Anar: “Bu, Yazıçılar Birliyində
çalışan namuslu insanların zəhmətlərini
yerə vurmaqdır”
AZƏRBAYCAN YAZIÇILAR
BİRLİYİNİN SƏDRİ, XALQ YAZIÇISI ANARIN
BİRLİYİN MƏTBUAT XİDMƏTİNƏ
AÇIQLAMASI
Son günlər sosial şəbəkələrdə Azərbaycan
Yazıçılar Birliyinin (AYB) rəhbərliyi ilə
bağlı məsələ müzakirə olunur. AYB-nin Mətbuat
Xidməti Birliyin sədri, Xalq yazıçısı Anara
müraciət edərək məsələyə onun
münasibətini öyrənib. AYB sədrinin
fikirlərini oxuculara təqdim edirik.
Adətən qurultayqabağı belə məsələlər
müzakirə olunur. Lüzumsuz ajiotaj yaratmamaqçün mən
bu barədə fikir söyləmək istəməzdim. Amma madam ki, bu məsələ gündəmə gəlib,
mövqeyimi bildirməliyəm. Əvvəla,
deyim, bu məsələ nədən başladı. Bu günlərdə Bakı-Moskva forumunun
açılışında foyedə iki gənc jurnalist mənə
yanaşıb qırsaqqız oldular ki, qurultay nə zaman
keçiriləcək? Dedim ki, vaxtı hələ qəti
müəyyənləşməyib. Yenə əl
çəkmədilər. Axır mən
salona girərkən qapıda “Sədrliyə namizədliyinizi
verəcəksizmi?” - deyə
soruşanda, ağızucu “hə” - deyib, içəri
keçdim. Demə, bunlara da elə bu lazım
imiş. Sensasion şəkildə saytlarda
elə təqdim etdilər ki, guya mən bu barədə
xüsusi bəyanat vermişəm. Dərhal
da başqa «xeyirxahlarım» bəzi jurnalistlərə xas olan
«nəcabətlə» mənim haqqımda yaxşı söz
deməyəcəyinə əmin olduqları adamlara müraciət
etdilər ki, mənfi rəy alsınlar. Sabahı
gün səhər tezdən məni yuxudan telefon zəngi
oyatdı, hansı saytdansa zəng edirdilər. “Filan qədər
adam əleyhinizədir, niyə namizədliyinizi
irəli sürürsünüz?” - dedi. “Filan qədər adam əleyhimədirsə, ondan yüz dəfə
çox adam lehimədir, - dedim. - Niyə o
beş-on nəfərin sözüylə durub oturmalıyam?”
Amma
bununla onların təxribatçılıq həvəsi
soyumadı: “Əkrəm Əylisli deyib ki, sizin namizədliyinizi
irəli sürməniz mənəvi yoxsulluğunuzdandır” -
dedi. Dedim ki, hamının yaxşı tanıdığı
və vaxtaşırı hamını və hər şeyi satan adamın mənəviyyatdan
danışmağı gülməlidir.
Bəli, bundan sonra yenə
Əkrəmə müraciət etdilər və o da
açdı gül ağzını.
Düşünürəm, yəni doğrudanmı jurnalist
peşəsi ara vurmaqdan, bunun
sözünü ona, onun sözünü buna
çatdırmaqdan, yaşlı adamların əsəbləriylə,
səhhətləriylə oynayıb ləzzət almaqdan ibarətdir?
Yəni belələrinin çörəyi qan
qaraltmaqdan, təxribat yaratmaqdan çıxır? Hər nə olur olsun, mənim dediklərim də,
Əkrəmin dedikləri də məlumdur. Əkrəm kirvəmizin son dövr
yaradıcılığı ancaq yeri gəldi-gəlmədi məni
sancmaqdan ibarətdir. Bir dəfə də
olsun mən ona birinci olaraq sataşmamışam, yalnız onun
böhtan və yalanlarını təkzib etmişəm.
Əkrəmdən fərqli olaraq, mənim ədəbi
vicdanım var və mən Yazıçılar Birliyinə rəhbər
seçiləndən sonra mənə qarşı
bütün kin-küdurətinə rəğmən vaxtilə
onun əsərləri haqqında Bakı və Moskva mətbuatında
çap etdirdiyim dörd tərifli məqaləni indi də
kitablarıma daxil edirəm və edəcəm. Növbəti ucuz atmacalarına cavab vermək fikrim
yox idi. Amma madam ki, söhbət
açılıb, bəzi şeyləri dəqiqləşdirməliyəm.
Əkrəm elə bilir ki, onun ermənipərəst
«daş yuxuları» unudulub və fikirləri
yayındırmaqçün Anara söz atmaqla gündəmdə
qalmaq istəyir. Yazıçıların
yeganə nəşriyyatını dağıdıb, satıb
aradan çıxmağı heç kəsə
bağışlamazdılar, ona bağışladılar.
Bütün xəyanətlərini sadalamaq uzun
olardı. Yalnız ən son zamanda etdiyi
dönüklüyünü yada salmaq yetər.
Vaxtıyla onu himayə edən, hətta deputat keçirən
adamlar vəzifədən gedən kimi Əkrəm əlüstü
onlar haqqında ən təhqiramiz idbar sözlər dedi
(«idbar» sözünü onlara aid işlətdiyi
üçün mən də bu sözdən istifadə edirəm).
Vəzifə başında olarkən o adamlara güldən
ağır söz deməyə cəsarət etməyən,
onlardan hər cəhətdən bolluca faydalan adam
bir anda sifətini yüz səksən faiz dəyişirsə,
yəqin Əkrəmin anlamında «zəngin mənəviyyat»
elə budur.
Dəfələrlə bəyan edib və indi də bəyan
edir ki, «Azərbaycan Yazıçılar Birliyi mənə o qədər
yadlaşıb ki, nəinki işlərinə qarışmaq,
heç danışmaq belə ürəyimə gəlmir».
«Danışmaq ürəyinə gəlmir», amma elə
hey bu barədə danışır. Özün öz
xoşunla Yazıçılar Birliyindən
çıxmısan, uzaqlaşmısan, bəs onda niyə
fikrin-zikrin burda kimin sədr olmasıdır? Bu təşkilat
sənə yaddırsa, nə borcuna kim sədr
olacaq?! Aydındır ki, burda məqsəd ayrıdır, kim olur-olsun Anar olmasın, bəlkə onda
ürəyi soyudu. Qarşısına qoyduğu məqsəd
gözlərini yumub, qulaqlarını tıxayıb
Yazıçılar Birliyinin illər boyu gördüyü
vacib, faydalı, xeyirli işləri, gənclərə
qayğını və hər cür şərait yaratmasını
danmaq, Azərbaycanın da, xarici ölkələrin də
nüfuzlu yazıçıları tərəfindən,
ölkə rəhbərliyi tərəfindən işimizə
verilən yüksək qiyməti saya salmamaq burda
çalışan namuslu insanların zəhmətini yerə
vurmaqdır. Qaraçı arvadlar kimi mənə
qarğış edir: «Anarı elə yandırıb yaxacam ki,
külü Fəxri Xiyabana gedib çatmasın» - deyir. Deyəsən, indidən özünə Fəxri
Xiyabanda yer rezerv edir. Guya ki, onun
yaşaması məni yandırıb yaxır. Belə
yerdə deyiblər: «Adımı sənə qoyum, səni
doğrudan da yana-yana qoyum». O ki qaldı köhnə dostumun məni
yandırıb-yaxmasına, şair demiş, «sən yanmasan, mən
yanmasam, biz yanmasaq, nasıl çıxar qaranlıqlar
aydınlığa?»
Mən internetə
girmirəm, saytları izləmirəm. Odur
ki, məni sancmaqdan zövq alanlar nahaq yerə zəhmət
çəkirlər, zəhmətləri hədərdir,
onların yazdıqlarını oxumuram. Doğrudur,
bəzi hallarda haqqımda yazılan hədyanları mənə
çatdırırlar. Əkrəmin son
yaradıcılıq uğuruyla, haqqımda dediyi
düşük sözlərlə birlikdə cavan müəlliflərdən
Tural Turanın dedikləriylə də tanış
oldum. Gənc oğlanın incə qəlbini
qırmaq istəmirəm. Güman edirəm
ki, yaşlanar, müdrikləşər və dediklərinin
peşmançılığını çəkər.
Amma bir neçə fikrinə münasibətimi
bildirmək istərdim. Deyir ki, Anar gəncləri
tanımır. İstedadlı gəncləri
tanıyıram da, dəstəkləyirəm də. Bu o demək deyil ki, tanımadıqlarımın
hamısı istedadsızdırlar. İntəhası
Yazıçılar Birliyinin 1800 üzvünün -
cavanıyla, qocasıyla - hamısını şəxsən
tanımaq təbii ki, mümkün deyil. Deyirlər,
“necə tanımırsan ki, üzvlük biletlərinə qol
çəkmisən”. Müəlliflər
- qocası da, cavanı da yaddaşımda biletlərinə
görə deyil, yazılarına görə qalırlar, ya
qalmırlar. Tural Turanı ən azı ona
görə tanıyıram ki, adı mənim «Dədə
Qorqud» povestimdəndir və oğlumun adındandır. Tural Turan əvvəl deyir ki, Yazıçılar
Birliyi ədəbi prosesə nəzarəti itirib, sonra da iddia
edir ki, Anar diktatordur. Bu necə diktatordur
ki, ədəbi prosesə nəzarət edə bilmir.
Sonra deyir: «AYB-nin hazırkı İdarə Heyətinin orta
statistik yaşı 70-dir. Bu o deməkdir ki, Anar özündən
sonrakıları sadəcə olaraq «məhv» edib. Sözünü, fikrini əlindən alıb,
manqurtlaşdırıb. Deməli, kimsə
İdarə Heyətinə düşmürsə, «məhv»
olur, fikri, sözü əlindən alınır,
manqurtlaşır. İdarə Heyətinə
üzv olmayan 1800 yazıçının hamısı
manqurtlardır? Tural Turan özü, bizim təqdimatımızla
Prezident təqaüdçüsü, Yazıçılar
Birliyinin Gənclər Şurasnıın üzvüdür.
Belə çıxır ki, bu Şuranın
üzvü olmayan gənclərin hamısı «məhv» olub,
fikri, sözü alınıb, manqurtlaşıblar. Görəsən, bu əməliyyat nə üsulla
aparılır, adamın fikrini, sözünü əlindən
nə sayaq alırlar?! Gənc müəllif
yaşına uyğun mərifətlə məni Müqabeylə
müqayisə edir. Mən doğrudan da
Müqabe olsaydım, Tural Turan və onun kimilər
çınqırını da çıxara bilməzdilər.
Məhz Yazıçılar Birliyində
hökm sürən demokratik, toleranslı, dözümlü
ab-hava Birliyin rəhbərliyinə asilərin ədəbi
orqanlarımızda gen-bol çap olunmasını təmin
edir. Cavan oğlan deyir ki, Anar seçkilərə
alternativsiz gedir. Ay əzizim, nuri-didəm, seçkilər
olub ki, Anar da ora alternativsiz getsin? İnşallah,
qurultay olar, Anar kimi Tural Turan da sədrliyə namizədliyini
irəli sürər. O seçilsə, onu birinci təbrik
edən mən olacam.
Dostlarım, həmkarlarım, balalarım, mən vəzifə hərisi deyiləm və heç vaxt da olmamışam, 33 ildir bu vəzifənin bütün əzab-əziyyətinə dözürəmsə, sizinçün dözürəm, təşkilatımızın parçalanmasına, dağılmasına imkan verməmək üçün dözürəm. Kimsədən quru bir təşəkkür də ummadan yüzlərlə yazıçının ən müxtəlif həyat, sağlamlıq, məişət, mənzil, maddi yardım problemlərini həll etməyə çalışıram. Elə gün olmur ki, bir neçə adam ən müxtəlif xahişlərlə, dərd-sərləriylə qəbuluma gəlməsin. Qapım hamının üzünə açıqdır. Bu otuz üç ildə nə etmişəmsə, özümçün yox, yazıçılarçün etmişəm - qocasıyla, cavanıyla. Əlbəttə, hamının bütün istəklərini - fəxri ad, mükafat, təqaüd, kitab, mənzil istəklərini dərhal həyata keçirmək mümkün deyil.
Bir də niyə düşünmürsünüz ki, sədr yeri birdir, sədr olmaq istəyən ən azı iyirmi nəfər?! Bir nəfər - kim olur-olsun - cavan, ya yaşlı seçiləcək, on doqquzu umsuq qalacaq. Katib yeri dörddür, katib olmaq istəyən azı qırx nəfər. Dörd nəfər seçiləcək, 36 nəfər narazı qalacaq. Allaha şükür etsinlər ki, hələlik biz burdakı vəziyyəti tənzim edirik, intriqaların qabağını alırıq, bir-birinin ayağının altını qazmağa imkan vermirik. Mən bir dəfə demişdim ki, bu qurultayda seçilsəm, bu, mənim son müddətim olacaq. Əvvəla beş illik müddətin sonuna qədər qalıb-qalmayacağım, ya Əkrəm tərəfindən yandırılıb kül olmayacağım məlum deyil. İkincisi, başladığım və inadla həyata keçirə bildiyim bəzi məsələləri, xüsusilə Şüvəlanadakı Yaradıcılıq evinin, yazıçılarçün tikilən yaşayış binasının və Şabrandakı istirahət kompleksinin tamamlanmalarına nəzarət etmək istəyirəm.
Bir də
vacib deyil ki, gələn qurultaya qədər qalım. Arada Plenumda da
gedə bilərəm. O siz, o da belə can atdığınız Sədr vəzifəsi...
Allah xeyir versin!
525-ci qəzet.-
2020.- 31 yanvar.- S.8.