Beyləqanın iyun istisində Söz mehi

RƏŞAD MƏCİD "KÜR" ƏDƏBİ MƏCLİSİNİN QONAĞI OLDU

- Hardasan, Orxan? - xəttin astarından gələn səs dostum Ramil Əhmədin idi.

- Uzağı on dəqiqə, sən hardasan?

- Çatmışam, Rəşad müəllim da burdadır. Tələs!

Xəttin astarından gələn "tələs" kəlməsini, yəqin ki, ikimiz də eşitdik: Aslan və mən. Maşındayıq. Beyləqanın qorabişirən iyun istisi daraşıb canımızdan tər kimi çıxır və maşının açıq şüşələrindən üzümə çırpılan, eynəyimi yalayıb keçən həzli-ləzzətli külək də bu vahiməli istinin əlindən almır bizi. Neynək? Nazik yolun kənarından başlayan qatar-qatar tarlalalar uzanıb üfüqdə bozarır və bilmirəm içimdən neçə köynək keçirdiyim bu mənzərələri illərin necə astagəl dəyişdiyini heyrət və bezginliklə xatırlayıram.

- Bu, cəhənnəm istisidir. Hanı cənnət sərinliyi? - Aslan deyir, ancaq mənim düyünlənən qaşlarım cavaba fürsət tanımır.

Mənzərələr axır, maşın sükunət pərdəsini cırır. "Tələs". "Uzağı on dəqiqə". Külək "tələs" kəlməsini bayraq kimi maşının içində əsdirdikcə Aslanın üzündəki əsəb qırışları gərilir. Gərilir, nazilir, uzanır və maşın qəfil nərildəyir, spidomerin budağı sağa söykənir, gözlərim yeri seçmir, bəlkə, uçuruq, bilmirəm, "tələs", "uzağı on dəqiqə", beləcə, qol saatımın əqrəbi on dəqiqənin başında sığal olmamış Beyləqan Mərkəzi Kitabxanasının önündə əylənirik. Maşının qapılarını ağır-ağır açıb göydən yerə düşürük.

Budur, Rəşad Məcid, Faiq Xudanlı və Ramil Əhməd. Ağır addımlar səkiyə daş kimi döşənib gəlir.

- Salam, Rəşad müəllim, xoş gəlmisiniz!

- Salam, gənc dostum. Xoş gördük. Kitabxana burdadır?

- Bəli. Bu gördüyünüz...

Rəşad Məcid Kürdəmir Mədəniyyət İdarəsinin tərkibində fəaliyyət göstərən və regionlarda yaşayan yaradıcı gəncləri öz çətirinə yığmağı, əyalətdə mədəni aktivliyi artırmağı, gəncləri yaradıcı şəxslərlə görüşdürməyi, şəhər və rayon arasındakı mədəni əlaqələri bərkitməyi qarşısında məqsəd qoyan "Kür" ədəbi məclisinin"qonağıdır. Bu gün jurnalistika və ədəbiyyat söhbətləri ilə Beyləqanın qorabişirən iyun istisinə su çiləyəcəyik. Nə xoş! Beləcə, ağır addımlar astagəlliyini mərkəzi kitabxananın açıq qapılarına sürür. Mənə doğma məkanın nəfəsini o saat duyuram. Yeniyetmə vaxtlarımda bu kitabxananın daimi sakini idim. Qəsəbəmizdən bura aparan uzun məsafəni addımlarıma dolayıb başa vurur, sevdiyim yazıçıların kitablarını qoluma yükləyib oxuyacağım romanların həvəsi ilə təsəvvürlərimdən ayaqlarıma güc çəkirdim, qayıdırdım. Gələcək həyatımda qolumdan tutub məni qaranlıq, vahiməli dünyalar ilə tanış edən Dostoyevskinin əlini ilk burda sıxmışdım.

Qonaqpərvərlik əvvəl-əvvəl özünü gülümsər üzlərdə göstərir, sonra rəflərlə əhatəyə alınan otağa daxil oluruq

- Əsl cənnət buradır. - Aslan əyilib qulağıma pıçıldayır və rəflərdə bir-birinin çiyninə söykənib uzanan kitabları göstərir. Mən Aslanın emosiyalarına gülümsəməmiş, Mərkəzi Kitabxananın müdiri Gültəkin Məmmədova görüşdən doğan sevinc hisslərini qonaqlara bağışlayır. Kitabxana haqqında məlumat verir. Bu vaxt rəqəmlər havada uçuşur, faizlər bir-birinin yaxasından yapışır, kitabların sayı, müəlliflər, oxucular - hamısı Gültəkin xanımın səlist nitqində qucaqlaşırlar, bir-birindən halallıq alırlar, necə deyərlər, sevgilərini nümayişkəranə bildirirlər və belə nəticə hasil olur ki, kitabxananın yaşlı oxucuları daha çoxdur.

- Rəşad müəllim, gənclər oxumur, ancaq yazırlar! - mən Aslanın "cənnətindən" üzümdə qalan gülüşü sındırmadan deyirəm.

- Çox oxumaq, az yazmaq. Şərt budur! - cavab dəqiqdir.

Hamı masalarda əyləşir. Otağın ağır havası yumşalır. Küləkkeşlər öz işini görür və Beyləqanın qorabişirən iyun istisi susub nəfəsini dərir. Bu vaxt Kürdəmir Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Faiq Xudanlı Rəşad Məcidə "Kür" ədəbi məclisi haqqında məlumat verir, gələcək planlarından danışır və belə bir məclisin regionlarda yaşayan gənclərin inkişafında söz sahibi olacağını bildirir.

"Mən inanıram ki, bizim gələcək illərdə də əməkdaşlığımız davam edəcəkdir. Siz hər zaman bizim gənclərə mənəvi dəstək olacaqsınız. Ancaq sizin və sizin kimi ziyalıların mənəvi dəstəyi bizim də üzərimizə böyük məsuliyyət yükləyir. Çox çalışmaq. Bəli, məhz belədir. Zəhmət bütün qapıların açarıdır".

Faiq Xudanlı sözü Rəşad Məcidə verir. Rəşad Məcid əvvəl-əvvəl masanın üzərindəki salfetdən götürüb alnının tərini silir, gənclərə baxır və deyir:

"Təşəkkür edirəm. Belə görüşlər mənə xoş təsir bağışlayır. Ümid edirəm ki, gənclərə faydamız toxunacaq. Biz əlimizdən gələn dəstəyi etməyə hazırıq. Bilirsiniz, mən Beyləqanda çox olmuşam! Valideynlərim Ağcabədidə yaşadığı üçün ora tez-tez gəlib gedirdim və hərdən yolum Beyləqandan düşürdü. Düzdür, yayda burada dözülməz istilər olur. Ancaq gənc dostlarımın sözünü yerə sala bilməzdim. Mən deyəndə ki, Beyləqana gedirəm, hamı təəccübləndi. Dedilər ki, bu istidə Beyləqana getmək olar?! Niyə olmur? Məncə, hava kimi söhbətimiz də isti keçəcək. Düz demirəm? Hə, indi mənə sizin suallarınız maraqlıdır ki, söhbətimiz funksional olsun".

Zaldan "bəli" nidaları yüksəldi və birdən gənclərin əlləri qələmə sarıldı. Hamı önündəki vərəqə nəsə qaralamağa, sualların əvvəlini, sonunu düzəltməyə çalışdı. Və budur, ilk sual Lalə Əmirquliyevadan:

- Rəşad müəllim, Siz gənc müəlliflərə hansı kitabları oxumağı məsləhət görərsiniz? Ətrafımızda çoxlu kitablar var. Hansıları oxumalıyıq? - Lalə xanım sualını bitirib gözlərini müsahibinə kilidlədi.

- Gərək mən biləm ki, hansı mövzuda əsərləri sevirsiniz. Bəli, kitabların sayı çoxdur. Ona görə ki, hər xarakteri, hər dünyagörüşü əhatə edən kitablar var. İnsan özünə uyğun olanı bu sonsuz kataloqların arasından axtarıb tapır. Əvvəl hansı müəllifləri oxumusunuz?

Bu sualdan sonra Lalə xanımın kilidli gözləri qəfil boşaldı və diqqət vektorları müsahibinin üzündən öz içinə çəkildi, yaddaşında xeyli var-gəl etdi. "Aha, hər şey aydınlandı".

- Mən İsi Məlikzadəni, Anarı, İsa Muğannanı sevərək oxuyuram. Şairlərdən isə ən sevdiyim Əli Kərimdir, - o dedi.

- Çox maraqlıdır. Sizə görə sevindim. Bizdə yanlış düşüncə var. Xüsusən, gənclər elə hesab edir ki, mütləq xarici ədəbiyyatı yaxşı bilmək lazımdır. Milli müəlliflər isə o qədər önəmli deyil. Dilimizin gözəlliyi, təmizliyi, genişiyi əsasən milli müəlliflərin əsərlərindədir. Yazıçı, jurnalist əvvəl öz dilini bu kitablar vasitəsilə rəvanlaşdırmalıdır, sonra dünya ədəbiyyatındakı müəlliflərə üz tuta bilər. Baxın, kanallarımıza. Jurnalistlər iki cümləni ardıcıl düzüb söyləyə bilmir. Niyə? Çünki oxumayıblar. Desən ki, niyə oxumursan? Deyəcəklər, vaxtım yoxdu. Bəs vaxtın olmadığı zamanlar necə? Axı sən vaxt olanda da oxumurdun! Nəysə... Tələbəsiniz? Hansı janrda yazırsınız?

- Bəli, tələbəyəm. Azərbaycan Pedaqoji Univerisitetində oxuyuram. Nəsr yazıram.

- Çox gözəl, Yazıçılar Birliyinin Pedaqoji Universitet ilə sıx əlaqələri var. Sizin univerisitetin müəllimləri, tələbələri tez-tez Yazıçılar Birliyinin "Natəvan" klubundakı tədbirlərdə iştirak edirlər. Çox istərdim ki, tədbirlərimizə qatılasınız. Mən o vaxt məsləhət bildiyim kitabları Sizə hədiyyə edərəm.

Lalə Əmirquliyevanın sevincinə hamımız şahidlik etdik və birdən hiss elədim ki, bayaqkı istilərdən indi əsər-əlamət yoxdur. Küləkkeşin arası kəsilməyən zərbələri istinin başından basıb. Bu vaxt yanımda əyləşən Aslan əyilib yenə qulağına pıçıldayır:

- Uşaq vaxtı kitabxanaya o qədər gəlib gedirdim ki, elə bilirdilər, evim bu binadadır.

- Məncə, bizim əsl evimiz kitabxanalardır - mənim cavabım bu cür olur.

"Kür"ün üzvlərindən biri əlini qaldırıb sual üçün fürsət axtarır və elə həmin an da tapır.

- Rəşad müəllim, uzun müddət jurnalistika sahəsində çalışmısınız. "525-ci qəzet"in köynəyindən çox müəlliflər gəlib keçib. Onların taleyi həyat təcrübəsi kimi sizin qarşısında aydın görünür. İndi cəmiyyətimizdə, təəssüf ki, bədii yaradıcılıqla, yazıçılıqla məşğul olan müəllfilərin əksəriyyəti çörəkpulu qazanmaq üçün jurnalistika sahəsində çalışırlar. Junalistikanın yazıçı üçün faydaları və zərərləri nələrdir?

- Jurnalistikanın yazıçı üçün faydalarını saymaqla bitməz. Birinci, faktlarla işləməyə öyrənirsən. Bu, yazıçı üçün olduqca önəmlidir. Mən Heminqueyin adını çəkə bilərəm. O, uzun müddət jurnalist işləyib və ən dəyərli əsərləri jurnalist müşahidələrinin, araşdırmalarının nəticəsində başa gəlib. Bir də, yazmaq istəyən yazıçı mütləq yazacaq, gerçək yaradıcılıq istəyinin qarşısını heç nə kəsə bilməz. Mən "525-ci qəzet"in keçmiş əməkdaşı olan gənc yazar Müşfiq Şükürlüyə adicə reportaj yazması üçün nə qədər dil tökdüm. Ancaq onun marağı bədii ədəbiyyat janrlarına idi. İndi, deyəsən, heç nə yazmır. Jurnalistika və ədəbiyyat bir-birinə çox bağlıdır. Hətta deyərdim ki, iç-içədir. Bir vaxtlar Fərid Hüseyn, Qismət Rüstəmov, Cavid Zeynallı "525-ci qəzet" üçün yazırdılar. Mən, xüsusilə, Cavid Zeynallının adını çəkə bilərəm. Çünki o zamanlar gənclər arasında ən çox yazan Cavid idi. Baxın, indi Cavid Zeynallının nəsr dili necə rəvandır. Bunun səbəbi vaxtilə davamlı reportajlar, yazılar yazmasıdır. Jurnalistikanın bu cür faydaları var...

Rəşad Məcid sualları cavablandırdı və elə bir məqam gəldi ki, yaradıcı gənclər özlərini göstərməyə başladılar. "Kür" ədəbi məclisinin üzvü Aygün Bayramlı öz şeirini oxudu və dinləyicilərin arasında sevinc qarışıq qəribə bir çaşqınlıq yarandı. Bu, gözəl şeirdi və əslində, musiqiçi olan Aygün xanımın şeir istedadının olması bizim hamımızı təəccübləndirmişdi. Aygün Bayramlı şeirini oxuyub bitirdikdən sonra Aslan əlini-əlinə vurdu. Sanki şeirin isti havası ilə bayırda asfalta od vuran Beyləqan istisi onun içində qovuşdu.

- Şeirlərinizi qəzetimizə göndərin, çap edək, - Rəşad Məcid dedi.

Aygün Bayramlı nəzakətlə məmnunluğunu bildirdi.

Suallar və ifalar bitdikdən sonra Ramil Əhmədin sözündən üzvlərin üzündə yeni sevincə ayaq yeri yarandı.

- Rəşad müəllim sizin üçün kitablar gətirib. Buyurun, seçin, təmənnasız götürün.

Sözlər Ramil Əhmədin dilindən çıxmamış kitablar kənar otaqdan içəri axmağa başladı. Müxtəlif mövzulu kitablar üzvlərin əlində məşəl kimi sıxıldı. Mənə Orxan Qaravəlinin "Tanıdığım Nazim Hikmət" adlı kitabı düşmüşdü. Nazim Himətin şeirlərinə və taleyinə hədsiz vurğunluğum sinəmdə yüngül nəşə olub qaynadı, çəkildi və kitabın təsadüfi səhifəsini açdım.

"Suları boyayıb batan gün xınalığa

Qaranlıqlarda girdik xan çinarlığa..."

Tədbir bitdikdən sonra hamılıqla bayıra çıxıb şəkillər çəkdirdik. Əllər sıxıldı, üzlər gülümsədi, sonrakı görüşlər üçün vədlər verildi. Beləcə, ağacların arasından arxayın-arxayın özünü göstərən yay axşamüstüsü gülümsədi. Aslan məni maşının yanında gözləyirdi. Əlində xoş təsadüfdən pay qalan, indi adını xatırlamadığım qırmızı kitab sıxılmışdı.

- Olar, kitablarımızı dəyişək? - o dedi.

.

Orxan HƏSƏNİ

525-ci qəzet.- 2021.- 30 iyun. S. 14; 20.