Mənəviyyatın
təmizliyi
UNUDULMAZ MUSA
MƏMMƏDOV HAQQINDA BİR NEÇƏ SÖZ
Musa müəllimi mən qiyabi olaraq tanıyırdım
- o, 1980-ci illərin sonlarından etibarən Qarabağ hadisələrinin
ən kəsgin vaxtlarında Xankəndinə gedən, orada
ciddi fəaliyyət göstərən çox azsaylı Azərbaycan
dövlət xadimlərindən biri idi.
Bir tərəfdən
Vilayət Partiya Komitəsinə rəhbərlik edən
qatı separatçı erməni millətçiləri, o
biri tərəfdən ikiüzlü Mixail Qorbaçovun xaincəsinə
yaratdığı Qarabağ komitəsinin Moskvadan göndərilmiş
sədri və əslində, separatçılara dəstək
verən Arkadi Volski (təsadüfi deyil ki, elə həmin
vaxtlarda separatçılar bu adamı SSRİ Ali Sovetinə
deputat seçdilər), bir tərəfdən də belə
bir düşmən mühitdə, belə bir riyakar "rəhbər
dairədə" var gücü ilə Azərbaycanın ərazi
bütövlüyü naminə çalışan Musa Məmmədov
- güman edirəm ki, Musa müəllimin orada hansı bir əsəb
gərginliyi içində işlədiyini təsəvvür
etmək çətin deyil.
O zaman
Musa müəllim Nazirlər Soveti sədrinin müavini, sonra
da birinci müavini vəzifəsində işləyirdi və
yəqin o dövrün adamları yaxşı
xatırlayırlar ki, yüksək vəzifəli Azərbaycan
məmurlarının çoxu separatçı məkr və
təxribatlardan çəkinirdi, sözdə "Qarabağ
bizim torpağımızdır" deyir, ancaq o torpağın
sahibi kimi oralara getməyə cürətləri
çatmırdı.
Həmin
dövrdən söhbət düşəndə Musa müəllim:
- O vaxt hər
gün yox e, hər saat Heydər Əliyevin yeri
görünürdü! - deyirdi və hər
dəfə də bunu təkrar edirdi.
Məsələ
burasındaydı ki, mən 1993-cü ilin sentyabrında Nazirlər
Kabinetində işə başlayandan sonra Musa müəllimlə
nəinki tanış oldum, aramızda ta
onun ömrünün sonuna kimi qarşılıqlı
hörmətə və rəğbətə söykənən
istiqanlı bir münasibət yarandı və mən onun simasında
çox zəhmətkeş (və zəhməti sevən!), zəhmətkeş
olduğu qədər də təmiz mənəviyyatlı,
xeyirxah, eyni zamanda, çox da koloritli bir insan gördüm.
Musa müəllim təbiətə vurğun (və bələd!)
idi və onun şəxsiyyəti də təbiət kimi saf
idi.
O, Nazirlər
Kabinetində Baş nazirin aqrar məsələlər üzrə
müşaviri olanda Baş nazir Artur Rasizadə ilə də
onun arasında çox səmimi və işgüzar bir
münasibət var idi, yəni söhbət sədr və
müşavirdən yox, Respublikanın mənafeyi, xalqın
rifahı ilə bağlı öz məsuliyyətlərini
yaxşı dərk edən iki məsləkdaşdan, iki
professionaldan, hətta mən deyərdim ki, iki əməl
dostundan gedirdi.
Musa müəllim ömrü boyu
çalışdığı kənd təsərrüfatı
sahəsində, çörəkdən tutmuş kimyaya qədər,
uzun və bu sözün yeri gəldi, gəlmədi çox
işlədilməsinə baxmayaraq deyim ki, həqiqətən
şərəfli bir yol keçmişdi. Azərbaycanda
kənd təsərrüfatının, aqrar sənayenin
inkişafında, aqrar tslahatların aparılmasında, eləcə
də meşələrimizin qorunmasında,
sağlamlaşdırılmasında və genişləndirilməsində
onun böyük xidmətləri var.
Bu xidmətlərin mayası isə Musa müəllimin zəhmətkeşliyi
və torpaq sevgisi ilə yoğrulmuşdu.
Onun bir
çox ordenləri var idi, Dövlət mükafatı
laureatı, elmlər doktoru, professor idi, ancaq bir dəfə
ümumiyyətlə təltiflərdən söhbət
düşəndə mənə:
- Bilirsən,
- dedi, - Mənim öz içimdə ən çox
qürurlandığım təltif "Əməkdar
aqronom" adıdır.
Və bu sözlər heç vəchlə arxasında
hansısa bir inciklik, ya da ki, yalançı təvazökarlıq
gizlənmiş bir etiraf deyildi, bu - torpağa
bağlılığın, dediyim həmin torpaq sevgisinin ifadəsi
idi və yaşı səksəni keçməyinə
baxmayaraq, onda həqiqi bir gənclik təşəbbüskarlığı
var idi, həmişə öz işi ilə bağlı
axtarışlarda idi. O, torpağa aid olan bütün sahələrdə
görülən işləri, təklifləri, məktubları,
ərizələri diqqətlə öyrənir və eləcə
bir diqqətlə də götür-qoy edirdi.
Orasını
da deyim ki, prinsipial və obyektiv adam idi,
heç bir tanışlıq, heç bir xahiş onu fikrindən,
qənaətindən döndərə bilməzdi və onu
inandırmaq lazım idi, inandıra bilmədinsə - bitdi.
Musa
müəllim Qəbələdə anadan olmuşdu, ancaq
bütün Azərbaycanı kənd-kənd yox,
qarış-qarış tanıyırdı və bu
tanışlığın da əsasında iş
üçün, fəaliyyət üçün münbit zəmin
axtarışları dururdu. Ən
mühümü isə bu axtarışlar effektli nəticələr
verirdi və təsadüfi deyildi ki, o, SSRİ Kənd Təsərrüfatı
Nazirliyinin Kollegiya üzvü idi. Bütün Sovet
İttifaqı ərazisində kənd təsərrüfatı
ilə əlaqədar məsələlər məhz Kollegiyada
həll olunurdu, qərarlar orda qəbul edilirdi və Musa müəllimin
Kollegiyanın üzvü olması o demək idi ki, Azərbaycanla
bağlı qaldırdığı hər hansı bir məsələni
biləəvasitə həmin mərkəzdə müdafiə
edirdi, məsələnin vacibliyini uzun-uzadı bürokratik
yazışmalarla yox, biləvasitə orada sübut edirdi. Bilmirəm, Respublikada ikinci belə bir nazir var idi, ya
yox?
Nazirlər
Kabinetindəki uzun illər bayu mən Musa müəllimdən
bircə nəfərin belə, haqqında nəsə mənfi
bir söz eşitmədim və bu o demək deyildi ki, Musa
müəllim hamını ideal hesab edirdi, sadəcə, kiminsə
dalınca danışmağı xoşlamırdı və
danışmırdı, lazım bildiyi sözü arxada yox,
üzə deyirdi.
Musa müəllimin xarakterində çox güclü
daxili təmkin var idi və o, nə çəkirdisə,
ürəyində çəkirdi, büruzə vermirdi.
Onun iki oğlu, bir qızı var idi və təsəvvür
edin ki, 2000-ci illərdə qısa bir vaxt ərzində
oğlanlarının ikisi də vəfat etdi, ancaq həmin
ağır və dözülməz günlərdə də
mən Musa müəllimi üzgünlük içində
sızıldayan görmədim.
Bu adam, əlbəttə,
dəmirdən deyildi, əksinə, çox həssas insan idi
və Musa müəllim o fəlakətli günlərdə, heç bir
mübaliğəyə varmadan deyim ki, dəruni bir kədər
içində olan, ancaq bu dəhşətli kədərə
sinə gərməyi bacaran bir məğrurluq mücəssəməsi
idi.
Orasını
da deyim ki, Musa müəllimin həkim qızı Günellə
mənim qızım Humay rəfiqə idilər (elə indi də
rəfiqədirlər) və mən bilirəm ki, Musa müəllim
nə qədər ailəcanlı bir adam
idi.
Bir epizod yadıma düşür.
Bir
gün günorta fasilə vaxtı qapı açıldı
və Musa müəllim içəri girib, kefikök
bir təbəssümlə gülümsəyə-gülümsəyə
cibindən çıxartdığı iki dənə
şokolad konfeti mizin üstünə qoyaraq:
- Dünən,
- dedi. - Minarə xanım doktorluq dissertasiyası müdafiə
etdi. Bir şirnili çay içək!..
Musa müəllimin həyat yoldaşı Minarə
Dilbazi Musiqi Akademiyasında fortepiano kafedrasının
müdiri idi və Musa müəllimlə birlikdə o iki
şokolad konfetlə pürrəngi çay içə-içə
o gözəl hadisəni beləcə qeyd etdik.
Musa müəllimin yaşı artıq səksən
beşi keçmişdi, ancaq onda o qədər cavan bir işləmək,
nəsə etmək, boş dayanmamaq həvəsi vardı ki,
vəfatı mənim üçün tamam gözlənilməz
və çox kədərli oldu.
Mən bu
ağır xəbəri ilk olaraq Artur Rasizadədən
eşitdim:
- Musa vəfat
edib...
O anlarda
Artur müəllimin gözlərindəki kədər, elə
bil, onun o böyük kabinetinin divarlarına da hopmuşdu.
16 fevral 2021.
ELÇİN
525-ci qəzet.- 2021.-
7 iyul. S. 14.