həyatın davamıdır. Zəfərimizin də, qalibiyyətimizin də səbəbi budur. İnşallah, biz digər əraziləri də işğaldan azad etdikdən sonra bu barədə daha geniş və ürəklə danışa biləcəyik.

- Cəbhədə qızğın döyüşlər getdiyi bu günlər proseslərin peşəkar səviyyədə işıqlandırılıb-işıqlandırılmamasından söz düşəndə tez-tez jurnalistlərimizi səriştəsizlikdə günahlandırırlar. Siz necə düşünürsüz, KİV-də əks olunan Qarabağ mövzusu ürəkaçan səviyyədədirmi?

- Bəzən insan bəzi nöqsanlara bilərəkdən göz yumur. Amma mətbuatda oxuyuram ki, bizim jurnalistləri səriştəsizlikdə günahlandırırlar. İndi peşə marağı tələb edir ki, biz müdafiə olunaq. Yəni deyək ki, yox, belə deyil, hər şey yüksəkdir. Əlbəttə, hər şey yüksək səviyyədə olsaydı, çox ürəklə danışmaq mümkün olardı. Hesab edirəm ki, bizim jurnalistikamızın müəyyən problemləri var. Məsələn, cəbhə bölgəsində hadisə baş verəndə insanlar düşünür ki, niyə bunu Türkiyə televiziyaları birbaşa yayımlayır, amma Azərbaycan televiziyaları çevik deyil. Əlbəttə, reportyorlarımızın hamısının peşəkarlıq səviyyəsi eyni deyil. Bu o deməkdir ki, gələcəkdə jurnalistika fakültələrində ekstremal şərait üçün yeni kadrlar hazırlanmalıdır. Necə ki, bu gün biz idman jurnalistləri, mədəniyyətdən, siyasətdən, iqtisadiyyatdan yazan jurnalistlər hazırlayırıq, eləcə də, müharibə şəraitini işıqlandıra bilən ixtisaslı kadrlar hazırlamalıyıq. Sabah başqa bir qaynar nöqtədə hansısa bir hadisə olanda reportyor ora gedib hadisəni işıqlandıra bilsin. Bizim jurnalistikamızın yaddaşında bu ekstremal reportyorluq var. Vaxtilə Çeçenistanda müharibə gedəndə Qərb ölkələri üçün hadisəni, əsasən, Azərbaycan jurnalistləri işıqlandırırdılar. Məncə, o ənənəni bərpa etmək olar. Əlbəttə, arzulanandır ki, bizim televiziyaların, medianın səviyyəsi yüksək olsun. Amma obyektiv səbəblərdən, o cümlədən, uzun illər Azərbaycanda informasiya siyasətini aparan insanların yarıtmazlığı, qeyri-peşəkarlığı nəticəsində bizim mətbuatımız lazım olan səviyyədə dayana bilmir, cəmiyyətə lazımlı xidməti göstərməyi bacarmır. Yəqin ki, gələcəkdə bu məsələlər həll olunacaq.

- Bəzi xarici jurnalistlər müsahibələr zamanı Prezident İlham Əliyevə qərəzli suallar ünvanlayırlar. Və Prezident çox tutarlı, faktlara əsaslanan cavabları ilə hər şeyi aydınlaşdırır. Qarşı tərəf isə bütün çıxışları zamanı əsas məsələdən yayınaraq ayrı yönlərə istiqamətlənir. Həm də, bunlar jurnalistikanın yüksək səviyyədə inkişaf etdiyi deyilən Avropa, Qərb KİV-inin təmsilçiləri tərəfindən edilir. Bu barədə nə deyə bilərsiz?

- Bəli, suallar bəzən çox qərəzli, sərt görünür, hətta etik həddi aşır. Məsələn, mən "Fox News" televiziyasının müxbirinin suallarını o mənada həm aqressiv, həm də qərəzli hesab edirəm. Amma önəmli sual deyil, önəmli ona verilən cavabdır. Ölkə Prezidenti İlham Əliyev bu müxbirlərin hamısının suallarına o qədər məntiqli, düşünülmüş, arqumentləşdirilmiş cavablar verir ki, bu, Azəraycanın çevrəsində yaradılan yalan informasiya dumanını dağıdıb keçib. Baxın Rusiya, Türkiyə, Fransa, İtaliya, Yaponiya, Amerika televiziyalarında ard-arda neçə-neçə müsahibələr efirə getdi. Jurnalistlərin suallarına verilən bu cavablar hər biri böyük bir dərsdir. Məncə, bu cavablar həm diplomatik düşüncə qabiliyyətinin ifadəsidir, həm də siyasi prosesləri gözəl bilmək deməkdir. Sentyabrın 27-dən başlanan hadisələr İlham Əliyevin timsalında bizə müharibə şəraitində dövlət başçısının rolu, davranışı necə olmalıdırsa, onu göstərdi. Bu, real faktdır ki, ölkədə bir çox şey dəyişib. O cümlədən, biz ölkə Prezidentini tamamilə yeni ampluada gördük və sevindik ki, nə yaxşı ki, bu şəraitdə siyasi prosesləri bilən, yüksək diplomatik məharətə malik və Qərbdən gələn təzyiqlərə duruş gətirə bilən bir dövlət başçımız var. Bunu tək mən demirəm, bunu hətta vaxtilə prezidenti tənqid edən, daxili siyasətindən narazı qalan insanlar da açıq şəkildə etiraf edirlər. Mənim dostlarımın arasında həm hakimiyyəti dəstəkləyən, həm əks cəbhədən olan, həm də bəzi məsələlərdə neytral qalan, amma bu gün özünü prezidentin yanında hiss edən insanlar var. Bu, cəmiyyətdə dönüş anıdır. Bu, ictimai düşüncənin yeni bir səviyyəsidir ki, bizim üçün indiki halda qənimət sayılır. Amma mən sualların bu şəkildə qoyulmasından çox rəncidə olmuram. Bir var ki, sən hansısa məsələni ört-basdır edəsən, malalayasan, sonra səs başqa yerdən gəlsin. Bir də var ki, sən bu sualları verirsən və Prezident də bunu cavablandırır. Məsələn, BBC-nin müxbirinin "Çətin sual" verilişində, görün jurnalist Paşinyanı nə günə saldı. Məlum oldu ki, nə tarixi biliyi, nə də beynəlxalq hüquqa bağlılığı var. Biz Prezident İlham Əliyevlə onu bir tərəziyə qoya bilmərik. Ona görə də, jurnalistin kəskin sual verməsinin bir mənada da xeyiri ondan ibarətdir ki, Prezidentimiz faktlarla, arqumentlərlə onu cavablandırır və dünyaya özünün haqlı olduğunu sübut edir.

- Dediyiniz kimi, Qarabağ müharibəsi şüurlarda yeni atmosfer yaratdı. Müharibədən sonra bu haqda nəsə yazmaq fikriniz varmı?

- Mən hesab edirəm ki, təkcə əli qələm tutan jurnalistlər, mənim kimi qələm adamları deyil, ümumiyyətlə, elmi qavrayışı, tədqiqat qabiliyyəti olan insanlar bu müharibə dövründə Azərbaycan xalqının yüz illərə bərabər keçdiyi sınaq anını, mənəvi bütövləşməni qələmə almalıdır. Bunun elmi-fəlsəfi tərəfləri aydınlaşdırılmalıdır. Bizim alimlərimiz bu millətin sınaqlardan keçərək möhkəmlənməsi üçün ruhi oyaqlığından, dirçəlişindən irəli gələn xüsusiyyətləri ciddi şəkildə təhlil etməlidirlər. Bizim qələm sahiblərimiz bu proseslərin bədii təcəssümünü yaratmalıdır. Mən döyüşən əsgərlərimizə, onların valideynlərinə, cəbhəyə yola salma anlarına, şəhidlərin həyat hekayələrinə baxıram. Hərəsi bir romandır. İndi yaranmış ruhu davam etdirmək üçün də bu əsərlər önəmli rol oynaya bilər. Mən isə Qarabağ savaşı başlayandan daima mətbuatda yazmışam, radiolarda çıxışlarım olub. Onları kitab şəklində çap etdirmək istəyirdim. Amma indi bu proseslərə baxanda insanın beyninə tamamilə yeni fikirlər gəlir. Ona görə də, əlbəttə, bədii, sənədli, publisistik bir kitabın olacağına ümidim var. Sonda qeyd etmək istəyirəm ki, bu gün bizim müharibədə zəfərimizi şərtləndirən bu millətin böyüklüyü, tarixən qazandığı dəyərlər, bu gün nail olduğu birlik, bizim qürur mənbəyimiz olan millətin vahid bədənə çevrilməsi çox önəmlidir və biz bu kefiyyətləri gələcəyimiz üçün yaşatmalı, gələcək nəsillərə bu şəkildə ötürməliyik.

Nadir RZALI

525-ci qəzet.- 2020.- 4 noyabS.17.