Xoşbəxt
olmaq şansı
Xoşbəxtlik hadisə deyil,
xoşbəxtlik sənətdir.
Cim Ron
İnsan
dünyaya göz açır: biri kasıb olur, biri dövlətli,
biri ağıllı olur, o biri ağıldan kasad, biri firavan həyat
sürür, o biri faciələrin caynağında əzab
çəkir. Niyə? Axı, bizi yaradan ədalətlidir və
adil olan Allah insanları bərabər xəlq edib.
Tanrımız boyu balaca olana, gücsüzə iti
ağıl, qabiliyyət verib. Birinə iti göz veribsə, o
birinə darı dələn qulaq bəxş edib. Gözəl
rəssam eyni zamanda, həm də istedadlı
riyaziyyatçı, üstəlik, boks üzrə dünya
çempionu ola bilməz. İnsanlar yalnız bir sahədə
qeyri-adi istedad sahibi olurlar. Əgər Allahımız birinə
bir neçə qabiliyyət veribsə, hərəsindən
bir az verib. Yəni kimsə babat
şair, həm də babat rəssam və ya babat
idmançı ola bilər. Allahın bölgüsü belədir.
Alnımıza
yazılanlar bir-birindən o qədər də fərqlənmir.
Talelərimiz ən azı,
doğulmağımız və dünyadan köçməyimizlə
bir-birinə bənzəyir.
Yaradan
parlaq həyat sürənə, kef-damaq içində
yaşayana adətən uzun ömür verməz. Uzun
ömür sakit və sadə həyat sürənindir.
Özündən güclüyə yarınan adamla
sözü üzə deyənin taleyi bir-birinə bənzəməz.
Azadlıqsevər, həqiqətpərəst,
haqsızlığa tab gətirməyən insanın
ömrü, günü, güzəranı müti və
üzüyola insanlarınkından fərqlənər.
Böyrəyi və qaraciyəri xəstə adamın
şüuru aydın, yaddaşı iti ola bilməz. Ağciyəri
xəstə olanın qanı daima qara olar. Mədə
xorası insanda müəyyən xasiyyət
formalaşdırır. Öd kisəsində daş
olanların da çöhrəsində oxşar cizgilər
tapmaq çətin deyil.
Uzun
sözün qısası, taleyimiz ağlımızın,
xasiyyətimizin, iradəmizin, genetik yaddaşımızın,
fiziki, maddi-mənəvi imkanlarımızın, ətrafda
baş verən təsadüfi və qanunauyğun hadisələrin
təsiri ilə formalaşır. Hətta ən adi keyfiyyətlərimizin,
xırda görünən xüsusiyyətlərimizin belə,
taleyimizdə yeri var.
İnsanın
həyatında yaddaşın meydanı daha genişdir.
Yaddaşla taleyimizin arasındakı bağlılıq
bilirsiniz özünü nədə göstərir,
yaddaşımız taleyimizdə nədən önəmli yer
tutur?
Hafizəsi
güclü olan şəxs heç nəyi nəzərindən
qaçırmır. Həyat isə bir şahmat
taxtasıdır. Piyadanı unutsan, vəzirin əldən gedə
bilər. Vəzir gedərsə, şahın mat olar.
Əsən
küləyin, yağan yağışın da taleyimizdə
yeri var. Biz də ağaclar kimiyik. Planetlərin, ulduzların hərəkəti,
ulduz dumanlıqları, yeni ulduzların yaranması və digər
hadisələr münasibətlərimizi,
davranışımızı, fəaliyyətimizi yönləndirir.
Biz nəhəng bir mexanizmin gözə görünməyəcək
dərəcədə kiçik bir hissəsiyik.
Başınız
ağrayırsa, səhər güclü külək əsə,
köhnə yaranız sancırsa, yağış yağa bilər.
Bərkdən qışqırmayın, Günəşdə
nüvə reaksiyasını gücləndirərsiniz!.. Bizim
bir xoş sözümüzün təsirindən dünyanın
o başında bir çiçəyin, gülün bir saat,
bir dəqiqə və ya bir saniyə tez açması
mümkündür.
Biz
bir kompleksin - özü-özünü tənzimləyən,
hərəkətə gətirən, yaşadan,
parçalayan, birləşdirən bir sistemin sonsuz dərəcədə
kiçik zərrəsiyik. Kiçik olduğumuz üçün
ətrafa, kainata təsirimiz də gözəgörünməzdir.
Amma 4-5 milyard insan oksigeni alıb karbon qazını
buraxırsa, milyonlarla adam eyni vaxtda gülürsə, bunun təsirindən,
əlbəttə, yay isti keçə biər və ya əksinə...
Tez-tez
xəstələnirik. Tanrı bizi xəstəliklərin
köməyi ilə də idarə edir. Xəstəlik təkcə
enerjimizi, iş qabiliyyətimizi azaltmır, xasiyyətimizi də
dəyişə bilir. Bəzən qəzəbli, əsəbi
adamlar hipertoniya xəstəliyinə tutulur. Paxıl adamın
həzm orqanı tez-tez korlanır, mədə xorasından əziyyət
çəkir. Cavabsız məhəbbət bronxial astmaya səbəb
olur. Həzm prosesi zəifləyir, insanda tez-tez ishal baş
verir.
Kimin
bəxti Londonda, Tokiodakı və ya Moskvadakı kimi gətirir?!
Bakıda bəxti gətirən adam Gəncədə
uğursuzluğa düçar ola bilər. Şəkidə əli
gətirən, Lerikdə uduzar. Bəxtimiz, udduğumuz hava ilə,
içdiyimiz su ilə yazılır.
Nə
üçün insanlar qocalarkən doğulduqları,
boya-başa çatdıqları torpağa, elə-obaya üz
tuturlar, son günlərini doğma yurdda keçirmək istəyirlər?
Bu, nədir? Xatirələrin çağırışı,
ya yurd həsrəti? Qərib ölkədə qocalıb əldən
düşənlər Vətənin suyunu içməyə,
havasını udmağa can atırlar. Bununla onların zəifləmiş
canları az-çox rahatlıq tapmaq istəyir.
Göz
açdığımız, boya-başa
çatdığımız torpaqda içdiyimiz su,
udduğumuz hava dünyanın o başında da bizi rahat
buraxmır, öz çevrəsində dolandırır,
özünə çəkir. Əgər övladınız
Bakıda nadinclik edib, Qəbələdə və ya Qubada,
Lerikdə və ya Lənkəranda sakit gəzirsə, bunun bir
səbəbi də onun içdiyi su, udduğu havadır. Bəzən
deyirlər ki, filan yerin havası mənə düşmür.
Elə olur ki, bir adam bir ölkədən başqa ölkəyə,
bir şəhərdən başqa şəhərə gedən
kimi xəstələnir. Belə adamlar həmin yerin suyunu,
havasını götürmürlər. Hava və suyun təsiri
ilə insan xəstələnir və ya sağalır.
İnsanın vücudu elə mürəkkəb və dərkolunmazdır
ki, əcdadlarımızdan qalma xüsusiyyətləri belə
özündə əks etdirir. Odur ki, hava, su və yeməklə
daxilimizə düşən, canımıza, qanımıza
yayılan maddələrin, molekul və atomların
ayrı-ayrı orqanlara təsir edərək bizi hansı hərəkətlərə
təhrik edəcəyini söyləmək çətindir.
Biz
iradəmizin gücü ilə özümüzü çox
xətalardan qoruya bilirik. Lakin elə də olur ki,
ağlımız, iradəmiz tamamilə içdiyimiz sudan,
udduğumuz havadan, yediyimiz yeməkdən asılı olur.
Səhərlər
qaymaq, şokolad, yağ-bal, kərə yağı ilə qara
kürü yeyənlə bəxti şor-çörək
yeyib, üstündən bir stəkan acı çay içənin
sözü-söhbəti, hərəkəti bir ola bilməz.
Yağ-bal, qaymaq, kürü insanın içində nə
varsa, onun üzünə-gözünə
çıxarır, ağlında nə varsa dilinə gətirir.
Gündə şor yeyən deyəcəyi sözü udar, səbrli
olar, risk etməkdən çəkinər, xasiyyətinin,
arzusunun çoxunu içində gizlədər. Dadlı,
kalorili qidalar insanın daxili imkanlarını, qabiliyyətini
çiçəkləndirir, ona qol-qanad verir. İnsan da
ağac kimidir. Yaxşı bəslənsə, tez böyüyər,
qol-budaq atar, bəhrə verər. İnsan bədəni
üçün lazım olan qidaları qəbul etməyəndə
avitaminoz xəstəliyinə tutulur. Bəzi qidalari qəbul edən
insanlar sağalmaz bəlalara düçar olurlar.
Hərdən
yeməkdən sonra bəzilərinin arterial təzyiqi yüksəlir.
Biz özümüz də bilmədən spirtli içkilərlə
içimizdəki enerjini artırırıq. Cəsarətli
oluruq, utancaqlığımızdan əsər-əlamət
qalmır. Bəzən özümüzdən qat-qat
güclü adamlara qarşı çıxırıq.
Davranışımız yediklərimiz və içdiklərimizin
köməyi ilə tənzimlənir. Odur ki, görüşə
gedərkən, işgüzar söhbət etmək istədiyiniz
zaman, taleyüklü problemlərin həll olunduğu məqamda
yeyib-içdiyinizə fikir verin. Əlinizə keçəni
qarnınıza doldurmayın. Xüsusilə dərman
içib iş dalınca, işgüzar söhbətə
getdiyiniz zaman ehtiyatlı olun. İşləri korlaya bilərsiniz.
Kəklikotu,
andız, sumaq, qarağat, badam canımızdakı soyuqdəyməni
çıxarır. Ağ tut mədə-bağırsaq xəstəliyinin
qarşısını alır. Zirə, cəfəri, kök
də mədə xorasının sağalmasına kömək
edir.
Əgər
cavan bir oğlan özündə cəsarət tapıb qəşəng
bir qızla tanış olursa, əgər tələbə
müəllimin söylədiklərini daha yaxşı
yadında saxlayırsa, əgər uşaq daha ağlamır,
öz-özünə oynayır və şirin-şirin
yatırsa, bunun bir səbəbi də onun yediyi, udduğu,
parçalanaraq bütün bədəninə, canına,
qanına yayılan qidanın tərkibi ilə
bağlıdır. Qida var insanları aqressivləşdirir,
yemək var adamı passivləşdirir. Çoxumuz sulu xəngəl
yeyəndən sonra mürgüləyirik. Adam var tünd kofe
içəndən sonra gözünə yuxu getmir. Eləsi də
var ki, ac olanda üz-gözündən zəhrimar
yağır, tox olanda şənlənir, deyib-gülür.
Çoxumuz
potensial imkanlarımıza uyğun yaşaya, ömür
sürə, xoşbəxt ola bilmirik. Bir çox hallarda
qabiliyyətimiz, istedadımız, insanlığımız
içimizdəcə ölüb gedir.
Canımızdakını, olanımızı göstərmək,
olduğumuz kimi olmaq üçün bizim havamız, suyumuz,
qidamız çatmır. Bomboş şar kimi
yaşayırıq, yetişməmiş meyvə kimi
çürüyüb gedirik. Hər birimiz oxunmamış kitab, qapısı
qıfıllı xəzinə kimiyik. Dözüm, səbir və
itaət bizi içimizdən asır.
Tanrımız
xoşbəxt olmaq üçün bizə hər şey
verib. Qalanı hər kəsin öz əlindədir. İstəyirsən
xoşbəxt ol, istəyirsən səbirli, dözümlü
və itaətkar ol - nə din, nə danış, öz rəyini
bildirmə, dilinə gələn sözü ud, ağlına
gələn fikri unut...
Taleyindən
razı deyilsənsə, evini, işini, peşəni dəyiş!
Üzgüçülüklə məşğul ol.
Üzgüçülük olmasın, gimnastika olsun, fərqi
yoxdur. Təki idman olsun, təki sağlam bədən olsun.
Xoşbəxtliyə xəstə canla getməzlər.
İdman insanın içində olanını üzə
çıxarır. İdman adamı xəstəlikdən
qoruyur. Xəstəlik isə elə şeydir ki, adamın
imkanlarını qəfəsə salır, içindəki
çiçəkləri, gülləri soldurur, arzuları
qanad açmağa qoymur. İdman insanı güclü edir.
Güclü insan məqsədinə tez çatar, sağlam
insan aydın düşünər, aydın düşənən
insan uğur qazanar.
Çoxumuz
həyatda baş girləyir, birtəhər ömür
sürürük. Sən özünü tapmısansa,
dövran səninki deyil, dövran səninkidirsə, məkan
özgəninkidir. Bəlkə bir yol tapıb məkanını
dəyişəsən? Bəlkə xoşbəxtliyini özgə
diyarlarda axtarasan? Məsləhət sənindir, özün bilərsən...
Amma unutma: qürbətdə də başqa dərdlərin
olacaq. Düşün, qürbətə hazırsanmı,
qürbətdə sənə yer varmı? Bəlkə hara
getsən, çağırılmamış qonaqsan.
Həyatımız
başdan-başa həll olunası riyazi məsələlərdən
ibarətdir. Bu məsələləri həll etməyin
yüzlərlə yolu var. Uğur qazanmaq, məqsədə
tez yetişmək üçün ən optimal variantı
seçmək çox vaxt heç ağlımıza da gəlmir.
Bəs ən optimal variant hansıdır? Bunu kim bilir? Bəlkə
taleyimizin riyazi modelini quraq?
Problemdən
qaçmayın, problemin üstünə yeriyin! Taleyinizi
falçıların ixtiyarına verməyin! Falınıza
baxdırırsınızsa, deməli, çıxılmaz vəziyyətdə
olduğunuzu düşünürsünüz. Yaddan
çıxarmayın: bu dünyada çıxış yolu
olmayan, həlli mümkünsüz problem yoxdur!..
Arif QULİYEV
525-ci qəzet.- 2021.-
25 fevral. S. 8.