Sükutun gurultulu səsi...

İki qadın - biri gənc, o biri yaşlı. Biri dünənindən, o biri gələcəyindən ümidsiz. İki yaralı quş, iki yorğun ruh, iki küskün ürək - ikisi də susqun. İkisi də vaz keçib... İkisi də bir-birindən xəbərsiz evlərindən çıxıb, taleyin müəyyən etdiyi bir parka tərəf gedirlər. Gənc qadın, yaşlı qadının illər əvvəl yaşadığı və böyük travmalar keçirdərək canını qurtardığı o ağrıları alıb yanına yeriyir. Yaşlı qadın, əksinə, gənc yaşlarında yaşadığı ağrıları bir də heç vaxt yaşaya bilməyəcəyinin məyusluğu ilə savaşırdı. İki fərqli tale eyni yerdə görüşmək üçün bir-birindən xəbərsiz yola çıxıb.

Yaşadıqları ölkədə gözlərini açdıqları səhərin ilk anları... Günəş, qışın soyuğuna baxmayaraq, yay günəşi kimi parıldayır. Xəzər dənizinin dalğalarında günəşin ahəngi fransız musiqisi sədaları altında parıldayır. Hər yüksələn günəş bu planetdə yeni bir ümidlə simulyasiya olunur. Çarəsizliyimin ümidinə çıxan bir günəş olsaydı, kaş bu deyərək heyfisləndi gənc qadın. Bəs yaşlı qadın? Çarəsizliyinin ümidinə toxuna bilərmi? Heç olmasa onun xəyalını da olsa qura bilərmi?

Yaşlı qadın dənizə baxan parkda bir skamyada oturdu. Ona bənzəyən, onun kimi yarpaqlarını tökən, qış üçün soyunmuş, onunla eyni yaşda olan ağacları seyr edirdi. Digər tərəfdən, bu ağaclar qışdan yaya çıxacaqlar ətəklərində bir çox ümidlə, yenidən çiçək açacaq yarpaqları, yenidən başlayacaqlar həyata "bəs mən?" deyə düşünürdü. Ümidsizliyin də beləsi olsa gərək... İnsan, vaxt gəlir özünü bir insanla yox, ağacla müqayisə edir. Vaxt gəlir hətta ağac belə insandan şanslı olur. İnsan, "ömrümü boş yerə tükətdim, bütün davalarım, inanclarım, qadağalarım lazımsız imiş" düşüncəsi ilə üzləşir, ömrün son dayanacağında.

Gənc qadın ömrünün ən gözəl dəmlərini ümidsizliyin qollarına təslim edib, yavaş-yavaş həmin parka tərəf addımlayırdı. Nə günəşi, nə nəhəng ağacları, nə də ətrafda coşub-daşan həyatı qavraya biləcək yaşda deyil. İnsan itirməyincə bilmir axı əlindəkilərin dəyərini... İtirəndə qiymətə minir axı hər şey. Həyat kimi... İtirilmiş gənclik kimi...

Sahibi olduğu ən dəyərli nemətin qiymətini dərk etməyərək oturdu yaşlı qadının yanına. Uzun müddət ətrafda hökm sürən "sükutun gurultulu səsi" beyinlərdə dolaşan müxtəlif fikirlərin fəryadında ön əksini tapırdı. Dil səssiz qalanda var olmur "sükut" anlayışı. Dilin susqunluğu müəyyən etmir sükutu. İnsanın içində qopan fırtınaların səsi kənarda eşidilmir. Bəzən elə olur ki, insan öz içindəki səsi belə eşidə bilmir. Əslində, iki bir-birinə zidd xarici görünüş eyni karlığı yaşayırdı. İkisi də öz iç səslərinə qulaqlarını qapamışdı.

Yaşlı qadın: "Mən bu gün, nə az nə çox, düz 63 yaşındayam. Anam, məni bu gün doğub, 63 il bundan əvvəl bir bazar gününün səhəri. Necə qəribədir həyat, qızım!.. Məni doğan ana illərlə məni doğduğu bu günü qeyd edib. İndi isə öz doğduğu parçasından xəbərsizdir... Torpaq olub. Onun bu mübarək gününü mənim doğduqlarım qeyd edir".

Gənc qadın, gözlərini açıb, soyuqdan büzüşən bədənini möhkəm-möhkəm qucaqlayıb, əllərini paltosunun cibində qıvırıb, diqqətlə onu dinləyirdi.

Qadın davam etdi: "Kaş dünənə qayıda bilsəydik. Kaş mən də sənin kimi üşüyə bilsəydim. Gənc olsaydım, üşüməyi hiss etsəydim. Fəsillərdən zövq alsaydım. Qışı, yazı, yayı, payızı onların tələblərinə uyğun yaşaya bilsəydim. Zamanı geri gətirə bilsəydim, ilk işim "ictimai qadağaları" pozmaq olardı. Yenidən bu yolları yerimək şansı əldə etsəydim, heç vaxt evlənməzdim. Amma uşaq doğardım yenə. Dünyada sadəcə qadınlara xas bütün hissləri ələyimdən keçirtmək istərdim. Analıq hissi də bunlardan biridir. Sən indi yorğun hiss edirsən özünü. Heç var olmayan bir təlaşın içindəsən. Vaxtını boş yerə, boş inanclar uğruna xərcləyirsən. Yəni bir növ gəncliyini zibil qutusuna atırsan. Halbuki ömrün son dayanacağında gözləyən o qadın mənəm, sən yox. Sən ömrün ən gözəl çağındasan, düz ortasında. Sıfırdan başlaya bilərsən yaşamağa. Bir də bir də bir də şansını yoxlaya bilərsən. Dəli kimi sevə bilər, istədiyinlə istədiyin kimi sevişə bilər, saatlarla qaça bilərsən. Yerimək, qaçmaq necə də gözəl, necə də əlçatmaz nemətlərdir. Gör sənə nə deyəcəyəm: Gəl yer dəyişək. Sən keç mənim yerimə. Mən də sənin əlindən sürüşüb getməyinə icazə verdiyin o həyatdan bərk-bərk yapışım. Bilirsən problem nədir? Mənim gördüyümü sən görə bilmirsən. Sən bu qarşımızda dağ kimi duran ağaclarla özünü müqayisə etmirsən. Sən hətta bu dənizin cansız olduğunu da iddia edə bilərsən. Ağacların da. Sən bu səs küyü eşitməyə bilərsən. Sənə bir böyük nəsihəti, qızım: "Heç vaxt arxana baxma. Yaşa, sev, sevil. Yeri, qaç. Dayanma..." Qocaman bir həyat səni gözləyir. Qaç onun qollarına. Yarım qoyma hekayəni. Sahib çıx hekayənə. Üzünə geyindiyin təbəssümlə hədiyyələndir gəncliyini. Çox sevil, mənim yaşıma çatanda, geriyə baxacaqsan və əlində qalan tək dəyərli şey bu olacaq. Nə çox və necə gözəl sevilmişəm, deyəcəksən. İnsan hər şeydən peşman olur, amma ən böyük peşmançılıqlar vaxtında yaşanmayan şeylərdir. İndi qalx ayağa və düş ömrün yollarına. Gözlətmə gəncliyini...

Gənc qadın üzündəki təbəssümlə ayağa qalxdı. Əllərindən öpüb bu tale məhbusu qadının, təlaşlı addımlarla gəldiyi yoldan geri qayıtdı.

Yaşlı qadın, təkbaşına söhbətinə qaldığı yerdən davam etdi. Ağacla müqayisəsini sonlandırıb, dəniz dalğalarına keçdi. Görürsən, ey böyük dəniz? Sənin udmaq üçün hazırlandığın bir canı mən səndən aldım. İndi özün de, sən böyüksən, yoxsa mən?

Nuranə TAĞIYEVA

525-ci qəzet.- 2020.- 25 yanvar.- S.14.