Zəfərə aparan yol: Fikirlər də
döyüşürdü
Hadisələr sonra baş verir; öncə fikirlərdə
bir təbəddülat baş qaldırır və müəyyən
bir ab-hava, ovqat yaranır.
II Qarabağ müharibəsinin ovqatı 27 sentyabrdan aylar
öncə, Tovuz döyüşlərində oluşmağa
başladı.
Döyüşlər məhdud bir ərazidə, qısa
zamanda baş verdi, amma xalqın səbr
kasasını doldurdu və müharibə ovqatı
bütün ölkəyə yayıldı… Döyüşlər
bitdi, amma bu ovqat bitmədi, əksinə, gündən-günə
güclənərək zehinlərə və duyğulara hakim
kəsildi.
Xalqın səbr kasası doldu. "Səbr insana ömrü boyu
dözmək üçün yox, məqamı düzgün
seçmək üçün lazımdır.”, - deyir Əbu
Turxan. Əsas odur ki, məqamı
qaçırmayasan.
Ali
Baş Komandan durumu vaxtında dəyərləndirdi və “Məqamdır!”
dedi. Növbəti erməni provakasiyasşna
cavab atəşi zəfər yürüşünün
başlanğıcı oldu. 30 il ərzində
sıxılmış yayın açılması belə
başladı.
Və bütün dünya o möhtəşəm 44
gündə Ədalətin təntənəsinin şahidi
oldu.
Əsas
sözü şübhəsiz ki, Azərbaycan Ordusu, ön cəbhədə
vuruşan əsgərlərimiz dedi. Amma bu
şanlı Vətən müharibəsində hərə
öz mövqeyində əsgər oldu. Hərə
öz sahəsində cəbhə açdı.
Böyük Vurğunun ümumi səfərbərlik
çağırışı yenidən ruhlara hakim kəsildi:
Bilsin Ana
Torpaq, eşitsin Vətən,
Müsəlləh əsgərəm, mən də bu
gündən.
Bu ümumi səfərbərliyə, xalq hərəkatına
social şəbəkələr də qoşuldu. Müharibə
ovqatı virtual məkana da sirayət etdi. Facebook
səhifələrinə fikir cəbhəsi
açıldı.
Facebookda
folklor və milli aforizmləri təbliğ edən
"Əbu Turxan: fikrin qönçələri" səhifəsinin
yönəticisi məndən soruşdu:
- Hocam, bəlkə
fasilə verək, indi aforizm vaxtı deyil.
- Tam da
vaxtıdır. İndi hamı kimi, fikir də səfərbər
olmalıdır, - dedim.
Və 44 gün ərzində hər zamanın
ovqatına uyğun bir aforizm paylaşdıq.
Əlbəttə, tək aforizmlərlə məhdudlaşmadı
fb-də fəaliyyətimiz. Jurnalistlərimiz
gündəlik hadisələrin xəbərini yayır, siyasətçilər
şərh yazır, proqnozlar və təkliflər verirdilər.
Şairlərimiz də, fikir adamları da – hərə
öz cəbhəsində bu Haqq savaşına qoşulmuşdu.
Bir var,
üstündən bir il keçəndən
sonra dönüb geri baxasan və tarix yazasan; faktiki material
üzrə, sənədlər əsasında, soyuq
ağıl və elmi-tarixi təfəkkürlə.
Bir də var, hadisələrin deyil, duyğuların
tarixini yazasan, onları isti izlərlə, hələ təəssüratlar,
hiss-həyəcan soyumadan qələmə alasan.
Və nəhayət, bir də var, hər günün bəkləntilərini
yazasan. Bunlar hadisələrdən sonra deyil, əvvəl
qeydə alınmış, hələ gün
açılmamış işıq üzü görən
yazılardır.
Arzular, təkliflər,
dualar… Və bir də strateji düşüncə
və fəlsəfi təhlil.
Bu təhlillər sadəcə keçmişdə
qalmadı və fikrimizcə, onların bir çoxu bu gün
aktuallığını itirməmişdir.
---====
O günlərdə
mən İstanbulda idim və müharibənin
gedişatını, ab-havanı İstanbuldan izləyirdim. Amma
uzaqlıq hiss olunmurdu, çünki Qarabağ müharibəsi
Türkiyə mətbuatı, TV və Radio
kanallarının gündəmindən düşmürdü.
Şuşaya aparan savaş yollarını, Şuşa döyüşlərini
Türkiyədə də böyük həyəcanla izləyirdilər. Və onların nəzərində özünəməxsus
bir Qarabağ obrazı yaranmışdı. Elə bir təəssürat
yaranmışdı ki, Azərbaycanın ən böyük
şəhərlərindən biridir Şuşa.
Məndən
soruşurdular:
- Şuşa bunca böyükdürmü yəni?!
Mən də
cavab verdim:
-
Böyükdür bəli, çünki ruhu
böyükdür!
Bu gün Şuşada da, işğaldan azad olunmuş
digər bölgələrdə də böyük quruculuq
işləri gedir. Tikinti işləri, yollar, hava limanları, iqtisadiyyat
üçün zəruri infrastrukturun təmin edilməsi... Ən çətin iş isə
ziyalılarımızın üzərinə
düşür: Ruhun dönüşünü sürətləndirmək!
Facebookda
Salahaddin Halil səhifəsindən:
İlk
gün: 27 Sentyabr 2020
"Səbr
insana ömrü boyu dözmək üçün yox, məqamı
düzgün seçmək üçün
lazımdır", - deyir Əbu Turxan.
Məqamdır!
28 Sentyabr
- Ermənistan
kimin maşasıdır?!
- İlk ağla gələn Rusiya olur.
- Amma eyni
vaxtda iki qarşı gücə maşalıq edirsə?!
3 Oktyabr
Beynəlxalq
ictimai rəydə bir sıra yanlış təsəvvürlər
baş alıb gedir...
"Dağlıq Qarabağ" və
"Qarabağ" anlayışları çox vaxt
qarışıq salınır və xaricilərin çoxu hələ
də elə başa düşür ki, işğal
altında olan ərazidə əhalinin əksəriyyəti
ermənilərdir və mübahisə sadəcə
torpağın tarixən kimə məxsus olması
haqqındadır. Bunu
Türkiyə və Rusiya ictimaiyyəti yetərincə bilmirsə,
təsəvvür edin ki, başqa ölkələrin bilgisi
hansı səviyyədədir.
Halbuki zorakı "təmizləmədən",
soyqırımdan öncə, bu ərazidə ermənilər əhalinin
heç yüzdə onunu da təşkil etməyib.
Və biz sadəcə ərazi
bütövlüyünü təmin etmək uğrunda deyil,
həm də öz daimi yaşayış yerindən
zorakılıqla uzaqlaşdırılmış əhalinin
doğma yurduna qaytarılması uğrunda
savaşırıq.
Bunu bizim bilməyimiz azdır, dünyanın da bilməsi
lazımdır.
P.S.: Bu
müharibə sadəcə döyüş deyil, həm də
təbliğatların savaşı, informasiya müharibəsidir.
Hələ
20 il əvvəl "Azərbaycan" qəzetində
(1 mart 2001-ci il) “Dağlıq Qarabağ: reallıqlar və
informasiya müharibəsi” mövzusundakı məqaləmdə,
bu sahədə geri qaldığımızı göstərmişdim.
Amma bu baryer hələ də keçilməyib.
Əsgərlərimiz cəbhədə qəhrəmanlıq
göstərir, amma savaş səbəblərinin dünyaya
düzgün təqdimatı
özü də bir cəbhədir və təəssüf ki,
eyni qəhrəmanlığı bu cəbhədə də göstərə bilmirik.
7 Oktyabr
- Ermənistan nəyə güvənir;
bəlkə din amilinə?
- Çox nahaq! Xristianlıq
da daxil olmaqla, bütün dinlərin əsas hədəfi
Haqqa xidmətdir. Haqsız olanı
müdafiə etmək öz dininə də
sayğısızlıq göstərmək, dini siyasətin
alətinə çevirməkdir.
P.S.
- Bəs
onda niyə bizi dəstəkləyənlər azdır:
Türkiyə, Pakistan...
-
Heç də elə deyil. Sevgi başqa, siyasiət
başqa. Hamıdan bizi sevməyi tələb
edə bilmərik. Hamı canı ilə, qanı ilə
yanımızda ola bilməz.
Əslində
həm Şərqdə, həm də Qərbdə bizim
mövqeyimizi dəstəkləyənlər də var.
Böyük Britaniya Parlamentinin qərarını, Almaniya rəsmilərinin
bəyanatlarını, İzrailin, Ukraynanın,
Gürcüstanın, Macarıstanın və digər haqsevər
ölkələrin mövqeyini
unutmayaq. Elə Rusiyanın özündə də işin əslini
bilən və ədaləti müdafiə edənlər az deyil. Tam tərsinə, din qardaşı
saydığımız İranın və bəzi ərəb
ölkələrinin mövqeyinə baxın…
Qərb dünyası rəsmən öz dəyərlərinə
qarşı çıxa bilməz. Bircə Fransa
istisnadır; o da Makronun subyektiv mövqeyidir. Önəmli olan həqiqətləri
dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır. O
başqa məsələ ki, biz bir həqiqəti
çatdırana qədər, erməni yüz yalan yayır.
Ermənistanın əsas silahı dezinformasiyadır. Bizim zəif
halqamız isə həqiqətin beynəlxalq ictimaiyyətə
çatdırılması işini hələ də yüksək
səviyyədə təşkilatlandıra bilməməyimizdir.
10 Oktyabr
- Sülh naminə atəşkəs?
- Yox. Sülh naminə savaş!
Biz sülh istəyirik, amma ədalətli sülh; 30
ildir ki, ədalətin sülh şəraitində təmin
olunması üçün səbr, dözüm
nümayiş etdirir, danışıqlar aparırıq. Amma
işğalçıya sülh şərtlərini qəbul
etdirmək üçün heç bir təzyiq göstərməyəndə,
sülh necə əldə oluna bilər?
Nəhayət,
BMT-nin qərarlarını biz öz gücümüzlə təmin
etmək istəyəndə "Ədalət və sülh təminatçıları"
sülhün şərtlərini unudub, yenə "atəşkəs
və danışıq" nağılını ortaya
atırlar...
Bu mətndə sülh və atəşkəsin fərqi
beynəlxalq hüquq dilində izah olunur.
10 Oktyabr
- Atəşkəs
kimə lazım idi?
- Ermənistana.
Sözdə: humanitar məqsədlər, o cümlədən,
cəsədlərini daşımaq üçün.
-
İşdə isə...
Başını itirmiş durumdan, nokdaundan
çıxmaq, panikadan qurtulmaq, itmiş daxili rabitəni bərpa
etmək, hərbi itkilərinin yerini doldurmaq
üçün... Ən
çox isə: Ermənistanla dəhlizlərə bizim tərəfimizdən
müdaxilə imkanı açıldığına görə,
bölgəyə yeni silah-sursat daşınmasına ancaq atəşkəs
şəraitində cəhd göstərilə bilər.
12 Oktyabr
Rusiya, Qərb,
İran...
- Öz aralarında düşmən
olanları ortaq məxrəcə gətirən nədir?
- Haqsız olduğunu bilə-bilə
Ermənistanı niyə dəstəkləyirlər?
1-ci cavab:
Erməniyə dost olduqları üçün deyil, Türkə
düşmən olduqları üçün?!
2-ci cavab:
Heç kim pis işləri öz əli
ilə görmək istəmir...
Hamının işinə yarayan universal
pislik olduğu üçün.
P.S.: Ermənistanın
terror aləti olmasından ən çox ziyan çəkən
elə ermənilərin özüdür.
Başqa ölkələr də yaşayan ermənilərdən
hər şey çıxır, Ermənistan isə ancaq kinə,
nifrətə, terrora xidmət edir.
13 Oktyabr
Zavallını yazıqlayan tapılar, amma sevməzlər.
Haqqına
sahib çıxanı isə,- bəndə
də sevər, Allah da!
15 Oktyabr
- Nə
çox həyəcan keçirirsiniz? Yoxsa cəbhədə
doğmalarınız var?
- Bəli,
qardaşlarım!
Hamımız eyni ananın - Vətənin
övladları deyilikmi?!
16 Oktyabr
- Bəli,
elm! Yeni əsrin yeni sözü: SİHA!
- Və
bir də əsrlərin mirası: Qeyrət!
18 Oktyabr
Qarabağda
-
Yer
üzündə yüksələn Bayraqlarımızı,
Göy üzündə "Bayraqdar"lar
qoruyur!
19 Oktyabr
Qarabağ Azərbaycanın qəlbidir.
Qəlbimizi kindən təmizləsək, - yetər.
21 Oktyabr
- Mən
sevincimi Şuşaya saxlayıram...
- Saxlama.
Şuşa sevinci, - Şuşaya aparan yolun hər
qarışı üçün sevinməkdir, sevinclər
silsiləsidir!
24 Oktyabr
Döyüş...
Polad döyüləndə qılınca, kəsək
döyüləndə palçığa çevrilir.
30 Oktyabr
Zəncirin möhkəmliyi ən zəif halqa ilə
ölçülür.
Laçın
dəhlizi də dağ yoludur: dağılmış hər
halqa silah daşınması üçün əngəldir.
1 Noyabr
Erməni
xisləti...
Simptomları çoxdur, biri də - öz yalanına
inanmaq.
2 Noyabr
İllər
öncə Qarabağı tərk etməli olanlar bütün
sərvətini orda qoysalar da, özləri ilə sadəcə
Qarabağın ruhunu daşıdılar...
Ayrı
düşmüş ruh ilə bədən yenidən
qovuşur!
3 Noyabr
Savaşdan
sonra danışıqsız həyata keçirilməli məsələlər:
Dağılmış bölgələrin (o cümlədən
Dağlıq Qarabağda) abadlaşdırılması, məcburi
köçkünlərin daimi yaşayış yerlərinə
qayıda bilməsi üçün hər cür şərait
yaradılması.
Danışıqların
mövzusu:
- Savaş zamanı
qaçmış, Azərbaycan ərazisini tərk etmiş
ermənilərin (Sovet dövründən Dağlıq
Qarabağda yaşayanlar və onların övladları) yenidən
Dağlıq Qarabağa qaytarılması və onların Azərbaycan
vətəndaşlığının bərpa edilməsi.
- Ermənistan ərazisində öz
daimi yaşayış yerlərindən zorla
köçürülmüş əhalinin yenidən öz Vətənlərinə
qaytarıla bilməsi üçün hüquqi-siyasi və
abadlıq işlərinin həyata keçirilməsi.
- Zəngəzura Ermənistan daxilində muxtariyyət
verilməsi müqabilində Dağlıq Qarabağa Azərbaycan
daxilində muxtariyyət verilməsi.
Və bu zaman ancaq 1988/91-ci illərdə deyil, ondan əvvəlki
dövrlərdə də Ermənistandakı yurdlarından
zorla köçürülmüş azərbaycanlıların
hüquqlarının nəzərə alınması.
Qeyd:
Aşağıda belə köçürülmələrdən
biri haqqında Stalinin sərəncamını əlavə
edirik:1948-50-ci illərdə azərbaycanlıların
məcburi qaydada köçürülməsi barədə sərəncam:
5 Noyabr
Ermənilərin
bizdə agenti çoxdur...
Amma biz tək
Paşinyanı "yetişdirdik": əvvəl
Koçaryan və Sarkisyanın öhdəsindən gəldi,
sonra da...
5 Noyabr
Bu gün
"Əbu Turxan: fikrin qönçələri" səhifəsində
oxudum:
"Üstündə yaşadığın torpaq deyil,
ruhu ilə yaşadığın və ruhunu
yaşatdığın torpaqdır Vətən."
Və mən
də 2 rəy yazdım:
1. Mən Gürcüstanlıyam - Borçalıdanam. Bu inzibati-siyasi
bölgünün dediyidi, mənim uşaqlıq
çağımdı, məktəb illərimin unudulmaz xatirələridi...
Və bir də min illik xatirələr, genetik və
tarixi yaddaş var. Və bir də uğrunda
yaşadığım və yaşatdığım milli ruh
var.
Mənim
böyük tarixi Vətənim var! Onun hər
bölgəsi, hər guşəsi mənim üçün əzizdir.
Bu gün bu böyük Vətənin vuran qəlbi
Qarabağdır. Və Qarabağ mənim Vətənimdir!
2. Əslən
Qarabağlı olan, amma başqa bölgələrdə
doğulmuş və Vətəndən uzaqda
yaşayıb-böyümüş gənclərimiz, bu
gün Qarabağda öz torpaqları uğrunda vuruşan və
ancaq yuxularında, xəyallarında gördüyü
doğma Qarabağa tank üstündə daxil olan gənclərimiz
- Siz Qarabağ torpaqlarına onun ruhunu qaytarırsınız!
P.S.: Və
bir də tarixi Vətəndən də uzaqlarda, yad ölkələrdə
yaşayanlarımız var. Onları da birləşdirən,
bizimlə bir bütün edən həmin o milli ruhdur. Bu
günlərdə onlar da Qarabağla nəfəs alır!
6 Noyabr
Bu gecə
yuxuma girmişdi Şuşa,
Deyirdi,
sonudur artıq zillətin,
Nə qədər
bəlalar gəlsə də başa,
Bilirdim
unutmaz məni millətim!
8 Noyabr
Sevinclərin
də zirvəsi olur!
Şuşa
zirvəsi!
9 Noyabr
"Şəhidlər
üçün ən müstəcəb dua, sevdiklərinin
sevincidir", - deyir Əbu Turxan.
Sevincimizi
şəhidlərimizlə bölüşək!
11 Noyabr
Vətən müharibəsi - milli ruhun və milli fəlsəfi
fikrin varoluş əzmidir.
12 Noyabr
"İnsanlar
da, millətlər də iki cür olur: Qədərini
özü yazanlar və başqalarının
yazdıqlarında rol alanlar."
15 Noyabr
Dərdi
bölüşmək, sevinci bölüşmək... Və
bir də taleyi bölüşmək var:
Şəhid
olmayanların da şəhidlik payı var!
Sadəcə
ağlamaq, kədərlənmək azdır; indi sözün hər mənasında
şəhidlərimizin, qazilərimizin və onların ailələrinin
yanında olmalıyıq.
P.S. - 1:
"Şəhidlərin yanında olmaq - mütləq onlarla
birlikdə şəhid olmaq deyil, əksinə, onları da
uğrunda şəhid olduqları ideyaların təntənəsində
yaşatmaqdır." - belə deyir Əbu Turxan.
P.S. - 2:
Ruhun dirçəlişi və milli həmrəylik duyğusu
özünü fb-də də göstərir; şəhidlərimiz
haqqında paylaşımlarda əvvəl daha çox
"ağlamaq" işarəsi qoyulurdu, indi -
"yanındayam".
18 Noyabr
- Ermənilərin istədiyi nədir?
Axı,
onlar heç Ermənistan ərazisini abad edə bilmir, əhali
birucdan
köçüb gedir, - bəs özgə
torpaqları üçün niyə ölürlər?
- Sağlam düşüncə ilə
anlamaq çətindir. Bunun üçün gərək
erməni xislətini biləsən. Məsələ
burasındadır ki, başqaları özünə xoş həyat arzulayır,
onları isə idarə edən kindir: hər əzaba razı
olar, təki qonşu daha çox əzab çəksin.
- Hə-ə... Yadıma bir əhvalat
düşdü:
Bir bayram
günündə Tanrı millətləri sıraya
düzüb, istəklərini yerinə yetirirmiş; və kim nə arzulasa, qonşusuna ikiqat verilirmiş.
Sıra erməniyə çatanda deyir ki, bir
gözümün çıxarılmasını istəyirəm.
22 Noyabr
Ermənilər heç vaxt əsl xristian olmayıblar, -
bütpərəstdirlər.
P.S. : İndi də drona tapınırlar.
23 Noyabr
Maşa
sınanda/yananda sahibləri də yana-yana qalır:
Haqqı
nahaqqın oduna yandırmaq maşasız çətin olur...
24 Noyabr
Forpost...
1920 -
2020: Əsrlər dəyişir, quruluşlar dəyişir,
siyasət dəyişmir?
Teleqram:
Çiçerin - Nərimanova
“İndiyə
qədər... bizə izah edə
bilmirsiniz ki, nə üçün Rusiya
qoşunlarının Qarabağı və Zəngəzuru
tutmasının əleyhinəsiniz və nə
üçün bu ərazilərin Azərbaycana aid
olmasını dönmədən tələb edirsiniz. Biz Ermənistanla işlərimizi qaydaya
qoymalıyıq. Türkiyə bizə
qarşı çevrildiyi təqdirdə, hətta daşnak
Ermənistanı belə, türk hücumuna qarşı bizim
ön istehkamımız, forpostumuz olacaqdır”.
20 iyul 1920.
26 Noyabr
Zamanın
fövqündə...
"Doğma yurdun qoxusu nəsildən nəslə irsən
ötürülür."
30 Noyabr
Fransızlar bizdən küsüblər...
Parisdəki təlatümlər guya Dərviş
Məstəli şahın əməliymiş.
Səlahəddin XƏLİLOV
525-ci qəzet.- 2021.- 11 noyabr.-
S.12;15.